program profilaktyki - Zespół Szkół Lipia Góra

Załącznik nr 2 do uchwały nr 7/2014/15
Rady Pedagogicznej Zespołu Szkół
im. Władysława Reymonta w Lipiej Górze
z dnia 11 września 2014r.
PROGRAM PROFILAKTYKI
ZESPOŁU SZKÓŁ
IM. WŁADYSŁAWA REYMONTA
W LIPIEJ GÓRZE
PROJEKT UCHWALONY PRZEZ RADĘ PEDAGOGICZNĄ UCHWAŁĄ NR 7/2014/15
Z DNIA 11 WRZEŚNIA 2014R.
ZAOPINIOWANY POZYTYWNIE PRZEZ SAMORZĄDY UCZNIOWSKIE ZESPOŁU
SZKÓŁ IM. W. REYMONTA DNIA 17 WRZEŚNIA 2014R.
UCHWALONY PRZEZ RADĘ RODZICÓW DNIA 22 WRZEŚNIA 2014R.
1
PROGRAM PROFILAKTYKI
ZESPOŁU SZKÓŁ IM.W.REYMONTA
W LIPIEJ GÓRZE
MOTTO:
NAJLEPSZĄ PROFILAKTYKĄ JEST DOBRE WYCHOWANIE
Cele szkolnej (pierwszorzędowej) profilaktyki:
- ochranianie uczniów przed zagrożeniami i wszelkimi zakłóceniami rozwoju,
- reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób zachowań ryzykownych,
- promowanie zdrowia,
- uczenie podejmowania roztropnych decyzji,
- rozwijanie umiejętności panowania nad własnymi emocjami,
- nauka krytycznego stosunku do mediów,
- kształcenie umiejętności interpersonalnych,
- budowanie prawidłowych dojrzałych więzi,
- uczenie poczucia odpowiedzialności za słowo,
- kształcenie postaw tolerancji, szacunku i otwartości międzykulturowej,
- nawiązywanie współpracy z instytucjami wspierającymi szkołę w profilaktyce.
STRUKTURA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI
Poziom decyzyjny
- MEN
- KURATOR OŚWIATY
- DYREKTOR SZKOŁY
Poziom realizacyjny
- ZESPÓŁ DS. PROFILAKTYKI W SZKOLE
- RADA PEDAGOGICZNA
- RODZICE
- WYCHOWAWCY KLAS I NAUCZYCIELE
- UCZNIOWIE
2
PROGNOZA – realia tworzenia programu profilaktyki
Zespół Szkół im. Władysława Reymonta w Lipiej Górze jest małą szkołą liczącą 176
uczniów, co w połączeniu z przyjaznym i bezpiecznym otoczeniem sprawia, iż stwarzamy
naszym uczniom duże poczucie bezpieczeństwa.
Jednak nie jesteśmy odizolowani od zagrożeń. Wszyscy nasi uczniowie nasi mieszkają na
wsi a zatem mają utrudniony dostęp do korzystania z oferty różnych ośrodków kulturalnych.
Większość rodziców utrzymuje swoje rodziny z pracy we własnym gospodarstwie
rolnym, dlatego część dzieci czas wolny od zajęć szkolnych przeznacza na pomoc rodzicom
w gospodarstwie. Są też rodzice pracujący poza miejscem zamieszkania i często nie ma ich w
domu, co wpływa negatywnie na dzieci, które spędzają ten czas albo na bieganiu z
rówieśnikami, albo przed telewizorem. Brak opieki wpływa negatywnie na ich zachowania
a także osiągane wyniki edukacyjne.
Wykształcenie rodziców w większości jest zawodowe, co może być przyczyną braku aspiracji
naukowych dzieci (ale w niektórych wypadkach może być również motywujące).
Obserwuje się małą aktywność społeczną wśród mieszkańców.
Sytuacja materialna wielu rodzin jest bardzo ciężka. Brak pracy, brak perspektyw na życie
wywołuje negatywne postawy ( alkoholizm i związane z nim przejawy patologii).
Zauważa się również częste przejawy niewydolności wychowawczej rodziców, a przecież to
rodzice są pierwszym wzorem wychowawczym dla dziecka.
PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ
Praca indywidualna
Bardzo ważną rolę odgrywa poziom indywidualnego kontaktu z uczniem. Ważną funkcję
spełnia zarówno wychowawca jak i pedagog oraz każdy nauczyciel. Z nimi uczeń może
przeanalizować swoje problemy, decyzje i ważne życiowe wydarzenia.
Praca w grupie rówieśniczej
Na terenie szkoły działa Samorząd Uczniowski. Grupa ta usprawnia komunikację uczniów,
uczy asertywności, rozwiązywania konfliktów. Działania samorządowe przygotowują
młodzież do uczestnictwa w życiu społecznym.
3
Praca w grupie zajęciowej
Zajęcia
tematyczne
(komputerowe,
teatralne,
literackie,
matematyczne,
sportowe,
muzyczne,…) prowadzone przez profesjonalistę, oprócz twórczości w danej dziedzinie służą
korygowaniu relacji grupowych – uczą współpracy, wspólnego przeżywania sukcesu,
organizacji, dotrzymywania terminu. Po czasie uczniowie dostrzegają efekty swoich działań
co motywuje do dalszej pracy.
Wychowanie do życia w rodzinie
Istotnym elementem w pracy wychowawczej jest realizowanie przez szkołę zajęć:
Wychowanie do życia w rodzinie. Wspomagają one uczniów i wyposażają w niezbędne
umiejętności interpersonalne, pomagają w budowaniu obrazu własnej osoby, w pozytywnym
wchodzeniu w relacje z innymi, rozwiązywaniu konfliktów.
Kontakty z rodzicami
Rodziny dysfunkcyjne są najczęściej występującym czynnikiem ryzyka. Najczęstszym
powodem dysfunkcji jest problem alkoholowy. Pierwszym krokiem w nawiązaniu współpracy
jest nawiązanie bezpiecznego kontaktu. Formą pracy są najczęściej spotkania indywidualne
dające wsparcie w rozwiązywaniu osobistych problemów. Gdy kontakt indywidualny nie
wystarczy kierujemy do odpowiednich placówek specjalistycznych, pomocowych. Starać się
należy by rodzice czynnie uczestniczyli w życiu szkoły, organizować spotkania podnoszące
wiedzę przydatną do wspierania dziecka w rozwoju.
Treści do realizacji dla zespołu ds. profilaktyki:
Diagnoza problemów wychowawczych. Monitoring i koordynowanie przebiegu realizacji
programu. Opracowanie czynników chroniących i ryzyka w oparciu o badania.
Treści do realizacji dla Rady Pedagogicznej:
Sprawozdanie i analiza wyników badań ankietowych. Zatwierdzenie programu profilaktyki,
programów profilaktycznych. Ewaluacja.
Treści do realizacji dla rodziców:
Rozpoznawanie czynników ryzyka. Świadomość i refleksja na temat stosowanych metod
wychowawczych. Jednorodne środowisko wychowawcze nauczycieli i rodziców. Czynniki
budujące relacje dorosły – dziecko. Własny rozwój i samokształcenie. Rozpoznawanie,
4
wyrażanie, akceptowanie uczuć a także radzenie sobie z trudnymi uczuciami. Efektywna
współpraca z dzieckiem. Modyfikacja niepożądanych zachowań bez stosowania form
przemocy. Aktywne wspierające słuchanie. Rozwój pozytywnego, realistycznego obrazu
siebie, swoich możliwości i zdolności u dziecka. Dom rodzinny szkołą zachowań. Postawa
tolerancji wobec niedociągnięć ze strony dziecka. Walory wspólnej pracy i wypoczynku.
Sposoby wyrażania bliskości, uczuć, akceptacji. Dom rodzinny szkołą miłości. Budowanie
prawidłowych stosunków w rodzinie.
Proponowane sposoby realizacji:
Burza
mózgów, dialogi, dyskusje, autorefleksja, powrót do wspomnień, wymiana
doświadczeń, ćwiczenia sposobów komunikacji, łańcuch skojarzeń.
Treści do realizacji dla nauczycieli:
Czynniki budujące relacje dorosły – dziecko. Umiejętności wychowawcze w budowaniu
relacji wychowawca – uczeń. Prawidłowa komunikacja. Rozpoznawanie, akceptacja uczuć.
Ograniczanie niepożądanych zachowań. Praca z rodzicami. Czynniki ryzyka wpływające na
uczniów. Lokalne grupy wsparcia inicjujące zmiany społeczne. Jednorodne środowisko
wychowawcze nauczycieli i rodziców. Pomoc dzieciom w rozpoznawaniu i radzeniu sobie z
własnymi uczuciami. Wyrabianie samodyscypliny, stawianie granic uczniom. Konsekwencja
w działaniu. Zachęcanie do współpracy uczniów i rodziców. Rozróżnianie kary od
konsekwencji. Drogi rozwiązywania konfliktów i problemów. Pochwała jako zachęta do
rozwoju i samodzielności. Wspieranie rozwoju moralnego uczniów, kształtowanie hierarchii
wartości. Współpraca z rodzicami w zakresie prawidłowych relacji między nimi a dzieckiem.
Zapobieganie postawom nietolerancji i dyskryminacji. Własny rozwój i samokształcenie.
Proponowane sposoby realizacji:
Drama, powrót do wspomnień z dzieciństwa, wymiana doświadczeń, burza
mózgów,
autorefleksja.
Treści do realizacji dla klas I – III S.P.:
Promocja zdrowia. Prawidłowe żywienie. Zdrowe nawyki. Różnica między żywnością,
lekami, trucizną i środkami odurzającymi. Dostrzeganie, akceptacja, rozumienie faktu, że
każdy człowiek jest osobą niepowtarzalną i wartościową. Wiara w siebie. Tworzenie więzi z
rówieśnikami. Opieka nad młodszymi. Przyczyny sprzeczek i bójek. Źródła sporów, sposoby
ich rozwiązywania. Brak tolerancji dla złych zachowań. Doświadczanie, że własny rozwój
jest wielką przygodą i najlepiej przeżywa się ją w poczuciu bezpieczeństwa, obecności
5
bliskich w pełni zdrowia i wolności od środków psychoaktywnych. Sposoby emocjonalnego
reagowania. Wyrażanie własnych opinii i emocji bez ranienia innych. Sposoby spędzania
czasu wolnego. Wartościowanie zachowań bohaterów medialnych. Poznanie znaczenia słowa
tolerancja. Kształtowanie postaw otwartości i szacunku wobec różnic rasowych.
Proponowane sposoby realizacji:
Zabawy, plakat, rysunek, drama, burza mózgów, praca w grupach, gra dydaktyczna, technika
zdań niedokończonych, edukacja poprzez film, edukacja muzyczno – literacka, pogadanki,
apele.
Treści do realizacji dla klas IV – VI S.P.:
Rozwijanie osobistej odpowiedzialności. Uświadamianie wpływu na rozwój i zdrowie
człowieka zażywania środków psychoaktywnych (bez zastraszania). Szacunek dla własnego
ciała. Zasady prowadzenia zdrowego trybu życia, promowanie aktywności fizycznej.
Poznawanie mechanizmu działania presji rówieśniczej. Umiejętne przeciwstawianie się presji
rówieśniczej. Mobilizacja do samorozwoju. Akceptacja siebie. Asertywność – postawa
pozwalająca być sobą i nie ulegać presji otoczenia. Wpływ grupy na zachowanie człowieka.
Pozytywne i negatywne wzorce zachowań w grupie. Istota komunikacji werbalnej i
niewerbalnej. Jakość wypowiedzi gwarantem dobrej komunikacji. Prowadzenie dialogu w
sytuacji konfliktowej. Fenomen reklamy i jego skutki. Konieczność selekcjonowania
programów telewizyjnych. Zapobieganie uzależnieniom od
Internetu, komputera.
Zapobieganie nękaniu przez Internet i telefonicznie (stalking). Medialne wzorce, idole –
zagrożenia. Nawiązywanie prawidłowych relacji z rodziną. Potrzeba budowania domowego
mikroklimatu. Wartość więzi rodzinnej. Zasady moralne i prawne obowiązujące względem
używania substancji psychoaktywnych. Instytucje pomagające osobom uwikłanym w
różnorodne problemy. Przeciwdziałanie przejawom nietolerancji i dyskryminacji.
Proponowane sposoby realizacji:
Burza
mózgów, drama, śniegowa kula, niedokończone zdania, fotoekspresja, metoda karo,
metoda sytuacyjna, analiza przypadku, edukacja poprzez film, zajęcia relaksacyjne,
pogadanki, apele, lekcje wychowawcze, prezentacje multimedialne.
Treści do realizacji dla klas I – III G.:
Jak radzić sobie z przezywanymi lękami i trudnościami osobistymi. Prawidłowe normy w
dziedzinie zachowań społecznych. Związki między używaniem substancji psychoaktywnych a
innymi problemami pojawiającymi się w życiu nastolatka. Aktywność fizyczna w wieku
6
dojrzewania. Krytyczna weryfikacja poglądów własnych i cudzych. Zwiększanie poziomu
odpowiedzialności wraz ze wzrostem swobody. Aktywność seksualna a odpowiedzialność.
Pozytywne aspekty dojrzewania i rozwoju. Asertywność jako dowód siły charakteru. Sztuka
odmawiania. Umiejętność rozróżniania tego co trudne ale wartościowe od płytkiej łatwizny.
Wartości a antywartości. Idol a autorytet. Iluzja opakowań i reklamy. Panowanie nad
własnymi emocjami. Zapobieganie uzależnieniom od technologii informacyjnej(komputera,
Internetu, telefonu). Zapobieganie nękaniu przez Internet i telefonicznie (stalking).
Umiejętność odnalezienia się w sytuacji konfliktowej. Recepta na unikanie punktów
zapalnych. Kontrola swoich gestów, mimiki. Postawa tolerancji. Budowa prawidłowych
relacji z rodziną. Wzmocnienie więzi między nastolatkami a rodzicami (konflikt pokoleń).
Obowiązujące
prawo
i
konsekwencje
jego
łamania.
Znaczenie
autorytetów.
Odpowiedzialność za słowo. Kształcenie postawy akceptacji odmienności kulturowej i
religijnej.
Proponowane sposoby realizacji:
Mini wykład, autorefleksja, wymiana doświadczeń, burza mózgów, metody sytuacyjne,
metoda trybunału, dyskusje, debaty, edukacja poprzez film, pogadanki.
7
EWALUACJA SZKOLNEGO PROGRAMU
PROFILAKTYKI
ZESPOŁU SZKÓŁ W LIPIEJ GÓRZE
ROK SZKOLNY 2008/2009
EWALUACJA to systematyczne zbieranie informacji na temat działań, charakterystyki i
efektów programu w celu oceny programu, poprawy jego skuteczności oraz/lub wsparcia
procesu decyzyjnego dotyczącego przyszłego programowania.
CELEM EWALUACJI jest stałe ulepszanie skuteczności i efektywności podejmowanych
działań w kategorii pozytywnych efektów społecznych związanych bezpośrednio z szkolnym
programem profilaktyki.
CELE SZCZEGÓŁOWE
- Uzyskanie niezależnej opinii na temat faktycznych efektów szkolnego programu
profilaktyki oraz czynników, które przyczyniły się do ich uzyskania
- Uzyskanie opinii na temat wpływu programu na rozwiązywanie konkretnych problemów
- Identyfikacja nieprawidłowości oraz ich wpływu na efektywność podejmowanych działań
- Lepsze poznanie funkcjonowania programu, zależności pomiędzy jego składowymi
8