Soja obecnie to jedna z ważniejszych roślin na świecie
Transkrypt
Soja obecnie to jedna z ważniejszych roślin na świecie
Soja Soja obecnie to jedna z ważniejszych roślin na świecie, której uprawa systematycznie rośnie. Do czołowych producentów, a zarówno eksporterów należą Stany Zjednoczone, Brazylia i Argentyna. Areał uprawy soi w Polsce do roku 2012 był nieznaczny, wręcz symboliczny. Według danych PIORiN w roku 2013 było już 597 ha kwalifikowanych plantacji nasiennych i 7 odmian soi, w 2014 roku powierzchnia ta zwiększyła się do ponad 2 tys. ha i 13 odmian, a w 2015 roku powierzchnia ta wynosiła 4 164 ha i 18 odmian. W roku 2016 Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Krzyżewie oraz PODR w Szepietowie rozpoczęły badania odmianowe z soją w ramach programu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego, którego zadaniem jest między innymi rekomendacja odmian do Listy Odmian Zalecanych (LOZ) na teren województwa. Efekty tych badań wykazały przydatność tej rośliny do uprawy w warunkach woj. podlaskiego. W przyszłym roku będzie kontynuacja badań w celu wpisania odmian na LOZ dla woj. podlaskiego. Doświadczenie wykazało, że soja nie posiada dużych wymagań agrotechnicznych oprócz odpowiedniej kwasowości (pH powinno wynosić 6-7). Jest to roślina proekologiczna żyjąca w symbiozie z bakteriami brodawkowymi (Rhizobium japonicum), które asymilują azot z powietrza i udostępniają go roślinom. Gatunek ten potrzebuje niewielkiego startowego nawożenia azotem, jest odporny na choroby i szkodniki. Ponadto stanowi bardzo dobry przedplon dla roślin następczych, jest rośliną łatwą w uprawie i niewymagającą dużych nakładów pracy i nakładów finansowych. Jak każda roślina bobowata posiada wiele walorów ekologicznych. Sukces jej uprawy zależy w dużej mierze od przebiegu warunków klimatyczno – glebowych już od momentu siewu poprzez okres kwitnienia i dojrzewania. Do roku 2016 uważano, że najbardziej odpowiednie rejony uprawy soi występują w południowo - wschodniej części kraju, na terenach północno wschodniej części woj. dolnośląskiego, północnym rejonie opolskiego oraz środkowo - południowej części woj. lubelskiego. Przeprowadzone doświadczenie dowiodło, że uprawa soi w warunkach woj. podlaskiego jest możliwa, a czy zagości ona na podlaskich polach będzie w dużej mierze zależało od dostępności nasion, wysokości dopłat i podmiotów zainteresowanych skupem i przetwórstwem nasion soi. Podpisanie przez MRiRW w styczniu 2014 roku deklaracji „Soja Naddunajska” (jej celem jest zapewnienie w Europie zapotrzebowania w białko najwyższej jakości w związku z popytem konsumenckim na produkty żywnościowe oparte na soi niemodyfikowanej genetycznie) oraz ocieplenie klimatu wpłynie na rozszerzenie i upowszechnienie soi w krajobrazie rolniczym województwa podlaskiego. Tabela 71. Soja – odmiany badane w 2016 roku. Lp. Odmiana Rok wpisania do Rejestru Odmian 1 Aldana 1992 2 Augusta 2002 3 Mavka 2013 4 Madlen 2015 5 Aligator 2015 6 Abelina 2016 7 Protina CCA* 8 Sultana CCA* Hodowca (lub polski przedstawiciel dla odmian zagranicznych) HR Smolice sp. z o.o. 63-740 Kobylin Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. 60-637 Poznań Hodowla Soi Agro Youmis Polska sp. z o.o. 37-420 Rudnik nad Sanem Hodowla Soi Agro Youmis Polska sp. z o.o. 37-420 Rudnik nad Sanem Euralis Semences sp. z o.o. 60-449 Poznań Saatbau Polska sp. z o.o. 55-300 Środa Śląska RAGT Semences sp. z o.o. 87-148 Łysomice RAGT Semences sp. z o.o. 87-148 Łysomice *CCA – odmiany ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych Tabela 72. Agrotechniczne i polowe warunki prowadzenia doświadczeń w 2016 r. Wyszczególnienie Krzyżewo Szepietowo Kompleks glebowy Klasa bonitacyjna gleby pH gleby Zasobność gleby mg/100 g P2O5 K2 O Mg Przedplon Data siewu Data zbioru Nawożenie: N kg/ha P2O5 kg/ha K2O kg/ha Insektycydy 2 III b 6,4 4 III a 6,4 18,5 7,9 3,5 Pszenica ozima 05.05 19.09 21,4 9,5 7,9 Groch pastewny 06.05 20.09 48 60 90 Afalon Dyspersyjny 450 SC – 1,25 l. 40 40 110 Proman 500SC – 2 l. Command 480 EC – 0,15 l. Herbicydy dawka Odchylenie od wzorca % wzorca Wzorzec (dt∙ha-1) Średni plon dt∙ha-1 Odmiana Szepietowo Lp. Krzyżewo Tabela 73. Plon nasion (dt∙ha-1) soi w 2016 roku. 31,2 25,5 28,3 0,0 100 1 Aldana 28,3 17,6 22,9 -5,4 81 2 Augusta 29,1 25,0 27,1 -1,3 95 3 Abelina 37,2 29,2 33,2 4,8 117 4 Madlen 30,0 27,6 28,8 0,4 102 5 Mavka 33,8 25,5 29,7 1,3 105 6 Aligator 34,1 31,8 32,9 4,6 116 7 Protina CCA* 28,6 24,6 26,6 -1,7 94 8 Sultana CCA* 28,3 22,9 25,6 -2,8 90 *CCA – odmiany ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych L. dni od 1.01 Masa Tysiąca Nasion L. dni od 1.01 Wyleganie przed zbiorem cm Dojrzałość techniczna cm Początek kwitnienia Odmiana Wysokość osadzenia najniższego strąka Lp. Wysokość roślin Tabela 74. Ważniejsze cechy rolnicze odmian soi badanej w 2016 roku. Skala 9° g Wzorzec 105 15 178 254 8,0 151,3 1 Aldana 98 14 176 249 8,0 161,0 2 Augusta 94 13 179 249 6,0 133,9 3 Abelina 125 14 176 256 9,0 141,2 4 Madlen 91 15 187 254 6,0 161,0 5 Mavka 116 18 179 251 8,0 163,4 6 Aligator 105 17 175 255 9,0 156,9 7 Protina 121 18 175 257 9,0 132,8 8 Sultana 86 14 175 257 9,0 159,9 40 16 35 14 30 12 25 10 20 8 15 6 10 4 5 2 0 0 Protina Sultana Aldana Augusta Mavka Madlen Aligator Abelina *CCA *CCA dt·ha-1 28,25 29,08 33,84 29,97 34,12 37,19 28,62 28,29 % 11,2 11,1 11,7 12,2 12,2 11,6 13 13,5 % dt·ha-1 Wykres 1. Plonowanie i wilgotność odmian soi w doświadczeniu PDO przeprowadzonym w SDOO w Krzyżewie w roku 2016