Prezentacja programu PowerPoint

Transkrypt

Prezentacja programu PowerPoint
System diagnozowania
i prognozowania stanu środowiska
zbiorników zaporowych działających
w obszarach chronionych (OSO)
Piotr Łaszczyca, Maria Augustyniak, Paweł Migula, Andrzej Woźnica
Katedra Fizjologii Zwierząt i Ekotoksykologii i Katedra Biochemii
Wydział Biologii i Ochrony Środowiska
Uniwersytet Śląski w Katowicach
1
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura
Natura2000”
2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Zespoły badawcze
Katedra Fizjologii Zwierząt i Ekotoksykologii, WBiOŚ, UŚ – lider Maria Augustyniak
Katedra Biochemii, WBiOŚ, UŚ – lider Andrzej Woźnica
Katedra Mikrobiologii, WBiOŚ, UŚ – Tomasz Płocińczak
Katedra Genetyki, WBiOŚ, UŚ – Mirosław Kwaśniewski
Katedra Ekologii, WBiOŚ, UŚ – Bernard Palowski
Katedra Botaniki Systematycznej i Katedra Geobotaniki i Ochrony Przyrody, WBiOŚ, UŚ
– lider Andrzej Pasierbiński
Katedra Hydrobiologii, WBiOŚ, UŚ – lider Malgorzata Strzelec
Katedra Zoologii, WBiOŚ, UŚ – lider Jacek Gorczyca
Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN – lider Maciej Kostecki
Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych – liderzy Jacek Długosz i Czeslaw Kliś
Instytut Ochrony Przyrody PAN – liderzy Robert Gwiazda, Elżbieta Wilk-Woźniak
Instytut Inżynierii i Gospodarki Wodnej, Politechnika Krakowska
– liderzy: Elżbieta Nachlik, Antoni Bojarski
NILU Polska – lider Damian Panasiuk
2
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
ZiZOZap – Natura 2000
PRZESŁANKI
3
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Europejska polityka wodna - RDW
RAMOWA DYREKTYWA WODNA - cele:

osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu i potencjału wód oraz
związanych z nimi ekosystemów,

zaspokojenie potrzeb ludności w zakresie zaopatrzenia w wodę do
picia i dla celów sanitarnych,

zaspokojenie społecznie i ekonomiczne uzasadnionych potrzeb
wodnych gospodarki (woda dla przemysłu i rolnictwa, transport wodny i
energetyka wodna, rekreacja i inne)

podniesienie skuteczności ochrony ludności i gospodarki w sytuacjach
kryzysowych, zwłaszcza ochrona przed powodzią i skutkami suszy.
Problem polskiej gospodarki wodnej
jakie zasady i rozwiązania przyjąć aby realnie traktować te cele
jako równoważne ?
Elżbieta Nachlik i zespól
4
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Istotne problemy i konflikty
– identyfikacja DPSIR
jakość wód
zdrowie środowiskowe
zasoby wody
ochrona przeciwpowodziowa
niżówki
poziom piętrzenia
środowisko przyrodnicze
walory przyrodnicze
użytkowanie turystyczne
gospodarka
Paweł Migula
5
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
ZiZOZap – Natura 2000
CELE
6
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Cele robocze Projektu
• Wieloaspektowy monitoring badawczy i operacyjny ZG
• Wdrożenie innowacyjnych metod monitoringu
• Stworzenie baz danych i integracja
danych
• Opracowanie scenariuszy i modelu cyfrowego dla
zjawisk w zbiorniku i wspomagania zarządzania
zbiornikiem
• Implementacja modelu na zbiorniku testowym (ZG)
• Udostępnienie modelu dla innych zbiorników
7
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Monitoring Zbiornika – metody i wyniki
ZNAJOMOŚĆ STANU WARUNKIEM
SKUTECZNEGO ZARZĄDZANIA
MONITORING
8
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Wieloaspektowy monitoring
Monitoring własny i instytucjonalny: WIOŚ, RDOŚ, GPW S.A.
Batymetria, Hipsometria lidarowa, Hydrologia, Meteorologia,
Hydrogeologia, Hydrochemia, Hydrobiologia, Geobotanika,
Ochrona przyrody (dane sozologiczne), Ekotoksykologia,
Ekonomia i użytkowanie terenu, Źródła archiwalne (od 1956)
9
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Powiązanie monitoringu z wymogami modeli
Kompatybilność wymogów prawa i modeli
Statystyka analiz – ZiZOZap/monitoring/CAEDYM
10
MONITORING
OPERACYJNY
wymagany
Rozp. MŚ z 2009
CAEDYM
zmienne
wsadowe
ZiZOZap
(w tym bloki
ekotoks)
Konieczne
przeliczenia
wyników
90
105
93
120
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Monitoring Zbiornika – metody i wyniki
EKOTOKSYKOLOGIA
ZASTOSOWANIE EKOBIOTESTÓW
I BIOMARKERÓW STANU
ŚRODOWISKA
11
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Standaryzowane ekobiotesty
- zalecane podejście bioindykacyjne
- szybka metoda przesiewowa (screening)
- aspekt systemu ostrzegawczego i aspekt kumulacji efektu
-
- Daphtox - dla zanieczyszczeń / toksyczności wody
- Ostracodtox - dla zanieczyszczeń / toksyczności osadów
- Algaltox - dla zanieczyszczeń / toksycznosci wody
- MARA – (Microbial Array for Toxicity Risk Assessment)
– dla zanieczyszczeń wód i osadów
8 stanowisk „Z” w toni
Materiał
• woda
• osady
7 stanowisk „T” brzegowych
Maria Augustyniak i zespól
12
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
MARA = Microbial Array for Toxicity Risk Assessment
[NCIMB Ltd (Aberdeen, UK) / / Tigret Sp.z o.o. Pl.]
H G F E D C B A
Tabela 1. Szczepy bakteryjne w dołkach płytki
Ne kolumna na płytce
Zestaw I
1 Vibrio fluvalis
JG 11
2 Aeromonas Hydrophila
JG 50
3 Escherichia coli (MZ 480)
JG 52
4 Enterococcus fecalis
JG 53
5 Enterococcus sulfureus
JG 59
6 Comamonas denitrificans 110 JG 61
7 Alcaligenes fecalis
JG 62
8 Vibrio alginolyticus
JG 66
9 Oban Fa
JG 71
10 Saccharomyces cerevisiae
JG 119
11 JG 63/119
JG 128
12 Blank
Blank
Kontrola negatywna – bez bakterii
4 h preinkubacji + 18 h inkubacji 
 intensywność metabolizmu 
 intensywność zabarwienia 
 specyficzne hamowanie metabolizmu / barwy
Bez próby –medium podstawowe – kontrola dodatnia
Proby – materiał badany lub próby roczieńczane seryjnie
Macierzyste kultury testowych mikrorganizmów Maria Augustyniak i zespól
13
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
BADANIA EKOTOKSYKOLOGICZNE
Monitoring ekotoksykologiczny zbiornika
Materiał:
małże i ryby z odłowu gospodarczego
Skójka zaostrzona (Unio tumidus) Okoń
Szczeżuja pospolita
karpie z hodowli
klatkowej w toni
zbiornika
mezokosmy
Płoć
(Anodonta piscinalis)
Węgorz
Krąp
Karaś
Leszcz
14
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Maria Augustyniak i zespól
Warszawa SGGW 2013-06-13
Test kometowy
Obrazy analiz komórek krwi okoni odłowionych w listopadzie
Widoczny różny stopień uszkodzeń jąder,
jest naturalnym skutkiem różnego wieku
badanych komórek
(rozkład powyżej)
15
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Maria Augustyniak i zespól
Warszawa SGGW 2013-06-13
Monitoring Zbiornika – metody i wyniki
METAGENOMIKA
i ANALIZA PROFILI
FOSFOLIPIDOWYCH KWASÓW
TŁUSZCZOWYCH (PFLA)
BADANIA ZRUPOWAŃ
MIKROORGANIZMÓW ZBIORNIKA
16
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Metagenomika i analiza Profili
Fosfolipidowych Kwasów Tłuszczowych (PLFA)
Analiza bioróżnorodności mikrobiologicznej
Pobór prób wody ze stanowisk w Zbiorniku
Filtrowanie
PLFA
16S rDNA
Izolacja fosfolipidowych
kwasów tłuszczowych
Izolacja DNA
Powielanie selektywne 16S rDNA
Sekwencjonowanie
Rozdział chromatograficzny
i ujawnienie
Identyfikacja OTU
Określenie grup ekologicznych
przez analizy bioinformatyczne
Andrzej Woźnica i zespól
17
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Metagenomika - identyfikacja mikroorganizmów
Wykorzystanie metagenomiki do badania zespołów mikroorganizmów i …
16 000 OTU - bioróżnorodność
ok. 8 ton bakterii w Zbiorniku
Kryptomonady,
Zielenice
Okrzemki
Sinice
na podstawie sekwencji 16S rDNA
identyfikacja
nie tylko bakterii
także
DNA chloroplastów „glonów”
Andrzej Woźnica i zespól
18
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Monitoring Zbiornika
HYDROLOGIA
I
HYDROCHEMIA
Metody klasyczne
i monitoring ciągły
19
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Ciągły monitoring hydrochemiczny
sondami zdalnymi
Ciągły i okresowy monitoring hydrologiczny i hydrochemiczny
Tlen rozpuszczony
Przejrzystość wody (NTU)
Chlorki
Temp wody (12 punktów)
Wilgotność pow.
Kierunek wiatru
Chlorofil
Odczyn
Potencjał redox (ORP)
Azotany
Przewodność
Temperatura pow.
Prędkość wiatru
Maciej Kostecki i zespól oraz Damian Absalon zespół
20
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Monitoring ciągły - fizykochemia wód
stanowisko Z08 (upust)
INSOLACJA
pH
E
NO3
O2
T oC
D
F a
Chl
Dwuletnia (2010-2011) zmienność
dobowego profilu własności wody
w okolicy upustu ZG (Z08)
– mierzone automatyczną sondą
(OTT) na „żółtej boi”
Skala barwna po prawej stronie wykresu
Insolacja [W / m2]
O2 rozp. %
T
C
NO3
[mg N-NO3- / dm3]
Chl a
[µg/dm3].
Damian Absalon zespół (oprac. AW)
21
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Monitoring Zbiornika
BADANIA SZATY ROŚLINNEJ
I JEJ ZDOLNOSCI
FITOREMEDIACYJNEJ
Metody klasyczne
i monitoring satelitarny
22
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Satelitarne mapowanie zbiorowisk roślinnych
Zespół Botaniki Systematycznej i KGiOP – Andrzej
Cel:
Zasięg analizowany
Rozdzielczość obrazu I
Kanały spektralne I
Rozdzielczość obrazu II
Kanał spektralny II
Data rejestracji
Pasierbiński
WorldView-2
mapy roślinności zbiornika i jego
najbliższego otoczenia
130 km2
2 m/piksel
400-450 nm
450-510 nm
510-580 nm
585-625 nm
630-690 nm
705-745 nm
770-895 nm
860-1040 nm
0,5 m/piksel
450-800 nm
12.06.2010
Liczba scen:
Satelita
Landsat 7
NASA
23
Landsat 5 TM i Landsat 7 ETM+
mapy roślinności zlewni zbiornika
530 km2 (zlewnia),
ok. 1800 km2 (obraz),
30 m/piksel
450-520 nm
520-600 nm
630-690 nm
760-900 nm
1550-1750 nm
2080-2350 nm
120 m/piksel
10400-12500
12.06.2010, 14.07.2010, 22.08.2010,
07.09.2010
oraz archiwalne od roku 1986
18
Satelitarne mapowanie roślinności wokół Zbiornika na podst.
Indeksu NDVI (Normalized Difference Vegetation Index)
Wartość NDVI jest proporcjonalna do ilości chlorofilu,
a wiec również do biomasy roślinnej
(obraz wymaga kalibracji podczas prac terenowych)
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Metody
BADANIA HYDROLOGII ZBIORNIKA
24
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Monitoring – Batymetria - Sieć do modelowania
Wyróżnienie basenów zbiornika i konstrukcja siatki do modelowania
Batymetria i model czaszy (PK 2010)
Mapa batymetryczna (IETU 2011)
Sieć do modelowania zbiornika
Elzbieta Nachlik, Antoni Bojarski i zespół oraz Andrzej Woznica)
25
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Monitoring i modelowanie
Wyróżniające się obszar zbiornika na podstawie kryteriów odmienności
N
biocenoz i biotopów
Łąka
Wisła Wielka
Wisła Mała
Strumień
Zabłocie
Frelichów
Chybie
Landek
26
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Monitoring Zbiornika – metody i wyniki
OBSZARY NATURA 2000
OCHRONA PRZYRODY
27
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Monitoring – ptaki w Natura 2000
Obszar Natura 2000 - Dolina Górnej Wisły
Oszacowanie konsumpcji dobowej
2011-2012
Robert Gwiazda i wsp.
28
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Monitoring – Ptaki w Natura 2000 a gospodarka
Obszar Natura 2000 - Dolina Górnej Wisły
Waloryzacja przyrodnicza obszaru Natura 2000 „Dolina Górnej Wisły” (Betleja i in. 2006)
270 gatunków wykazanych ptaków w obszarze Natura 2000 i otulinie ZG
Monitoring operacyjny obszaru ZG (Gwiazda i wsp. 2010-2012)
100 gatunków ptaków związanych ze środowiskiem zbiornika
Przyczyna różnic liczby wykazanych gatunków Liczba gatunków stanowiących różnice
Inny habitat (zaliczona gatunki niecharakterystyczne)
124
Sporadyczne występowanie
22
Niska liczebność
10
Różnice stanu siedliska - remont zapory (2003-2004)
5
Robert Gwiazda i wsp.
29
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Mewa czarnogłowa
Czapla biała
Kamusznik
Ślepowron
30
Rybitwa białoczelna
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Natura 2000 – monitoring - gatunki naturowe
Obszar Natura 2000 - Dolina Górnej Wisły
• Kod obszaru: PLB240001
• obszar specjalnej ochrony ptaków (Dyrektywa Ptasia)
• 24740,2 ha
• Ostoja Dolina Górnej Wisły: Jezioro Goczałkowskie i przyległe stawy
Liczne gatunki naturowe
– nowa inicjatywa
WIOŚ w czerwcu 2011
w sprawie ochrony
ptaków
Stanowiska bobra
Jacek Gorczyca i zespół
31
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Bazy danych
BAZA DANYCH i MODELE
WARUNKIEM PRZEWIDYWANIA
DOSTĘP
I WIZUALIZACJA DANYCH
BAZA DANYCH i GEOPORTAL
32
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Bazy danych
DOSTĘP
I WIZUALIZACJA DANYCH
BAZA DANYCH i GEOPORTAL
33
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Baza danych i geoportal Projektu
jako narzędzia zarządzania
Jacek Długosz i wsp.
34
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Baza danych i geoportal Projektu
jako narzędzia zarządzania
Jacek Długosz i wsp.
35
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Modele zbiornika
MODELOWANIE
ZJAWISK
HYDROLOGICZNYCH
I EKOLOGICZNYCH
W ZBIORNIKU
36
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Modele ELCOM/CAEDYM
CAEDYM
Computational Aquatic Ecosystem Dynamics Model
Hipsey, M.R., Antenucci, J.P., and Hamilton, D.
Centre for Water Research, University of Western Australia, December 15, 2009
•
an aquatic ecological model that may be run independently or coupled with
hydrodynamic models DYRESM or ELCOM. CAEDYM consists of a series of
mathematical equations representing the major biogeochemical processes
influencing water quality
ELCOM
Estuary, Lake and Coastal Ocean Model
Ben Hodges and Chris Dallimore
Centre for Water Research, University of Western Australia, May 23, 2013
•
a numerical modeling tool that applies hydrodynamic and thermodynamic
models to simulate the temporal behavior of stratified water bodies with
environmental forcing
37
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Modelowanie zjawisk w Zbiorniku
Przykład: Modelowanie dynamiki wody w zbiorniku
Model SMS
Pole średniej w pionie prędkości przepływu wody w zbiorniku Goczałkowice;
dopływ z Wisły 30 m3/s, wiatr południowo – zachodni o prędkości 3,5 m/s
38
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
.
PRZENIESIENIE WYNIKÓW
MONITORINGU
DO PRAKTYKI GOSPODAROWANIA
W OBSZARZE NATURA 2000
39
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Natura 2000 - użytkowanie gospodarcze
i regulacja ekologiczna jakości wód
Obszar Natura 2000 - Dolina Górnej Wisły
Średni wieloletni rozkład połowów ryb w roku
P Łaszczyca, B.Wlazło, A.Siudy i in
40
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Natura 2000 - użytkowanie gospodarcze
i regulacja ekologiczna jakości wód
Wieloletni trend rocznej wielkości odłowów z ZG
Obszar Natura 2000 - Dolina Górnej Wisły
P Łaszczyca, B.Wlazło, A.Siudy i in.
41
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Oddziaływanie obszaru Natura 2000
i gospodarki
Obszar Natura 2000 - Dolina Górnej Wisły
Waloryzacja przyrodnicza obszaru Natura 2000 „Dolina Górnej Wisły” (Betleja i in.
Oszacowanie konsumpcji dobowej
2006)
270 gatunków wykazanych ptaków w obszarze Natura 2000 i otulinie ZG
Monitoring operacyjny obszaru ZG (Gwiazda i wsp. 2010-2012)
100 gatunków ptaków związanych ze środowiskiem zbiornika
2011-2012
Robert Gwiazda i wsp.
42
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Oddziaływanie obszaru Natura 2000
i gospodarki
Obszar Natura 2000 - Dolina Górnej Wisły
Miesięczny rozkład eksploatacji ryb zez Zbiornika
Ok. 60 % łącznej
konsumpcji ryb
przez ptaki z
okolicznych
stawów !!
Czyli dwa razy
tyle ile obrazuje
wykres
P Łaszczyca, B.Wlazło, A.Siudy i in.
43
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Zarządzanie obszarem NATURA 2000
- gospodarka w zlewni Zbiornika
GOSPODAROWANIE
W OBSZARZE NATURA 2000
44
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Nakłady na utrzymanie obszarów N2k
Średnia dla Unii Europejskiej (2010)
63,4 €/ha/rok
Wybrane kraje (2010)
Cypr, Luksemburg, Malta (najwyższe)
800 €/ha/rok
Holandia
281,1 €/ha/rok
Polska (najniższe)
14,5 €/ha/rok
N2k DGW = 1 650 000 PLN / r
!!
Źródło – Gantioler S. i inn. 2010. Costs and Socio-Economic Benefits associated with the Natura 2000 Network. Final report
to the European Commission.
Andrzej Pasierbiński i zespól
45
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Natura 2000 – korzyści bezpośrednie
•
Turystyka i rekreacja
•
Sprzedaż produktów żywnościowych i usług
z obszarów Natura 2000
•
Tworzenie nowych miejsc pracy
•
Biopaliwa, komposty
•
Wykorzystanie zbiornika jako źródła surowców
Źródła: 1) Biuletyn „Natura 2000”, 2010, no 29, str. 10-13.
2) Gantioler S. i inn. 2010. Costs and Socio-Economic Benefits associated with the Natura 2000 Network. Final report to
the European Commission.
Andrzej Pasierbiński i zespól
46
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Natura 2000 a gospodarka
Korzyści pośrednie
• Ochrona przed powodzią i erozją
• Oczyszczanie i zatrzymywanie wody
• Wiązanie i przechowywanie CO2
• Siedliska – owady zapylające, kontrola liczby
szkodników, rzadkie gatunki zwierząt i roślin
Źródła: 1) Biuletyn „Natura 2000”, 2010, no 29, str. 10-13.
2) Gantioler S. i inn. 2010. Costs and Socio-Economic Benefits associated with the Natura 2000 Network. Final report to the
European Commission.
Andrzej Pasierbiński i zespól
47
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Natura 2000 – usługi ekologiczne
Oszacowanie wartości usług ekologicznych Obszaru Natura 2000
N2k DGW = 24740,2 ha
Udział
Wartość usług
Sposób użytkowania procentowy ekologicznych
[%]
[USD/ha/rok]
Tereny rolne
58,84
92 – 232
Lasy i tereny zielone
20,49
302
Tereny wodne
11,71
8 498
Tereny
8,47
zantropogenizowane
0-92
Strefy podmokłe
0,50
19 580
Wartość usług
ekologicznych
[PLN/rok]
34 580 000
15 680 000
252 100 000
18 730 000
~323 000 000
liczone metodą Constanza i in. 1997
Szacunkowe nakłady: 1 650 000 PLN
Damian Panasiuk – opracowania własne dla ZiZOZap
48
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Natura 2000 – turystyka
.
Damian Panasiuk i inni 2012, badania własne Projektu ZiZOZap
49
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Zarządzanie obszarem NATURA 2000
- gospodarka w zlewni Zbiornika
ŚWIADOMOŚĆ
50
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Natura 2000
– turystyka i świadomość ekologiczna
.
Edukacja?
Damian Panasiuk i inni 2012, badania własne Projektu ZiZOZap
51
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Natura 2000 – gospodarka w obszarze
Panel ekspertów
. Partnerstwo we wdrażaniu innowacyjnych metod
zarządzania środowiskiem
Katowice, 16 stycznia 2013
Natura 2000: Kłopot czy szansa dla
samorządów?
dr Andrzej Pasierbiński, dr hab. Zbigniew Wilczek,
dr hab. Eugeniusz Małkowski, dr Andrzej Woźnica
Katowice, 16 stycznia 2013
Starostwo Pszczyńskie, Gmina Chybie,
Miasto i Gmina Czechowice-Dziedzice,
Gmina Goczałkowice-Zdrój, Miasto i Gmina Pszczyna,
Gmina Strumień, Starostwo Cieszyńskie
52
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Natura 2000 a gospodarka
Kłopot czy szansa – poszukiwanie rozwiązań
•
•
•
•
•
53
Szansa na ekoturystyczny produkt
Sposób na podniesienie rangi lokalnych walorów
Swoista ekomarka regionu
Znak jakości ekologicznej
Potencjalnie „nowy” czynnik rozwoju
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Natura 2000 a gospodarka
– otwarte szanse
W poszukiwaniu nowych rozwiązań
? ?
Źródło: Instytut na Rzecz Ekorozwoju, 2010, „Natura 2000 a turystyka”, przykłady jak skorzystać na Naturze 2000.
Andrzej Pasierbiński i zespól
54
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
Natura 2000 DGW – ZiZOZap - Wnioski
Regulacja poziomu piętrzenia w warunkach
normalnych umożliwia:
• kontrolę obszaru szuwarowisk (biofiltr)
• ochronę gniazdowania ptaków
• ochronę tarła ryb
• kontrolę zakwitów
Priorytet: OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA
Niewykorzystanie potencjału Natura 2000
w gospodarce gmin
• niespójność przepisów i realizacji
• brak transmisji wzorców, wieloletnie zaniedbania
Andrzej Pasierbiński i zespól
55
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
.
• .
56
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13
X
Dziękuję za uwagę w imieniu
ponad 100 realizatorów projektu
• X
Zdjęcie A. Siudy
57
Konferencja „Gospodarowanie w dolinach rzecznych w obszarach Natura 2000”
Warszawa SGGW 2013-06-13