Załącznik nr 1 Plan Odnowy Wsi

PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI
TUPLICE
Tuplice, 2009
i
Spis treści
1. Charakterystyka miejscowości...........................................................................................1
1.1. Rys historyczny
1
2. Zasoby obszaru sołectwa....................................................................................................3
2.1. Środowisko przyrodnicze, położenie.........................................................................3
2.1.1 Walory krajobrazu.............................................................................................3
2.1.2 Walory klimatu..................................................................................................4
2.1.3 Walory szaty roślinnej.......................................................................................4
2.1.4 Wody powierzchniowe......................................................................................4
2.1.5 Charakterystyka gleby.......................................................................................5
2.1.6 Zasoby mineralne...............................................................................................5
2.1.7 Drogi..................................................................................................................5
2.2. Środowisko kulturowe
6
2.2.1 Obiekty kultury..................................................................................................6
2.2.2 Zespoły artystyczne...........................................................................................6
2.2.3 Oświata, szkolnictwo.........................................................................................6
2.2.3.1. Przedszkole........................................................................................7
2.3. Obiekty i tereny
7
2.3.1 Obiekty sportowe...............................................................................................7
2.3.2 Straż pożarna......................................................................................................8
2.3.3 Kościół...............................................................................................................8
2.4. Gospodarka, rolnictwo
8
2.4.1 Indywidualna działalność gospodarcza..............................................................8
2.4.2 Użytkowanie gruntów........................................................................................8
2.4.3 Infrastruktura techniczna...................................................................................9
2.5. Mieszkańcy, kapitał społeczny..................................................................................9
2.5.1 Mieszkańcy........................................................................................................9
2.5.2 Związki i stowarzyszenia...................................................................................9
2.6. Analiza zasobów miejscowości Tuplice..................................................................10
3. Elementy wyróżniające miejscowość...............................................................................13
3.1. Ocena silnych, słabych stron oraz szans i zagrożeń (SWOT)..................................13
4. Wizja rozwoju wsi............................................................................................................15
4.1. Najbardziej zintegruje
15
4.2. Najbardziej zależy
15
4.3. Najbardziej przeszkadza
16
4.4. Najbardziej zmieni nasze życie....................................................................................16
4.5. Przyjdzie najłatwiej
16
5. Opis planowanych zadań..................................................................................................16
5.1. Lista zadań i termin ich realizacji.................................................................................16
5.2. Opis planowanych przedsięwzięć................................................................................17
1. Charakterystyka miejscowości
1.1. Rys historyczny
Tuplice to największa miejscowość w gminie licząca 1490 mieszkańców (stan na 31
grudnia 2008r.) położona jest w południowo-zachodniej części województwa lubuskiego, w
granicach powiatu żarskiego. Miejscowość Tuplice datowana jest od roku 1346 i położona
jest na skrzyżowaniu szlaków handlowych Gubin – Zgorzelec oraz Żary – Forst. Ze względu
na położenie przy magistrali kolejowej ( zwanej berlińską ) Tuplice urosły do rangi
miejscowości tranzytowej. Rozwój Tuplic nastąpił na przełomie XIX i XX wieku ze względu
na uruchomienie kopalń węgla brunatnego. Korzystna lokalizacja komunikacyjna do dziś jest
ważnym atutem Tuplic.
Podstawowe odległości z Tuplic do większych miast i punktów orientacyjnych wynoszą:
do Zielonej Góry – 75 km,
do Gorzowa Wlkp. - 185 km,
do Wrocławia – 190 km,
do Poznania - 200 km,
do Warszawy – 500 km.
Terytorium, na którym leżą m.in. Tuplice nazywany jest Łużycami Dolnymi.
W dokumencie wystawionym dnia 01.05.1000r. w Aachen /Akwizgran/, jest mowa o tym, że
cesarz Otto III powierza klasztorowi w Nienburgu /położonemu nad rzeką Saale/ na prośbę
margrabiego Gero II i za wstawiennictwem opata Eggiharda: "Civitatem Niempsi dictam in
comitatu marchionis in ripa fluminis Niza nominanti sitam atoue illud burgwardium cum
omnibus villuis ad illud pretinientibus Pozditin, Gotheiuua, Bezdiez, Gozeuua, Zepi, Tamarini
villua".
Kolejna źródłowa wzmianka o tych miejscowościach pochodzi z dokumentu papieskiego
wystawionego w Rzymie 24. 05. 1179 r. przez Aleksandra III . Jest w nim mowa o tym, że
papież bierze pod swoją opiekę klasztor w Nienburgu i sankcjonuje prawa, wolności i
posiadłości jako darowiznę cesarza Ottona III - gród Niempsi /Niemcza/ ze wszystkimi jego
wioskami. Byłe dobra cesarza Ottona III należące do klasztoru w Nienburgu znalazły się
również w rękach papieża Innocentego III, o czym mówi dokument z czerwca 1216r.
Od niepamiętnych czasów źródła historyczne dzielą obecne Tuplice na Małe Tuplice /Klein
Teuplitz/ i Tuplice Wielkie /Gross Teuplitz/. Po raz pierwszy o Wielkich Tuplicach jako
1
siedzibie kościoła parafialnego /ecclessia parochialis/ mowa jest w matrykule biskupa
miśnieńskiego Mikołaja z 1346 r. Dokument określa obszar podległy jurysdykcji kościelnej
proboszcza z Forstu nad Nysą i wymienia "ecclessia parochialis in Dewplicze Magna situata"
- kościół parafialny w Tuplicach Wielkich położony. Przyjąć trzeba, że skoro w połowie XIV
w. Tuplice były już siedzibą parafii, to miejscowość musiała być znacznie starsza.
Podczas prac ziemnych przy rozbudowie dworca kolejowego w 1880 roku natrafiono na
rzymską monetę z brązu , pochodzącą z czasów cesarza Trajana /98 - 117 r. ne./ Naukowcy
nie wykluczyli możliwości istnienia już wtedy szlaku handlowego, wiodącego na Wschód ,
mającego powiązania ze słynnym szlakiem bursztynowym. Szlak wiódł przez tereny
określane w starosłowiańskim języku jako dewplicze - obszary torfiaste, bagienne, podmokłe.
Najwcześniej znanymi właścicielami Tuplic byli bracia Lorenz i Baltazar von Mezterode,
których prawa do własności kwestionował Matthias von Biberstein, zajmujący w 1495r.
zbrojnie te ziemie.
Na początku XVII w. Kroniki odnotowują niejakiego Krzysztofa von Berge, a już w
połowie lat pięćdziesiątych - Albrechta von Ronowa. W 1642r. saksoński porucznik Rudolf
von Bunau kupuje Nową Rolę i Świbinki (wcześniej obie te wioski należały do rodziny
Wiedebachów), w tym samym roku porucznik ten za zasługi dla dworu księcia Johanna
Georga von Sachsen otrzymuje m. In. Matuszewice i Czerną. W 1668r. Tuplice stały się
książęce. Kolejnymi właścicielami byli Promnitzowie, po nich Tuplice należały do znanej
rodziny Bruhlów. W wyniku postanowień Kongresu Wiedeńskiego w 1815r. Tuplice stają się
własnością korony pruskiej. Wojenne zawieruchy nie ominęły Tuplic. W czasie wojny
trzydziestoletniej (1618 - 1648) osada była wielokrotnie okupowana zarówno przez wojska
cesarskie jak i szwedzkie. Jedni i drudzy grabili, palili, gwałcili i mordowali. Niespokojnie
było w latach trwania wojny siedmioletniej (1756-1763). Przemarsze wojsk pruskich,
austriackich i rosyjskich rujnowały okolice. Miejscowa ludność narażona była na wielkie
kontrybucje, zmuszana do dostaw furażu, żywności i "żywego inwentarza ludzkiego",
gwałtem wcielanego do wojska przebywającego w danym okresie na terenie Tuplic.
Takie sytuacje powtarzały się w latach 1812 - 1814, kiedy to ruch wojsk napoleońskich
pozostawiły po sobie ślady zniszczeń w postaci wytrzebionych lasów, spalonych wsi i
rozstrzeliwanych mieszkańców, oskarżonych o współpracę z antynapoleońską opozycją.
W 1708r. Tuplice wielkie były już osadą targową z ograniczonymi prawami miejskimi. A
prawa te Tuplice otrzymały z rąk księcia sasko - merseburskiego Christiana w 1678r.
W roku 1878 chociebuski nauczyciel gimnazjum, dr E. Veckenstadt opublikował pełen
zapis dokumentu lokalizacyjnego miejskiego dla Tuplic. Prawa miejskie Tuplic były
2
ograniczone. Dokument pergaminowy z 10.X.1678 roku nie zezwalał na budowę ratusza i
systemu fortyfikacyjnego, a więc tych najbardziej zewnętrznych symboli suwerenności miasta
zgodnie z prawem magdeburskim. Faktem jest, że nawet to co społeczność tuplicka otrzymała
z rąk Christiana, nie zostało do końca wykorzystane.
Skomplikowane dzieje polityczne tego rejonu, częste zmiany właścicieli, klęski
żywiołowe i wojny, które przetoczyły się przez ten obszar, nie sprzyjały umacnianiu i
rozwojowi nadanych praw. Wprawdzie status nadany w 1678r. Tuplicom nigdy nie odebrano,
to jednak miasto nie było zdolne do udźwignięcia swojej miejskości i mimo silnej
industrializacji
w
XIXw.
nie
wyszło
poza
ograniczone
prawa
miejskie.
Według sprawozdania starosty żarskiego z 1816r. Małymi Tuplicami nazywano osadę
zlokalizowaną na obszarze dzisiejszego kompleksu kolejowego, a pozostałe - Wielkimi
Tuplicami. Do połączenia tych dwóch osad doszło w latach czterdziestych XIXw.
"Boom" przemysłowy Tuplic rozpoczął się w latach sześćdziesiątych XIXw. Na terenie
Małych Tuplic bracia Jeschkowie wznieśli cały kompleks zakładów ceramicznych, a
jasieńska fabryka Hahn uruchomił kopalnię odkrywkową węgla brunatnego "Wilhemine". W
1888r. powstaje w tuplicach huta szkła, w której wytwarzano białe szkło taflowe. Dane z
1925r. wymieniają dwie huty szkła, tartak, browar, fabrykę krochmalu, dwie kopalnie węgla
brunatnego i cegielnię. Zyski miasteczku przynosiła komora celna istniejąca w Tuplicach od
1725r. Tę tradycję Tuplice zachowały do roku 2004.
2. Zasoby obszaru sołectwa
2.1. Środowisko przyrodnicze, położenie
2.1.1
Walory krajobrazu
Tuplice to największa miejscowość w gminie licząca 1490 mieszkańców (stan na 31
grudnia 2008r.). Położone są w południowo-zachodniej części województwa lubuskiego, w
granicach powiatu żarskiego w odległości ok. 10km od granicy z Niemcami. Teren, na
którym znajduje się gmina Tuplice należy do mezoregionu o nazwie Wzniesienia Żarskie oraz
częściowo do Kotliny Zasieckiej/Kotlina Barścia. Tuplice leżą w granicach Geoparku „Łuk
Mużakowa”. Nazwa wywodzi się od ukształtowania terenu w postaci wielkiej moreny
czołowej w kształcie otwartej podkowy. Od tego obiektu Park zaczerpnął swoja nazwę –
3
„Geopark Łuk Mużakowa” („Muskauer Faltenbogen” po stronie niemieckiej). Według badań
geologów niemieckich jest to największy tego typu forma morfologiczna na świecie
(przebadano przypadki w Ameryce Północnej i Eurazji). Widoczny z orbity okołoziemskiej
łuk moreny ma 40 km długości, a jego szerokość jest zróżnicowana i wynosi od 3 do 4 km.
2.1.2
Walory klimatu
Tuplice, podobnie jak województwo lubuskie oraz cała zachodnia strefa kraju, posiadają
klimat przejściowy, z wyraźną dominacją cech klimatu oceanicznego, co powoduje, że zimy
są tu na ogół łagodne, z częstymi odwilżami, zaś lata nieco chłodniejsze z minimalnie
większą liczbą opadów atmosferycznych. Istotną cechą tego klimatu jest duża zmienność
temperatur.
Podstawowe parametry charakteryzujące klimat obszaru gminy, są następujące:
-
średnia temp. powietrza stycznia - 1,5 C
-
średnia temp. powietrza lipca - 17, 8 C
-
suma opadów rocznych waha się 550 – 640mm
-
przewaga wiatrów sektora zachodniego 58 %
2.1.3
Walory szaty roślinnej
Pod względem przyrodniczo-leśnym gmina położona jest w Dzielnicy Pojezierza
Lubuskiego. Tereny leśne zajmują ok. 55 % powierzchni gminy i wskaźnik ten jest znacznie
wyższy od średniej wojewódzkiej – wynoszącej 48,9 % będącej najwyższą w kraju. Głównym
gatunkiem lasotwórczym jest sosna, która stanowi zasadnicze tło drzewostanów. Gatunkami
towarzyszącymi jest brzoza, dąb i rzadziej świerk. Sosna tworzy najczęściej drzewostany lite,
rzadziej mieszane z udziałem brzozy.
2.1.4
Wody powierzchniowe
Z przeprowadzonej inwentaryzacji wynika, że na terenie gminy znajduje się 40
zbiorników wodnych, w tym 9 stawów hodowlanych, 13 stawów wędkarskich, 8 zbiorników
retencyjnych, 4 zbiorniki pożarowe, 1 basen kąpielowy (nieczynny) i 5 zbiorników
niezagospodarowanych. Stawy rybne położone są w okolicach miejscowości:
4
– Chlebice - 14, 3 ha
– Łazy
- 37,0 ha
– Tuplice
- 20, 7 ha / napełniane z rz. Jeziorna/
Koncentracja zbiorników wodnych znajduje się między miejscowościami Tuplice, Łazy,
Cielmów i Chełmica w liczbie 29 i łącznej powierzchni 125, 8 ha. Część tych zbiorników
powstała jako wyrobiska po eksploatacji gliny, a część jest pochodzenia zapadliskowego
powstałych w wyniku podziemnej eksploatacji węgla brunatnego i stanowi jedno z
największych w Polsce pojezierzy antropogenicznych.
2.1.5
Charakterystyka gleby
Na terenie Tuplic występują gleby zróżnicowane gatunkowo i typologicznie, w zależności
od składu mechanicznego, położenia i warunków gruntowo – wodnych. Charakterystyczną
cechą jest, że poszczególne typy występują na małych obszarach i są rozmieszczone w postaci
bogatej mozaiki, nie tworzą dużych kompleksów.
2.1.6
Zasoby mineralne
Największe znaczenie przemysłowe mają iły plioceńskie, które były intensywnie
eksploatowane w rejonie Tuplic i Drzeniowa.
W obrębie złóż ilastych wyróżnia się trzy poziomy eksploatacyjne, różniące się
zabarwieniem i składem mineralnym.
2.1.7
Drogi
Sieć drogowa na terenie wsi stanowi integralną sieć dróg łączących gminę z
województwem i dalej z siecią dróg w kraju.
Wyróżniamy następujące drogi:
– droga wojewódzka nr 294 Trzebiel – Tuplice – Jasień
– droga powiatowa nr 501 Tuplice – Brody
Są to drogi o nawierzchni asfaltowej. Ważnym jest fakt, że przez teren Tuplic
przebiega szlak kolejowy Wrocław-Żary-Forst-Cottbus. Szlak ten odgrywa dużą rolę w
transporcie kolejowym, ale stracił znaczenie dla ruchu pasażerskiego. Pozostałe szlaki
kolejowe do Łęknicy i do Lubska zostały zamknięte, a torowisko zostało zdemontowane.
5
2.2. Środowisko kulturowe
2.2.1
Obiekty kultury
Na ternie Tuplic nie ma wyspecjalizowanej instytucji, która zajmowałaby się
rozpowszechnianiem kultury, w szerokim tego słowa znaczeniu. Co prawda, w latach 90-tych
funkcjonował Gminny Ośrodek Kultury z etatem kierownika ale niestety został rozwiązany.
Dlatego też część zadań w zakresie krzewienia kultury przejęły na siebie placówki światowe
tj. Zespół Szkół w Tuplicach, przedszkole oraz Biblioteka Publiczna i Świetlica
Socjoterapeutyczna funkcjonujące w Tuplicach. Duża sala GOK jest wykorzystywana jednak
na potrzeby mieszkańców, poprzez organizowanie okolicznościowych akademii i zabaw. W
sali tej odbywają się także inne imprezy dla mieszkańców jak: kiermasze czy pokazy sprzętu
medycznego. Intencją Rady Gminy jest podjęcie działań mających na celu ponowne
uruchomienie GOK-u tak, aby mógł być lepiej wykorzystany między innymi dla celów
propagowania i szerzenia kultury nie tylko przez mieszkańców Tuplic ale wszystkich
mieszkańców Gminy Tuplice.
2.2.2
Zespoły artystyczne
Na terenie Tuplic działalność kulturalną prowadzi Koło Gospodyń Wiejskich. Przy tej
organizacji zawiązał się zespół śpiewaczy nazwany „Tupliczanki” Tuplice. Udział w licznych
imprezach, konkursach i festynach przyczynił się do ogromnej popularności zespołu nie tylko
na terenie powiatu ale i na arenie krajowej.
2.2.3
Oświata, szkolnictwo
Po reorganizacji na terenie gminy funkcjonują :
−
Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki w Tuplicach.
−
Publiczne Gimnazjum im. Unii Europejskiej w Tuplicach.
Obie placówki oświatowe mieszczą się w jednym budynku szkolnym w Tuplicach przy ulicy
Daszyńskiego.
Szkoła Podstawowa zajmuje parter, a Gimnazjum piętro. Przy budynku szkolnym
znajduje się sala gimnastyczna ( wspólna dla obu placówek) oraz kuchnia ze stołówką.
Budynek ten dla obu placówek oświatowych niestety był zbyt mały . Ze względu na brak
środków finansowych ze strony gminy jak i
wybudować osobnego budynku
szkolnego
6
instytucji rządowych nie można było
dla
Gimnazjum.
Było
to motorem
poszukiwania innych rozwiązań. Doprowadziło to do podjęcia działań w wyniku których,
podjęto decyzję o dobudowaniu do istniejącego budynku pawilonów szkolnych. W chwili
obecnej funkcjonują dwa takie pawilony. Dalsze pawilony oraz sanitariaty będą sukcesywnie
dobudowywane w latach następnych. Budowa tych pawilonów już w chwili obecnej
pozwoliła na zamknięcie budynku tzw. '' Starej Szkoły'', w której nauczanie trwało od 1948
roku, a warunki nauczania w tym budynku nie spełniały podstawowych kryteriów
i norm. W chwili obecnej w Szkole Podstawowej uczy się 220 uczniów a w Gimnazjum 141
uczniów. Z prognozy demograficznej i społecznej można wyciągnąć wniosek, że ilość
uczących się dzieci ma tendencję zniżkową o nie dużym znaczeniu dla funkcjonowania szkół
i przedszkola. Ze względu na fakt, że szkoły znajdują się tylko w Tuplicach większość dzieci
jest objęta systemem dowozów i odwozów szkolnych. W tym celu gmina posiada jeden
autobus a drugi wynajęty jest przez PKS Żary. W celu zapewnienia bezpieczeństwa dzieci w
porozumieniu z Urzędem Pracy zatrudniono 2 osoby do opieki dzieci podczas dowozów
szkolnych.
2.2.3.1. Przedszkole
Samorządowe Przedszkole w Tuplicach położone przy ulicy Kopernika w chwili obecnej
zatrudnia 5 nauczycielek oraz 6 etatów pracowników administracyjno-obsługowych w tym
jeden etat palacz c.o. na sezon grzewczy. W latach wcześniejszych do przedszkola
uczęszczało około 100 dzieci. Jednak od kilku lat liczba dzieci spada i ukształtowała się na
poziomie 80-90 dzieci. W chwili obecnej do przedszkola uczęszcza 85 dzieci.
2.3. Obiekty i tereny
2.3.1
Obiekty sportowe
Tuplicka infrastruktura sportowa składa się z: boiska sportowego o nawierzchni trawiastej
z zapleczem socjalno-sanitarnym, szkolne boisko sportowe o nawierzchni asfaltowej, szkolna
sala gimnastyczna, boisko małowymiarowe na osiedlu przy ul. 9 Maja. Stan nawierzchni
posiadanych obiektów nie jest niestety najlepszy i wymaga jego naprawy bądź całkowitej
wymiany.
7
2.3.2
Straż pożarna
Na terenie Tuplic funkcjonuje OSP Tuplice – typ S – 3.
Jednostka OSP Tuplice wchodzi w skład Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.
System ten stanowi integralną część organizacji bezpieczeństwa wewnętrznego. Obejmuje on
ratowanie życia, zdrowia, mienia lub środowiska. Prognozuje zarazem miejscowe zagrożenia
tj. pożary, klęski żywiołowe i inne, charakterystyczne dla położenia gminy.
Oprócz udziału w akcjach, jednostka OSP prowadzi działalność ćwiczeniową poprzez
udział w międzynarodowych ćwiczeniach taktyczno-bojowych na terenie GPK Olszyna.
Prowadzi także działalność szkoleniową wśród dzieci i młodzieży na terenie placówek
oświatowych.
2.3.3
Kościół
Na terenie Tuplic znajduje się Kościół Parafialny p.w. „Chrystusa Króla”. Wzmianki
historyczne
mówią,
iż
wybudowany
został
w
pierwszej
połowie
XIV
wieku
(najprawdopodobniej pomiędzy 1319 a 1346 r.) z kamienia polnego, na planie wydłużonego
prostokąta o wymiarach 24 x 9,3 m. Wnętrze przykryte było drewnianym stropem i dachem
dwuspadowym ze stromymi szczytami. We wschodnim szczycie umieszczono dwa poziomy
otworów okiennych dobranych w pary. Pierwotnie wszystkie otwory okienne i drzwiowe
zaopatrzone były w ostrołuki, które przebudowane zostały w okresie nowożytnym. Po
przebudowie ocalało tylko jedno okno gotyckie.
2.4. Gospodarka, rolnictwo
2.4.1
Indywidualna działalność gospodarcza
Na terenie Tuplic działalność gospodarczą prowadzi około 50 podmiotów. W głównej
mierze są to podmioty handlowe i usługowe (handel spożywczo-przemysłowy, usługi
fryzjersko-kosmetyczne, zakład szklarski, wulkanizacja, pomoc drogowa, stacja paliw).
2.4.2
Użytkowanie gruntów
Tuplickie gleby są zróżnicowane gatunkowo i typologicznie, w zależności od składu
mechanicznego, położenia i warunków gruntowo – wodnych. Charakterystyczną cechą jest,
8
że poszczególne typy występują na małych obszarach i są rozmieszczone w postaci bogatej
mozaiki, nie tworzą dużych kompleksów. Według danych statystycznych w strukturze
zasiewów w roku 2007/2008 przeważającą część terenów uprawnych zajmowało żyto oraz
pszenżyto ozime i kolejno mieszanki zbożowe, pszenica ozima i owies.
2.4.3
Infrastruktura techniczna
-
WODOCIĄGI – Tuplice i pozostałe miejscowości w gminie są zwodociągowane.
Każde domostwo przyłączone jest do sieci komunalnej. Dzięki temu zabiegowi
nawet w najbardziej ubogich pod względem opadów latach nikt nie miał
problemów z dostępem do wody.
-
KANALIZACJA – w 2006 roku oddana została do użytku dla mieszkańców
Tuplic nowoczesna oczyszczalnia ścieków. Dzięki temu jesteśmy jednymi z
nielicznych miejscowości, w której problem ze ściekami został rozwiązany.
GOSPODARKA ODPADAMI – dotychczas użytkowane wysypisko w
miejscowości Chełmca zostało zamknięte w 2002r. Przyczyną jego zamknięcia
było wprowadzenie w życie zaostrzonych przepisów o ochronie środowiska. Z
tych przyczyn mieszkańcy Tuplic mają podpisane umowy z ZGKiM Lubsko, które
to zakłady odbierają odpady komunalne na wysypiska odpadów do Lubska
-
ENERGETYKA I GAZOWNICTWO – gmina posiada pełny dostęp do energii
elektrycznej dostarczanej przez Rejon Energetyczny Żary. Sieci gazowniczej na
terenie Tuplic nie ma. Dlatego też mieszkańcy mają szeroki dostęp do punktów
wymiany butli gazowych.
2.5. Mieszkańcy, kapitał społeczny
2.5.1
Mieszkańcy
Wieś Tuplice liczy obecnie 1490 osób (stan na 31 grudnia 2008r.). Z danych
statystycznych wynika, że osób do 18 roku życia jest porównywalnie tyle ile osób po 60 roku
i oscyluje w okolicy 250. Pozostała część społeczeństwa tzn. około 1tys. to osoby w wieku
produkcyjnym.
2.5.2
Związki i stowarzyszenia
Działające zarejestrowane organizacje:
9
-
Ochotnicza Straż Pożarna
-
Klub Sportowy „Tupliczanka” Tuplice
Organizacje nie posiadające statutu:
-
Koło Gospodyń Wiejskich
-
Parafialny Zespół Caritas
Działania
organizacji
pozarządowych
zdecydowanie
wpłynęły
na
aktywność
mieszkańców, na ożywienie kultury, rekreacji oraz przyczyniły się do promocji gminy w
regionie (dożynki wojewódzkie II miejsce wieńca pań z KGW, wyjazdy sportowców z gminy
na rozgrywki). Z innych wspólnych działań należy wymienić pomoc techniczna w organizacji
Dnia Dziecka, które miało miejsce po raz pierwszy w parku w Tuplicach organizowane przez
Caritas wraz z Ośrodkiem Pomocy Społecznej.
2.6. Analiza zasobów miejscowości Tuplice
Rodzaj zasobu
Opis (nazwanie zasobu) jakim wieś
Znaczenie zasobu
Małe
Średnie
Duże
Wybitne
dysponuje
Środowisko przyrodnicze
Walory krajobrazu
Walory
klimatyczne
- zróżnicowany krajobraz z dużym udziałem roślinności
naturalnej, zadrzewień
- położenie w granicach Geoparku „Łuk Mużakowa”
Otaczające Tuplice duże kompleksy lasów iglastych,
x
x
powodują, że panuje tu specyficzny mikroklimat, który
ma charakter przejściowy. Brak w pobliżu dużych
zakładów
przemysłowych,
zanieczyszczeń
powoduje,
a
tym
samym
że
możemy
brak
oddychać
czystym, świeżym powietrzem. Zima łagodna i krótka
lato wczesne I ciepłe. Kraina posiada korzystne warunki
do wegetacji roślin. Średnia roczna temperatura w
regionie, w którym znajdują się Tuplice wynosi około w
styczniu
Ok.
-1°C,
lipiec-sierpień
17,6°C.
Charakterystycznym dla tego obszaru jest długi okres
wegetacji 210-220 dni. Wiatry wieją o różnym nasileniu,
przeważnie z kierunku zachodniego i mamy do czynienia
z dużą ilością dni słonecznych w roku, co sprzyja
Walory szaty
dobremu wypoczynkowi.
Wieś położona w otoczeniu lasów bogatych w runo leśne
roślinnej
przyciągając latem i jesienią zbieraczy z innych
województw. W niedalekiej odległości położony jest
10
x
zbiornik wodny tzw. ”Duży Staw” gdzie występuje
bagno zwyczajne oraz grzybienie białe. Ukształtowanie
Cenne
terenu i lasy tworzą specyficzny mikroklimat.
Tuplice mają bardzo atrakcyjne położenie gdyż granice
przyrodniczo
wsi zawarte są w pasie geoparku „Łuk Mużakowa”.
obszary lub obiekty
Wokół
Tuplic
napotkamy
malowniczy
x
kompleks
zbiorników wodnych, w samej miejscowości częściowo
Świat zwierzęcy
zagospodarowany już park.
Tuplickie lasy są bogate w zwierzęta łowne: dziki,
x
jelenie, sarny, zające, lisy, piżmaki, jenoty wydry.
Możemy też spotkać bociana czarnego a także rzadko
spotykane okazy jak gągoł czy perkoz dwuczuby.
Wody
Obszar
Tuplic
posiada
znaczne
zasoby
wód
powierzchniowe
powierzchniowych. Są to pozostałości po wydobyciu
x
węgla i gliny obecnie zalane wodą. Stanowią doskonałe
miejsce dla wędkarzy, bogato zarybione z piękną
Wody podziemne
okolicą.
W obszarze Tuplic nie ma źródeł wody pitnej,
zwodociągowanie
Gleby
Kopaliny
zapewnia
dostawy
wody
x
z
miejscowości ościennej.
Przeważającą część gleb stanowi klasa IV i V.
Iły plioceńskie, złoża piasków, kruszywa naturalne
x
x
Środowisko kulturowe
Walory
W miejscowości Tuplice przeważa budowa raczej
architektury
zwarta,
wiejskiej
Zespoły
mieszkania z lat przedwojennych.
Zespół śpiewaczy „Tupliczanki” Tuplice utworzony przy
artystyczne
Kole Gospodyń Wiejskich, zespół EUREKA
około
80%
wśród
zabudowań
x
stanowią
x
Dziedzictwo religijne i historyczne
Miejsca, osoby,
Kościół p.w. Chrystusa Króla, kapliczki
x
przedmioty kultu
Święta, odpusty,
Odpust parafialny, dożynki wiejskie, powiatowe,
x
pielgrzymki
Obiekty i tereny
Działki pod
W chwili obecnej Tuplice nie posiadają ofert działek pod
zabudowę
zabudowę mieszkaniową
mieszkaniową
Działki pod domy
Tuplice nie posiadają ofert działek pod zabudowę
x
letniskowe
Działki pod
domków letniskowych
W chwili obecnej Tuplice nie posiadają ofert działek pod
x
zakłady usługowe i
budowę zakładów usługowych i przemysłowych.
przemysł
Pustostany
W chwili obecnej Tuplice nie posiadają pustostanów
11
x
x
mieszkaniowe
Place i miejsca
mieszkaniowych
Gminny Ośrodek Kultury, Park w Tuplicach, Remiza
publicznych
OSP, stadion sportowy
x
spotkań
Gospodarka, rolnictwo
Miejsca pracy
Wszystkich podmiotów gospodarczych w Tuplicach
x
występuje ok.60. Są to głównie niewielkie firmy
Specyficzne
usługowe bądź handlowe.
Zakład zajmujący się wyrobem produktów ze szkła,
zakłady
znany i ceniony nie tylko w kraju ale i za granicą.
produkcyjne
Specyficzne
Szyby do samochodów HART-SZKŁO Tuplice
x
produkty
Specyficzne
Wierzba energetyczna
x
leśne
Specyficzne
Hodowla dzików przy leśniczówce
x
hodowle
Znane firmy
Hart-Szkło – produkcja wyrobów ze szkła, zakład
produkcyjne i
fotograficzny
zakłady usługowe
fryzjerskie,
Możliwe do
przemysłowe, stacja paliw „JERSAK”,
Selektywna zbiórka śmieci dostarcza posegregowanych
wykorzystania
odpadów możliwych do ponownego przetworzenia i
odpady komunalne
Zasoby
wykorzystania
Brak
x
uprawy polowe i
„FOTO-ART-STUDIO”,
kosmetyczne,
sklepy
x
zakłady
spożywczox
x
odnawialnych
energii
Mieszkańcy
Autorytety i znane
Pan Ryszard Jasiński wybitny polonista będący już na
postacie wśród
emeryturze,
mieszkańców
Krajanie znani w
podręcznikowych do nauki języka polskiego
Krystian Dobraszak występujący pod pseudonimem DJ
regionie i za
Krist van D, zajmujący się zawodowo muzyką klubową,
granicą
jego
Osoby
ogólnoświatowych stacjach telewizyjnych.
Pan Ryszard Jasiński wybitny polonista będący już na
o specyficznej
emeryturze,
wiedzy
podręcznikowych do nauki języka polskiego.
klipy
wydawca
muzyczne
wydawca
kilkunastu
możemy
i umiejętnościach
12
pozycji
oglądać
kilkunastu
x
x
w
pozycji
x
3. Elementy wyróżniające miejscowość
3.1. Ocena silnych, słabych stron oraz szans i zagrożeń (SWOT)
Mocne strony
Słabe strony
−
bliskie położenie przy trasie międzynarodowej
A4
−
położenie wsi w granicach Geoparku „Łuk Mużakowa”
−
bogactwo naturalne – lasy bogate w runo leśne,
zwierzyna leśna,
−
kilkadziesiąt zbiorników wodnych
−
zapewniona podstawowa opieka medyczna
13
− wysoki stopień bezrobocia
− brak centralnego miejsca spotkań (Gminny
Ośrodek Kultury)
− słaba aktywnie młodzież
− grupa osób nagminnie nadużywająca alkohol
− brak zakładów przemysłowych
−
stadion sportowy
−
znany w regionie zespół śpiewaczy „TUPLICZANKI”
−
cykliczne imprezy „Dzień Tuplic”, Dożynki,
Dzień Dziecka, Wigilia dla osób samotnych i
chorych, Dzień Dziadka i Babci, „Niedziela Miłosierdzia Bożego” organizowane przez
Caritas , Coroczny festyn organizowany z okazji WOŚP
− brak instalacji gazowej
− nierównomierne zaangażowanie mieszkańców dbających o estetykę swoich posesji
− słabe wykorzystanie potencjału turystycznego
− zły stan pomieszczeń remizy strażackiej
− brak bazy noclegowej
−
wolontariat młodzieżowy – pomoc dla Caritas,
Ochotnicza Straż Pożarna – grupa ochotników
−
silnie działające stowarzyszenia „Caritas” – wyjazdy dzieci najbiedniejszych za pieniądze wypracowane przez członków stowarzyszenia
− brak szlaków rowerowych i przewodnika
−
centralnie położony duży obszar – PARK spełniający rolę publiczną
− brak kąpieliska strzeżonego
−
współpraca z niemiecką gminą Dobern
−
silnie działająca grupa „Koło Gospodyń Wiejskich”
−
cała miejscowość jest zwodociągowania i skanalizowana – nowa oczyszczalnia ścieków
−
międzynarodowy szlak kolejowy – przejazd zabytkowego parowozu ze składem wagonowym
−
duża ilość zarybionych zbiorników wodnych
−
dostęp do telefonii komórkowej i naziemnej
wraz z Internetem
−
place zabaw, przedszkole,
−
Ochotnicza Straż Pożarna wpisana do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego
−
Pojemniki do segregacji śmieci
−
świetlica socjoterapeutyczna
− słabo rozwinięta sieć komunikacji autobusowej i kolejowej
po atrakcjach przyrodniczych gminy
Szanse
Zagrożenia
− trasa kolejowa
− mała aktywność mieszkańców
− ścieżki rowerowe
− emigrowanie młodych i wykształconych osób
− napływ i osiedlanie się ludności miejskiej
− szara strefa
− względna bliskość Berlina i Wrocławia
− import z zagranicy zużytych urządzeń agd i rtv,
ciuchów, części motoryzacyjnych wyrzuconych
jako śmieci
− wykorzystanie atrakcji turystycznej – tereny
zielone i lasy
− położenie jako szansa rozwoju przemysłu
14
− zaśmiecanie terenów leśnych
− możliwość rozwoju małej przedsiębiorczości
− poczucie tożsamości lokalnej
− powiększająca się grupa osób nadużywająca alkoholu
− duża grupa ludzi wykluczonych społecznie
− konkurs na najładniejszą posesję
− tworzenie gospodarstw turystycznych
− przynależność do Łużyckiego Związku Gmin
− przetwórstwo runa leśnego
4. Wizja rozwoju wsi
- promocja wsi
- uatrakcyjnianie warunków życia, w tym spędzania wolnego czasu
- tworzenia lepszych warunków funkcjonowania dla instytucji i organizacji działających
we wsi - integracja mieszkańców
4.1. Najbardziej zintegruje
Cykliczne imprezy tzn. organizowane corocznie według przyjętego kalendarza.
Zaliczamy do nich „Dzień Tuplic”, „Dzień Dziecka”, ”Wigilia dla osób samotnych i
chorych”, Dożynki, „Zachowaj Trzeźwy Umysł”.
4.2. Najbardziej zależy
Zaktywizowanie jak najliczniejszej grupy ludzi a w szczególności młodzieży do
podejmowania wspólnych inicjatyw tzn. wspólne przygotowywanie imprez, zawiązywanie
15
sekcji tematycznych popularyzujących wybraną dziedzinę, zagadnienie oraz wyszukiwanie
młodych talentów.
4.3. Najbardziej przeszkadza
Mało aktywna młodzież, uśpienie, niechęć spowodowało iż ta grupa społeczna jest
w ogóle niewidoczna w swoich działaniach. Brak miejsc spotkań, osób przewodników
napędzających do aktywnego działania nie przyniesie innego efektu jak ten, który w tej chwili
występuje.
4.4. Najbardziej zmieni nasze życie
Zaplecze gotowe do wykorzystania w pełni wyposażone i udostępnione. Mamy tu na
myśli urządzenie i zaadaptowanie terenu rekreacyjno-wypoczynkowego „PARK”, remont i
wyposażenie Gminnego Ośrodka Kultury oraz Remizy Ochotniczej Straży Pożarnej.
4.5. Przyjdzie najłatwiej
Inicjatywa lokalnych grup społecznych, grup które w tej chwili biorą czynny udział w
organizacji wszelkiego rodzaju przedsięwzięć na terenie Tuplic. Mamy tu na myśli Koło
Gospodyń Wiejskich, Caritas, Ochotnicza Straż Pożarna, Klub Sportowy „Tupliczanka”
Tuplice.
5. Opis planowanych zadań
5.1. Lista zadań i termin ich realizacji
L.p.
Zadanie
Data
rozpoczęcia
Data
zakończenia
1
Remont i modernizacja Gminnego Ośrodka Kultury
2009
2010
2
Remont Remizy Ochotniczej Straży Pożarnej w Tuplicach
2010
2010
3
Zagospdoarowanie Parku w Tuplicach jako centrum spotkań i
organizacji imprez plenerowych
2011
2012
Zadanie
PROW
Środki
L.
16
p.
własne
1
Remont i modernizacja Gminnego Ośrodka Kultury
350 000,00 zł
2
Remont Remizy Ochotniczej Straży Pożarnej w Tuplicach
75 000,00 zł
3
Zagospodarowanie Parku w Tuplicach jako centrum spotkań i
organizacji imprez plenerowych
75 000,00 zł
120 000,00 zł
25 000,00 zł
25 000,00 zł
5.2. Opis planowanych przedsięwzięć
Zad.1
Jako najważniejszy cel do zrealizowania w najbliższym czasie wybrane zostało
zadanie – projekt – remont i modernizacja Gminnego Ośrodka Kultury
Realizacja tego zadania stworzy prężny ośrodek kultury, który będzie zaspokajał
potrzeby i aspiracje kulturalne społeczności lokalnej wsi. Stanie się miejscem spotkań
młodzieży. Umożliwi organizację zajęć artystycznych, przeprowadzania szkoleń, imprez
rozrywkowych i okolicznościowych spotkań społeczności lokalnej oraz organizacji wiejskich
W skład GOK wchodzą dwie sale: jedna duża ze sceną wraz z zapleczem kuchennym oraz
mniejsza kameralna. Aktualnie stan techniczny budynku wymaga podjęcia natychmiastowych
działań modernizacyjno – remontowych, które zapobiegłyby dalszej degradacji i niszczeniu.
Zakres prac remontowych zaplanowanych do wykonania obejmuje m.in.
− ocieplenie ścian zewnętrznych i wykonanie elewacji zewnętrznej
− remont dachu
− modernizację systemu ogrzewania
− kapitalny remont wnętrza
− wyposażenie w niezbędny sprzęt kuchenny i nagłaśniający
− uporządkowanie terenu przyległego
Zasadniczym celem podjętych prac jest polepszenie bazy lokalowej, integracja i
aktywizacja społeczności lokalnej. Remont GOK pozwoli na stworzenie miejsca, w którym
młodzież będzie mogła spędzać wolny czas m.in. poprzez spotkania integracyjne, imprezy
środowiskowe, dyskoteki, darmowe zabawy taneczne dla mieszkańców,
posiedzenia
organizacji – Koła Gospodyń Wiejskich i grup mieszkańców. Będzie to element prowadzący
do eliminowania występujących wśród młodzieży zagrożeń ze strony subkultury. Rozwój
życia społecznego we wsi, podniesienie jej atrakcyjności będzie możliwe przy udziale
mieszkańców, ich zaangażowania oraz pomysłowości. Organizowanie się społeczeństwa
odgrywa decydującą rolę w osiągnięciu zamierzonych celów.
17
Zad.2
Kolejny zadaniem planowanym do realizacji jest remont remizy Ochotniczej Straży Pożarnej.
Celem tego zadania jest przywrócenie obiektu do roli jaką powinien spełniać, stworzenie
zaplecza godnego osób które niejednokrotnie narażają swoje życie. Obecnie wykorzystywany
obiekt wymaga pilnego remontu, gdyż lata swojej świetności już dawno minęły. Przy remizie
zaplanowano oddanie do dyspozycji strażaków świetlicy służącej do organizacji wszelkiego
rodzaju spotkań, szkoleń i realizacji wszelkich potrzeb wynikających z działalności OSP
Tuplice.
Zakres prac remontowych zaplanowanych do wykonania obejmuje m.in.
−
wymiana instalacji elektrycznej
−
wymiana instalacji wodno-kanalizacyjnej
−
montaż ogrzewania centralnego bez którego ratownictwo pożarowe zimą nie ma racji
bytu
−
wymiana stolarki okienno drzwiowej
−
ocieplenie budynku
−
odnowienie wnętrza
zad.3
Zagospdoarowanie Parku w Tuplicach jako centrum spotkań i organizacji imprez
plenerowych. Dzięki temu zadaniu Tuplice zyskają na estetyce. Wyeksponowane alejki z
miejscami do wypoczynku oraz oświetlony teren położony w atrakcyjnym miejscu powinien
przyciągać ludzi. Park ma być miejscem organizacji wszelkich imprez plenerowych,
miejscem spotkań i odpoczynku mieszkańców Tuplic jak i wszystkich przyjezdnych. Tuplice
jako miejscowość położona jest w bardzo atrakcyjnym przyrodniczo położeniu a
zagospodarowany Park daje tylko przedsmak tego co otacza całą miejscowość.
Zakres prac zaplanowanych do wykonania obejmuje m.in.
−
oczyszczenie parku z chaszczy
−
usunięcie drzew zagrażających bezpieczeństwu
−
odnowienie alejek, wyprofilowanie krawędzi, wyłożenie tłuczniem
−
doprowadzenie sieci wodnej i kanalizacyjnej
−
doprowadzenie oświetlenia
−
nowa scena, ławki i kosze na śmieci
−
tablice informacyjne i promocyjne
18
Odnowiony Park na pewno przyczyni się aktywniejszego spędzania czasu na wolnym
powietrzu.
19