1 renaturyzacja rzek ects 2) 4 - Wydział Budownictwa i Inżynierii

Rok akademicki:
Grupa przedmiotów:
Nazwa przedmiotu1):
RENATURYZACJA RZEK
Tłumaczenie nazwy na jęz. angielski3):
RIVER RESTORATION
Kierunek studiów4):
Inżynieria środowiska
5)
Numer katalogowy:
ECTS
Koordynator przedmiotu :
Prof. dr hab. inż. Jan Żelazo
Prowadzący zajęcia6):
Prof. dr hab. inż. Jan Żelazo , dr inż. Michał Wasilewicz,
7)
Jednostka realizująca :
Katedra Inżynierii Wodnej
Wydział, dla którego przedmiot jest
realizowany8):
Budownictwa i Inżynierii Środowiska
9)
Status przedmiotu :
10)
Cykl dydaktyczny :
Założenia i cele przedmiotu12):
a) przedmiot kierunkowy
Metody dydaktyczne14):
Pełny opis przedmiotu15):
Wymagania formalne (przedmioty
wprowadzające)16):
17)
rok 2
4
c) niestacjonarne
11)
Semestr zimowy
Jęz. wykładowy : polski
Zapoznanie ze związkiem warunków morfologicznych i ekosystemów wodnych, identyfikacji przyczyn i
skutków degradacji środowiska wodnego oraz potrzeb, możliwości i ograniczeń renaturyzacji. Studia
rozpoznawcze oraz planowanie i realizacja przedsięwzięć renaturyzacyjnych oraz zasady, metody i
sposoby renaturyzacji środowiska wodnego z uwzględnieniem specyfiki rzek (dużych i mniejszych), a
także dolinowych wód stojących (jezior, stawów, starorzeczy) i mokradeł.
a)
Formy dydaktyczne, liczba godzin13):
b) stopień drugi
2)
Wykład …………………………………………………………………………; liczba godzin 8....;
b)
Ćwiczenia projektowe
c)
Studia terenowe ………………………………………………………
…………………………………………………; liczba godzin 12.....;
d)
Ćwiczenia seminaryjne…………
……; liczba godzin 2....;
…………………………………………; liczba godzin 2 .......;
Raport ze studiów terenowych, projekt, prezentacje, dyskusja
Wykłądy:
Różnorodne znaczenie wód i środowiska wodnego, wielofunkcyjność rzek i dolin. Właściwości
środowiska wodnego. Warunki świetlne. Warunki termiczne. Jakość wody. Samooczyszczanie wód.
Morfologia rzek naturalnych i uregulowanych. Wpływ czynników naturalnych i antropogenicznych na
procesy fluwialne i dopływ zanieczyszczeń. Przyczyny utraty naturalności wód i degradacji środowiska
wodnego. Potrzeby, możliwości i zakres przywracania naturalności. Renaturyzacja, rewitalizacja,
rekultywacja cel i zakres prac. Zasady renaturyzacji rzek. Etapy przywracania naturalności. Bariery i
ograniczenia renaturyzacji. Planowanie i przygotowanie działań dla renaturyzacji rzek. Koszty
renaturyzacji rzek. Charakterystyka robót renaturyzacyjnych. Przedsięwzięcia renaturyzacyjne
związane z: aktywnością morfo dynamiczną, układem poziomym rzeki, korytem rzeki, przebudową
profilu podłużnego (urządzenia dla migracji organizmów), przekrojami poprzecznymi i zróżnicowanie
struktur rzecznych. Działania w strefie brzegowej, na terenie zalewowym, na dopływach i na obszarze
zlewni. Wykorzystanie roślin w przywracaniu naturalności rzek. Hydrauliczne skutki renaturyzacji rzek.
Ćwiczenia:
- Opracowanie koncepcji renaturyzacji cieku wodnego. Materiały niezbędne do opracowania koncepcji
(inwentaryzacja infrastruktury hydrotechnicznej związanej z ciekiem, infrastruktury komunikacyjnej,
rekreacyjnej, charakterystyka urbanizacyjne, charakterystyka przyrodnicza, hydrologiczna itp.), studenci
zbierają podczas zajęć terenowych oraz uzyskują z dostępnej literatury. Oceniana jest merytoryczna
wartość koncepcji, jakość wykonania opracowania oraz odpowiedzi na pytania.
- Studenci opracowują i prezentują referat o tematyce związanej z programem przedmiotu (przykłady
renaturyzacji rzek, zagrożenia jezior, przeciwdziałanie eutrofizacji itp.)
Ekologia, ochrona przyrody, hydrologia, Podstawy infrastruktury technicznej
Założenia wstępne :
Student rozumie funkcjonowanie ekosystemów wodnych i zna ich znaczenie przyrodnicze
Efekty kształcenia18):
01 – umie ocenić przyczyny i stopień utraty
naturalności i degradacji ekosystemu rzecznego,
02 – potrafi prowadzić studia terenowe i opracować
inwentaryzację aktualnego stanu obiektu (rzeki, doliny,
akwenu),
03 - potrafi wskazać cele renaturyzacji i określić
pożądane efekty przyrodnicze
04 – potrafi zaproponować wstępną koncepcję
renaturyzacji zdegradowanej rzeki z uwzględnieniem
występujących barier i ograniczeń związanych z ich
funkcjami gospodarczymi
1
Sposób weryfikacji efektów kształcenia19):
Efekty: 01 i 02 – zastosowanie w opracowaniu projektu
Efekty: 03 i 04 – ocena projektu
Weryfikacja wszystkich efektów kształcenia egzamin z zakresu treści kształcenia
Opracowane i złożone projekty
Forma dokumentacji osiągniętych efektów
Opracowane referaty
kształcenia 20):
Kolokwium zaliczeniowe
Ocena końcowa:
Elementy i wagi mające wpływ na ocenę
- ćwiczenia- opracowanie i obrona projektu;
końcową21):
- wykład – ocena z egzaminu końcowego
Miejsce realizacji zajęć22):
Teren (potok Służewiecki), sala dydaktyczna
Literatura podstawowa:
1. Żelazo J., Popek Z. 2002: Podstawy renaturyzacji rzek. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
2. Przyjazne naturze kształtowanie rzek i potoków. Praktyczny podręcznik. (Tłumaczenie z: Manual of River Restoration Techniques. The River
Restoration Centre UK) Polska Sieć Ekologiczna, Wrocław-Kraków, 2006
Literatura uzupełniająca
1. Allen J.D., 1998: Ekologia wód płynących. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
2. Begemann W., Schiechtl H.M., 1999: Inżynieria ekologiczna w budownictwie wodnym i ziemnym. Arkady. Warszawa
3. Bojarski A. i in., 2005: Zasady dobrej praktyki w utrzymaniu rzek i potoków górskich. Ministerstwo Środowiska. Departament Zasobów Wodnych,
Warszawa
4. Kajak Z., 1998: Hydrobiologia-limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
5. Ward D., Holmes N., Jose P. (edition), 1995: The new rivers and wildlife handbook. The Royal Society for Protection of Birds, UK
6. Żbikowski A., Żelazo J., 1993 : Ochrona środowiska w budownictwie wodnym. MOŚZNiL.Żbikowski A., Smoluchowska A., Żelazo J., 1992:
Naturalna regulacja rzek. Materiały pomocnicze do projektowania. IMUZ. Publikacje w czasopismach fachowych (Gospodarka Wodna, AURA i
inne).
UWAGI24):
Wskaźniki ilościowe charakteryzujące moduł/przedmiot25) :
Szacunkowa sumaryczna liczba godzin pracy studenta (kontaktowych i pracy własnej) niezbędna dla osiągnięcia zakładanych efektów
kształcenia18) - na tej podstawie należy wypełnić pole ECTS2:
120 h
Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich:
1.5 ECTS
Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym, takich jak zajęcia laboratoryjne,
projektowe, itp.:
1.5 ECTS
Tabela zgodności kierunkowych efektów kształcenia efektami przedmiotu 26)
Nr
/symbol
efektu
01
02
03
04
Wymienione w wierszu efekty kształcenia:
Odniesienie do efektów dla programu
kształcenia na kierunku
umie ocenić przyczyny i stopień utraty naturalności i degradacji ekosystemu rzecznego,
K_W05
potrafi prowadzić studia terenowe i opracować inwentaryzację aktualnego stanu obiektu
(rzeki, doliny, akwenu),
potrafi wskazać cele renaturyzacji i określić pożądane efekty przyrodnicze
K_U06
potrafi zaproponować wstępna koncepcję renaturyzacji zdegradowanej rzeki z
uwzględnieniem występujących barier i ograniczeń związanych z ich funkcjami
gospodarczymi
K_U09
K_U07
2