Streszczenie pracy doktorskiej lek. dent. Sławomira Balińskiego

lek. dent. Sławomir Baliński
Transmisja sygnału wibracyjnego w czaszce
dla różnych stanów uzębienia
Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Promotor:
dr hab. Marek Bochnia
Zakład Otolaryngologii Wydziału LekarskoStomatologicznego Uniwersytetu Medycznego
im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Recenzenci:
prof. dr hab. inż. Andrzej Dobrucki
Katedra Akustyki i Multimediów Wydziału Elektroniki
Politechniki Wrocławskiej
prof. dr hab. Tomasz Konopka
Katedra Periodontologii Wydziału LekarskoStomatologicznego Uniwersytetu Medycznego
im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Wrocław 2016
Lek. dent. Sławomir Baliński
Curriculum Vitae
Data i miejsce urodzenia
23.10.1969 r., Krotoszyn
Wykształcenie
1988-1990 r. – nauka w Medycznym Studium Zawodowym im. A.
Cieszyńskiego w Zabrzu, wydział techniki dentystycznej,
uzyskanie dyplomu technika dentystycznego
1990-1996 r. – nauka na Akademii Medycznej w Łodzi na wydziale lekarskim,
uzyskanie dyplomu lekarza stomatologa.
Praca zawodowa
1996-1997 r. – staż podyplomowy w ZOZ Świdnica.
1997- 2006 r. – praca w NZOZ „AR-Vita Usługi Medyczne” w Świdnicy,
stanowisko: lekarz dentysta
od 2007 r. – praca w „Gabinet Dentystyczny i Laboratorium Protetyczne
Sławomir Baliński”, ul. 1-go Maja 7/1C, 58-100 Świdnica,
stanowisko: lekarz dentysta
Dorobek naukowy
●Marek Bochnia, Annabhani Abdulhabib, Maciej Zatoński, Sławomir Baliński,
Wojciech Dziewiszek. Esophageal Varices - Part I: Pathophysiology, Diagnostics, Conservative Treatment and Prevention of Bleeding (Żylaki przełyku.
Część I Patofizjologia, diagnostyka, leczenie zachowawcze i zapobieganie
krwawieniom). Adv. Clin. Exp. Med. 2008, Vol.17, no 1, s. 351- 357, ICID:
880456
●Cegielski M., Dzięgiel P., Gębarowski T., Podhorska-Okołów M., Bochnia M.,
Zabel M., Baliński S. Participation of antlerogenic cells in the regeneration of
cartilage and bone defects in rabbits. Folia Morphol. 2007, Vol. 66 no 3, s. 215
Wstęp
Energia fal akustycznych dociera do ucha wewnętrznego na dwóch integralnych drogach przewodnictwa powietrznego i kostnego. Podstawową rolę
w procesie słyszenia u człowieka odgrywa skuteczniejsze, dobrze poznane
przewodnictwo powietrzne. Bardziej od niego złożony charakter wykazuje
„niedoceniane”, słabiej przebadane przewodnictwo kostne. Czułym miejscem
pobudzania receptora słuchu na drodze kostnej są zęby (ang. dentaural hearing).
Równocześnie stan uzębienia może przekładać się na ostrość słuchu.
W piśmiennictwie fachowym spotyka się doniesienia o poprawie słuchu
uzyskiwanej po leczeniu stomatologiczno-protetycznym. Wyjściowo rejestrowane w tych przypadkach pogorszenie ostrości słuchu po utracie zębów i jego
następowa poprawa po leczeniu protetycznym wykazywały trwały charakter.
Założono, że schorzenia układu stomatognatycznego mogą być czynnikiem
zaburzającym transmisję energii drgań akustycznych drogą kostną. Rozkojarzenie wzajemnych relacji bodźców docierających do receptora słuchu drogami
powietrzną i kostną może negatywnie wpływać na ostrość słuchu.
Cel pracy
Celem pracy było przebadanie wpływu stanu uzębienia na transmisję
sygnału wibracyjnego z masywu szczęki do receptora słuchu. Badania były
przeprowadzane na spreparowanych suchych czaszkach ludzkich. Poszukiwane
były zmiany w przewodnictwie kostnym związane ze stanem uzębienia.
Postanowiono przeanalizować parametry drgań czaszek docierających do
okolicy ślimaków w różnych stanach uzębienia (pełne uzębienie, bezzębie,
proteza całkowita i częściowe uzębienie z protezą szkieletową). Wysunięta
została teza, według której zmiana stanu uzębienia szczęki wpływa na parametry
drgań akustycznych docierających w okolice ślimaków drogą przewodnictwa
kostnego. Zmiany w przewodnictwie kostnym dźwięków, będącym istotną
składową procesu słyszenia mogą zaś mieć wpływ na sprawność słuchu.
Materiał i metody
Materiałem do badań były spreparowane suche czaszki ludzkie. Kości
spreparowanej czaszki mają, co prawda, inne właściwości fizyczne niż czaszka
osoby żyjącej. Użycie ich umożliwia jednak wykonanie pewnych procedur, np.
usunięcie i ponowną replantację kompletnych łuków zębowych. Przebadano
6 czaszek w czterech stanach: uzębioną (14 zębów), bezzębną, z protezą
całkowitą i częściowo uzębioną z protezą szkieletową (6 zębów przednich
i proteza uzupełniająca przedtrzonowce oraz trzonowce). Ustalono procedurę
odtworzenia tkanek miękkich wyrostka zębodołowego oraz podniebienia
będącego podłożem dla zębów i protez. Odtworzono również zęby i wykonano
protezy. Drgania wzbudzane na wyrostku zębodołowym szczęki docierały
w okolice ślimaków po lewej i prawej stronie. Pomiary rejestrowano przy
pomocy LDV (dopplerowski wibrometr laserowy). Za niezbędne uznano, aby
przeprowadzone badania były w jak największym stopniu powtarzalne (dla
każdej czaszki i każdego stanu uzębienia), a tym samym ich wyniki były
porównywalne. Dlatego też czaszki umieszczane były w specjalnie do tego celu
skonstruowanym i wykonanym statywie. Utrzymywał on czaszki w ustalonej
i niezmiennej pozycji punktu pomiarowego względem wiązki lasera. W cyklu
pomiarów wielokrotnie zmieniano stan uzębienia na czaszce. Uzyskiwano dane
pomiarowe dla danej czaszki, w danym stanie uzębienia, osobno po jej lewej
i prawej stronie. Mierzona była transmitancja prędkości drgań (stosunek
prędkości drgań zarejestrowanych do prędkości drgań wzbudzających). Zmiana
transmitancji jest następstwem tłumienia drgań, co scharakteryzować może
wpływ stanu uzębienia na sposób drgania czaszki. Uzyskane dane poddane
zostały analizie morfologicznej oraz analizie statystycznej. Jak dotychczas
wyniki podobnych badań nie były publikowane.
Wyniki
Zaobserwowano różnice osobnicze w charakterystykach drgań poszczególnych czaszek. Pod uwagę wzięto cechy wspólne. Charakterystyki drgań
czaszek zmieniały się w zależności od stanu uzębienia. Zapisy drgań czaszek
uzębionych wyraźnie odbiegały od innych stanów uzębienia. Najwyraźniejsze
różnice morfologii zapisów obserwowano w zakresie częstotliwości drgań od
ok. 500 Hz do ok. 2 kHz. W częstotliwościach wyższych (>2 kHz) odnotowano
kilkakrotnie mniejsze lub nawet nieistotne zmiany prędkości drgań pomiędzy
różnymi stanami uzębienia. Największe tłumienie drgań zarejestrowano
w czaszkach z zębami, które zmniejszało się kolejno w protezie szkieletowej,
całkowitej do najmniejszego w bezzębiu (w paśmie do 2 kHz). W paśmie do
2 kHz liczba rezonansów i antyrezonansów była największa w bezzębiu i malała
w protezie całkowitej i szkieletowej do najmniejszej w pełnym uzębieniu.
Jeszcze większe różnice dotyczyły liczby rezonansów i antyrezonansów
częstotliwościowo niezgodnych z fizjologicznym stanem „zęby”.
Wnioski
Dotychczasowe badania dokumentujące związek pomiędzy liczbą zębów
i ostrością słuchu badanych pacjentów oraz o korzystnym wpływie leczenia
stomatologicznego na stan słuchu znajdują potwierdzenie w przeprowadzonym
eksperymencie.
1. Różnice sprawności słuchu w odmiennych stanach uzębienia mogą
wynikać ze zmiany warunków transmisji drgań i różnej ilości energii w sygnale
docierającym z masywu szczęki do receptora słuchu.
2. W patologiach uzębienia prawdopodobnie dochodzi też do zaburzenia
wzajemnych relacji bodźców transmitowanych do ślimaka na drodze
powietrznej i kostnej.
3. Pogorszenie słuchu po utracie zębów może być zwłaszcza odczuwalne
w częstotliwościach mowy ponieważ mają tam miejsce największe zmiany
transmisji sygnału wibracyjnego w czaszce.
4. Dbałość o utrzymanie i staranność w przywracaniu najbardziej
zbliżonego do fizjologicznego stanu uzębienia winny mieć pozytywny wpływ
na sprawność słuchu pacjentów gabinetów stomatologicznych.