Warsaw City Report - Portalspozywczy.pl

Transkrypt

Warsaw City Report - Portalspozywczy.pl
on point
Warsaw City Report
Q3 2013
Warszawski Rynek Nieruchomości
III kwartał 2013
WARSAW
REAL
ESTATE
TENANT
MIX
Q3 2013
2 On Point • Warsaw City Report • Q3 2013
Infrastructure/Investment
Infrastructure
- €140 million and mixed use - €115 million. Total investment
In Q3, a section of the Southern Bypass of Warsaw (S2) was
transactions in Q3 totalled almost €1.04 billion.
completed between Konotopa and Puławska junctions. Along with
The key transactions finalised in particular sectors in the previous
the new section of the S79 route, the connection between the A2
months involved the sale of Warsaw’s Mokotów Nova office building
motorway and the southern districts of Warsaw, (Mokotów business
by Ghelamco to Tristan Capital Partners (€121 million), the
area included) was markedly improved. Currently, two new sections
acquisition of Silesia City Centre shopping mall in Katowice, by the
of the S8 route are under construction: the modernization of the
Allianz-led consortium for over €400 million, which was not only the
Modlińska-Powązkowska section and the construction of the
largest real estate transaction in Poland, but in the whole of CEE.
Salomea-Wolica route – the new exit road in the direction of
The largest industrial deals included the purchase of a warehouse
Piotrków Trybunalski.
facility in Poznań, which is 100% leased to H&M, by WP Carey from
Invesco (€64 million).
The tunneling works on the central section of the II metro line are
slowly coming to an end. The section is scheduled to become fully
operational in late 2014.
Main infrastructural projects in Warsaw
Główne projekty infrastrukturalne w Warszawie
It is important, however, to underline that the aforementioned
volume does not yet include a number of deals, which although
signed, are scheduled to be finalised in Q4. These comprise the
purchase of Warsaw’s Wola Park shopping centre by Inter Ikea, and
Kraków’s Galeria Kazimierz by Invesco (€180 million).
Accounting for over 54% of the transacted volume, the Polish
market is still perceived as the key destination for commercial real
estate investment in the CEE region. We believe that this strong
position will be sustained in the foreseeable future. According to our
estimations, investment yields will remain stable, with prime yields
now at 6.25% for offices, 5.75% for shopping centres and 7.75% for
the industrial sector.
Poland Investment Volumes: 2003 – 2013 (€ millions)
Wolumen inwestycji 2003 – H1 2013 (miliony €)
6,000
Hotels
5,500
Investment Market
According to the initial estimations made by Jones Lang LaSalle, the
2,000
industrial - €324 million, mixed-use - €115 million and hotels - €14
million.
Preliminary figures for Q3 alone show that the transaction volume in
the office sector stood at €213 million, retail - €572 million, industrial
Retail
Office
3,500
transacted until end of Q3, totalled approximately € 2.054 billion.
transactions totalled approximately €830 million, retail - €772 million,
Industrial
4,000
3,000
The sectorial breakdown reveals that in the first nine months, office
Mixed
4,500
total investment volume in Poland’s commercial real estate sector,
The vast majority of transactions were concluded by foreign entities.
Residential
5,000
2,500
1,500
1,000
500
0
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Q3 2013
2009
2010
2011
2012
Q1-Q3
2013
On Point • Warsaw City Report • Q3 2013 3
Infrastruktura/Rynek Inwestycyjny
Infrastruktura
funkcyjnych 115 mln. Łączna wartość umów kupna/sprzedaży
W III kwartale oddano do użytku fragment Południowej Obwodnicy
zrealizowanych w III kw. to prawie 1,04 mld euro.
Warszawy (S2) na odcinku od węzła Konotopa do ul. Puławskiej.
Wraz z fragmentem drogi S79 znacząco usprawnia ona dojazd z
autostrady A2 do południowych dzielnic miasta, w tym do zagłębia
biurowego na Mokotowie. Obecnie trwa także budowa dwóch
odcinków drogi S8: modernizacja trasy Toruńskiej na odcinku
Najważniejsze transakcje sfinalizowane w poszczególnych
sektorach rynku w ostatnich miesiącach to: sprzedaż
warszawskiego budynku biurowego Mokotów Nova przez firmę
Ghelamco (121 mln euro) na rzecz Tristan Capital Partners, zakup
Modlińska-Powązkowska oraz budowa trasy Salomea-Wolica czyli
centrum handlowego Silesia City Centre w Katowicach przez
nowej drogi wylotowej w kierunku Piotrkowa Trybunalskiego.
konsorcjum z Allianz na czele za ponad 400 milionów euro (to
największa tegoroczna transakcja nie tylko na rynku nieruchomości
Powoli dobiega końca zasadnicza część prac przy budowie
w Polsce, ale i w całym regionie Europy Środkowo – Wschodniej) a
centralnego odcinka II linii metra, który według ostatnich zapowiedzi
także kupno magazynu wynajętego w 100% dla H&M w Poznaniu
ma zostać uruchomiony dla pasażerów pod koniec 2014 r.
przez WP Carey od Invesco za 64 miliony euro.
The recently completed section of the S79 express way
Ukończony niedawno fragment drogi ekspresowej S79
Należy jednak zauważyć, że powyższe wartości nie uwzględniają
kilku kluczowych transakcji, które zostały podpisane, ale ich
finalizacja przewidziana jest w czwartym kwartale 2013 roku. Należą
do nich m.in., w sektorze handlowym – centrum handlowe Wola
Park w Warszawie kupowane przez Inter Ikea, oraz Galeria
Kazimierz w Krakowie (€180 milionów) nabywana przez Invesco.
Polski rynek, z ponad 54% udziałem w zrealizowanych
transakcjach, jest dalej postrzegany jako kluczowa destynacja dla
inwestycji w nieruchomości komercyjne w rejonie CEE. Uważamy,
że Polska będzie podtrzymywać swoja pozycję wiodącego rynku w
tym roku i w latach następnych. Aktualnie szacujemy, że stopy
Rynek inwestycyjny
kapitalizacji pozostaną stabilne, a najlepsze kształtują się na
Według wstępnych szacunków firmy doradczej Jones Lang LaSalle,
poziomie około 6,25% dla biurowców, 5,75% dla centrów
wartość transakcji inwestycyjnych sfinalizowanych na polskim rynku
handlowych oraz 7,75% w przypadku najlepszych obiektów
nieruchomości komercyjnych do końca trzeciego kwartału 2013 r.
magazynowych.
wyniosła w przybliżeniu 2,054 mld euro. Zdecydowaną większość
transakcji zrealizowali inwestorzy zagraniczni.
Po rozbiciu na poszczególne segmenty rynku, szacunkowe dane
pokazują, że wartość transakcji biurowych w pierwszym trzech
kwartałach wyniosła w przybliżeniu 830 mln euro, handlowych – 772
mln euro, magazynowych – 324 mln euro, wielo-funkcyjnych 115
mln euro, a hotelowych – 14 mln euro.
Prime Yields Q3 2013
Stopy kapitalizacji za najlepsze obiekty w III kw. 2013
Sector
Yield (%)
Offices / Biura
6.25
Retail
5.75
Warehouses / Magazyny
7.75
Ze wstępnych analiz rynku inwestycyjnego w III kw. 2013 br. wynika,
że na sektor biurowy przypadły transakcje o wartości 213 mln euro,
handlowy – 572 mln euro, a magazynowy – 140 mln euro i wielo-
Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Q3 2013
Changes
4 On Point • Warsaw City Report • Q3 2013
Office Market
Demand
Vacancy
Tenant activity in Warsaw continues to be high: the third quarter saw
Significant construction activity, despite the record take-up, is
a record take-up of 136,000 m² net (184,600m² gross). This brings
putting upward pressure on the vacancy rate; at the end of Q3 it
the total take-up during in the first three quarters to 365,000 m² net
stood at 10.9% (0.4 bp higher than Q2). Vacancy in the City Centre
(up 13% y-o-y) and 518,500 m2 gross (up 14% y-o-y), which is also
(CC Fringe and CBD) increased to 10.4%, while in non-central
a record high for Warsaw.
locations it rose to 11.1%. This equates to 442,000 m2 of vacant
Pre-let activity continued to be strong, accounting for a third of the
space in the entire Warsaw.
total net take-up so far this year. In the City Centre, the largest
transaction was a pre-let by BZ WBK (11,800 m2 in Atrium 1, a
Vacant Space (m2) and Vacancy Rate by Districts (%)
Pustostany (m2) i współczynnik pustostanów (%)
by Sygma (6,400 m2 in Trinity Park II) and Sanofi-Aventis (5,500 m2
in North Gate).
10.0%
9.7%
8.0%
5.9%
6.0%
4.0%
2.0%
W
0.0%
US
5,800 m2 owner-occupier deal in Grójecka 127) and lease renewals
9.7%
SW
signed in Q3 include; The State Forests National Forest Holding (a
14.0%
12.0%
SE
(7,500 m2 in X2 Boutique Office). Other significant lease agreements
9.4%
N
Konstruktorska 4, prior to the start of construction) and Aegis Media
13.1%
11.7%
LS
most significant deals included Polkomtel (22,680 m2 in
16.0%
13.6%
12.5%
12.1%
E
transactions were largely driven by the high construction activity, the
120,000
110,000
100,000
90,000
80,000
70,000
60,000
50,000
40,000
30,000
20,000
10,000
0
CBD
the majority of pre-let transactions usually occur and where
CC-Fringe
development by Skanska). In non-central locations, which is where
Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, WRF, Q3 2013
Supply
Rents
The completion volume will reach a peak this year with some
320,000 m2 of office space to be delivered in the entire 2013, of
which 246,000 m2 was completed between Q1 andQ3. The supply
level in 2014 is predicted to remain high with some 290,000 m2, of
which almost 30% is secured by pre-lets.
Increasing vacancy is putting downward pressure on rents. Prime
rents in Q3 stood at a similar level to that in Q2; however, there is
still potential for downward movements. Prime headline rents in the
City Centre ranged between €22 and €24 / m² / month and €14.50 to
€14.75 / m² / month in non-central locations, such as Mokotów.
Office Market Completions (m2) and Vacancy Rate (%)
Nowa podaż biur (m2) i współczynnik pustostanów (%)
350,000
18.0
300,000
16.0
14.0
250,000
12.0
200,000
10.0
150,000
8.0
6.0
100,000
4.0
50,000
2.0
Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, WRF, Q3 2013
2014f
2012
2011
Q1-3 2013
Completions (m²)
Future Completion Spec (m²)
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
-
Future Completion Non-Spec (m²)
Vacancy Rate (%) (RHS)
f-forecast
Prime Headline Rents (€/ m2/ month)
Najwyższe czynsze transakcyjne (€/ m2/ m-c)
30
25
20
15
10
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Central (EUR/m²/month)
Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Q3 2013
2011
2012
2013f 2014f
Non-Central (EUR/m²/month)
f-forecast
On Point • Warsaw City Report • Q3 2013 5
Rynek biurowy
Popyt na powierzchnie biurowe
Podaż powierzchni biurowej
Aktywność najemców pozostaje wysoka, co potwierdzają dane z
W 2013 roku na rynek trafi około 320 000 m2 nowej powierzchni
III kw., w którym odnotowano rekordowy popyt netto na poziomie
biurowej, co jest od wielu lat wartością rekordową. Ponad
136 000 m² (184 600m² brutto). Licząc łącznie pierwsze trzy
246 000 m2 nowych biur zostało oddane do użytku w pierwszych
kwartały tego roku, najemcy zawarli nowe umowy na ponad
trzech kwartałach tego roku. W 2014 r. na warszawski rynek
365 000 m² (13% więcej r-d-r). Doliczając przedłużenia umów popyt
zostanie dostarczone kolejne 290 000 m2, z których prawie 30%
wyniósł 518 500 m2 (14% więcej r-d-r), co również jest wartością
zostało już wynajęte.
rekordową.
Współczynnik pustostanów
Aktywny pozostaje rynek przednajmu, który do tej pory miał 1/3
udziału w wolumenie transakcji netto w 2013r. W III kw.
bank BZ WBK zawarł największą umowę typu pre-let w Centrum w
tym roku (11 800 m2 w biurowcu Atrium 1 realizowanym przez
Skanska). Poza Centrum, gdzie rejestrujemy większość
Wysoka aktywność budowlana, pomimo silnego popytu, wpływa na
wzrost pustostanów, które na koniec III kw., osiągnęły poziom
10,9% (0,4 pp wyżej niż w II kw.).Współczynnik powierzchni
niewynajętej w Centrum wyniósł 10,4%, a poza nim 11,1%.
Przekłada się to na ponad 442 000 m2 wolnej powierzchni biurowej
przednajmów, umowy tego typu zawarły firmy Polkomtel
(22 680 m2 w Konstruktorska 4 – podpisana przed rozpoczęciem
w całym mieście.
budowy) i Aegis Media (7 500 m2 w X2 Boutique Office). Do innych
Czynsze najmu
dużych transakcji z III kw. można zaliczyć relokację Dyrekcji
Zwiększająca się dostępność powierzchni cały czas wywiera wpływ
Generalnej Lasów Państwowych (zajmie 5 800 m2 w kupionym
na najwyższe czynsze transakcyjne, które w III kw. pozostały na
budynku przy Grójeckiej 127), oraz przedłużenia najmów: Sygma
poziomach zbliżonych do II kw. i wynosiły 22-24€ / m² / miesiąc w
(6 400 m2 w Trinity Park II) oraz Sanofi-Aventis (5 500 m2 w North
Centrum i 14,50-14,75€ / m² / miesiąc poza nim, np. na Mokotowie.
Gate).
Uważamy, że presje zniżkowe na czynsze będą się dalej
utrzymywać.
Gross Take-up (m2)
Popyt brutto (m2)
600,000
City Centre
Short-Term Rental Cycle
Krótkoterminowy cykl zmiany czynszów najmu
Non-Central
500,000
400,000
300,000
200,000
100,000
Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, WRF, Q3 2013
2012
Q1-3 2013
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
0
Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Q3 2013
6 On Point • Warsaw City Report • Q3 2013
Retail Market
Supply
At the end of October 2013, the modern retail stock1 in the Warsaw
Demand
Albeit considerably high, the available stock is well absorbed by the
agglomeration reached 1.61 million m2 of GLA. Shopping centre
market. The strong demand for modern retail space in prime centres
formats total 1.10 million
m2
GLA in 36 assets. With a density of
in Warsaw is keeping the vacancy rate stable at a low level of
445 m2 / 1,000 inhabitants, Warsaw still ranks low among major
around 2%.
agglomerations, ahead of Szczecin and Katowice only.
Strong interest from tenants has fuelled not only top properties such
Plac Unii City Shopping (15,500
m2),
which opened in October, is
as Złote Tarasy, Arkadia and the aforementioned Galeria Mokotów,
the first downtown shopping mall since the launch of Złote Tarasy in
but also other schemes of a weaker market position.
2007. This gallery is a component of a large office complex,
The tenant mix of the Klif centre has been markedly refreshed by
prominently located in one the most affluent catchment areas in the
the introduction of renowned brands such as COS, Tommy Hilfiger,
city. The retail mix, besides a Supersam supermarket that
Napapijri, Tous, Hera, Yes Prestige. There are ongoing works on
historically operated in this destination, includes leading brands
stores of a Super-Pharm drugstore and H&M, with the latter to
such as Zara, H&M, Massimo Dutti, Smyk and a strong pool of
house a new concept of H&M Home.
premium fascias, i.e. Marella, Furla, Deni Cler, Manila Grace, LiuJo,
Sadyba Best Mall strongly reinforced its position by introducing
Armani Jeans, Chiara and E-go’ – an Italian brand entering Poland.
H&M, Gino Rossi, Celio (first store of this chain in Poland) and a
Galeria Mokotów was extended by 5,000
m2 with
Zara and Peek &
Pure Jatomi fitness club.
Cloppenburg now operating larger stores. The food court was
In Warszawa Wileńska, next to which a station of the second metro
enlarged from the space of a former bowling alley, re-arranged and
line will open in Autumn next year, works continue on improving the
enriched with new restaurants e.g. Vapiano and Tokyo Sushi.
offer by introducing new popular operators such as Bershka,
Due to the dynamic development of new residential clusters,
coupled with a great improvement of the road system in the Warsaw
agglomeration, new locations for further retail developments have
emerged such as Galeria Wilanów and Galeria Białołęka by GTC.
To adapt to the evolving market, some of the existing assets, e.g.
Auchan Piaseczno, Centrum Janki, Atrium Promenada, Tesco
Stradivarius, Mohito, Cropp, Parfois and Starbucks. The food court
section is also being remodeled.
Good quality assets from the retail park sector are capturing tenant
demand as well. Targówek Park Handlowy by Inter Ikea enriched
the retail offer with TK Maxx and CCC.
Plac Unii City Shopping
Kabaty, are planned to be refurbished and extended.
Maturity in Major Markets in Poland
Dojrzałość rynku centrów handlowych w największych
aglomeracjach w Polsce
Density (m2 / 1,000 inhabitants)
Nasycenie pow. najmu (m2 / 1 000 mieszkańców)
Poznań
650
600
Population
Populacja
Wrocław
550
500
Łódź
450
Tri-City
Kraków
400
Silesia
Szczecin
Purchasing Power ( € per capita / year)
Siła nabywcza (€ / osobę / rok)
350
300
5 000
Warsaw
6 000
7 000
8 000
9 000
10 000
Source/ Źródło: Jones Lang LaSalle, Q3 2013; PP: GfK Polonia, data as of 2012
Prime Rents
Owing to the re-commercialisation of key retail assets during last
year, prime shopping centre rents for a 100 m2 boutique from the
fashion category, located prominently in a leading shopping centre,
increased slightly by 5% and currently stand at €85 to €100/ m2/
month. On the high street, prime rents oscillate between €80 and
covering shopping centres, retail parks, outlet centres and standalone retail
warehousing
1
€95 m2/ month, subject to location.
On Point • Warsaw City Report • Q3 2013 7
Rynek handlowy
Podaż
wspominana już Galeria Mokotów, ale również inne obiekty, o
Na koniec października 2013 r. podaż nowoczesnej powierzchni
mniejszej sile oddziaływania, sukcesywnie odświeżają swoją ofertę.
handlowej2 w aglomeracji warszawskiej osiągnęła 1,61 mln m2
Wiele istotnych zmian nastąpiło w ofercie centrum Klif – nowe marki
powierzchni najmu. Segment centrów handlowych oferuje
to mi.n. COS, Tommy Hilfiger, Napapijri, Tous, Hera, Yes Prestige.
1,10 mln m2 powierzchni w 36 obiektach. Wskaźnik nasycenia
Trwają przygotowania do otwarcia Super-Pharm i H&M, w ramach
osiągnął 445 m2 / 1 000 mieszkańców i nadal jest jednym z
którego zadebiutuje w Warszawie nowy koncept H&M Home.
najniższych wśród głównych aglomeracji, wyprzedzając jedynie
W Sadyba Best Mall otworzyły się H&M, Gino Rossi, Celio (to
Szczecin i aglomerację katowicką.
jednocześnie debiut tej marki w Polsce) i klub fitness Pure Jatomi.
W październiku br. otwarto pierwsze śródmiejskie centrum
Centrum Warszawa Wileńska, obok którego zlokalizowana będzie
handlowe w Warszawie od debiutu Złotych Tarasów w 2007 r. Plac
stacja II linii metra, intensywnie przygotowuje się do jej otwarcia
Unii City Shopping (15 500 m2), usytuowany w prestiżowej
jesienią przyszłego roku. Znacznie poprawił się zestaw najemców
lokalizacji w jednym z najbogatszym rejonów stolicy, jest częścią
dzięki wprowadzeniu popularnych sieci jak np. Bershka,
dużego kompleksu biurowego. Na ofertę, oprócz działającego
Stradivarius, Mohito, Cropp, Parfois, Starbucks. W trakcie
historycznie w tej lokalizacji supermarketu spożywczego Supersam,
gruntownej przebudowy jest strefa restauracyjna.
składają się wiodące w kraju marki jak np. Zara, H&M, Massimo
Najemcy rozwijają się również w sektorze parków handlowych,
Dutti, Smyk oraz silna reprezentacja marek z półki premium jak
wybierając najlepsze obiekty. Targówek Park Handlowy, działający
m.in. Marella, Furla, Deni Cler, Manila Grace, LiuJo, Armani Jeans,
wokół sklepu Ikea przyciągającego klientów w całego regionu,
Chiara i debiutująca w Polsce włoska marka E-go’.
wzbogacił swoją ofertę o TK Maxx i CCC.
Galeria Mokotów powiększyła się o 5 000 m2. Na większej
Stawki czynszowe
powierzchni działają Zara i Peek & Cloppenburg. Strefa
restauracyjna została powiększona dzięki adaptacji powierzchni po
dawnej kręgielni, zyskała zupełnie nową aranżację i nowe lokale jak
np. Vapiano i Tokyo Sushi.
W ciągu bieżącego roku trwała intensywna rekomercjalizacja
niektórych kluczowych centrów handlowych, która przyniosła
nieznaczny wzrost stawek czynszowych typu “prime” do poziomu
85 € - 100 € / m2 / m-c. Dotyczy on lokali ok. 100 m2 z branży moda i
Rozwój nowych dzielnic mieszkaniowych oraz poprawa
dodatki działających w najlepszych galeriach handlowych. Stawki
infrastruktury drogowej kreują nowe lokalizacje dla kolejnych
czynszu przy głównych ulicach handlowych kształtują się pomiędzy
centrów handlowych, jak np. projekty GTC Galeria Wilanów i Galeria
80 € a 95 € / m2 / m-c w zależności od lokalizacji.
Białołęka. Planowane są przebudowy / rozbudowy kilku starszych
obiektów, np. Auchan Piaseczno, Centrum Janki, Atrium
Promenada, Tesco Kabaty, aby sprostać wymaganiom dynamicznie
zmieniającego się rynku.
Prime Shopping Centre Rents
Stawki czynszu za najlepsze lokale w centrach handlowych
Tri-City
Popyt
Poznań
Mimo wysokiej podaży, rynek warszawski dobrze absorbuje obecne
Kraków
zasoby. Silny popyt na dobrej jakości powierzchnię handlową w
wiodących centrach w Warszawie utrzymuje od kilku lat wskaźnik
niewynajętej powierzchni na stabilnym poziomie ok. 2%.
Z wysokiego poziomu zainteresowania najemców korzystają nie
tylko topowe centra handlowe, jak Złote Tarasy, Arkadia czy
Wrocław
Katowice
Agglomeration
Łódź
Warszawa
30
40
50
60
70
80
90
100
110
€/ m2/ month
Source/ Źródło: Jones Lang LaSalle, Q3 2013
licząc centra handlowe, parki handlowe, centra wyprzedażowe i wolnostojące
magazyny handlowe
2
8 On Point • Warsaw City Report • Q3 2013
Industrial Market
Demand
Today, together with the Warsaw Inner City Zone, the entire region
In Q3, Warsaw Inner City and Warsaw Suburbs together managed
offers almost 2.6 million m2 and is by far the largest industrial hub of
to attract gross take-up amounting to 68,000 m2 of industrial and
Poland and also the largest in the CEE region.
warehouse space. Typically, the Warsaw Suburbs accounted for the
majority of this demand, namely 59,000 m2 with the remaining
9,000 m2 being attributable to the Warsaw Inner City.
submarkets, totalling 48,000
in the Suburbs and 7,000
involved an additional 33,000 m2 of warehouse space distributed
over three projects: additional warehouse space in MLP Pruszków II
New leases and space extensions were the main driver in both
m2
As at the end of Q3, the on-going construction in the Warsaw region
m2
in the
(18,000 m2, of which 3,000 m2 is speculative), Diamond Business
Park Ursus (11,000 m2, all of which is speculative space) and the
Inner City. Meanwhile, the renewed deals stood at 12,000 m2. In
extension of the SEGRO Business Park Warsaw Ożarów
total, gross demand weakened by 14.4% q-o-q, but net demand
(4,000 m2). Overall, speculative space currently accounts for 41.5%
registered a 23.5% uplift.
of the entire under construction pipeline for the combined zones of
The largest lease transaction in Q3 was that of ID Logistics who
Warsaw.
secured 20,000 m2 in the AB Logistyka facility in Grójec. An
Warehouse Space Under Construction (m²)
Magazyny w budowie (m²)
additional noteworthy deal included the expansion of RTV Euro
AGD by 9,000 m2 in the Prologis Park Janki scheme. Meanwhile,
the largest transaction in the Inner City involved the expansion of
NSS by 4,000 m2 in Distribution Park Okęcie.
Sectorial breakdown of new demand in both Warsaw zones shows
80,000
60,000
U/C (prelet)
U/C (spec)
40,000
20,000
that in Q3, logistic operators were the dominating sector accounting
0
for over 51% of the net take-up. Retailers came second with a 19%
share in demand, followed by light production (10%).
Supply
Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Warehousefinder.pl, Q3 2013
In Q3, the Warsaw market grew by 34,000 m2, of which, 10,000 m2
was completed within the Ideal Idea III scheme in the Inner City
Zone and 24,000
m2
in the Tulipan Park Warszawa by SEGRO. The
latter completion is of additional significance, because, as a result,
the Warsaw Suburbs market hit the 2 million m2 threshold.
Warehouse Space Delivered in Q3 2013 (m²)
Magazyny oddane do użytku w III kw. 2013 r. (m²)
40,000
Vacancy
374,000 m2 remained vacant at the end of Q3 in both Warsaw
zones. This translated into an overall vacancy rate of 14.4% (19.1%
in the Inner City and 13.1% in the Warsaw Suburbs), which was on
par with Q2. Over 34% of the available space is found in the Błonie
area.
Rents
30,000
No significant changes were observed in the rental bands across the
20,000
region in Q3. Rent-wise, the Warsaw Suburbs zone remains one of
10,000
the most attractive regions in Poland with headline rents ranging
between €2.7 and €3.6/ m2/ month, depending on location. For
0
Wrocław Warsaw Warsaw Central Poznań Kraków Upper
Suburbs Inner City Poland
Silesia
Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Warehousefinder.pl, Q3 2013
instance, the lower band is more likely to be applied to the Błonie
area, whereas the upper band refers to prime locations, such as
Pruszków. The Inner City zone is typically more expensive, with
headline rents ranging between €4.1 to €5.5/ m2/ month.
On Point • Warsaw City Report • Q3 2013 9
Powierzchnie magazynowe
Popyt
projektowi szczególnej doniosłości dodał fakt, że właśnie tam
W III kw. br. całkowity popyt na powierzchnie magazynowe i
przemysłowe w obu warszawskich strefach wyniósł łącznie
68 000 m2. Wynajęty wolumen był zwyczajowo większy w strefie
Okolic Warszawy i wyniósł 59 000 m2, podczas gdy na strefę
Warszawa Miasto przypadło pozostałe 9 000 m2.
wybudowano dwumilionowy metr kwadratowy na rynku Okolic
Warszawy. Obecnie obie strefy warszawskie oferują prawie 2,6
miliona m2 co sprawia, że jest to największy region magazynowy
nie tylko w Polsce, ale i całej Europie Środkowo-Wschodniej.
Pod koniec III kw. w budowie pozostawało 33 000 m2
Nowe umowy i rozszerzenia najmowanej powierzchni stanowiły
powierzchni w trzech projektach: MLP Pruszków II (18 000 m2, z
zdecydowaną większość transakcji i dotyczyły 48 000 m2 w
czego 3 000 m2 to powierzchnia spekulacyjna), Diamond
Okolicach Warszawy i 7 000 m2 w strefie Warszawa Miasto.
Business Park Ursus (11 000 m2, w całości spekulacyjnie) oraz
Jednocześnie odnowiono umowy na kolejne 12 000
m2 .
W
rozbudowa SEGRO Business Park Warszawa Ożarów
stosunku do poprzedniego kwartału popyt brutto zmniejszył się o
(4 000 m2). Łącznie, niewynajęta powierzchnia stanowi 41,5%
14,4%, a nowy popyt zanotował wzrost o 23,5%.
budowanych w chwili obecnej zasobów.
Największe transakcję najmu w III kw. zawarło ID Logistics
wynajmując 20 000
m2
w budynku AB Logistyka w Grójcu.
Kolejną znaczącą umową było rozszerzenie najmu o kolejne
9 000 m2 przez sieć RTV Euro AGD w Prologis Park Janki. W
strefie miejskiej kluczową transakcją było natomiast rozszerzenie
najmu o 4 000 m2 przez NSS w Distribution Park Okęcie.
Struktura sektorowa nowego popytu w obu strefach
warszawskich w III kw. pokazuje na 51% udział w rynku
operatorów logistycznych. Na kolejnych miejscach znalazły się
Vacancy Rate by Location
Wskaźnik dostępnej powierzchni wg lokalizacji
Poland
Poznań
Kraków
Wrocław
Szczecin
Upper Silesia
Toruń
Tri-City
Warsaw Suburbs
Central Poland
Warsaw Inner City
0%
5%
10%
15%
20%
25%
sieci handlowe (19%) oraz lekka produkcja (10%).
Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Warehousefinder.pl, Q3 2013
Net Take-Up by Sectors in both Warsaw submarkets
Popyt netto wg sektorów w obu strefach warszawskich
2%
19%
9%
2%
7%
10%
51%
Art. elektroniczne / Electronics
Budowlane / Construction
Farmaceutyki / Pharmaceuticals
Dostępna powierzchnia
Pod koniec III kw. do dyspozycji najemców pozostawało
374 000 m2 dostępnej powierzchni w obu strefach. Oznaczało to,
że pustostany stanowiły 14,4% istniejących zasobów (19,1% w
strefie Warszawa Miasto i 13,1% w Okolicach Warszawy), czyli
Inne / Other
tyle samo co w ubiegłym kwartale. Ponad 34% wolnej
Lekka produkcja / Light
manufacturing
Operator logistyczny / Logistic
operator
Sieć sklepów / Retailer
powierzchni znajduje się w rejonie Błonia.
Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Warehousefinder.pl, Q3 2013
Czynsze
W ubiegłym kwartale nie zanotowano znacznych wahań
czynszów. Region Okolic Warszawy pozostaje jednym z
Podaż
atrakcyjniejszych rynków w kraju ze stawkami bazowymi na
W III kw. istniejące zasoby w regionie powiększyły się o
poziomie od 2,7 do 3,6 €/ m2/ m-c w zależności od lokalizacji. Np.
34 000 m2, z czego 10 000 m2 oddano do użytku w parku Ideal
Idea III w strefie miejskiej, a kolejne 24 000 m2 wybudowała firma
SEGRO w ramach Tulipan Park Warszawa. Temu ostatniemu
niższa wartość odnosi się bardziej do okolic Błonia, a wyższa do
Pruszkowa. Strefa miejska jest droższa, a koszt najmu mieści się
w granicach od 4,1 do 5,5 €/ m2/ m-c.
10 On Point • Warsaw City Report• Q3 2013
Residential market
The sales performance on the residential market of Warsaw in
to the previous quarter), while amongst completions planned for
Q3 2013 was very satisfactory. The good sales resulted from a
2014, sold units constitute 42%.
number of factors, but the main reason was low interest rates
both for savings and mortgage loans. The key legislative events
Pricing
At the end of Q3 2013, the shares of units priced 6,000-7,000
in the market environment were:
PLN/m2 and 7,000-8,000 PLN/m2 were 32% and 27%,
25,000
20,000
offer, understood as the number of dwellings available for sale or
15,000
paid reservation, dropped by more than 2,000 units and at the
10,000
In the same period more than 13,400 units were sold. The low
number of new starts results from the impact of the Developer’s
Act as many developers have problems with obtaining
construction loans or escrow accounts for their clients which are
obligatory pursuant to the new law.
With current transaction figures, this means that an equivalent of
5-quarter sales is now in the market. In September 2013, the
market offered slightly more than 4,600 ready units (in completed
projects), 700 units less than a quarter ago. These constituted
28% of units present in the current offer.
Demand
In Q3 2013, some 4,000 units were sold in Warsaw, almost 1,000
more than in the previous quarter. Of key importance for the
sales results were transactions made by two groups of buyers:
those with a substantial amount of savings, who treat mortgages
as a complimentary source of financing and who are typically
interested in larger dwellings from the lower-middle market
segment; and, buyers seeking 100% LTV mortgage in the last
months before the tightening of lending criteria will come into
force resulting from new banking regulations.
The sales levels are quite satisfactory. Amongst units scheduled
for completion in 2013, 71% have been sold (up 9 pp. compared
launched per quarter
offering at quarter's end
Q3 2013
Q1 2013
Q3 2012
Q1 2012
Q3 2011
long term average for new starts amounts to 12,000-12,500 units.
Q1 2011
quarters of 2013) almost 10,000 units were launched, while the
0
Q3 2010
city limits. During the last 12 months (Q4 2012 and three first
5,000
Q1 2007
end of September amounted to less than16,800 units within the
Q1 2010
Supply
In Q3 2013, more than 2,100 units were launched for sale. The
Q3 2009
fund by the state bank Bank Gospodarstwa Krajowego.
Units sold, launched and offered in Warsaw
Mieszkania sprzedane, wprowadzone oraz wielkość oferty
Q1 2009
 the announcement to allocate PLN 5 billion for a rental housing
of the primary market offer in Warsaw.
Q3 2008
Young” („Mieszkanie dla Młodych”) in September,
respectively. Altogether these units accounted for 9,800, i.e. 59%
Q1 2008
scheme for buyers of newly built dwellings – “Home for the
Q3 2007
 the passing of a bill introducing another mortgage subsidy
gross sales
Source/Źródło: REAS
The average price calculated for all units introduced to the
market in Q3 2013 was 7.5% lower than in the preceding quarter
and amounted to 7,083 PLN/m2. This decrease was mostly a
result of lower prices in newly started low-end projects but, the
level of 7,100 PLN/m2 is quite similar to the price level of units
launched in Q3 2011.
Forecast
According to developer declarations acquired through the REAS
monitoring study conducted at the end of Q3 2013, developers
and housing cooperatives plan to complete a total of over 14,700
residential units in Warsaw in 2013 and over 13,400 in 2014.
Relative to the previous quarter, the number of dwellings planned
for completion both in 2013 and in 2014 slightly increased.
The future market situation in the low-end market segment will be
strongly affected by the new governmental program: Home for
the Young. The market will also be strongly influenced by banks’
policy towards developers. Limitations in financing of construction
phases, together with restrictions from the Developer Act will
result in a further contraction of the offer and a surplus of
demand over supply in some locations and market segments.
On Point • Warsaw City Report Q3 2013 11
Rynek mieszkaniowy
Sprzedaż na warszawskim rynku mieszkaniowym w III kwartale
kwartale); podczas gdy wśród mieszkań planowanych do realizacji
2013 roku była na bardzo dobrym poziomie. Było to wynikiem kilku
w 2014 roku mieszkania sprzedane stanowią 42%.
czynników, ale kluczowe były niskie stopy procentowe zarówno dla
depozytów jak i kredytów hipotecznych. W otoczeniu legislacyjnym
Ceny
Na koniec III kwartału 2013 udziały w ofercie mieszkań o cenach z
rynku dwoma ważnymi wydarzeniami było:
przedziału 6-7 tys. PLN/m² i 7-8 tys. PLN/m² wynosiły odpowiednio
wspierający nabywców na rynku pierwotnym, czyli „Mieszkanie dla
Młodych” (MdM),
 zapowiedź przeznaczenia 5 mld złotych na utworzenie przez BGK
funduszu mieszkań na wynajem.
Podaż
W III kwartale zostało wprowadzonych do sprzedaży ponad 2 100
lokali. Oferta, rozumiana jako liczba mieszkań możliwych do
kupienia lub dokonania płatnej rezerwacji, zmniejszyła się o ponad
2 000 lokali i na koniec września wyniosła niecałe 16 800 jednostek
w granicach miasta.
W okresie ostatnich 12 miesięcy (IV kwartał 2012 i pierwsze trzy
kwartały 2013) na rynek warszawski wprowadzono do sprzedaży
prawie 10 tys. jednostek, wobec długoterminowej przeciętnej na
poziomie 12,0-12,5 tysiąca, zaś sprzedano w tym samym okresie
32% i 27%. Łącznie mieszkań tych było na rynku nieco ponad 9,8
tys. co stanowiło ok. 59% oferty.
Units sold vs. units launched to the Warsaw market
in 1994-2013 / Mieszkania sprzedane, a wprowadzone na
rynek 1994-2013
30,000
launched for sale
25,000
sold (or potential demand)
20,000
15,000
10,000
5,000
0
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
 uchwalenie we wrześniu ustawy, wprowadzającej kolejny program
Source/Źródło: REAS
ponad 13,4 tys.
Przeciętna cena liczona dla wszystkich jednostek mieszkalnych
Przy tempie sprzedaży z ostatnich 12 miesięcy obecna oferta
wprowadzonych na rynek w III kwartale 2013 roku wyniosła 7 083
sprzedawałaby się zatem przez około pięć kwartałów. Na koniec
PLN/m², czyli o 7,5% mniej, niż w poprzednim kwartale. Wzrost ten
września 2013 w ofercie znajdowało się niecałe 4,6 tysiąca
wynika w dużej mierze z niższych w porównaniu z poprzednim
gotowych mieszkań, czyli o 700 mniej, niż kwartał wcześniej.
kwartałem cen mieszkań wprowadzanych do sprzedaży w
Stanowiło to 28% całej oferty.
podsegmencie mieszkań o podstawowym standardzie, ale poziom
Popyt
W ciągu III kwartału 2013 roku deweloperzy sprzedali w Warszawie
cen 7 100 PLN/m2 jest zbliżony do przeciętnych cen mieszkań
wprowadzanych do sprzedaży w III kw. 2011 roku.
kwartale. Kluczowe dla wyników sprzedaży były transakcje
Prognoza
Zgodnie z deklaracjami deweloperów i spółdzielni mieszkaniowych z
dokonane przez dwie grupy nabywców: osób z pokaźnymi
końca III kwartału 2013 roku planują oni oddanie w Warszawie około
oszczędnościami, które traktują kredyty jedynie jako uzupełniające
14,7 tysiąca mieszkań w 2013 roku i ponad 13,4 tysiąca w roku
źródło finansowania i które najczęściej poszukują większych lokali z
kolejnym. W porównaniu z poprzednim kwartałem liczba lokali
segmentu mieszkań o podwyższonym standardzie oraz nabywców
planowanych do oddania w obu tych latach nieco wzrosła.
korzystających z kredytu na 100% LTV w ostatnich miesiącach
Na przyszłą sytuację rynkową w segmencie najtańszych mieszkań
przed zaostrzeniem zasad udzielania kredytów w wyniku nowej
duży wpływ będzie miał program Mieszkanie dla Młodych. Duże
regulacji.
znaczenie będzie miała także polityka banków wobec deweloperów.
Poziom sprzedaży jest dość zadowalający. Wśród mieszkań
Ograniczenia w finansowaniu nowych inwestycji z kredytu w
planowanych do oddania w 2013 roku, 71% stanowią mieszkania
połączeniu z wymogami ustawy o ochronie praw nabywców
już sprzedane (o 9 punktów procentowych więcej niż w poprzednim
przyniosą dalsze zmniejszanie się oferty oraz nadwyżkę popytu nad
4 tysiące mieszkań, o prawie tysiąc więcej niż w poprzednim
podażą w niektórych lokalizacjach i segmentach rynku.
12 On Point • Warsaw City Report• Q3 2013
Market Practice
Purchasing Cost Summary
VAT
asset sale: 23% VAT on buildings and land (commercial properties) or in exceptional cases (if transaction classified as sale of enterprise) civil-transaction
tax in the amount of 2% of the transaction price. Buyers more frequently apply now for tax rulings confirming that VAT can be charged on asset sales and
refunded by the tax office thereafter. Rulings take up to 3 months to obtain but guarantee no tax office interpretation risks on real estate transactions;
shares sale: civil transaction tax of 1% of the net asset value.
Court registration fees
real estate transactions are subject to fixed court registration fees, not linked to the volume of the contract, e.g. PLN 200 for the entrance of the right of
freehold or perpetual usufruct to the Perpetual Book;
Notarial fees
vary according to transaction price but no more than 6 months average salary in the domestic economy for the previous year;
Agency fees
typically 1%-3% of purchase price plus VAT at 23%;
Leasing Practice Office
Lease length
Rental basis
Lease agreement collateral
Rent increases
Repairs
Insurance
Agency fees
Reinstatement:
Other developers’ incentives
5 years; 3-year rarely;
paid monthly in advance with rents denominated in € but paid in Polish Zloty (currently acceptable also in €); full rent is typically payable for common
areas;
bank guarantee or cash deposit equivalent of 3 months’ rent and service charges, all increased by VAT;
annually according to Harmonised Index of Consumer Prices (HICP);
internal – tenant;
external/structural – by landlord, not recovered through service charge;
common areas – landlord, although recovered through service charge (with the exception of major repairs);
landlord covers costs of building insurance (recovered through service charge), tenant covers insurance of own premises, contents and civil liability;
12,5% - 25% of the annual effective rent, increased by VAT. Fees are paid by either the landlord or tenant. Remuneration may be also calculated as a
percentage from the total value of a lease contact. In case of negotiations on behalf of tenant – remuneration paid by tenant may be based on the
percentage of the savings secured for the tenant;
not common practice - negotiable by lease;
 partial or full fit-out (depending on the transactional volume and lease length)
 rent free periods: common practice on the market – usually in the range of 6 – 8 months rent (in case of 60 months lease, the length of the rent free
period depends on the transactional volume, status of the development and lease length );
Leasing Practice Industrial
Lease length
Rental basis
Lease agreement collateral
Rent increases
Repairs
Insurance
Agency fees
Reinstatement:
Other developers’ incentives
Leasing Practice Retail
Lease length
Base rent
Turnover rent
Lease agreement collateral
Key money or premiums
Rent increases
Leasing fees
Other developers’ incentives
3-5 years for logistic companies; 7-10 years more common for production or warehouse built to suit projects;
paid monthly in advance with rents denominated in € but paid in Polish Zloty;
bank guarantee or cash deposit equivalent of 3 - 6 months rent and service charges all increased by VAT;
annually according to Harmonised Index of Consumer Prices (HICP);
internal - tenant; external/structural and common areas – landlord although recovered through service charges;
landlord covers costs of building insurance (included in service charges), tenant covers insurance of own premises, contents and civil liability;
15% - 25% of the annual rent, increased by VAT, depending on the lease length. Fees are paid by the landlord. Remuneration may be also calculated as a
percentage from monthly rent or percentage of the total value of a lease contact. In case of renegotiations led on behalf of tenant – remuneration may be
paid by tenant depending on the percentage of the savings secured for the tenant;
negotiable by lease;
 partial or full fit-out (depending on the transactional volume and lease length);
 rent free periods: common practice on the market - usually in the range of 4 – 8 months rent (in case of 60 month lease). Rent free periods depend on
the transactional volume and lease length;
5, 7 or 10 years with an option to extend, but possible for max. 30 years;
paid monthly in advance, denominated in € but paid in PLN;
6%-8% of the turnover, adjusted monthly, quarterly or yearly, applicable when higher than the base rent;
bank guarantee or cash deposit equivalent of 3-6 months base rent plus service charges and marketing fees plus VAT;
common for high street retail as well as in existing shopping centres equal to fit out cost or even exceeding in case of best locations;
indexed annually according to Harmonised Index of Consumer Prices (HICP);
10%-16% of the annual rent, increased by VAT;
participation in fit-out costs of the rented space – applicable in case of anchor tenants;
On Point • Warsaw City Report Q3 2013 13
Praktyka rynkowa
Warunki kupna-sprzedaży nieruchomości
Podatek VAT
sprzedaż nieruchomości: 23% VAT na budynki i grunt (w przypadku transakcji nieruchomościami komercyjnymi) lub w wyjątkowych przypadkach, (jeżeli
sprzedaż zostaje zakwalifikowana jako sprzedaż przedsiębiorstwa) podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% od ceny transakcyjnej.
Kupujący częściej obecnie występują o oficjalną interpretację podatkową potwierdzającą, że transakcja podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, który
zostanie następnie zwrócony kupującemu. Otrzymanie interpretacji podatkowej trwa do 3 miesięcy, ale eliminuje ryzyko innej kwalifikacji przez Urząd
Skarbowy;
sprzedaż udziałów: podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 1% wartości nieruchomości netto;
Koszty sądowe
stałe opłaty sądowe związane z księgami wieczystymi, przykładowo wpis prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego do Księgi Wieczystej
podlega opłacie w wysokości 200 PLN;
Opłaty notarialne
zmienne w zależności od ceny transakcyjnej, nie wyższe niż sześciokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w
poprzednim roku;
Prowizja agencji nieruchomości
zazwyczaj 1%-3% ceny transakcyjnej plus 23% VAT;
Warunki najmu powierzchni biurowych
Długość najmu
Czynsz
Zabezpieczenie umowy
Wzrost czynszu
Naprawy
Ubezpieczenie
Prowizja agencji nieruchomości
Przywrócenie przedmiotu najmu do stanu
pierwotnego
Dodatkowy pakiet oferowany najemcom
5 lat; 3-letni okres najmu występuje sporadycznie;
płatny z góry miesięcznie; czynsze ustalane w €, ale płatne w PLN (obecnie dopuszczalne również w €); pełen czynsz za powierzchnie wspólne dodawany do opłat głównych;
gwarancja bankowa lub depozyt gotówkowy w wysokości 3-miesięcznego czynszu oraz opłat eksploatacyjnych plus VAT;
coroczna indeksacja wskaźnika wzrostu cen konsumpcyjnych dla strefy Euro (tzw. HICP);
wewnętrzne – najemca;
zewnętrzne/strukturalne - właściciel, bez odzyskiwania poprzez opłatę eksploatacyjną;
powierzchnia wspólna – właściciel, jednak koszt ten jest odzyskiwany poprzez opłatę eksploatacyjną (za wyjątkiem napraw głównych);
właściciel - ubezpieczenie budynku, (koszt ten jest odzyskany poprzez opłatę eksploatacyjną), najemca - OC, NW, majątek ruchomy;
12,5% – 25% rocznego czynszu efektywnego plus VAT, płatna przez właściciela lub najemcę. Wynagrodzenie może być także zdefiniowane w oparciu o
całkowitą wartość zawartej umowy najmy. W przypadku negocjacji, wynagrodzenie płacone przez najemcę może być zależne od oszczędności
wynegocjowanych przez agencję;
nie praktykowane - negocjowane przy wynajmie;
 częściowa lub pełna aranżacja wynajmowanej powierzchni (zależnie od wielkości kontraktu i czasu jego trwania);
 okres wolny od płatności czynszu: standardowo na początku okresu najmu oferuje się 6 - 8 miesięcy wolnych od płatności (w przypadku umów
zawieranych na 5 lat, długość okresu wolnego od płatności czynszu najmu zależy od wartości umowy, statustu realizacji inwestycji biurowej i długości
umowy);
Warunki najmu powierzchni magazynowych
Dłuogość najmu
3-5 lat dla firm logistycznych, 7-10 lat bardziej typowe dla firm produkcyjnych lub najemców magazynów budowanych na konkretne zamówienie, tzw.
built to suit;
Czynsz
płatny z góry miesięcznie; czynsze ustalane w €, ale płatne w PLN;
Zabezpieczenie umowy
gwarancja bankowa lub depozyt gotówkowy w wysokości 3-6 - miesięcznych czynszów oraz opłat eksploatacyjnych powiększone o podatek VAT;
Wzrost czynszu
coroczna indeksacja według wskaźnika wzrostu cen konsumpcyjnych dla strefy Euro (tzw. HICP);
Naprawy
wewnętrzne – najemca, zewnętrzne/strukturalne oraz powierzchnia wspólna – właściciel, jednak koszt ten jest odzyskiwany poprzez opłatę
eksploatacyjną;
Ubezpieczenie
właściciel - ubezpieczenie budynku, (koszt ten stanowi część opłat eksploatacyjnych), najemca - OC, NW, majątek ruchomy;
Prowizja agencji nieruchomości
15% – 25% rocznego czynszu plus VAT, w zależności od długości najmu, płatna przez właściciela. Wynagrodzenie może być także zdefiniowane w
oparciu o czynsz miesięczny lub o całkowitą wartość zawartej umowy najmu. W przypadku renegocjacji prowadzonych w imieniu najemcy,
wynagrodzenie może być płacone przez najemcę w zależności od oszczędności wynegocjowanych przez agencję;
Przywrócenie przedmiotu najmu do stanu
negocjowane przy wynajmie;
pierwotnego
Dodatkowy pakiet oferowany najemcom
 częściowa lub pełna aranżacja wynajmowanej powierzchni (zależnie od wielkości kontraktu i czasu jego trwania);
 okres wolny od płatności czynszu: standardowo na początku okresu najmu oferuje się 4 - 8 miesięcy wolnych od płatności (w zależności od wielkości
transakcji i długości okresu najmu);
Warunki najmu powierzchni handlowych
Długość najmu
Czynsz podstawowy
Czynsz od obrotu
Zabezpieczenie umowy
Odstępne
Wzrost czynszu
Prowizja agencji nieruchomości
Dodatkowy pakiet oferowany najemcom
5, 7 lub 10 lat, z możliwością przedłużenia, ale nie dłużej niż na 30 lat
płatny z góry miesięcznie; ustalany w €, ale płatny w PLN;
6%-8% od obrotu, rozliczany miesięcznie, kwartalnie lub rocznie, należny w przypadku, gdy wyższy od czynszu podstawowego;
gwarancja bankowa lub depozyt gotówkowy równe 3-6 miesięcznemu czynszowi podstawowemu wraz z opłatami eksploatacyjnymi i marketingowymi
(plus VAT);
praktykowane w przypadku sklepów przy głównych ulicach handlowych jak również w istniejących centrach handlowych, równe zwrotowi nakładów na
adaptację sklepu lub znacznie je przewyższające dla najlepszych lokalizacji;
coroczna indeksacja według wskaźnika wzrostu cen konsumpcyjnych dla strefy Euro (tzw. HICP);
10%-16% rocznego czynszu plus VAT;
dofinansowanie kosztów aranżacji wynajmowanej powierzchni – stosowane w przypadku kluczowych najemców;
14 On Point • Warsaw City Report• Q3 2013
Warsaw – Map of New Office and Warehouse Provision
On Point • Warsaw City Report Q3 2013 15
Warsaw Agglomeration – Map of Retail Provision
Contacts
Tomasz Trzósło
Managing Director
Head of Capital Markets Poland
Jones Lang LaSalle
Patricia Lannoije
National Director
Head of Research Poland
Jones Lang LaSalle
Paweł Sztejter
Partner
REAS Residential Advisors
Poland
+48 22 318 0000
[email protected]
www.joneslanglasalle.pl
+48 22 318 0417
[email protected]
www.joneslanglasalle.pl
+48 22 380 2100
[email protected]
www.reas.pl
Tomasz Czuba
Head of Office Leasing
Poland
Jones Lang LaSalle
Anna Wysocka
Head of Retail Agency
Poland
Jones Land LaSalle
Tomasz Mika
Head of Industrial Department
Poland
Jones Lang LaSalle
+48 22 318 0198
[email protected]
www.joneslanglasalle.pl
+48 22 318 00 16
[email protected]
www.joneslanglasalle.pl
+48 22 318 0221
[email protected]
www.joneslanglasalle.pl
Warsaw City Report – Q3 2013
OnPoint reports from Jones Lang LaSalle include quarterly and annual highlights of real estate activity, performance and specialised
surveys and forecasts that uncover emerging trends.
www.joneslanglasalle.com
The residential section of the Report was prepared by REAS - expert and consultant on residential projects in Poland. In January 2007 Jones Lang LaSalle and REAS
have signed a cooperation agreement and offer integrated services in regards to commercial and residential sectors in Poland.
Część raportu poświęcona rynkowi mieszkaniowemu została przygotowana przez firmę REAS - eksperta i doradcę w zakresie planowania i realizacji inwestycji
mieszkaniowych w Polsce. W wyniku umowy o współpracy podpisanej w styczniu 2007 roku, Jones Lang LaSalle i REAS wspólnie oferują zintegrowane usługi w
sektorze nieruchomości komercyjnych i mieszkaniowych w Polsce.
www.reas.pl
COPYRIGHT © JONES LANG LASALLE IP, INC. 2013. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any means without prior written consent of
Jones Lang LaSalle. It is based on material that we believe to be reliable. Whilst every effort has been made to ensure its accuracy, we cannot offer any warranty that it contains no factual errors. We
would like to be told of any such errors in order to correct them.

Podobne dokumenty

Warsaw City Report - terenyinwestycyjne.info

Warsaw City Report - terenyinwestycyjne.info Source/ Źródło: Jones Lang LaSalle, Q2 2013; PP: GfK Polonia, data as of 2012

Bardziej szczegółowo