zioła w domu sześć rodzajów smaku

ZIOŁA W DOMU
SZEŚĆ RODZAJÓW SMAKU
Smaki w naszym pożywieniu są jak instrumenty muzyczne w orkiestrze – jeśli są dobrze zgrane, można
dzięki nim zagrać harmonijną symfonię.
W rozwiązywaniu podstawowych kwestii, czyli np. jak utrzymać w równowadze swoją konstytucję
(prakriti), czy też jak powrócić do zdrowia, gdy zachwiana jest jedna z dosz (vikriti) Ajurweda
posługuje się prostym kryterium – smakiem. Wiadomo, że każdy produkt zawiera więcej niż jeden
smak, jednak zazwyczaj w jego klasyfikacji brany jest pod uwagę ten najbardziej dominujący, który
odczuwamy, gdy czujemy smak pierwszego kęsa w ustach.
Ajurweda rozróżnia sześć podstawowych smaków, czyli ras. (rasa=smak). Poza sferą czysto fizyczną –
już wspomnianą kwestią regulowania dzięki doborowi smaków odpowiedniej doszy, poprzez smak
można również wpłynąć na nasze zdrowie psychiczne, co wiedzą dobrze te osoby, które zajadają
swoje stresy lub tzw. „doły” czekoladą lub ciastkiem z bitą śmietaną. Zatem apetyt na pewne smaki
lub też naturalne „łaknienie” pewnego smaku mogą wskazywać na jego psycho-fizyczny niedobór lub
na zachwianie równowagi pewnej doszy.
Tak jak wszystko w kosmosie – również i produkty żywnościowe, a co za tym idzie – smaki składają się
z pięciu podstawowych żywiołów: ziemi, wody, ognia, powietrza i przestrzeni (dawniej – eteru).
Smak – Żywioł - Wpływ na Dosze - Guny (cechy)
Słodki : ziemia + woda; zimny, ciężki, oleisty
Kapha +; Pitta – ; Vata –
Kapha +; Pitta +; Vata –
Kapha +; Pitta +; Vata –
Kapha –; Pitta +; Vata +
Kapha –; Pitta – ; Vata +
Kwaśny : ziemia + ogień; gorący, lekki, oleisty
Słony : woda + ogień; gorący, ciężki, oleisty
Ostry : powietrze + ogień; gorący, lekki, suchy
Gorzki : powietrze + przestrzeń; zimny, lekki, suchy
Cierpki : ziemia + przestrzeń; zimny, ciężki, suchy
Kapha – ; Pitta – ; Vata +
Według Ajurwedy każdy posiłek powinien zawierać wszystkie smaki i cechy, z tym, że ich proporcje
należy układać odpowiednio, czyli tak, by najbardziej dominującą doszę danej osoby zrównoważyć
składnikami posiłku o cechach przeciwnych.
Oczywistym jest, ze w jednym posiłku trudno zawrzeć składniki zawierające wszystkie smaki.. ale od
tego sa przyprawy, w tym świeże zioła. A że teraz jest pora świeżych ziół i to dostępnych w ogromnym
wyborze – korzystajmy! Radość dla oczu, nosa i kubeczków smakowych oraz bat na większe lub
mniejsze dolegliwości…
Rośliny lecznicze od średniowiecza uprawiano w Europie w ogrodach przyklasztornych. Czy to w
postaci naparów i nalewek, czy też maści i okładów, pomagały ludziom na całym świecie. Rosnąc w
przydomowych ogródkach stały się naturalną apteczką na wyciągnięcie ręki. Warto mieć je także u
siebie, dlatego zaprosiliśmy je ostatnio do tarasowych pojemników w Warszawskim Centrum AOL –
oto jak się prezentują:
Mięta - pozyskiwany z liści olejek eteryczny wykorzystywany jest w przemyśle chemicznym,
perfumeryjnym, farmaceutycznym, spożywczym (m.in. do wyrobu słodyczy) i tytoniowym. Preparaty
z mięty zwiększają wydzielanie soków trawiennych, zmniejszają napięcie mięśni gładkich oraz
działają przeciwbakteryjnie. Ze względu na działanie uspokajające jest pomocna w leczeniu
bezsenności, migreny, nerwobóli, łagodzi ból gardła i odświeża oddech.
Liście mięty mają działanie oczyszczające, ściągające i tonizujące. Polecane przy skórach tłustych i
problematycznych. Tonik oraz kompres miętowy da naszej skórze także uczucie chłodu w gorące dni.
Kompres z mięty jest także niezastąpiony przy łagodzeniu swędzenia spowodowanego np.
ukąszeniem
Tymianek - podobnie do bazylii świetnie sprawdza się przy trądziku i wypryskach. Ma działanie
tonizujące i przeciwbakteryjne.
Wzmaga apetyt, poprawia trawienie. Wywary pobudzają pracę jelit i żołądka, a także zapobiegają
wzdęciom. Ma działanie bakteriobójcze, dezynfekujące i przeciwzapalne, można płukać nim gardło.
Wchodzi w skład wielu leków przeciwko nieżytowi żołądka.
Natka pietruszki – oczyszcza krew i nerki, jest moczopędna, zapobiega infekcjom układu
moczowego, zapobiega obrzękom nadmiernemu gromadzeniu się płynu w organizmie regeneruje i
wzmacnia organizm, wspomaga prace układu trawiennego i redukuje wzdęcia, dostarcza dużą ilość
witaminy A i C.
Lubczyk – jest ziołem sokotwórczym, zapobiega zmęczeniu trzustki i wątroby, reguluje poziom PH,
poprawia pracę nerek, działa moczopędnie, wiatropędnie, rozkurczowo i wykrztuśnie. W farmacji
stosuje się go do przygotowywania wywarów, herbat. Olejek eteryczny wykorzystuje się w produkcji
luksusowych perfum o korzenno - przyprawowych nutach. Napar z liści koi bóle głowy i brzucha.
Rozmaryn - jest wykorzystywany w przemyśle spożywczym, kosmetycznym, farmaceutycznym i
perfumeryjnym - ma właściwości pobudzające krążenie i rozgrzewające, przyczynia się do
łagodzenia bólów reumatycznych i mięśniowych, wzmacnia system odpornościowy, ma właściwości
przeciwzapalne, łagodzi ataki astmy, poprawia prace wątroby i pęcherzyka żółciowego.
Napar z suszonych liści zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, poprawia trawienie, działa
moczopędnie. Olejek rozszerza naczynia krwionośne. Używany zaś podczas kąpieli uspokaja,
poprawia krążenie krwi, ujędrnia skórę.
BAZYLIA - doskonała przy trądziku i wypryskach różnego pochodzenia. Ma działanie antybakteryjne,
przeciwzapalne i przeciwgrzybiczne. Działa uspokajająco na układ pokarmowy w przypadku rozstroju
i zaparć, wzdęć i niestrawności, poprawia trawienie i ułatwia przyswajanie składników odżywczych,
ma działanie przeciwkaszlowe, działa przeciwdepresyjnie, obniża gorączkę i rozgrzewa organizm
W postaci naparu łagodzi stres, przeziębienie, pomaga nawet na zapalenie oskrzeli. Dzięki olejkom
eterycznym pobudza łaknienie i trawienie. Zawiera witaminę K, C, A, żelazo, błonnik pokarmowy,
potas, mangan, magnez i wapń. Ma właściwości antynowotworowe.
Cząber - działa rozkurczowo, pobudza wydzielanie soku żołądkowego, działa bakteriobójczo na
niekorzystną florę jelitową, łagodzi stany zapalne przewodu pokarmowego. Napary podawać należy
jako środek uspokajający w napięciu przedmiesiączkowym i w okresie menopauzy.
Melisa - przede wszystkim znane są jej właściwości ożywiające, uspokajające i pobudzające
trawienie. Pita w postaci naparu pomaga przy zaburzeniach snu, bólach głowy, bólach
menstruacyjnych, regeneruje system nerwowy. Podczas gorączki schładza organizm.
Stosowana jako okład likwiduje obrzęki, ukąszenia przez komary.
Oregano - dawniej stosowano je przy zatruciach pokarmowych, jako środek uśmierzający bóle głowy
czy zębów. Obecnie stosowane jest w postaci olejków lotnych do uspokajających i działających
przeciwbólowo kąpieli aromatycznych. Podaje się go również jako lek żołądkowy, przeciwskurczowy,
dezynfekujący, moczopędny, przeciwzapalny.
Pietruszka - świeże liście zawierają wiele witamin: C, A, E oraz żelazo, magnez, miedź, wapń, potas,
fosfor, mangan. Ma działanie krwiotwórcze, poprawia krążenie, przeciwdziała pogarszaniu się
wzroku, zapobiega krzywicy i szkorbutowi, posiada właściwości moczopędne i odtruwające.
Szałwia - napar sporządzony z liści przynosi ukojenie w przypadku gorączki, bólu gardła, utraty
głosu, zapalenia migdałków, służy do inhalacji, pomaga w oczyszczeniu dróg oddechowych. Jest
naturalnym środkiem leczniczym na wszelkiego rodzaju swędzenia spowodowane przez ukąszenia
owadów. Stosowana jest również jako składnik szamponów przeciwdziałających wypadaniu włosów
oraz siwiźnie. Olejki eteryczne zawarte w liściach poprawiają trawienie i pobudzają wydzielanie soku
żołądkowego i żółci. Szałwia pomaga w niestrawności, zwalcza infekcje i zakażenia, skuteczna przy
schorzeniach jamy ustnej i gardła. Zawartość fitoestrogenów sprawia że reguluje miesiączki i łagodzi
objawy menopauzy.
Liść laurowy – stymuluje wydalanie toksyn z organizmu, oczyszcza krew, poprawia krążenie krwi,
obniża ciśnienie krwi, chroni wątrobę, działa żółciopędnie, antybakteryjnie i antygrzybicznie.
Gotowany 2-3 minuty w ½ szklanki wytrawnego czerwonego wina – jest skutecznym lekarstwem na
bóle żołądka, nawet te na tle nerwowym.