Temat Czy wystarczy gleb na chleb? Wstęp Młodzi

Temat
Czy wystarczy gleb na chleb?
Wstęp
Młodzi ludzie często nie łączą problemu głodu na świecie z problemem jakości gleb.
Nie dostrzegają, że źródłem całego pokarmu dostępnego na Ziemi jest cienka
warstwa próchnicy, która zmniejsza się w zastraszającym tempie na skutek
działalności człowieka. Kraje rozwinięte nie doświadczają problemu głodu w takiej
skali jak kraje rozwijające się, a najbardziej przyczyniają się do postępującej
degradacji gleb poprzez intensyfikację rolnictwa, tzn. częstą głęboką orkę,
chemizację, częste stosowanie ciężkich maszyn, wycinanie żywopłotów, lasów.
Pytania prowokujące refleksję i dyskusję:
1. Czy byłeś kiedyś naprawdę głodny?
2. Skąd się bierze chleb na Twoim stole?
3. Czy dzieckiem nadmiaru może być niedostatek?
Cele
W wyniku udziału w zajęciach uczeń:
• potrafi wyjaśnić znaczenie gleby dla produkcji żywności, w tym zależność między
degradacją gleb a głodem na świecie,
• umie analizować różne przyczyny głodu na świecie,
• na podstawie wykresów oraz map analizuje i ocenia światowe tendencje
w degradacji gleb,
• podaje przykłady konsekwencji teraz podejmowanych decyzji czy współczesnego
trybu życia dla przyszłych pokoleń.
Materiały
•
•
•
•
•
•
•
•
mapa z obszarami głodu na świecie,
wykres wzrostu populacji ludzkiej na świecie,
geografia głodu – wykres – Progress in feeding the world (postęp zróżnicowany
w zależności od regionu), strona w języku angielskim,
mapy, dane dotyczące degradacji gleb na świecie:
http://www.wri.org/wri/trends/soilloss.html/index.html – informacje na temat
degradacji gleby, strona w języku angielskim,
zdjęcia pokazujące różne możliwe przyczyny głodu, np. suszę, trzęsienie ziemi,
wojnę, erozję gleb,
M. Barnier, Atlas wielkich zagrożeń, W N-T, Warszawa 1995,
M. Litvinoff, Atlas młodego czytelnika Gai. Zaopiekujmy się Ziemią, Wydawnictwo
„bis”, Warszawa 1998,
strony internetowe:
- http://www.wri.org/powerpoints/trends/sld020.htm/ – dane na temat zależności
plonów od jakości gleb, strona w języku angielskim,
- http://www.wri.org/powerpoints/trends/sld019.htm/ – dane statystyczne, strona
w języku angielskim,
- http://www.thehungersite.com – informacje o głodzie, strona w języku
angielskim,
-
http://www.thehungersite.com/cgibin/WebObjects/CTDSites.woa/69/wo/nV6000K3300dP100KD/0.0.17.1.1.3.0.1
.0.15.0.CustomContentLinkDisplayComponent.0.0#HungerFacts – fakty na
temat głodu.
Przebieg zajęć
Dyskusja wywołana pytaniami – czy byłeś kiedyś naprawdę głodny? Czy
w Twojej okolicy istnieje problem głodu, czy w Polsce istnieje problem głodu?
Przegląd strony internetowej obszarów głodu na świecie. Burza mózgów na temat
przyczyn głodu na świecie – oglądamy materiały znalezione w internecie
i na ich podstawie nazywamy te przyczyny.
1. Uporządkowanie przyczyn głodu. Naturalne, np. kataklizmy: susze, huragany,
oraz spowodowane działalnością człowieka, np. wojny, intensyfikacja rolnictwa.
2. Dyskusja sprowokowana pytaniem – skąd się bierze chleb na Twoim stole?
3. Omówienie przez nauczyciela roli życiodajnej warstwy próchnicy.
4. Analiza przebiegu erozji gleb na świecie – gdzie najbardziej postępuje erozja gleb
i dlaczego – na podstawie Atlasu wielkich zagrożeń Michela Barniera oraz Atlasu
młodego czytelnika Gai. Zaopiekujmy się Ziemią Milesa Litvinoffa.
5. Dyskusja wywołana pytaniem – czy dzieckiem nadmiaru może być niedostatek?
Rozszerzenie
Lekcję można poszerzyć o analizę profilów glebowych gleby ubogiej
w próchnicę i gleby bardzo żyznej. Można obserwować życie w grudce próchnicy pod
binokularem. Można przeprowadzić próbę szpadlową w czasie zajęć terenowych.
Ewa Smuk-Stratenwerth we współpracy z Mirą Płocką