uchwała nr
Transkrypt
uchwała nr
UCHWAŁA NR XVI/208/2016 RADY MIASTA SOPOTU z dnia 21 marca 2016r. w sprawie przyjęcia „Gminnego Programu Przeciwdziałania Uzależnieniom od Substancji Psychoaktywnych” dla Gminy Miasta Sopotu na rok 2016. Na podstawie art. 4 ¹ ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz.U. z 2015 r. poz. 1286 z późn. zmianami) oraz na podstawie art. 10 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii –(t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 124 z późn. zmianami)) RADA MIASTA SOPOTU uchwala, co następuje: §1 Przyjmuje się „Gminny Program Przeciwdziałania Uzależnieniom od Substancji Psychoaktywnych” dla Gminy Miasta Sopotu na rok 2016, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. §2 Traci moc Uchwała Nr VI/48/2015 Rady Miasta Sopotu z dnia 02 marca 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Przeciwdziałania Uzależnieniom od Substancji Psychoaktywnych dla Gminy Miasta Sopotu na rok 2015. §3 Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Sopotu. §4 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. PRZEWODNICZĄCY RADY MIASTA SOPOTU / - / dr inż. Wieczesław Augustyniak Radca prawny / - / Marta Falkiewicz ZAŁĄCZNIK DO UCHWAŁY RADY MIASTA SOPOTU NR XVI/208/2016 Z DNIA 21 marca 2016r. „GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA UZALEŻNIENIOM OD SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH” DLA GMINY MIASTA SOPOTU na rok 2016 „Gminny Program Przeciwdziałania Uzależnieniom Od Substancji Psychoaktywnych” ustaw: Ustawy o Przeciwdziałaniu Narkomanii z dnia 29 lipca 2005r. , na rok 2016 opracowany został zgodnie z treścią Ustawy o Wychowaniu w Trzeźwości i Przeciwdziałaniu Alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. oraz w oparciu o wytyczne Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2011 – 2016 i Narodowego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011 – 2015. „Gminny Program Przeciwdziałania Uzależnieniom Od Substancji Psychoaktywnych” opracowany został na podstawie przeprowadzonej diagnozy w obszarze używania substancji psychoaktywnych - wyników badań ogólnopolskich i lokalnych oraz w oparciu o pozyskane dane z terenu Sopotu. 1. Opis zjawiska na podstawie diagnozy Używanie substancji psychoaktywnych, zarówno nielegalnych, takich jak narkotyki, jaki legalnych, takich jak alkohol czy tytoń, stanowi wyzwanie dla zdrowia publicznego. Problemy związane z używaniem tych substancji obciążają społeczeństwo oraz generują znaczne koszty społeczne, przyczyniając się do obniżenia jakości życia. Racjonalna polityka społeczna i zdrowotna w tym obszarze wymaga stałego monitorowania rozmiarów tego zjawiska oraz postaw wobec niego. Diagnozę w obszarze używania legalnych i nielegalnych substancji psychoaktywnych przeprowadzono w oparciu o: - analizę wyników badań wśród dzieci i młodzieży z terenu województwa pomorskiego (badania zrealizowane w 2015 r. przez Centrum Badań i Analiz Rynku , wg metodologii ESPAD) - analizę wyników badań ogólnopolskich wśród dzieci i młodzieży (badanie ESPAD, 2015) - analizę badania CBOS 2015 (RAPORT CBOS 2015 - OSZACOWANIE ROZPOWSZECHNIENIA WYBRANYCH UZALEŻNIEŃ BEHAWIORALNYCH ORAZ ANALIZA KORELACJI POMIĘDZY WYSTĘPOWANIEM UZALEŻNIEŃ BEHAWIORALNYCH A UŻYWANIEM SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH - analizę posiadanych danych, informacji i sprawozdań n/w instytucji i organizacji: a. Urzędu Miasta Sopotu b. Komendy Miejskiej Policji f. Ośrodka Promocji Zdrowia i Terapii Uzależnień SPZOZ Uzdrowisko Sopot i. Organizacji pozarządowych działających na terenie Sopotu, współrealizujących zadania z zakresu profilaktyki i terapii uzależnień – Caritas Archidiecezji Gdańskiej, Polskie Towarzystwo Psychoedukacji, Sopockie Stowarzyszenie Profilaktyki i Promocji Zdrowia Meander”, Stowarzyszenie Klub Abstynenta „Mewa”, Fundacja „Czyste Dźwięki”, Fundacja Pomorski Dom Nadziei i in. - analizę sprawozdania z realizacji Programu Przeciwdziałania Uzależnieniom od Substancji psychoaktywnych za rok 2014 - analizę i wnioski wynikające z Raportu monitorowania problemu narkotyków i narkomanii za rok 2013 i 2014 na terenie Sopotu - wywiady z pracownikami instytucji i organizacji współpracujących w ramach realizacji sopockich programów profilaktycznych - wywiady z uczestnikami programów profilaktycznych (dorośli, młodzież, dzieci ) 2. Na podstawie uzyskanych informacji można określić specyfikę problemów, występujących w mieście w sposób następujący: Sopot jest miastem na prawach powiatu, położonym w centrum aglomeracji trójmiejskiej, pomiędzy Gdańskiem a Gdynią. Dzięki tej lokalizacji pozostaje doskonale skomunikowany z ważniejszymi ośrodkami gospodarczo-administracyjnymi a także głównymi węzłami transportowymi regionu Pomorza. Sopot obecnie jest zamieszkały przez 34 868 osoby (dane z dnia 31 grudnia 2015). Zgodnie z prognozami GUS do roku 2017 w Sopocie będzie można zaobserwować tendencję spadkową liczby ludności, w porównaniu do lat ubiegłych. W Sopocie następuje stopniowe starzenie się społeczeństwa. Specyfiką Miasta jest dominacja funkcji turystycznej, kulturalnej i rozrywkowej, które w sezonie letnim przyciągają licznych gości z kraju i zagranicy. Pod koniec 2015 r. liczba lokali gastronomicznych , serwujących alkohol, wyniosła 216(A),201(B), 174(C) , liczba sklepów sprzedających napoje alkoholowe – 72(A), 67(B), 67(C) W weekendy w sopockich dyskotekach , bijących rekordy popularności w Polsce, bawią się młodzi ludzie, którzy do Sopotu licznie przyjeżdżają z terenu całego kraju. Zabawie towarzyszy alkohol, zdarza się, że również używanie nielegalnych substancji psychoaktywnych. W celu ograniczenia ryzyka, związanego z używaniem substancji psychoaktywnych, od 6 lat w niektórych lokalach dyskotekowych prowadzony jest program partyworking. W mieście, choć relatywnie zamożnym, istnieją dobrze rozpoznane ośrodki patologii społecznych, wielopokoleniowego dziedziczenia biedy i niezaradności życiowej, środowiska osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych i młodocianych przestępców, poszukujących okazji szybkiego i łatwego zarabiania. Podejmowane prze tą grupę zachowania, związane z używaniem legalnych i nielegalnych substancji psychoaktywnych, stwarzają ryzyko szkód zdrowotnych bądź uzależnienia. Specyfika Sopotu: - popularność Miasta wśród dorosłych i młodzieży (szczególnie w okresie letnim oraz w weekendy) i jej konsekwencje (duża liczba lokali gastronomicznych, sklepów, w których można kupić alkohol, negatywne wzorce zachowań, używanie okazjonalne nielegalnych substancji psychoaktywnych) - zdiagnozowane ośrodki dziedziczenia biedy i patologii społecznych, 3. Zdiagnozowane obszary problemowe Obszar problemowy I: Używanie legalnych substancji psychoaktywnych przez młodzież - alkohol Wyniki badania ESPAD 2015 Analiza wyników badań w zakresie picia alkoholu wśród młodzieży (15 – 16 lat, 17 – 18 lat), Młodzież w większości zalicza się do konsumentów alkoholu, pije przede wszystkim piwo - rzadziej sięga po inne napoje, poważnym problemem jest upijanie się : 84% młodzieży w wieku 15 – 16 lat przyznaje się do kontaktu z alkoholem, przy czym 72% piła alkohol w ciągu ostatniego roku przed badaniem a 49% w ciągu ostatniego miesiąca. Obserwuje się trend spadkowy wskaźników picia napojów alkoholowych oraz stabilizację wskaźników upijania się (z 14% przyznających się do upicia się w roku 2014 do 13 % w roku 2015). W porównaniu do wyników badań z 2011 r. nastąpiło zmniejszanie się różnic między chłopcami i dziewczętami w rozpowszechnieniu picia za sprawą szybszego spadku u chłopców. Zaobserwowano lekką tendencję spadkową traktowania picia alkoholu jako zachowania bardzo ryzykownego, spadek dostępności napojów alkoholowych wedle ocen badanych oraz spadek zakupów piwa. Używanie nielegalnych substancji psychoaktywnych przez młodzież – narkotyki Wyniki badania ESPAD 2015 Rozpowszechnienie używania substancji nielegalnych jest znaczne, chociaż o wiele niższe niż legalnych – spośród nielegalnych najbardziej rozpowszechnione są przetwory konopi. 25% młodzieży w wieku 15 – 16 lat przyznało się do kontaktu z przetworami konopi kiedykolwiek w życiu, 19% w ciągu ostatniego roku przed badaniem, 10% w ciągu ostatniego miesiąca. 43% młodzieży w wieku 17 – 18 lat przyznaje si e do używania przetworów konopi kiedykolwiek w życiu, 32% - wciągu ostatniego roku, 15% - w ostatnim miesiącu. W ciągu ostatnich 4 lat nastąpiło zahamowanie trendu wzrostowego rozpowszechnienia używania przetworów konopi. Zaobserwowano spadek dostępności przetworów konopi wedle opinii gimnazjalistów i lekki wzrost według ocen starszej młodzieży. Nie odnotowano wzrostu rozpowszechniania używania dopalaczy w stosunku do 2011 – 10% kiedykolwiek w życiu (tyle samo w 2011 i 2015), 7% - w ciągu ostatniego roku przed badaniem (2011 i 2015 – dane takie same), 4% - w ciągu ostatniego miesiąca (3 % w 2011). Wnioski: Wyniki badania ESPAD 2015 1. Wyniki sugerują pewne sukcesy w ograniczaniu dostępności alkoholu dla nieletnich. 2. Zahamowanie niekorzystnych tendencji w zakresie problemu przetworów konopi może oznaczać efekt nasycenia. 3. Zahamowanie niekorzystnych tendencji w postrzeganiu ryzyka związanego z piciem alkoholu oraz z używaniem marihuany można próbować przypisać przynajmniej w części efektom przekazów profilaktycznych. 4. Brak wzrostu rozpowszechnienia używania dopalaczy dostarcza argumentów za tezą, że fala zatruć w pierwszej połowie roku miała charakter incydentalny, związany z delegalizacją szeregu tych substancji. Wyniki badań, przeprowadzonych w województwie pomorskim wskazują na podobne tendencje w zakresie używania legalnych i nielegalnych substancji psychoaktywnych. Diagnoza przyczyn problemów: 1. Rekomendowane programy profilaktyczne realizowane są w stosunkowo małym zakresie wśród młodzieży w wieku 15 – 16 lat (dotyczy to przede wszystkim osób młodych, podejmujących zachowania ryzykowne, odwiedzających miasto) 2. Popularność zabawy pod wpływem legalnych i nielegalnych substancji psychoaktywnych – powielanie negatywnych wzorców zachowań, 3. Rodzice często nie radzą sobie z problemami wychowawczymi, stwarzanymi przez dzieci, Obszar problemowy II: Picie alkoholu przez osoby dorosłe (nadużywanie alkoholu, uzależnienie), używanie problemowe nielegalnych substancji psychoaktywnych RAPORT CBOS 2015 Na przełomie 2014 i 2015 roku zrealizowano badania ankietowe na reprezentatywnej próbie mieszkańców naszego kraju na temat używania substancji psychoaktywnych. Przedmiotem badania były zarówno postawy jak i zachowania w tym obszarze. Marihuana oraz kokaina okazały się dwoma najlepiej znanymi w Polsce substancjami psychoaktywnymi. Marihuanę znało 96,6% badanych. Niewiele mniejszy odsetek, bo 89,0% respondentów posiadało wiedzę o istnieniu kokainy. Ponadto 86,5% badanych deklarowało znajomość amfetaminy, która jest częściej używana od kokainy. Najbardziej popularnymi wśród badanych substancjami są marihuana i haszysz, czyli przetwory konopi indyjskich. Do kontaktów z tymi substancjami psychoaktywnymi kiedykolwiek w życiu przyznało się 16,3% badanych. Pozostałe substancje charakteryzuje o wiele niższy poziom rozpowszechnienia. Na drugim miejscu pod tym względem odnotowujemy amfetaminę i ecstazy (po 1,7%), a dalej kokainę (1,4%) oraz „dopalacze” i LSD (po 1,3%). Do okazjonalnych użytkowników marihuany i haszyszu (w ciągu ostatnich 12 części) zaliczamy 4,6% respondentów. Rozpowszechnienie używania pozostałych substancji utrzymywało się na poziomie poniżej 0,5%. Jakikolwiek narkotyk zażywało 16,4% badanych kiedykolwiek w życiu a w ciągu ostatniego roku 4,7%. Wyniki badania wskazują, że mężczyźni o wiele częściej sięgają po substancje psychoaktywne niż kobiety. Wśród badanych 22,6% mężczyzn używało już marihuany lub haszyszu, podczas gdy wśród kobiet 10,5%. W ciągu ostatniego roku częściej po narkotyki sięgały osoby niezamężne/nieżonate (12,4%) niż zamężne/żonate (4,8%), a także częściej wychowane w mieście (6,7%) niż na wsi (2,7%). Analizując status społeczno-zawodowy respondentów można stwierdzić, że najwyższe odsetki aktualnych użytkowników odnotowano wśród uczniów i studentów (11,5%). Dane dotyczące wykształcenia wskazują na największą popularność używania narkotyków w ciągu ostatniego roku wśród gimnazjalistów (10,0%) oraz osób z wykształceniem wyższym (8,1%). Problemowe używanie marihuany jest udziałem 0,2-0,3% respondentów, można zatem szacować, iż liczba problemowych użytkowników tej substancji w wieku 15-64 lata mieści się w przedziale 54 000-108 000 osób. W Polsce mamy ok. 100 tys. problemowych użytkowników narkotyków, z czego ok. 15 tys. zalicza się do problemowych użytkowników opioidów. Do używania „dopalaczy” przyznał się niewielki odsetek badanych – około 2%. W ciągu ostatniego roku „dopalaczy” używało 0,5% badanych, a w ciągu miesiąca – 0,2%. Połowa badanych (46%), którzy używali „dopalaczy” w ciągu ostatniego roku, używała ich w formie proszku lub tabletek. Napoje alkoholowe są najbardziej powszechnie używaną substancją psychoaktywną. Do konsumentów alkoholu zalicza się 89,7% badanych. W strukturze spożycia, w podziale według typu napoju, przeważa piwo. Na drugim miejscu plasują się napoje spirytusowe, stawkę zamyka wino. Każdy z tych napojów alkoholowych pija się według innego wzoru i każdy z nich pełni inną funkcje kulturową. Wino wydaje się pełnić raczej funkcje symboliczne. Wódka pozostaje w swojej tradycyjnej roli podstawowego okazjonalnego napoju alkoholowego, dla wielu pełni funkcje intoksykacyjne. Picie piwa ma bardziej codzienny charakter. Kształt rozkładu średniego spożycia alkoholu wykazuje silnie skośny charakter. W miarę przechodzenia do coraz wyższych kategorii średniego spożycia maleją odsetki konsumentów. Osoby pijące nadmiernie, tj. przekraczające 16 litrów rocznego spożycia czystego alkoholu w przypadku mężczyzn i 9 litrów w przypadku kobiet stanowią 5,2% populacji w wieku 15-64 lata. Nadmiernie pijących częściej spotykamy wśród mężczyzn niż wśród kobiet. Nadmiernemu piciu sprzyja w sensie statystycznym następujący zestaw cech: wiek 25-44 lata, stan cywilny – rozwiedziony, zamieszkiwanie w wielkim mieście (pow. 500 tys. mieszkańców), status bezrobotnego, szczególnie wysokie lub szczególnie niskie dochody na osobę w gospodarstwie domowym. Odsetek pijących nadmiernie jest pięciokrotnie wyższy w grupie osób deklarujących się jako wierzące i praktykujące, niż wśród pozostałych. Picie nadmierne przy jednej okazji, tzw. bing drinking, zdarzało się 43,1% badanych, 3,1% respondentów piło w ten sposób przynajmniej raz w tygodniu. Na podstawie testu przesiewowego oszacowano liczbę osób nadużywających alkoholu na ok. 2 mln. (7,4%) mieszkańców Polski w wieku 15-64 lata. Palenie tytoniu jest znacznie mniej rozpowszechnione niż picie alkoholu. Do aktualnie palących zalicza się 30,2% badanych, 32,8% badanych kiedyś paliło, ale obecnie już nie pali, a 37,0% respondentów nigdy nie paliło tytoniu. Co czwarty respondent określał możliwość zdobycia leków uspokajających lub nasennych jako bardzo łatwą lub dosyć łatwą i jednocześnie blisko co czwarta badana osoba wskazywała, że zdobycie tych substancji jest dosyć trudne, bardzo trudne lub wręcz niemożliwe. Spośród nielegalnych substancji stosunkowo najbardziej dostępne są przetwory konopi. Spośród różnych sposobów zaopatrywania się w przetwory konopi badani najczęściej wskazywali na otrzymanie ich od kogoś lub zakup. Deklarowane przez badanych miejsce pozyskania ww. substancji ostatnim razem to głównie otwarte miejsca publiczne (park, dworzec, ulica) oraz dom prywatny, a także bar, pub, klub, dyskoteka, koncert muzyki młodzieżowej itp. Rzadko zdarza się to w miejscu pracy czy nauki. Wyniki badań pokazują , że działania z zakresu przeciwdziałania narkomanii powinny zostać ukierunkowane przede wszystkim na przeciwdziałanie używania marihuany. Powinny to być działania dotyczące głównie osób młodych (uczniów i studentów) ze szczególnym uwzględnieniem mężczyzn z dużych miast. Jednym ze skutecznych programów profilaktycznych realizowanych w szkołach dotyczących m.in. marihuany jest program Unplugged, który z powodzeniem wdrażany jest w kilku krajach europejskich w tym również w Polsce. Wnioski i uwagi, wynikające z Raportu z monitorowania problemu narkotyków i narkomanii na terenie Sopotu (uwagi z przeprowadzonego w czerwcu 2015 r. „Panelu ekspertów”, w którym wzięli udział m.in. pedagodzy szkolni, funkcjonariusze Komendy Miejskiej Policji w Sopocie): - pedagodzy szkolni sopockich szkół wskazali marihuanę jako główny narkotyk używany przez młodszych uczniów, a dopalacze popularne są wśród licealistów - problemem szkół jest duża liczba młodzieży z miast ościennych przy braku współpracy z tymi miastami - podkreślono dobrą współpracę między szkołami a policją - przedstawiciele szkół postulowali wprowadzenie zajęć z zakresu znajomości przepisów prawnych dla rodziców i młodzieży - wszyscy uczestnicy Panelu podkreślają dość duże przyzwolenie rodziców na używanie przez młodzież alkoholu i marihuany (niektórzy rodzice też używają) - policjanci podkreślają zmniejszenie liczby osób nieletnich przebywających w lokalach i dyskotekach - pedagodzy szkolni mówią o opiniach młodych ludzi na temat szkodliwości narkotyków: wiedzą o szkodliwości dopalaczy, natomiast są przekonani, że marihuana nie jest szkodliwa - postulowano więcej zajęć adresowanych do rodziców – próbować budować i rozwijać tę współpracę - konieczność planowania działań profilaktycznych z uwzględnieniem specyfiki szkoły – różne szkoły, różne problemy, różne potrzeby - za bardzo ważne uznano funkcjonowanie Ośrodka diagnostyczno – konsultacyjnego, prowadzonego przez psychiatrę dzieci i młodzieży dr Anitę Sumiła. Informacje uzyskane z sopockiej poradni, prowadzącej lecznictwo ambulatoryjne osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych (alkoholu i narkotyków), wskazują na zbliżoną liczbę pacjentów uzależnionych , którzy zgłosili się w roku 2014 i 2015: rok 2014 – 94 pacjentów (uzależnieni od alkoholu mieszkańcy Sopotu) , rok 2015 – 92 pacjentów rok 2014 – 19 pacjentów (uzależnieni od narkotyków, używający w sposób ryzykowny mieszkańcy Sopotu), rok 2015 –23 pacjentów Mieszkańcy Sopotu korzystać mogą z usług Ośrodka Promocji Zdrowia i Terapii Uzależnień SPZOZ , Poradni przy Młodzieżowym Ośrodku Terapeutycznym „Mrowisko” a także ze specjalistycznych placówek tego typu w innych miejscowościach. Wysoka dostępność leczenia i terapii tak dla osób uzależnionych jak również członków rodzin ma niewątpliwy wpływ na większą liczbę osób, podejmujących leczenie, korzystających z usług specjalistycznych. Do Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w roku 2015 wpłynęło 65 wniosków ( 92 w roku 2014) w sprawie skierowania na leczenie przymusowe osób uzależnionych od alkoholu. Coraz częściej wnioski o skierowanie na leczenie składają członkowie rodzin, funkcjonariusze KMP, MOPS, Sadu Rejonowego w Sopocie, podejmujący m. in. interwencję w związku z powodu przemocy w rodzinie. Dzieci osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych uczestniczą w programach zajęć socjoterapeutycznych i opiekuńczych, oferowanych przez placówki takie jak: Świetlica Terapeutyczna przy Zespole Szkól Nr 3, Ognisko Wychowawcze „Sopocki Dom”, Klub dla dzieci „Meander”, Młodzieżowa Placówka Wychowawcza Caritas, Klub Abstynenta „Mewa”, zajęcia przy Szkołach Podstawowych Nr 1, 8. Tego typu forma wsparcia rodzin z problemem alkoholowym ma na celu poprawę funkcjonowania społeczno-emocjonalnego. W powyższych zajęciach uczestniczy ok. 200 dzieci i młodzieży , ze środowisk wymagających szczególnej pomocy. Doświadczenia pracy socjoterapeutycznej z dziećmi z rodzin z problemem alkoholowym wskazują na potrzebę ich kontynuacji, wypracowywania standardów, superwizowania i monitorowania. W mieście systematycznie diagnozowana jest grupę osób, w wieku 18 – 30 lat, które nie mają wystarczających umiejętności życiowych (społecznych, osobistych) oraz przygotowania zawodowego. Są to młodzi ludzie, wywodzący się ze zmarginalizowanych środowisk , powracający z placówek resocjalizacyjnych, będący pod nadzorem kuratorów sądowych, eksperymentujący z substancjami psychoaktywnymi itp. Osoby te nie rejestrują się w urzędach pracy, nie są także wystarczająco zmotywowane do podjęcia działań na rzecz poprawy własnej sytuacji. Wyżej wymienionej grupie stworzono możliwość uczestnictwa w treningu aktywności społeczno-zawodowej „Druga Szansa”. Włączono ogółem 10 osób, które pod nadzorem trenera, koordynatora technicznego, dwóch liderów , doradcy zawodowego i psychologa podwyższają swoje umiejętności osobiste oraz zdobywają kwalifikacje zawodowe .Zadanie to służy także wykształceniu właściwych postaw wobec używania substancji psychoaktywnych. Diagnoza przyczyn problemów: 1. Niedostateczne radzenie sobie w sytuacjach trudnych (niski poziom relacji społecznych i konstruktywnego wyrażania emocji) – w konsekwencji sięganie po substancje psychoaktywne (alkohol, narkotyk) 2. Stereotyp dobrej zabawy – nadużywanie alkoholu i innych substancji psychoaktywnych 3. Niska motywacja osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych (alkoholu, narkotyków) do zmian, w tym do podjęcia leczenia 4. Niewielka świadomość konsekwencji podejmowania zachowań ryzykownych (picie szkodliwe – nadużywanie alkoholu, picie jednorazowo dużych ilości alkoholu, nietrzeźwość) Obszar problemowy III: Sezonowa popularność Sopotu i jej konsekwencje – powszechność stereotypu dobrej zabawy pod wpływem alkoholu i innych substancji psychoaktywnych Wśród klientów dyskotek przeważają osoby, które trafiają na zabawę będąc pod wpływem alkoholu bądź innych substancji psychoaktywnych, stwarzając ryzyko zatruć lub podjęcia innych, nieakceptowanych zachowań (awantury, bójki itp.). Są to często mieszkańcy Trójmiasta, goście z kraju i zagranicy. W związku z podejmowanym ryzykiem zagrożenia własnego zdrowia , w od 7 lat w kilku lokalach dyskotekowych prowadzony jest program redukcji szkód „Czyste dźwięki” ( partyworking). Zatrudnieni partyworkerzy przeprowadzają ok. tysiąca rozmów, porad rocznie, w tym kilkanaście interwencji z zakresu podjęcia pierwszej pomocy medycznej. W okresie letnim, do miasta przyjeżdżają także grupy młodzieży i osób dorosłych podejmujących zachowania ryzykowne w różnych miejscach - na plażach, w parkach, stwarzając zagrożenie dla siebie i innych, poprzez picie alkoholu, używanie nielegalnych substancji psychoaktywnych, zachowania agresywne, przypadkowe kontakty seksualne, kradzieże. Pracownicy uliczni „streetworkerzy” w czasie sezonu letniego nawiązują kontakty z w/w „turystami”, przeprowadzając ok. 1000 rozmów, porad, mających na celu zmotywowanie do zmiany zachowań. Udzielają także pomocy medycznej – m.in. zakładanie i wymiana opatrunków, Diagnoza przyczyn problemów: 1. Niska świadomość konsekwencji podejmowanych zachowań ryzykownych 2. Duża liczba osób odwiedzających Sopot w celach rozrywkowych 4. Definicja celów Gminnego Programu Przeciwdziałania Uzależnieniom od Substancji Psychoaktywnych Po etapie analizy i diagnozy zostały określone problemy główne oraz ich przyczyny. Następnie dokonano wyboru problemów, których rozwiązanie będzie celami programu. Kryterium wyboru problemów stanowiły: - możliwość realizacji - systemowe rozwiązanie problemu - waga problemu Wyniki badania ankietowego ESPAD wskazały, iż polska młodzież, pomimo pozytywnych tendencji w postaci stabilizacji zjawiska używania substancji psychoaktywnych, nadal jest silnie zagrożona tak przez używanie narkotyków jak również picie ryzykowne alkoholu. Stąd wynika potrzeba realizowania profesjonalnych programów profilaktyki i promocji zdrowego stylu życia. Podejmowane działania będą monitorowane oraz ewaluowane w celu określenia ich skuteczności i efektywności. Sformułowane cele są wynikiem procesu identyfikacji problemów oraz opartych na kryteriach decyzji, dotyczących podjęcia skutecznych rozwiązań, będących jednocześnie celami Programu Przeciwdziałania Uzależnieniom. Cel ogólny: Ograniczenie używania substancji psychoaktywnych (alkoholu, narkotyków) i związanych z tym problemów społecznych i zdrowotnych Cele szczegółowe: Cel szczegółowy 1. OGRANICZENIE Wskaźnik - liczba interwencji Komendy Źródło pozyskania wskaźnika Miejskiej Dokumentacja KMP w Sopocie, UŻYWANIA SUBSTANCJI Policji , Straży Miejskiej Dokumentacja szkolna PSYCHOAKTYWNYCH - liczba interwencji szkolnych Dokumentacja (LEGALNYCH I NIELEGALNYCH) - liczba interwencji „partyworkers” raporty, PRZEZ DZIECI I MŁODZIEŻ - liczba interwencji pracowników ulicznych partyworking, streetworking - liczba rekomendowanych programów Dokumentacja organizacji pozarządowych profilaktycznych, realizowanych w szkołach prowadzących zajęcia dla młodzieży z grup - liczba młodzieży uczestniczącej w ryzyka programach profilaktycznych wskazująca) UMS – wyniki sprawozdania z (profilaktyka diagnozy, programu selektywna, realizowanych na terenie szkół, - liczba przeszkolonych nauczycieli - liczba programów, ofert promujących alternatywne formy spędzania czasu wolnego (promocja zdrowia) 2. OGRANICZENIE ZABURZEŃ ŻYCIA - liczba placówek, punktów świadczących Dokumentacja poradni , ośrodków RODZINNEGO, W TYM SZKÓD pomoc rodzinie z problemem uzależnienia specjalistycznych, ZDROWOTNYCH I ROZWOJOWYCH - Dokumentacja organizacji pozarządowych DZIECI I MŁODZIEŻY, ZE socjoterapeutycznych SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIE- - NIEM RODZIN Z PROBLEMEM socjoterapeutyczny liczba liczba dzieci korzystających świetlic realizujących z zajęć oraz innych instytucji, realizujących zajęcia program dla dzieci, UZALEŻNIENIA - liczba dzieci, objętych wsparciem, pomocą - liczba wniosków o leczenie odwykowe, skierowanych do Sądu - liczba i rodzaj programów skierowanych do osób młodzieży dorosłych, (radzenie rodzin, sobie dzieci z i trudnymi sytuacjami, konstruktywne rozwiązywanie problemów, wyrażanie emocji, promocja zdrowego stylu życia i inne) 3.ZMNIEJSZENIE MARGINALI- - - liczba osób objętych programami leczenia Dokumenty UMS, raporty, sprawozdania ZACJI SPOŁECZNEJ OSÓB w bieżącym roku/w poprzednim roku, UZALEŻNIONYCH - Dokumentacja placówek terapii uzależnień wysokość nakładów poniesionych przez jednostkę programy samorządu realizowane terytorialnego w na placówkach leczenia uzależnień w bieżącym roku/w poprzednim roku 4.OGRANICZENIE PRZYPADKOW - liczba kontroli przeprowadzonych przez NARUSZENIA PRAWA W GKRPA w placówkach sprzedaży alkoholu ZWIĄZKU Z ALKOHOLEM I - liczba stwierdzonych nieprawidłowości – POZOSTAŁYMI SUBSTANCJAMI sprzedaży PSYCHOAKTYWNYMI zezwoleń, nieletnim i nietrzeźwym - liczba alkoholu lokali przystąpiły bezpiecznie” do bez wymaganych gastronomicznych, programu „Tu które jest Dokumentacja GKRPA, WZISS, WO 5. Zadania Gminnego Programu Przeciwdziałania Uzależnieniom od Substancji Psychoaktywnych Realizacji każdego z celów służą zadania. Cel szczegółowy 1. OGRANICZENIE UŻYWANIA SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH (LEGALNYCH I NIELEGALNYCH) PRZEZ DZIECI I MŁODZIEŻ Lp. 1. Zadanie Działania Wskaźniki Organizacja warsztatów i innych form zajęć 1.Analiza Programy o charakterze potrzeb szkoleń dla młodzieży, szkoleniowych rodziców i nauczycieli, prowadzonych przez specjalistów profilaktyczno-edukacyjnym i trenerów profilaktyki i terapii uzależnień z obszaru Źródła Odpowiedzial- pozyskiwania ny za wskaźników realizację Tekst Główny programu Specjalista ds. rekomendacje Umowa Profilaktyki 2.Wybór Realizatorzy Ankiety Uzależnień, realizatorów (liczba ewaluacyjne Organizacje 3. realizatorów, pozarządowe kompetencje, (realizatorzy), placówek rekomendacje Ośrodek szkolnych ) Promocji Liczba ucze- Zdrowia Skierowanie informacji do - Termin 2016 . i stników Terapii szkoleń, Uzależnień SPZOZ, placówki oświatowe (szkoły) 2. Wdrożenie i upowszechnienie programów 1.Analiza Liczba Informacje od Główny profilaktyki potrzeb przeszkolo- pedagogów Specjalista ds. naukowych podstawach lub o potwierdzonej szkoleniowych nych n-li szkolnych skuteczności 2.Wybór Liczba uczniów podstawie Uzależnień, (gimnazja, klasy VI – szkoły podstawowe, realizatora uczestniczą- dokumentacji dyrektorzy klasy 3.Przeprowadze cych szkolnej placówek nie szkoleń programach I program uniwersalnej – – szkoły „Przyjaciele przedszkolne, 3. program opartych na „UNPLUGGED” ponadgimnazjalne), Zippiego” klasy I-III (dzieci szkól w Liczba realizujących agresję” program działalności poradnictwa i wsparcia informacyjnej, dla młodzieży, rodziców i nauczycieli dzieci, 1.Analiza Liczba potrzeb 2.Wybór Profilaktyki oświatowych szkół podstawowych), program „Spójrz inaczej na Prowadzenie na 2016 osób, Dokumentacja Główny korzystających realizatora Specjalista ds. z pomocy Sprawozdania Profilaktyki realizatora kierownik 3.Indywidualne placówki poradnictwo, realizującej interwencja zadanie 2016 4. Organizacja działań z obszaru profilaktyki 1.Analiza Wykaz Sprawozdania Główny selektywnej , skierowanych do dzieci i młodzieży potrzeb placówek, realizatorów Specjalista ds. z „grup podwyższonego ryzyka” kwalifikacja Liczba zajęć Profilaktyki uczestników młodzieży Umowy Uzależnień, 2.Wybór uczestniczącej programu – 2016 realizatorzy, i realizatorów 3.Monitorowanie przebiegu programu 5. Prowadzenie działań promujących uwzględnieniem zdrowy profilaktycznych styl m.in. życia, , 1.Analiza z potrzeb aktywności kulturalnej i sportowej dzieci i młodzieży 1.Liczba w i Treść ofert, z Główny rodzaj zgodność Specjalista ds. zakresie programów potrzebami Profilaktyki sposobów i form 2.Liczba Umowy Uzależnień, spędzania czasu uczestników Sprawozdania Organizacje wolnego pozarządowe, 2.Wybór Realizatorzy programów i ich zajęć realizatorów 3.Monitorowanie przebiegu realizacji 2016 6. Udział w 1.Analiza 1. Liczba form Analiza ogólnopolskich, lokalnych , informowanie dostępnych przekazu sposobów społeczności stronę profilaktycznych lokalnej internetową kampaniach Główny i Specjalista ds. poprzez media, form i sposobów 2.Liczba osób, form Profilaktyki miasta, portale edukacji korzystających przekazu, Uzależnień, 2.Wybór (np. wejść na zgodność Realizatorzy środków stronę tematyki zadań przekazu internetową) Sprawozdania Główny społecznościowe 2016 3.Monitrowanie 7. Podwyższanie i kompetencji 1.Analiza wychowawców, terapeutów, szkoleniowych młodzieży pracowników instytucji współpracujących w 2.Współpraca z uczestniczącej obecności Profilaktyki dziedzinie przedstawiciela w spotkaniach Zdjęcia Uzależnień, mi „E2C” międzynarodo Informacje organizatorzy uczestnictwo w działaniach europejskiego 3.Organizacja wych stowarzyszenia szkoleń 2.Liczba 4.Monitorowanie podnoszących nauczycieli, kwalifikacji przedstawicieli (E2C), uzależnień, szkół, „Szkoła (szkolenia instytucji), Drugiej Szansy” organizacja i udział w szkoleniach, seminariach, konferencjach. ofert 1.Liczba Listy szkoleń osób kwalifikacje i kompetencje zawodowe 3.Liczba zrealizowanych Specjalista ds. form szkoleniowych 2016 Cel szczegółowy 2 . OGRANICZENIE ZABURZEŃ ŻYCIA RODZINNEGO, W TYM SZKÓD ZDROWOTNYCH I ROZWOJOWYCH DZIECI I MŁODZIEŻY, ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM RODZIN Z PROBLEMEM UZALEŻNIENIA Lp. Zadanie Działania Wskaźniki Źródła Odpowiedzialny pozyskiwania za realizację Termin wskaźników 1. Wsparcie istniejących miejsc pomocy dla 1.Analiza Liczba Dzienniki Główny dzieci i rodzin z problemem alkoholowym – istniejących istniejących zajęć Specjalista świetlic terapeutycznych, Ogniska zasobów miejsc Dokumenta- Profilaktyki Wychowawczego, Klubu dla Dzieci, Punktu 2.Monitorowa- wsparcia cja Uzależnień, Diagnozy, Konsultacji i Terapii nie Liczba organizacji, instytucje wychowawców prowadzą- organizacje z cych zadanie prowadzące dla osób doświadczających przemocy, ze środowisk wymagających wsparcia pracy placówki (zgodność ze standardami) przygotowanie 3.Pomoc m w zakresie superwizyjna udzielania 2016 ds. i zadanie. pomocy Liczba dzieci 2. Doskonalenie metod interwencji i pomocy, w 1.udział Liczba tym ofiarom i sprawcom przemocy domowej, członków uczestniczą- w rodzinie z problemem uzależnienia GKRPA w cych osób Sprawozdanie w szkolenia Główny ze Specjalista Profilaktyki szkoleniach szkoleniu Uzależnień, 2.współpraca z Liczba członkowie 2016 ds. 3. instytucjami założonych GKRPA zaangażowany „Niebieskich członkowie mi kart” w i , Zespołu podejmowanie podjętych Interdyscyplina pomocy ofiarom interwencji rnego ds. przemocy Przeciwdziała- domowej nia Przemocy Zwiększenie świadomości społeczności 1.przygotowa- Liczba i rodzaj Materiały lokalnej na temat szkód zdrowotnych, nie materiałów opracowanych informacje Specjalista materiałów na Profilaktyki konsekwencji nadużywania substancji psychoaktywnych oraz zjawiska przemocy w i stronie internetowej GKRPA, Główny Uzależnień rodzinie – rozpowszechnianie materiałów Ośrodek informacyjno-edukacyjnych, Promocji Zdrowia 2016 ds. , i Terapii Uzależnień SPZOZ 4. Organizacja zajęć dla rodzin na temat Opracowanie Liczba radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, propozycji konstruktywnych form rozwiązywania tematów problemów, umiejętności wyrażania emocji i spotkań Informacje Główny tematyka na specjalista spotkań Miasta, prof. portale uzależnień, in. (w tym „Rodzicielski DKF”, spotkania w społeczności psycholodzy, ramach „Domów Sąsiedzkich”, warsztaty dla owe psychotera- rodziców) i stronie peuci 2016 ds. 5. Organizacja zajęć i warsztatów promujących Opracowanie Liczba zdrowy styl życia, stanowiących alternatywne propozycji formy spędzania czasu wolnego tematów Informacje Główny tematyka na specjalista zajęć Miasta, prof. portale uzależnień, spotkań i stronie 2016 ds. społeczności owe Cel szczegółowy 3. ZMNIEJSZENIE MARGINALIZACJI SPOŁECZNEJ OSÓB UZALEŻNIONYCH I ZAGROŻONYCH UZALEŻNIENIEM Lp. Zadanie Działania Wskaźniki Źródła Odpowiedzialny pozyskiwania za realizację Termin Wskaźników 1. Doskonalenie oferty terapeutycznej dla osób Wsparcie Liczba Sprawozda- Główny uzależnionych finansowe pacjentów nie placówki Specjalista ds. oferty uczestniczą- terapeutycz- Profilaktyki realizowanej cych w nej, Uzależnień, pla- pomocy programie cówki terapeutycznej terapeutycz- terapeutyczne, nym Stowarzyszenie psychoaktywnych, symptomy rodzin innych od substancji przejawiających uzależnień, członków Klub Abstynenta 2015 2. Realizacja procedury zobowiązania do 1.Prowadzenie Liczba osób, Dokumenta- Przewodniczący leczenia odwykowego poradnictwa, którym cja GKRPA, GKSPA, konsultacji dla udzielono członkowie osób porady, GKRPA, osoby uzależnionych, konsultacji, odpowiedzialne członków rodzin pomocy za prowadzenie 2. Działalność Liczba osób zadania Gminnej skierowanych Komisji na leczenie w Rozwiązywania ramach Problemów procedur Alkoholowych – ustawowych wnioskowanie Liczba osób do Sądu zmotywowany Rodzinnego m do podjęcia 3.Monitorowa- leczenia 2016 nie udziału w terapii przez osoby uzależnione 3. Wspieranie działalności Klubu Abstynenta 1.Realizacja Liczba osób Sprawozda- Prezes Klubu „Mewa” w Sopocie działań na rzecz korzystają- nie Abstynenta udziału w życiu cych z oferty organizacji „Mewa”, społecznym i programowej Główny 2016 zawodowym Klubu Specjalista ds. przez Abstynenta Profilaktyki środowisko Sprawozdanie Uzależnień abstynenckie merytoryczne 2.Wsparcie finansowe programu 3. Monitorowanie 4. 5. Realizacja programu – treningu aktywności 1.Dobor Liczba Sprawozda- Organizacje społeczno-zawodowej, skierowanego do realizatorów uczestników nie pozarządowe młodych osób (18 – 28 lat) , posiadających 2.Monitorowa- programu organizacji realizujące niskie kompetencje osobiste i społeczne, bez nie przebiegu „Druga projekt, Główny przygotowania zawodowego (grupy ryzyka, treningu Szansa” Specjalista ds. po pobycie w placówkach resocjalizacyjnych, Sprawozdania Profilaktyki używający substancji psychoaktywnych) merytoryczne Uzależnień Ograniczanie szkód zdrowotnych wśród osób, 1.Opracowanie Liczba klubów, Sprawozda- Organizacja podejmujących zachowania ryzykowne – założeń w których nia pozarządowa, realizacja programu „partyworking” („Czyste programu realizowany organizacji Główny Dźwięki” - obszar profilaktyki selektywnej) 2.Wybór jest program realizującej Specjalista ds. realizatora Liczba osób, program Profilaktyki 3.Monitorowa- którym nie przebiegu udzielono Uzależnień 2016 2016 6. programu pomocy Podejmowanie działań ograniczających 1.Opracowanie 1.Liczba osób, Sprawozda- Organizacja zachowania ryzykowne – program założeń którym nia pozarządowa, streetworking (obszar profilaktyki programu udzielono organizacji Główny selektywnej) 2.Wybór pomocy realizującej Specjalista ds. realizatora 2.Liczba program Profilaktyki 3.Monitorowa- realizatorów 2016 Uzależnień nie przebiegu programu 7. Współpraca z przedstawicielami instytucji, Kontynuowanie 1.Wykaz Sprawozda- Główny organizacji, pracujących w obszarze pomocy współpracy, instytucji i nia, Specjalista ds. osobom uzależnionym, podejmującym organizacji Profilaktyki zachowania ryzykowne. współpracują- Uzależnień, cych przedstawiciele instytucji (KMP, Sąd, MOPS, placówki oświatowe) 2016 Cel szczegółowy 4. OGRANICZENIE PRZYPADKOW NARUSZEŃ SUBSTANCJAMI PRAWA W ZWIĄZKU Z ALKOHOLEM I POZOSTAŁYMI PSYCHOAKTYWNYMI Lp. Zadanie Działania Wskaźniki Źródła Odpowiedzialny pozyskiwania za realizację Termin wskaźników 1. a. Podejmowanie kontroli przestrzegania 1.Współpraca z Liczba Dokumenta- Przewodniczą- prawa przez przedsiębiorców posiadających Wydziałem skontrolowany cja GKRPA cy GKRPA, zezwolenia na sprzedaż alkoholu zasad i Obywatelskim ch punktów członkowie warunków korzystania z zezwoleń UMS sprzedaży zespołu ds. b. Prowadzenie kontroli finansowej w 2.Przeprowadza alkoholu kontroli punktach sprzedaży alkoholu (zgodność nie kontroli w oświadczeń o obrotach z dokumentacją) punktach c. Organizacja spotkań przedstawicieli sprzedaży punktów sprzedaży alkoholu z władzami alkoholu miasta, przedstawicielami KMP WYNAGRODZENIA CZŁONKÓW GMINNEJ KOMISJI ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH: 1. Członkowie GKRPA za przeprowadzenie kontroli punktu sprzedaży alkoholu (kontrola 2016 finansowa) otrzymują wynagrodzenie w wysokości 15% najniższego wynagrodzenia, obowiązującego w danym okresie 2. Członkowie GKRPA za udział w pozostałych pracach Komisji (lecznictwo odwykowe, kontrole formalne punktów sprzedaży alkoholu , spotkania plenarne, pozostałe działania) otrzymują wynagrodzenie w wysokości 9% najniższego wynagrodzenia, obowiązującego w danym okresie 2. Współpraca z przedsiębiorcami, 1.Realizacja Liczba lokali Dokumneta- Przewodniczący prowadzącym sprzedaż alkoholu w Sopocie – programu „Tu uczestniczą- cja GKRPA GKRPA, organizacja szkoleń dla pracowników jest cych w członkowie punktów sprzedaży alkoholu, udział w bezpiecznie” programie „Tu GKRPA programie „Tu jest bezpiecznie”, udzielanie 2.Organizacja jest porad, informacji. spotkań na bezpiecznie” Rozpowszechnianie materiałów temat edukacyjnych. przestrzegania obowiązujących przepisów prawnych 2016 3.Monitorowanie 4.Zamieszczanie informacji na stronie WWW.mlodyso pot.pl 3. Współpraca z Komendą Miejską Policji, 1.Kontynuowa- Liczba Dokumenta- Główny Strażą Miejską, SP ZOZ Uzdrowisko Sopot – nie współpracy podjętych cja KMP, Specjalista ds. interwencji WZISS Profilaktyki Ośrodkiem Promocji Zdrowia i Terapii Uzależnień, Uzależnień, członkowie GKRPA, przedstawiciele KMP 2016 3. Finansowanie Programu Zgodnie z art. 18² Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, dochody z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych „wykorzystywane będą na realizację gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz gminnych programów, o których mowa w art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, i nie mogą być przeznaczane na inne cele”. 4. System monitoringu i ewaluacji Celem stworzonego systemu monitorowania będzie sprawdzenie czy realizacja Programu odbywa się zgodnie z przyjętymi założeniami : - w określonym czasie - w założonych ramach finansowych - zmierza do uzyskania zaplanowanych produktów i rezultatów Osobą odpowiedzialną za realizację całego Programu Przeciwdziałania Uzależnieniom będzie Główny Specjalista ds. Profilaktyki Uzależnień przy współpracy z Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.