Mieszańce Virginii odporne na czarną zgniliznę korzeni

prof dr hab. Apoloniusz Berbeć
IUNG-PIB Puławy
Mieszańce Virginii odporne na czarną zgniliznę korzeni wyhodowane w IUNGPIB oferowane do uprawy w roku 2008
W IUNG-PIB od kilku lat trwają intensywne prace nad opracowywaniem i wdrażaniem
do uprawy nowych mieszańcowych odmian Virginii odpornych na czarną zgniliznę korzeni
wyhodowanych na bazie odmiany Wiślica. Prace te obejmują wytwarzanie i testowanie w
doświadczeniach i u plantatorów różnych kombinacji mieszańcowych, zarówno o klasycznej
formule mieszańców pojedyńczych, jak i będących zupełną nowością mieszańców
wielokrotnych (patrz inny artykuł tego autora). W roku 2008 IUNG-PIB proponuje do uprawy
znane już mieszańce VRG 2 i VRG 3, a także nowy mieszaniec VRG 4, łączący dobre cechy
mieszańców I generacji tj. VRG 1 (Wirgo 1), VRG 2 i VRG 3.
Krótka charakterystyka badanych mieszańców
Mieszaniec VRG 2: Najbardziej aktualnie popularny i najlepiej sprawdzony z dostępnych do
uprawy mieszańców. Charakteryzuje się wysokim plonowaniem (szczególnie na żyznych
stanowiskach), dobrym dojrzewaniem liści w polu, wysokim udziałem klas jasnych w plonie
i średnią treściwością liści. Polecany na stanowiska o średniej i dużej żyzności, dobrze znosi
umiarkowanie wysokie dawki nawozów azotowych. Na glebach lekkich wymaga wysokiego
nawożenia. Odporność na czarną zgniliznę korzeni może ulec załamaniu u pewnej części
roślin (90% i powyżej roślin całkowicie odpornych i do 10% roślin podatnych).
Mieszaniec VRG 3: Mieszaniec dość wymagający odnośnie żyzności gleby. Najlepiej udaje
się na zasobnych i dobrze uwilgoconych stanowiskach, gdzie plonuje tak samo lub nawet
lepiej niż VRG 2. Spośród trzech omawianych mieszańców najgorzej znosi uprawę na
lekkich, przesuszających się glebach. Daje surowiec o dużej treściwości, ale w przypadku
nadmiernego nawożenia azotowego okres żółcenia może ulec znacznemu wydłużeniu. W
przypadku silnego wystąpienia mączniaka rzekomego może wystąpić porażenie górnych liści
(konieczność rygorystycznego przestrzegania zaleceń dotyczących ochrony chemicznej).
Odporność na czarną zgniliznę korzeni może być niestabilna tak jak u VRG 2.
Mieszaniec VRG 4: Mieszaniec nowej generacji łączący niektóre cechy VRG 2 i VRG 3.
Charakteryzuje się wysokim plonowaniem, średnią do dobrej treściwością liści i łatwością
suszenia zbliżoną do tej u VRG 2. Największą zaletą VRG 4 jest stabilna odporność na czarną
zgniliznę korzeni, stąd jest on szczególnie polecany na stanowiska, na których choroba ta
wystąpiła w znacznym nasileniu w poprzednich latach. Ochrona przed mączniakiem
rzekomym powinna być staranna – podobnie jak u VRG 3.
Wzrost i plon mieszańców Virginii w doświadczeniach w 2007 roku
W Łukowej (gospodarstwo B. Gacy) uzyskano dane na temat plonu mieszańców VRG 2 i
VRG 4 w warunkach umiarkowanego występowania czarnej zgnilizny korzeni. W tym
doświadczeniu najlepiej plonował VRG 4, dając przeciętnie 3,6 t/ha. VRG 2 dała 3,34 t/ha, a
Wiślica 3.06 t/ha.
3.6
4
3.34
3.06
3.5
3
2.5
2
1.5
1
0.5
0
VRG 2
VRG 4
Wiślica
Plon mieszańców VRG 2 i VRG 4 (wysuszone liście w t/ha) w
Łukowej
Szczegółowiej badano mieszańce VRG 2, VRG 3 i VRG 4 w Głębokim, gmina Uścimów na
zachodnim Podlasiu.
128.8
125.5
125.5
125.8
30
114.2
120.0
25
20.3
20.6
20.3
21.1
16.7
100.0
20
80.0
15
60.0
10
40.0
5
20.0
0
0.0
VRG 1
VRG 2
VRG 3
Liczba liści mieszańców
Głębokim (2007)
VRG 4
Virginii
65
54
54
Wiślica
badanych
VRG 1
w
57
57
58
VRG 3
VRG 4
Wiślica
55
50
45
40
35
30
25
VRG 2
VRG 3
VRG 4
Wiślica
Wysokość roślin mieszańców Virginii badanych w
Głębokim (2007)
60
VRG 1
VRG 2
Jak widać na wykresach, liczba
wykształconych liści użytkowych
nie różniła się bardzo u badanych
mieszańców, ale była znacznie
wyższa
niż
u
Wiślicy.
Spowodowane to było przede
wszystkim
tym,
że
badane
mieszańce rosły na polu, na którym
już od lat występuje czarna
zgnilizna korzeni.
Liczba dni do ogłowienia u mieszańców Virginii w Głębokim
Z tego samego powodu rośliny Wiślicy, jako odmiany podatnej były znacznie niższe niż
rośliny mieszańców odpornych. Najbujniejsze były rośliny mieszańca VRG 1. Mieszaniec ten
2
jednak wykazuje w wielu przypadkach słabszą niż inne odmiany treściwość liści, toteż nie
występuje on w ofercie odmian na rok bieżący.
Najwcześniej fazę różowego pąka (ogławiania) osiągały mieszańce VRG 1 i VRG 2.
VRG 3 i VRG 4 były nieco późniejsze, a najpóźniej pąkowała Wiślica. Najwolniejszy wzrost
tej ostatniej odmiany był w dużym stopniu spowodowany porażeniem przez czarną zgniliznę
korzeni.
3.5
2.96
3.14
2.93
3.03
1.95
23853
25124
23608
24366
VRG 1
VRG 2
VRG 3
VRG 4
15655
25000
3.0
20000
2.5
2.0
15000
1.5
10000
1.0
5000
0.5
0.0
0
VRG 1
VRG 2
VRG 3
VRG 4
Wiślica
Plon wysuszonych liści (t/ha) mieszańców Virginii w
Głębokim
Wiślica
Wartość zebranego plonu (zł/ha) mieszańców Virginii
w Głębokim
W Głębokim najlepiej plonowały mieszańce VRG 2 i VRG 4. W warunkach dość silnego
występowania czarnej zgnilizny korzeni na polu, na którym prowadzono doświadczenie
zwyżka plonu w stosunku do Wiślicy wynosiła 1,19 t/ha w przypadku VRG 2 i 1,08 t/ha w
przypadku VRG 4. W przypadku pozostałych dwóch mieszańców odpowiednie zwyżki plonu
również wynosiły ok. 1 t ha.. Ze względu na to, że u wszystkich 4 mieszańców uzyskano
podobny układ klas wykupowych, uszeregowanie pod względem plonu przekładało się na
dochód z 1 ha uprawy. Najlepiej pod tym względem wypadły VRG 2 i VRG 4.
W podsumowaniu, VRG 2 od kilku lat sprawdza się jako odmiana, która z dużym
powodzeniem zastępuje Wiślicę w warunkach występowania czarnej zgnilizny korzeni. Z
kilkuletnich obserwacji wynika ponadto, że również w warunkach nie występowania tej
choroby jest godna polecenia, ze względu na łatwość suszenia nawet w warunkach żyznego
stanowiska i wysokiego poziomu nawożenia azotowego. Te same zalety wykazuje VRG 4,
odmiana zbliżona właściwościami do VRG 2. Ze względu na wysoki stopień stabilności
odporności na czarną zgniliznę, VRG 4 nadaje się szczególnie w sytuacjach, kiedy zmuszeni
jesteśmy uprawiać tytoń na polu, na którym w poprzednich latach czarna zgnilizna korzeni
wystąpiła w dużym nasileniu.
3