Lutowanie - Plikownia

LUTOWANIE TO SZTUKA
Przygotował: Mirosław Ruciński
Jak lutować poprawnie ?
Plan zajęć:
●
●
●
●
●
●
●
●
Rodzaje lutów.
Luty miękkie.
Narzędzia potrzebne przy lutowaniu.
Lutownica transformatorowa.
Lutownica oporowa.
Lutowanie elementów elektronicznych.
Poprawne i wadliwe połączenia lutowane.
Wskazówki dotyczące montażu elementów
elektronicznych.
Rodzaje lutów
●
MIĘKKIE
●
TWARDE
●
SZLACHETNE(SREBRNE)
Czym jest „lutowanie”?
• Lutowanie to łączenie metali za pomocą
spoiwa (lutu) o temperaturze topnienia
niższej niż temperatura topnienia metału
nim łączonego.
Lutowanie miękkie
Rodzaje:
• lutowanie za pomocą lutownicy
• lutowanie kąpielowe
• lutowanie piecowe
• lutowanie indukcyjne
• lutowanie płomieniowe
Lutowanie miękkie stosuje się do połączeń
obciążonych niewielkimi siłami, w celu
otrzymania połączeń. Stosowane jest przede
wszystkim – w elektrotechnice
Narzędzia potrzebne przy lutowaniu
Lutownica
grzałkowa
Końcówki groty
Lutownica
transformatorowa
Odsysacz do cyny z wymienną
końcówką teflonową
Czyścik do grotów
w podstawce
Taśma rozlutowująca
Lutownica transformatorowa
(elementy konstrukcji)
Lutownica transformatorowa
(opis)
• Nagrzewanie uzyskujemy poprzez
przepływ prądu o dużym natężeniu
bezpośrednio przez grot lutownicy,
który jest wykonany w postaci pętli z
drutu (o średnicy ok. 1,5mm)
przykręconej do zacisków lutownicy.
Lutownica oporowa
Lutownica oporowa (opis)
• Ciepło w niej jest wytwarzane przez
grzałkę z drutu oporowego zasilaną
prądem. We współczesnej elektronice,
używa się głównie lutownice o mocy 1460W lub tzw. stacje lutownicze lutownice wyposażone w zasilacz o
regulowanym napięciu, umożliwiający
regulację temperatury grota lutownicy.
Inne rodzaje lutownic
●
Na gorące
powietrze
Groty (końcówki)
●
Lutownice wyposażone są
w wymienne groty,
przystosowane do różnych
rodzajów prac
Wymienne grot miedziany do
lutownicy transformatorowej
Wymienne końcówki do lutownic 0,4 mm 0,8 mm 1,6 mm
Czyścik do grotów w podstawce
●
Przeznaczona jest do
czyszczenia grotów
lutownicy elektrycznej,
przez co zwiększa się
ich żywotność.
Czyścik wykonany jest z metalowych wiórków, umieszczonych w
stabilnej stalowej podstawce na gumowym podłożu. Zapewnia
oczyszczenie grotów z cyny oraz innych nalotów.
Taśma do wchłaniania lutu
●
Jest to taśma (splotka),
która ułatwia usunięcie
starego lutu np.: podczas
rozlutowywania
elementów
elektronicznych.
Taśma rozlutowująca
Pleciona taśma miedziana nasączona preparatem poprawiającym
przyleganie spoiwa.
Spoiwo (lut, lutowie)
• W elektronice jako lut
stosujemy stop cyny(60%) z
ołowiem, który posiada
temperaturę topienia nie
przekraczającą 350 stopni C.
Najczęściej stosuje się lut w
postaci drutu nawiniętego na
szpulki. Oprócz samego stopu
cyny z ołowiem drut ten
zawiera również wewnątrz
jedną lub kilka nitek kalafonii.
Topniki
• Topnik jest substancją , której
zadaniem jest ułatwienie
lutowania poprzez
rozpuszczenie tlenków metali,
które osadziły się na
powierzchni przedmiotów
lutowanych. Najczęściej
stosowanym topnikiem jest
kalafonia. Na jej bazie
produkowane są również tzw.
pasty lutownicze.
Lutowanie elementów
elektronicznych
Uwagi:
●
●
●
●
Należy stosować lutownicę o małej mocy i cienkiej
końcówce
Czas nagrzewania obwodu drukowanego powinien
być jak najkrótszy
Należy stosować jak najmniej lutu
Spoiwo powinno mieć w sobie topniki
Odlutowywanie zużytych
elementów
●
Rozgrzać stary lut i przyłożyć splotkę.
Lutowanie na obwodzie
drukowanym
●
Umieścić element na
płytce. Przytknąć
rozgrzany grot do
miejsca spojenia i
przyłożyć drut
lutowia. Po
zastygnięciu lutu
odciąć końcówki
elementu.
Poprawne i wadliwe połączenie
lutowane
●
Połączenie lutowane - przewlekane
Prawidłowe połączenie
lutowane
W wyniku prawidłowego lutowania "cyna"
powinna utworzyć wokół "nogi" lutowanego
elementu coś w rodzaju stożka o lekko
wklęsłej powierzchni bocznej. Powierzchnia
cyny po lutowaniu musi być gładka i
błyszcząca - tylko takie połączenie zapewni
długotrwałą i bezawaryjną pracę układu
elektronicznego
Obcięcie nadmiaru drutów
„nóg”
●
Po zalutowaniu
wszystkich
punktów
lutowniczych i
sprawdzeniu ich
poprawności,
przystępujemy do
obcinania nadmiaru
sterczących z płytki
drutów-"nóg"
elementów
elektronicznych.
Błędy powstałe przy obcinaniu
końcówek - „nóg”
Podsumowanie
• Lutowanie to łączenie metali za pomocą
spoiwa (lutu). Aby luty były trwałe,
łączone powierzchnie powinny być
oczyszczone mechanicznie i chemicznie.
W elektronice najczęściej stosuje się
lutownice transformatorowe i oporowe o
niskiej mocy.
Wskazówki dotyczące montażu
Trzeba mieć pewność co do sprawności zamontowanych
na druku elementów elektronicznych. Najlepiej sprawdzić
je przed zamontowaniem. Nawet wśród nowych
fabrycznie elementów może się trafić jakiś procent
braków.
Sprawdzić czy wszystkie elementy są na swoich miejscach
i właściwie wlutowane (nawet zaawansowanemu
elektronikowi może się zdarzyć odwrotne wlutowanie
kondensatora elektrolitycznego, czy diody).
Po zakończonym lutowaniu należy zawsze sprawdzić
poprawność wykonanych lutów.
Pamiętajcie, że opanowanie sztuki
lutowania ręcznego wymaga
czasu i wiele cierpliwości