docKonspekt udostępniamy na zasadach - Hufiec Warszawa
download 
Reklamacja Transkrypt
Konspekt udostępniamy na zasadach - Hufiec Warszawa
Konspekt udostępniamy na zasadach: ● zachowania informacji o autorstwie ● tylko niekomercyjnego wykorzystania Licencja CC BY-NC http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/ Zajęcia z kreatywności Kurs Przewodnikowski “Opportunity” Prowadzący: Andrzej Chlebicki, Michał Korch Czas: 15 min x 8 + 1,5h Zamierzenia Założenia ze standardów Uczestnik po będzie: rozumiał konieczność ciągłej weryfikacji i ulepszania rozwiązań stosowanych w pracy wychowawczej w ZHP umiał kreatywnie planować pracę i rozwiązywać problemy Cele Po zjęciach uczestnik będzie: 1. Wiedział: ○ jakie umiejętności składają się na proces twórczego myślenia ○ jakie bariery występują w tym procesie 2. Umiał: ○ ćwiczyć podstawowe umiejętności związane z twórczym myśleniem ○ przeprowadzić kilka technik wspomagających twórcze myślenie na spotkaniu kadrowych ○ pokonywać bariery w procesie twórczego myślenia ○ szukać inspiracji dla swojego myślenia, w szczególności inspiracji programowych 3. Miał świadomość: ○ kreatywnego podejścia do wymyślania programu i rozwiązywania problemów ○ konieczności ulepszania rozwiązań ○ autoanalizy i samoświadomości w zakresie procesu wymyślania rzeczy ○ konieczności pokonywania barier w procesie twórczego myślenia Przebieg 15minutówki W trakcie kursu będzie 8 15minutowych ćwiczeń mających na celu uświadomienie umiejętności potrzebnych do twórczego myślenia oraz metod ich ćwiczenia oraz barier występujących w tym procesie i metod ich pokonywania. Będzie plansza z napisem twórcze myślenie, na które przy kolejnych ćwiczeniach będziemy przyklejać kolejne wyposażenie z umiejętnościami dla człowieczka, a przy analizie barier kolejne bariery w postaci cegiełek tworzących mur, który ma on przeskoczyć. 1. Abstrahowanie (27.12) Tu jest potrzebne 20 min, bo to pierwsza rzecz. czas co/treści szczegóły 3 min wprowadzenie wieszamy planszę, na którą będziemy naklejać rzeczy na kolejnych 15tkach i informujemy, że będzie taka forma co jakiś czas i co ma na celu (analiza procesu twórczego myślenia i umiejętności jakie są potrzebne oraz barier i sposobów ich pokonywania) 6 min 1000 definicji Rzucając piłką/pluszowym młotkiem (osoba, która dostała piłkę mówi i odrzuca piłkę innej wybranej osobie) definiujemy słowo drużyna. Każda kolejna definicja musi być inna niż poprzednia. Definicje mogą albo nawet powinny być coraz bardziej abstrakcyjne. Można podać przykład, że lampa to rozpraszacz lęków i odganiacz snów. 8 min archiwum Współzawodnictwo zastępów. Chodzi o wyszukanie przedmiotu (w myślach po atrybutach). Mamy gotowe atrybuty np. w czterech grupach, z każdej losujemy jeden, np. białe, miękkie, do jedzenia, duże i zastępy w ciągu 45sek muszą wymyślić jak najwięcej takich przedmiotów. I potem kolejna tura. Skojarzenia mogą, a nawet powinny być abstrakcyjne. Zastęp z największą liczbą przedmiotów na koniec wygrywa. Coś słodkiego na nagrodę. 2 min podsumowanie zadajemy pytanie o jakiej umiejętności to było, dochodzimy do tego, że chodziło o abstrahowanie, przyklejamy przedmiot (przychodzi mi do głowy obiektyw szerokokątny). Po co abstrahowanie w twórczym myśleniu? (po to, żeby się przenieść na niestandardowe rejony, nowe pomysły). 2. Dokonywanie skojarzeń (27.12) czas co/treści szczegóły 12 min piramida skojarzeń każdy zastęp dostaje zestaw kubeczków i buduje z nich piramidę. Kubeczki na samym dole mają napisane markerem przez nas słowa losowe. Aby dostawić kubeczek na dwa niższe kubki trzeba na nim napisać skojarzenie z obydwoma niższymi słowami. Wygrywa zastęp, który jako pierwszy wykorzysta wszystkie kubki lub wybuduje najwyższą piramidę. 3 min podsumowanie zadajemy pytanie o jakiej umiejętności to było, dochodzimy do tego, że chodziło o dokonywanie skojarzeń, przyklejamy przemiot (przychodzi mi do głowy lina). Po co skojarzenia w procesie twórczego myślenia? 3. Rozumowanie dedukcyjne (28.12) czas co/treści 13 min diagram ryby szczegóły każdy zastęp otrzymuje jeden harcerski problem, sformułowany w postaci dlaczego’’ wpisany w głowę szkieletu ryby. W wzdłuż kręgosłypa rozchodzą się główne ości, a od nich podrzędne. Przy główny ościach wpisujemy odpowiedzi na pytanie, a przy podrzędnych zagłębiamy się o poziom głębiej dlaczego tak się dzieje. Pytania: ● ● ● ● dlaczego czasem następuje spadek liczebny w drużynie? dlaczego ludzie nie zawsze przechodzą do drużyny wędrowniczej? dlaczego czasem kadra traci motywację do pracy? dlaczego część wyjazdów drużyn jest organizowana bez dopełnienia formalności? Kartek nie podsumowujemy, a wywieszamy ludzie mogą sobie przeczytać obce kartki w przerwie. 2 min podsumowanie zadajemy pytanie o jakiej umiejętności to było, dochodzimy do tego, że chodziło o rozumowanie dedukcyjne, przyklejamy przemiot (przychodzi mi do głowy lupa) 4. Rozumowanie indukcyjne (analogie) (28.12) czas co/treści szczegóły 10 min właściwy nośnik Na dużej kartce jest seria rzeczowników harcerskich i członów porównujących (nośników) w 2 kolumnach. Po kolei mówimy analogie i rysujemy strzałki. Ważne jest połączenie każdej rzeczy z więcej niż jednym nośnikiem. Tłumimy analogie banalne. Do porównania: drużyna, zbiórka, gra, stopnie, harcerstwo, szczep, obóz, biwak, drużynowy, zastęp Nośniki: zatłoczony autobus, wiejska gospoda, obraz Matejki, powieść obyczajowa, oddział wojska, atrakcyjna kobieta, mumia egipska, pastuch, fabryka czekolady, stara gazeta 5 min podsumowanie zadajemy pytanie o jakiej umiejętności to było, dochodzimy do tego, że chodziło o rozumowanie indukcyjne (analogie), przyklejamy przemiot (przychodzi mi do głowy plecak, jako taki nasz zapas pomysłów do skorzystania). Dalej trzeba powiedzieć kilka słów o tym, jak stosować analogie w twórczym myśleniu i o analogiach nośnych i analogiach trafnych i ich funkcjach. 5. Metaforyzowanie (29.12) czas co/treści szczegóły 10 min “Prowadzenie drużyny jest jazdą na tygrysie, bo...’’ Kolejno uczestnicy próbują znaleźć kolejne uzasadnienia dla takiej metafory. Oceniamy metafory (uzasadnienia) pod kątem nietrywialności, trafności, oryginalność, wykorzystanie semantyczne, etc. 5 min podsumowanie zadajemy pytanie o jakiej umiejętności to było, dochodzimy do tego, że chodziło metaforyzowanie, przyklejamy przemiot (przychodzi mi do głowy książka). Dalej trzeba powiedzieć kilka słów o tym jakie korzyści z metafor są w procesie twórczego myślenia i o ich związkach z analogiami. 6. Transformowanie (29.12) czas co/treści szczegóły 10 min Łańcuch obrazów Opowiadamy kolejne fragmenty historii, która polega na tym, że przed naszymi oczami płynnie przekształcają się obrazy. Opowieść zaczyna się tak: Widzę piękną kobietę z rozwianymi włosami, galopującą na koniu przez dziką plażę. Nagle koń gwałtownie skręca i rozpryskując kopytami wodę, pędzi przez fale w głąb morza. Rozwiane własy kobiety wydłużają się, kładą się smugą na falach. W pewnym momencie spostrzegam, że to już nie własy, a kilwater charakterystyczny ślad pozostawiany na wodzie przez jednostki pływające. Widzę, że cała postać traci cechy kobietyjeźdzca i zmienia się w motorówkę straży przybrzeżnej ścigającej przemytników... 5 min podsumowanie zadajemy pytanie o jakiej umiejętności to było, dochodzimy do tego, że chodziło transformowanie, przyklejamy przemiot (przychodzi mi do głowy scyzoryk). Dalej trzeba powiedzieć kilka słów o transformowaniu w procesie twórczego myślenia (np. transformowanie nierealnych na realne, albo transformowanie jako metoda przeniesienia na nowe obszary myslenia). 7. Bariera: sztywność w postrzeganiu widzenie inaczej (30.12) czas co/treści szczegóły 3 min wprowadzenie Mówimy o barierze w TM, jaką jest sztywność w postrzeganiu i stosowaniu rzeczy. Przyklejamy cegiełkę. Warto na to zwracać uwagę, że czasem jedną rzecz da się zastosować na wiele sposobów. 12 min bezludna wyspa Jesteście rozbitkami na bezludnej wyspie. Wasz okręt zatonął. Uratowała się tylko wasza grupka. Pewnego dnia morze wyrzuca na plażę skrzynię. Podbiegacie do niej w nadziei na coś pożytecznego to pewnie ładunek z okrętu, wyciągacie na brzeg i z trudem otwieracie. W środku jest mnóstwo żarówek, wkładów do długopisów i guzików. Nieprzebrane ilości. Ale co możecie z tego zrobić? Jak to wykorzystać na bezludnej wyspie? Praca w grupach 6 min na pracę i 6 min na podsumowanie. 8. Bariera: niska twórcza samoocena (30.12) To ostatnie ćwiczenie i potrzeba na nie 30 min! czas co/treści szczegóły 15 min circept w terenie Wychodzimy na zewnątrz, stajemy w kręgu plecami do siebie, zamykamy oczy, chwytamy się za za ręce i zamykamy oczy i zaczynamy się kręcić, stajemy, wyciągamy ręce przed siebie i otwieramy oczy. Teraz każdy przez 10 min musi iść przed siebie, pokonując wszelkie napotkane przeszkody (drzewa, płot, zbocze, etc).. Potem wracamy. 15 min podsumowanie, podsumowanie zajęć Analiza w kółku jakie przeszkody napotkaliśmy i jak je pokonaliśmy, kontra jakie przeszkody każdy z nas napotyka przy twórczym myśleniu. Powinno wyjść, że jedną z przeszkód jest myślenie, że ,,ja nie nadaję się do twórczego myślenia’’, albo generalnie jakiś inny przejaw niskiej samooceny uświadamiamy, że jest taka sztuczna, ale częsta bardzo bariera i że uświadomiona jest mniej groźna. Doklejamy cegiełkę, podsumowujemy w paru słowach zajęcia, przypominając przede wszystkim po co one były. Część główna (28.12) Z przyczyn małej ilości czasu zajęcia te będą zawierały przykładowe formy kreatywnego rozwiązywania problemów, wymyślania form programowych itd. czas co/treści szczegóły 2 min wstęp Krótkie info, że te zajęcia mają służyć trochę daniu im do ręki kilku narzędzi np. na spotkaniach kadrowych, na których mają coś wymyślić. Będziemy też jakby przy okazji kontynuować na nich naszą dyskusję o barierach. 20 min inspiracje programowe Luźna rozmowa na temat tego skąd bierze sie pomysły na program i nie tylko; Na koniec dochodzimy do tego, czym sa inspiracje programowe i skąd je czerpać są one notowane na dużej kartce. Poza tym fajnie by było mieć nadzieję na dojście do wniosku, że przetwarzanie zobaczonych rzeczy, w tym starych pomysłów jest bardzo dobrą techniką (modulo użycie mózgu, jak we wszystkim) i stąd wniosek o stałym doskonaleniu rzeczy. 30 min burza mózgów W zastępach prowadzimy burzę mózgów. Zagadnienia to: ● pomysły na akcję zarobkową ● pomysły na nabór ● pomysły na grę w lesie ● pomysły na grę “po szkole” Na początku podkreślamy zasady burzy mózgów (10 min): 1. Reguła odroczonego wartościowania – najpierw gromadzone są pomysły, bez dbania o ich użyteczność czy oryginalność, a dopiero potem, po upływie pewnego czasu, najlepsze pomysły są wybierane i poddawane ocenie. W pierwszej fazie – generowania pomysłów – należy się wystrzegać krytyki i oceny. Przykładowe zabijacze pomysłów: „to za drogie”, „to głupi pomysł”, „tego się nie da zrobić”, „jak na to wpadłeś ?”, „gdyby to było takie proste, to ktoś by to już wprowadził”, „Ameryki nie odkryjemy”, itp. Prowadzący będą wręczać żółte kartki osobom, które nie przestrzegają tej zasady. Dwie żółte kartki to czerwona. 2. Reguła tworzenia jak największej liczby pomysłów – Alex Osborn, twórca wielu metod twórczego myślenia, powiedział, że „ilość rodzi jakość” – na każdym etapie myślenia nad problemem należy dbać o wytwarzanie dużej liczby rozmaitych rozwiązań, korzystając z różnych źródeł wiedzy i doświadczeń. Zasada ta wiąże się też ściśle z zasadą racjonalnej irracjonalności – w procesie twórczego myślenia należy swobodnie korzystać z intuicji, przeczuć, paradoksów, nonsensów, wrażeń i oderwanych spekulacji myślowych. Można się również kierować uczuciami i osobistymi preferencjami w zakresie wyboru kierunku poszukiwań twórczej idei. Pomysły irracjonalne są bardzo przydatne, ponieważ inspirują innych – działają jak katalizator, są środkiem do celu. 3. Reguła współdziałania – każdy uczestnik powinien korzystać z pomysłów innych; jest to także związane z równoczesnym słuchaniem innych i twórczym myśleniem – twórczym słuchaniem innych. 4. Reguła grupowej własności rozwiązań – pomysły powstałe w czasie sesji twórczego myślenia nie są przypisane do osób, które je wypowiedziały, ale są własnością wszystkich członków grupy – wynika to ze specyfiki twórczej pracy w grupie i wzajemnej inspiracji. Po 5 min myślenia, dajemy grupom pewne techniki kreatywne: ● obrazki inspiracje z obrazków ● obcy patrzy pomyśl jak problem rozwiązałby hydraulik, pielęgniarka, ksiądz i spróbuj wykorzystać te pomysły do rozwiązania twojego problemu. ● pula Brainwritting – (działanie w zespole) na osobnych karteczkach zapisz 4 pomysły do danego problemu, połóż je na środku stołu, wylosuj nie swoją kartkę z pomysłem i dodaj do niego 4 swoje, działajcie tak 45 razy ● Alfabet wymyślamy 3 dowolne wyrazy rozpoczynające się na daną literę alfabetu. Każdy wyrazy jest inspiracją do wymyślenia 3 nowych rozwiązań. Po 5 min zbieramy i przechodzimy do fazy przerabiania najbardziej szalonych pomysłów na możliwe do zrealizowania. (10 min). Przyklejamy cegiełkę wewnętrzna cenzura. 15 min diagram myśli W grupach staramy się wymyślić jak najlepszą fabułę na obóz. Zapisujemy skojarzenia ze słowem “fabuła”, a następnie skojarzenia do odgałęzień i rozbudowujemy diagram. Na koniec stwierdzamy, która z gałęzi jest najlepsza rozbudowana. 20 min kolorowe kapelusze Rozróżniamy role, które ludzie mogą przyjmować w procesie twórczego myślenia i nadajemy im kolory: ● styl obiektywny biały skoncentrowanie na faktach, unikanie ocen, zwłaszcza emocjonalnych ● styl krytyczny czarny szuka wad i niedoskonałości, jest wrażliwy na możliwe zagrożenia ● styl emocjonalny czerwony kieruje się w myśleniu pozytywnymi i negatywnymi emocjami ● styl konstruktywny żółty bezustanne myślenie ,,pozytywne’’, dostrzeganie dobrych stron, wrażliwość na ukryte i niewidoczne możliwości ● styl produktywny zielony skoncentrowany na generowaniu nowych pomysłów ● styl kontrolujący niebieski skupiający się na monitorowaniu i kontrolowaniu własnych i cudzych procesów myślenia. Mówimy o tym nakładając ludziom kapelusze papierowe w danym kolorze. Jest też ściąga. Każda grupa myśli nad tym, jak spowodować, żeby w drużynie działał system stopni harcerskich. Każdy stara się postępować zgodnie z kapeluszem, który ma na głowie. Po 5 min kapelusze przechodzą o 1 w lewo. Po kolejnych 5 min podsuowanie w jakim kapeluszu czuję się dobrze, w jakim najczęściej występuje? Co daje zmienienie kapelusza? Przyklejamy cegiełkę “stałe role i style myślenia”. 3 min podsumowanie Mówimy, że istnieje jeszcze wiele technik myślenia twórczego, odsyłamy do literatury. Zwracamy uwagę na to ile niesamowitych rozwiązań konkretnych problemów i pomysłów przyniosły te zajęcia. Potrzebne materiały ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● plansza główna (człowieczek, strzałka), na którą będziemy przyklejać jego wyposażenie i budować mur, który ma przeskoczyć done przedmioty do przyklejenia, cegiełki do przyklejenia done pluszowy młotek done karteczki do archiwum done słodka nagroda kubki do piramidy. Dla każdego zastępu 6 dolnych z losowymi słowami oraz 15 na wyższe piętra done marker dla każdego zastępu 4 kartki z pustymi diagramami ryby (głową uzupełnioną problemem) done kartka z dwoma kolumnami do kojarzenia Andrzej kartki do pisania dla zastępów postity do burzy mózgów duże kartki do burzy mózgów obrazki do burzy mózgów, done kartki do diagramu myśli ● ● kolorowe kapelusze (3 zestawy) kartka ze ściągą do znaczenia kapeluszy done Potrzebna kadra Do uzupełniania grup do danej liczby. W kapeluszach do 6 (a więc pewnie potrzebne są 2 osoby z kadry).
