D - Sąd Apelacyjny w Łodzi

Sygn. akt: III AUa 116/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 20 września 2012 r.
Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSA Iwona Szybka (spr.)
Sędziowie:SSA Ewa Chądzyńska
SSO del. Beata Michalska
Protokolant: stażysta Agata Jóźwiak
po rozpoznaniu w dniu 20 września 2012 r. w Łodzi
sprawy T. K. przy udziale Fabryki (...) Spółki Akcyjnej w T.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.
o emeryturę,
na skutek apelacji organu rentowego
od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 9 grudnia
2011 r., sygn. akt: V U 252/11;
1. oddala apelację.
2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T. na rzecz T. K. kwotę 120,00 (sto
dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.
III AUa 116/12
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 20 stycznia 2011r. Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. organ rentowy odmówił T. K. prawa
do emerytury, ponieważ ubezpieczony nie udowodnił wymaganych przepisami 15 lat pracy w warunkach szczególnych.
W odwołaniu od powyższej decyzji T. K. wniósł o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury.
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 9 grudnia 2011r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie
Trybunalskim zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał T. K. prawo do emerytury od dnia 26 listopada 2010r.
Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił w rozpoznawanej sprawie następujący stan faktyczny:
T. K. urodzony (...), wystąpił w dniu 9 listopada 2010r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T. z
wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym przewidzianej dla pracowników
zatrudnionych w szczególnych warunkach.
Wnioskodawca legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999 roku okresem ubezpieczenia w rozmiarze 30 lat, 4 miesięcy i
11 dni, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i nie pracuje.
Organ rentowy uwzględnił wnioskodawcy na 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach 13 lat, 4 miesiące i
16 dni zatrudnienia, to jest: od 1 lutego 1969r. do 23 kwietnia 1970r. i od 5 maja 1972r. do 31 lipca 1978r. w Zakładach
(...) Spółce Akcyjnej w T. na stanowisku ślusarza, elektromontera – mechanika samochodowego oraz od 3 lutego
1993r. do 31 grudnia 1998r. w Fabryce (...) ”W.” Spółce Akcyjnej w T..
Do stażu pracy w warunkach szczególnych ZUS nie zaliczył wnioskodawcy okresu zatrudnienia w Fabryce (...)
Spółce Akcyjnej w T. od 1 sierpnia 1978 r. do 31 sierpnia 1985r. na stanowisku kierownika magazynu części
zamiennych. Ponadto organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy jako pracy w warunkach szczególnych okresu
odbywania zasadniczej służby wojskowej od 24 kwietnia 1970r. do 12 kwietnia 1972r.
W okresie od 1 sierpnia 1978r. do 31 sierpnia 1985r. T. K. był zatrudniony w Fabryce (...) Spółce Akcyjnej w T.. Po
rozwiązaniu stosunku pracy wnioskodawcy wydano w dniu 20 listopada 2000 roku świadectwo pracy, z adnotacją, iż w
okresie zatrudnienia zajmował stanowisko kierownika magazynu części zamiennych w pełnym wymiarze czasu pracy.
W dniu 18 czerwca 2010r. zostało wydane wnioskodawcy przez Fabrykę (...) w T. świadectwo wykonywania pracy
w szczególnych warunkach, w którym podano, że T. K. był zatrudniony od 1 sierpnia 1978r. do 31 sierpnia 1985r. i
w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę polegającą na dozorze międzyoperacyjnym,
kontroli jakości w produkcji i usług oraz dozorze inżynieryjno – technicznym na działach i wydziałach, w których
jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie A dział XIV, poz. 24 stanowiącym załącznik nr 1 do
rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. ( Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm. ) oraz wykazu stanowiącego załącznik
nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 7 z 7 lipca 1987r. w sprawie prac wykonywanych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach przemysłu chemicznego i lekkiego.
W okresie od 1 sierpnia 1978r. do 31 sierpnia 1985r. wnioskodawca pracował w powyższym zakładzie na stanowisku
kierownika magazynu części zamiennych, inwestycyjnych i paliw stałych. W zakresie swoich obowiązków podlegał
bezpośrednio kierownikowi działu zaopatrzenia. Magazyn wnioskodawcy zaopatrywał wydziały produkcyjne –
farbiarnię, przędzalnię i wykańczalnię w maszyny, części zamienne, smary, paliwa. W magazynie znajdowały się
urządzenia i maszyny służące do produkcji dywanów ( zespoły zgrzeblarskie, przędzarki, przewijarki ) części do tych
maszyn oraz składowane w odrębnym budynku – paliwo w postaci etyliny, oleju napędowego, benzyny ekstrakcyjnej,
rozpuszczalników, smarów. Wnioskodawca sprawował pieczę nad całym magazynem. Przyjmował do magazynu i
wydawał z niego powierzone mu materiały. Jeżeli zakład zamawiał większe części do maszyn albo całe maszyny to
bezpośrednio przyjmowane były one na hali produkcyjnej. Przy tych czynnościach musiał być obecny wnioskodawca
jako kierownik magazynu, aby przyjąć towar, tzn. sprawdzić pod względem ilościowym, jakościowym, zgodnie ze
sporządzoną specyfikacją. Tak było też w latach 1975-1978, kiedy to trwał montaż maszyn przędzalniczych na
tworzonej przędzalni. Wnioskodawca zajmował się również wydawaniem części do maszyn, zamawianych wcześniej
przez kierowników poszczególnych wydziałów. Zajmował się on ponadto przyjmowaniem i wydawaniem paliwa.
Wnioskodawca pracował na równi z podległymi mu magazynierami.
W okresie od 24 kwietnia 1970 roku do 12 kwietnia 1972 roku T. K. odbywał służbę wojskową.
Od dnia 1 lutego 1969r. do 31 lipca 1978r. wnioskodawca pracował w Zakładach (...) Spółce Akcyjnej w T. na
stanowisku ślusarza, konserwatora maszyn i urządzeń oraz mechanika napraw wózków i podnośników – okres ten
został zaliczony przez ZUS do pracy w warunkach szczególnych.
Podsumowując sąd pierwszej instancji stwierdził, że T. K. nie wykazał, że w okresie od 1 sierpnia 1978r. do 31 sierpnia
1985r. pracował w warunkach szczególnych. Wnioskodawca pracując na stanowisku kierownika magazynu części
zamiennych, inwestycyjnych i paliw płynnych nie wykonywał kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i
usług nie sprawował też dozoru inżynieryjno – technicznego na oddziałach produkcyjnych, nie zajmował się również
nadzorowaniem prac remontowych i konserwacyjnych. Praca wykonywana przez wnioskodawcę w spornym okresie
nie została zakwalifikowana przez sąd, jako praca wymieniona w punkcie 24 działu XIV wykazu A stanowiącego
załącznik nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników
zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm. ).
Sąd Okręgowy zaliczył natomiast do okresów pracy w szczególnych warunkach okres służby wojskowej odbywanej
przez wnioskodawcę od 24 kwietnia 1970r. do 12 kwietnia 1972r. (1 rok, 11 miesięcy i 18 dni), podzielając w tym zakresie
stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyrokach z 6 kwietnia 2006r. w sprawie III UK 5/06 i z 25 lutego 2010r. w
sprawie II UK 219/09, zgodnie z którym okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy
w szczególnych warunkach zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku
emerytalnym, jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia.
W tak ustalonym stanie faktycznym sąd pierwszej instancji uwzględnił odwołanie, uznając że wnioskodawca spełnia
warunki do przyznania mu emerytury na podstawie art. 184 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż w ocenie sądu wykazał wymagane 15 lat pracy w szczególnych warunkach.
Wyrok sądu pierwszej instancji zaskarżony został apelacją organu rentowego w całości. Apelacja zarzuca
zaskarżonemu wyrokowi błędne ustalenie, że okres służby wojskowej zalicza się do prac w szczególnych warunkach.
Sąd Apelacyjny w Łodzi zważył, co następuje:
Apelacja jest uzasadniona. Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił stan faktyczny rozpoznawanej sprawy.
Ustalenia tego sądu Sąd Apelacyjny w Łodzi traktuje jako własne. Sąd Okręgowy prawidłowo uznał, że wnioskodawca
wykazał, iż w warunkach szczególnych pracował w okresach: od 1 lutego 1969r. do 23 kwietnia 1970r., od 24 kwietnia
1970r. do 12 kwietnia 1972r., od 5 maja 1972r. do 31 lipca 1978r. i od 3 lutego 1993r. do 31 grudnia 1998r., co łącznie
stanowi 15 lat takiej pracy. Sąd Okręgowy trafnie uznał, że w okolicznościach rozpoznawanej sprawy okres zasadniczej
służby wojskowej zalicza się do okresów pracy w szczególnych warunkach. Sąd Apelacyjny podziela stanowisko
zaprezentowane w wyrokach Sądu Najwyższego z 6 kwietnia 2006r. III UK 5/06, OSNP 2007/7-8/108, z 25 lutego
2010r. II UK 219/09, LEX nr 590248, z 12 kwietnia 2012r. I UK 347/12 ( niepubl.) i z 17 maja 2012r. I UK 399/11,
LEX nr 1211140, zgodnie z którym okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w
szczególnych warunkach zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku
emerytalnym jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia. Stanowisko Sądu
Najwyższego odnośnie do zaliczania okresu służby wojskowej jako okresu pracy w warunkach szczególnych należy
zatem uznać za ugruntowane.
Biorąc pod uwagę okres w jakim ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową ( 24 kwietnia 1970r. - 12 kwietnia
1972r. ), fakt że po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony
przed powołaniem do służby w dniu 5 maja 1972r., czyli przed upływem 30 dni /dowód: świadectwo pracy – k. 15 akt
ZUS/ oraz podzielając w pełni argumentację przedstawioną w cytowanych wyżej orzeczeniach wskazać należy, że w
świetle art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej
(jednolity tekst: Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 ze zm.) - w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 1974r., czas
odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie
wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym
samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. Wydane na podstawie art. 108 ust.
4 powyższej ustawy rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968r. w sprawie szczególnych uprawnień
żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. Nr 44, poz. 318 ze zm.) regulowało w sposób szczegółowy uprawnienia żołnierza, który w
terminie 30 dni po zwolnieniu ze służby zgłosił powrót do zakładu pracy i w wyniku tego podjął w nim zatrudnienie. W
myśl w § 5 ust. 1 tego rozporządzenia żołnierzowi wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia
w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym
zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku
lub w określonym zawodzie. Z przepisów tych wynika, że okres zasadniczej służby wojskowej jest okresem zatrudnienia
na takich samych warunkach, jak przed powołaniem do tej służby.
Podstawę prawną dochodzonej przez ubezpieczonego emerytury stanowi art. 184 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po 31
grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w art. 32, jeżeli w dniu
wejścia w życie ustawy ( to jest 1 stycznia 1999 roku), osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w
szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia emerytury w wieku niższym niż 60 lat
dla kobiet i 65 dla mężczyzn oraz osiągnęli okresy składkowe i nieskładkowe, od których zależy prawo do emerytury
na podstawie art. 27 ustawy ( tj. w tym przypadku 25 lat dla mężczyzn ). Dotychczasowe przepisy, o których mowa
w art. 184 ustawy, to przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego
pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8, poz. 43, z późn.
zm. ), stosowane w zakresie wskazanym w art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Dodatkowym warunkiem
nabycia prawa jest nieprzystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego. W rozpoznawanej sprawie sporna jest tylko
przesłanka osiągnięcia przez skarżącego, według stanu na dzień 1 stycznia 1999 roku, wymaganego okresu pracy w
szczególnych warunkach, oceniana według przepisów dotychczasowych, to jest według przepisów powołanego wyżej
rozporządzenia Rady Ministrów. Pozostałe przesłanki, od których zależy prawo skarżącego do emerytury są bezsporne.
W myśl § 4 ust. 1 pkt 1 i 3 pracownik będący mężczyzną, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach,
wymienioną w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia, przez co najmniej 15 lat nabywa prawo do
emerytury w wieku 60 lat, przy spełnieniu pozostałych warunków dotyczących ogólnego stażu zatrudnienia. Przy
czym stosownie do § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach
określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.
Z materiału dowodowego zgromadzonego przed sądem pierwszej instancji wynika, że praca ubezpieczonego - przed
powołaniem do odbycia zasadniczej służby wojskowej i po jej zakończeniu - stanowiła pracę w szczególnych warunkach
określoną w wykazie A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie
wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U.
Nr 8, poz. 43 ze zm.), a po odbyciu zasadniczej służby wojskowej ubezpieczony w terminie 30 dni zgłosił powrót do
zakładu pracy i w wyniku tego podjął w nim zatrudnienie.
Wobec powyższego należało zaliczyć ubezpieczonemu do okresu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okres
odbywania zasadniczej służby wojskowej. Wskutek tego T. K. spełnił wszystkie ustawowe przesłanki nabycia prawa do
emerytury w obniżonym wieku zawarte w art. 184 w zw. z art. 32 ust. 1 i 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych. Wnioskodawca bowiem, przy uwzględnieniu 1 roku, 11 miesięcy i 18 dni służby wojskowej
do udowodnionego okresu 13 lat, 4 miesięcy i 16 dni pracy w szczególnych warunkach, legitymuje się wymaganym
15-letnim okresem takiej pracy.
W tym stanie rzeczy, podzielając w pełni stanowisko Sądu Okręgowego i nie znajdując podstaw do uwzględnienia
apelacji, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w punkcie 1 sentencji swojego wyroku.
O kosztach postępowania w drugiej instancji - stosownie do jego wyników – orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w
zw. z § 2 ust. 3 i § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. ( Dz. U. Nr 163,
poz. 1349 z późn. zm. ) w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.