usprawnianie percepcji wzrokowej u dzieci w wieku przedszkolnym

USPRAWNIANIE PERCEPCJI WZROKOWEJ U
DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
Percepcja wzrokowa jest zdolnością do rozpoznawania i
różnicowania bodźców wzrokowych oraz umiejętności ich
interpretowania. Rozwój tych procesów odbywa się poprzez
wielozmysłowe poznanie świata. Opóźnienia i zaburzenia percepcji
wzrokowej polegają na zakłóceniu analizy i syntezy w części korowej
analizatora. Powoduje to trudności w prawidłowym spostrzeganiu oraz
zapamiętywaniu obrazu, zaburzenia kierunkowości i orientacji
przestrzennej.
Wiek przedszkolny to wiek dużej labilności uczuciowej, wrażliwości
oraz dociekliwości i pytań. Ulubioną formą spędzania czasu są gry i
zabawy, w których zaznacza się większy stopień uspołecznienia i
samodzielności dziecka. Następuje gwałtowny i szybki rozwój ruchowy.
Dziecko chętnie biega, skacze, pokonuje przeszkody. Dlatego
kształtowanie nawyków ruchowych i utrwalanie takich umiejętności jak
pływanie, jazda na rowerze, gimnastyka jest bardzo ważne. U dzieci z
zaburzona percepcja wzrokową należy unikać ćwiczeń siłowych,
skłonów, stania na rękach itp. Bardzo istotny jest komentarz słowny z
jednoczesną demonstracją ćwiczeń, następnie wykonanie ruchu z
opiekunem i samodzielne ćwiczenie pod kontrolą. Istotna jest właściwa
koordynacja rąk i nóg, szczególnie podczas biegania oraz
wykorzystywanie sygnałów dźwiękowych / rzuty, podania, toczenia /.
Pełnego relaksu dostarczają maluchom wspólne wycieczki, rajdy i
wyjazdy z rodzicami. Duże znaczenie ma rozwój sprawności manualnej i
usprawnianie wszystkich zmysłów. Dlatego w działalności artystycznej
należy wykorzystywać różnorodne materiały przyrodnicze i plastyczne z
dokładnym opisem tworzywa. Dziecko podczas zabawy może je
segregować wg barw, twardości, chropowatości, kształtu, wielkości itd.
Ciekawym i wartościowym zajęciem rozwijającym spostrzeganie jest
wypełnianie konturów gotowymi materiałami sypkimi np. kaszą,
piaskiem, bibułą. Dobrą okazją do ćwiczeń funkcji wzrokowych jest
układanie obrazków z części, wspólne oglądanie ilustracji oraz
opowiadanie treści książek, wyszukiwanie różnic i podobieństw w
obrazkach, dorysowywanie brakujących części, uzupełnianie rysunków.
W wieku przedszkolnym następuje rozwój zdolności wyodrębniania
przedmiotu z tła. Dzieci z ograniczoną percepcją wzrokową można
zachęcić np. do wyodrębniania określonej figury spośród innych. Nie
zapominajmy, że podstawową formą aktywności dzieci pozostaje nadal
zabawa, szczególnie tematyczna, a więc naśladująca. Rozszerza się
krąg tematów, który wychodzi poza czynności życia codziennego, do
inscenizacji bajek. Charakterystyczna jest zabawa w małej grupie dzieci.
Poprzez szereg zabaw integrujących, rodzice i nauczyciele przedszkoli
powinni zachęcać wszystkie dzieci do zabaw grupowych. Wskazane jest
włączanie czynności manipulacyjnych do każdego rodzaju zabawy, np.
zabawa w sklep, to układanie i wyjmowanie towarów, wydawanie
rachunków i pieniędzy itp.
Jednak największy wpływ na rozwój dziecka z zaburzona percepcją
wzrokową ma jednoczesne angażowanie różnorodnych sfer
rozwojowych: poznawczej, emocjonalnej, motywacyjnej oraz
motorycznej, zgodnie z uzdolnieniami i zainteresowaniami
przedszkolaka:
1. Rozwijanie aktywności poznawczej:
- udzielanie pełnych odpowiedzi na pytania dziecka
- wyjaśnianie związków przyczynowo-skutkowych w
dostrzeganych zjawiskach przyrodniczych oraz społecznych
na wycieczkach i spacerach
- wspólne oglądanie i omawianie programów telewizyjnych
- wspólne czytanie książek i czasopism
- dostarczanie dziecku stosownie do wieku i rozwoju gier
planszowych, konstrukcyjnych, inicjowanie zabaw
2. Doskonalenie pamięci, spostrzegawczości oraz koncentracji
uwagi:
- uczenie dzieci przysłów, wierszy, piosenek
- kierowanie zapamiętywaniem ważniejszych zdarzeń,
programów, kilkakrotne odtwarzanie ich poprzez łańcuch
skojarzeń
- umożliwienie dziecku odwzorowywanie, kolorowanie
gotowych elementów i całości
- wspólne rozwiązywanie krzyżówek, łamigłówek, rebusów
3. Rozwijanie wyobraźni oraz wrażliwości estetycznej:
- wdrażanie dziecka do utrzymywania ładu i porządku
- zachęcanie do słuchania muzyki lub zabawy czy malowania
przy muzyce
- czytanie poezji dziecięcej, bajek, opowiadań
- wspólne oglądanie dzieł sztuki oraz wymiana spostrzeżeń,
wyjścia do teatru, kina, na wystawy
- wprowadzanie elementów relaksacji, muzykoterapii do zajęć
dziecka
4. Kształtowanie rozwoju emocjonalnego:
- wdrażanie dziecka do postępowania według stałego
regulaminu dnia
- konsekwentne wymaganie prawidłowego wykonania
przydzielonych obowiązków domowych
- zachęcanie dziecka do przebywania w grupie rówieśniczej
- uczenie dziecka samodzielnego wykonywania zadań
dobranych odpowiednio do jego możliwości
- wspólne spędzanie wolnego czasu z dzieckiem, z
uwzględnieniem jego zainteresowań
- częste rozmowy o problemach i radosnych przeżyciach
dziecka
5. Rozwijanie sprawności ruchowej i manualnej:
- umożliwienie dziecku częstego brania udziału w zabawach
ruchowych
- zachęcanie i stwarzanie warunków do uprawiania sportów
- doskonalenie zainteresowań dziecka różnorodnymi zajęciami
zespołowymi, tanecznymi, pływackimi, gimnastycznymi
- organizowanie zajęć rozwijających małą motorykę-zabawy
piłką, lepienie, wydzieranie, wycinanie, rysowanie,
rzeźbienie, malowanie
6. Rozbudzanie zainteresowań zgodnie z kierunkiem uzdolnień
dziecka:
- zwracanie szczególnej uwagi na czynności dziecka
wykonywane najchętniej, najlepiej, z własnej inicjatywy
- dostarczanie dziecku większej ilości zajęć w tym zakresie
- wskazywanie odpowiednich audycji telewizyjnych, książek,
zabawek
- w miarę możliwości kierowanie dziecka na zajęcia dodatkowe
w zespołach i kołach zainteresowań
- korzystanie ze wskazań poradni oraz nauczycieli,
wychowawców
POMOCE DO ĆWICZEŃ DLA DZIECI Z ZABURZONĄ
PERCEPCJĄ WZROKOWĄ:
Puzzle
Domino
Historyjki i loteryjki obrazkowe
Klocki z obrazkami
Klocki konstrukcyjne
Mozaiki
Obrazki tematyczne
Szablony do odrysowania oraz kalka
Książeczki do kolorowania oraz literatura dziecięca
Łamigłówki, rebusy, uzupełnianki, wykreślanki
Stemple
Materiały plastyczne: farby, kredki, pisaki, mazaki, miękkie
ołówki, cienkopisy, masy plastyczne
Nasadka korekcyjna na ołówek lub długopis/pióro/,
umożliwiająca naukę prawidłowego chwytu i sposobu
trzymania przyborów.
Przybory do pisania i wycinania dla dzieci leworęcznych:
specjalne ołówki, nożyczki.
Bibliografia
1. BIELSKA B. : ZABAWY EDUKACYJNE. MALOWANIE RĘKAMI.
SCENARIUSZE ZAJĘĆ I ZABAW. POZNAŃ, 2009
2. BIELSKA B.:
3. BOGDANOWICZ M.: ĆWICZENIA GRAFOMOTORYCZNE HANY
TYMICHOVEJ USPRAWNIAJACE TECHNIKĘ RYSOWANIA I PISANIA.
WARSZAWA, 1990
4. SPIONEK H. : ZABURZENIA ROZWOJU UCZNIÓW A NIEPOWODZENIA
SZKOLNE. WARSZAWA 1975