Streszczenie Sole sodowe kwasów cholowych naleŜą do grupy

Streszczenie
Sole sodowe kwasów cholowych naleŜą do grupy naturalnych surfaktantów
chiralnych. W środowisku wodnym, powyŜej krytycznego stęŜenia micelarnego
(CMC), samoorganizują się w układy micelarne. Sztywna struktura molekuły oraz
ułoŜenie podstawników w cząsteczce cholanów, wpływają na nietypowy mechanizm
agregacji, jak równieŜ na strukturę tworzonych miceli, wyraźnie róŜniącą się
od klasycznych surfaktantów.
Celem niniejszej pracy było zaprojektowanie i doświadczalna optymalizacja
technik rozdzielczych opartych na chiralnych układach samoorganizujących się
cząsteczek cholanu sodu (NaC) oraz deoksycholanu sodu (NaDC). Badania
przeprowadzono w układach trzech technik rozdzielczych: podziałowej chromatografii
gazowej (GLC), wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC) oraz elektroforezy
kapilarnej (CE). W zaleŜności od wybranej techniki micele cholanów modyfikowały
fazę stacjonarną, ruchomą lub teŜ tworzyły fazę pseudostacjonarną.
Uzyskane dane w układzie podziałowej chromatografii gazowej po raz pierwszy
dostarczają dowodów, Ŝe agregacja cholanów moŜe następować w środowisku
rozpuszczalnika organicznego. Wartość krytycznego stęŜenia micelarnego (CMC)
określona została metodą pomiaru napięcia powierzchniowego. Wykazano, Ŝe retencja
związków chromatografowanych ściśle zaleŜy od stęŜenia surfaktantu w fazie
stacjonarnej. Przeprowadzone badania temperaturowe umoŜliwiły wyznaczenie entalpii
oddziaływania analitu z formą wolną oraz zagregowaną surfaktantu. Na podstawie
zebranych wyników sformułowano hipotezę objaśniającą mechanizm retencji
w warunkach micelarnej chromatografii gazowej.
Zbadano moŜliwości zastosowania cholanów jako dodatku do fazy ruchomej
w wysokosprawnej chromatografii cieczowej do rozdzielania chiralnego.
Przeprowadzone badania pozwoliły uzyskać bardziej szczegółowe informacje dotyczące
wpływu rodzaju i stęŜenia dodatku modyfikatora organicznego na proces rozpoznania
chiralnego przez micele soli kwasów cholowych. Wyznaczone parametry
termodynamiczne takie jak entalpia, entropia i energia swobodna Gibbsa wykorzystane
zostały do opisu procesu separacji atropoizomerów molekuł modelowych.
Zgromadzone wyniki pozwalają na poszerzenie stanu istniejącej wiedzy dotyczącej
moŜliwości rozdzielczych miceli soli kwasów cholowych w warunkach chromatografii
cieczowej.
W metodzie elektroforezy kapilarnej cholan i deoksycholan sodu wykorzystano
jako fazy pseudostacjonarne do rozdzielenia stereoizomerów związków pochodzenia
naturalnego. Zbadano wpływ środowiska achiralnego (rodzaj buforu wiodącego,
rozpuszczalnika organicznego) na migrację oraz enancjoseperację flawanonów.
Uzyskane wyniki pokazują, Ŝe układy micelarne cholanu i deoksycholanu sodu
wykazują duŜą stereoselektywność w stosunku do diastereoizomerów flawanonu-7-Oglikozydów. Zoptymalizowaną metodę rozdzielania praktycznie zastosowano
do określenia składu diasteroizomerycznego glikozydów flawanonów zawartych w
sokach z owoców cytrusowych.