Wielki Tydzień - Zwyczaje związane z Niedzielą Palmową

Wielki Tydzień - Zwyczaje związane z Niedzielą Palmową
W Niedzielę Palmową co roku z Góry Oliwnej w Jerozolimie wyrusza orszak
procesyjny z palmami. Patriarcha jedzie na osiołku, otoczony duchowieństwem.
Pochód rusza tą samą drogą, którą niegdyś szedł Chrystus. Czyni to ogromne
wrażenie na pielgrzymach, w szczególności widok z Góry Oliwnej na święte miasto,
któremu Chrystus Pan zapowiedział zagładę.
We Włoszech w Wielkim Tygodniu urządza się z niezwykłą okazałością procesje
pasyjne. Po ulicach prawie każdego miasta przeciągają się procesje zwane pasos.
Mężczyźni i kobiety ubrane są na czarno, często z nasuniętymi na głowę
kapturami. Na balkonach ustawia się kwiaty, zapala się mnóstwo światełek,
uplecionych misternie w barwne dywany. Przy świetle świec, biciu dzwonów idzie
długi pochód z niezliczonymi wizerunkami Chrystusa, Matki Bożej i świętych.
W Polsce Niedziela Palmowa, zwana była dawniej Niedzielą Kwietną, bo zwykle
przypada w kwietniu, kiedy zakwitają pierwsze kwiaty. Po sumie w Niedzielę
Palmową odbywały się w kościołach przedstawienia pasyjne. Za czasów Zygmunta III
istniały zrzeszenia aktorów animatorów, którzy w roli Chrystusa, Kajfasza,
Piłata, Judasza i innych postaci, chodzili po miastach i wioskach, gdzie za
drobną, dobrowolną opłatą odtwarzali misterium męki Pańskiej. Po wioskach
chodzili przebrani za aktorów chłopcy, a ci mieli nazwę pucherów. Do dnia
dzisiejszego misteria ludowe, pasyjne odbywają się w każdy Wielki Tydzień.
Najbardziej znane są w Kalwarii Zebrzydowskiej.
Wielki Tydzień rozpoczyna Niedziela Palmowa. Któż z nas chociaż raz w życiu
nie niósł palm do kościoła? To na pamiątkę wydarzenia pięknie opisanego przez
św. Łukasza: I przyprowadzili je (oślątko) do Jezusa. A potem położyli na nie
swe szaty, usadowili Jezusa. Gdy zaś już jechał, rozścielali swoje okrycia na
drodze. A kiedy już schodzili z Góry Oliwnej, cała rzesza uczniów, radując się
poczęła donośnym głosem wielbić Boga z powodu wszystkich cudów, jakie widziano.
Wołali: Błogosławiony Król, który przychodzi w imię Pańskie. Pokój na niebie,
chwała na wysokościach.
Niektórzy zaś z spośród faryzeuszów wołali do Niego z tłumu: Nauczycielu,
uspokój Twoich uczniów. On zaś rzekł do nich: Zapewniam Was, że jeśli oni
zamilkną, kamienie będą wołać (Łk 19,35-40).
Do tego opisu dodaje swój nowy szczegół św. Jan Ewangelista: Dnia następnego
zaś ludzie, którzy wielkim tłumem przybyli na święto, usłyszawszy, że Jezus
zbliża się do Jerozolimy, pobrali gałązki palmowe i wybiegali mu naprzeciw
wołając: Hosanna, błogosławiony, który przychodzi w imię Pańskie oraz: Oto król
Izraelski ... (J 12,12-13).
Te palmowe gałązki, rzucane pod nogi Chrystusa, zerwane w jerozolimskich
ogrodach, stały się w polskich rękach wierzbową witką ze srebrnymi kotkami.
Upiększano je kolorowymi wstążkami, układano w bukiety barwionych traw i
suszonych kwiatków.
Każdy region Polski miał sobie właściwą formę palmy. Baźki były jednak w tym
dniu najważniejsze. Poświęcone w czasie Mszy św. nabierały niezwykłej mocy. Po
ich poświęceniu zatyka się je za krzyże i obrazy, by strzegły domu od nieszczęść
http://www.abobola.aplus.pl - Parafia św. Andrzeja Boboli M. w Białymstoku
Powered by Mambo
Generated: 7 March, 2017, 08:08
i zapewniały błogosławieństwo. Połknięte chroniły od chorób gardła i suchot. Ze
spalonych na popiół gałązek w następnym roku w Popielec kapłan posypywał głowy
ludziom. Zatknięte na rogu pola, chroniły przed szkodnikami, a ustawione w oknie
podczas burzy odwracały pioruny.
Bywało, że młodzież smagała się palmami, wcale nie na żarty. Okładali się
wołając: Palma bije, nie zabije!, albo Za sześć noc Wielkanoc! Bicie
palmami nawiązywało do męki Chrystusa.
W Palmową Niedzielę święcono również gałązki modrzewia, barwinku, bukszpanu.
Wiązano razem z rózgami leszczyny i baziami. Poświęcone rózgi służyły jako bat
do pierwszego wyjścia w pole wierząc, że od tego bata konie lepiej chodzą.
Kiedy już święty obowiązek został spełniony, następował długi dzień
odpoczynku. Za Augusta III, jak pisze ks. J. Kitowicz, przy farnych kościołach
odbywały się procesje chłopców. Dzieci te ozdobnie przybrane, z bukietami i z
palmami prawiły oracje wierszem. Tematem był wjazd Chrystusa do Jeruzalem i i
Jego przyszła męka. Po pobożnej deklamacji dzieci recytowały oracje śmieszne
np.: o poście, o śledziu, o kołaczach wielkanocnych, o nudzie szkolnej itp.
Na Rzeszowszczyźnie spotkać można było żaczków, którzy chodzili od chaty do
chaty prosząc o jajka. Nosili ze sobą palmę i recytowali pasyjkę:
Już nam tu nastała ta Kwietna Niedziela Będziemy witali Pana Zbawiciela.
Jak Go mamy witać?
Kwiateczków nie widać ...
Mroźna zima była, kwiatki wymroziła,
Dla Pana Jezusa nic nie zostawiła.
Pan Jezus maluśki pogubił pieluszki,
A ja Mu poznoszę,
A was, gosposieńko, o jajeczko proszę.
Jak nie dacie jajka,
Dajcie gomułeczkę.
Będziemy wychwalać Świętą panieneczkę.
Świętą panieneczkę, Jezusa miłego,
Byśmy się doczekali jajka święconego.
A we czwartek z rana
Sprzedał Judasz Pana
Za trzydzieści srebrników
http://www.abobola.aplus.pl - Parafia św. Andrzeja Boboli M. w Białymstoku
Powered by Mambo
Generated: 7 March, 2017, 08:08
Żydom niewolnikom.
Nie sprzedawaj Żydom, tylko Matce Jego,
Bo ona Go miała za najmilejszego.
Wychodząc śpiewali: Któryś za nas cierpiał rany ...
Ludowa prognostyka pogody objęła i ten dzień: Gdy w Palmową Niedzielę słońce
świeci, będą pełne stodoły, beczki i sieci.
Kossak-Szczucka określa Wielki Tydzień jako dni sprzątania generalnego i
porządków w domu. Wielkanoc nie może zastać starych śmieci. Trzeba też i z
duszy wyrzucić stary kwas, bo Wielkanoc to odnowa. Stary człowiek musi umrzeć, a
nowy się narodzić.
Dlatego obowiązuje spowiedź wielkanocna!
Dawniej w Wielką Środę kapłani odprawiali w kościołach Jutrznię, na
pamiątkę ucieczki Apostołów w czasie aresztowania Chrystusa.
Chłopcy w Wielką Środę robili ze słomy Judasza i tak długo bili, aż się
zupełnie rozsypał. Była to zapłata za zdradę wykonaną na Chrystusie Panu.
Opracowała: Krystyna Szymańska
http://www.abobola.aplus.pl - Parafia św. Andrzeja Boboli M. w Białymstoku
Powered by Mambo
Generated: 7 March, 2017, 08:08