„Rytmika ćwiczeo” jest drugą odsłoną cyklu pięciu prezentacji pod

„Rytmika ćwiczeo” jest drugą odsłoną cyklu pięciu prezentacji pod wspólnym tytułem
GALICJA. TOPOGRAFIE MITU*.
Wernisaż: 7 lipca 2011 (czwartek), godz. 19.00, Galeria BWA SOKÓŁ w Nowym Sączu
Podczas wernisażu performance Slaven’a Tolj’a, projekcja filmu Sejli Kamerić GLÜCK oraz performance Grupy
BOOT_AUDIOVISUAL
Wystawa potrwa do 7 sierpnia 2011r.
Wystawa RYTMIKA DWICZEO to kolejna, druga już odsłona projektu pn. „Sztuka współczesna narodów dawnej
monarchii austro-węgierskiej”, który zyskał dofinansowanie w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu
Operacyjnego na lata 2007-2013 oraz z budżetu Województwa Małopolskiego.
Projekt łączy się ściśle z rozpoczęciem działalności programowej Galerii Sztuki Współczesnej BWA SOKÓŁ, będącej
Oddziałem MCK SOKÓŁ, dając jej szansę zbudowania marki ośrodka sztuki współczesnej o znaczeniu europejskim,
ośrodka identyfikowanego ze sztuką najnowszą poprzez wagę podejmowanych tu działao i prezentację nowych trendów
w sztukach wizualnych.
Koncepcja projektu nawiązuje do tradycji i historii regionu –
całej XIX w. Małopolski –
w którym Nowy Sącz był przykładem typowego, wielonarodowego oraz wielokulturowego miasta Cesarstwa AustroWęgierskiego. Ten kontekst w znaczący sposób wpłynął na jego tożsamośd, kształt, rozwój i jest odczuwalny również
dziś, mimo że od czasów Cesarstwa minęło już prawie 100 lat.
Przedsięwzięcia budują zatem dwie, przenikające się wzajemnie tradycje. Jedna to perspektywa sądecka – subregionu
Małopolski, druga o szerszym zasięgu, nawiązująca do większej liczby narodów, będących współobywatelami Austro–
Węgier. Poza zamkniętą już ekspozycją „PASJA ORNITOLOGA.TWORZENIE MITU” i otwieraną właśnie wystawą „RYTMIKA
DWICZEO” planowane są jeszcze trzy międzynarodowe prezentacje artystyczne, przygotowywane za każdym razem
przez innego kuratora (reprezentującego różne nacje byłego Cesarstwa). Pozwala to na współczesną interpretację o
charakterze artystycznym tematu naszej tożsamości oraz nawiązanie do dzisiejszego spojrzenia na niegdysiejszą
wspólnotę ze strony mieszkaoców obecnie niezależnych paostw imperium. Taka konfrontacja artystyczna oraz ideowa,
wynikająca zarówno z historii, jak i z obecnych nurtów w sztuce, umożliwia wielostronną reinterpretację zastarzałych
mitologii,
związanych
z cesarsko-królewską tradycją, a jednocześnie naświetla obecne problemy nurtujące te kraje.
W przedsięwzięciu biorą udział kuratorzy:
Adam Budak (Austria) – od 2003 r. kurator w Kunsthaus Graz w Austrii i jednocześnie kurator wielu międzynarodowych
przedsięwzięd artystycznych w Europie, spośród których warto wymienid Biennale Architektury w Wenecji (2004 r.) oraz
Manifesta
7
(2008
r.).
Autor
licznych
wystaw
m.in.
w Austrii, Polsce, Szwajcarii, Niemczech, twórca licznych cykli wykładów oraz konferencji poświęconych sztuce
współczesnej,
a
także
współtwórca
podyplomowych
studiów
w
zakresie
teorii
i praktyki kuratorskiej na Uniwersytecie Jagiellooskim Krakowie.
Barnabas Bencsik (Węgry) – historyk sztuki i krytyk, niezależny kurator wielu wystaw prezentujących węgierską sztukę
najnowszą w Europie, m.in. kurator pawilonu węgierskiego na Biennale w Wenecji (2001 r.). Inicjator, a od 2006 r.
dyrektor, ACAX (Agency for Contemporary Art EXCHANGE, która zajmuje się współpracą i wymianą artystyczną w
wymiarze regionalnym i międzynarodowym). Obecnie, od 2008 r. Dyrektor Ludwig Múzeum – Muzeum Sztuki
Współczesnej w Budapeszcie.
Danna Taggar Heller (Izrael) – historyk sztuki i niezależny kurator, pracujący na stałe
w
Izraelu.
Kurator
wielu
wystaw
m.in.
w
Izraelu,
USA
oraz
Czechach
współpracująca
z najlepszymi artystami na świecie. Inicjatorka wielu przedsięwzięd promujących najnowszą sztukę izraelską. W 2006 r.
Dyrektor Galerii Dvir Gallery Tel Aviv, w latach 2007-2009 kurator Solo Gallery Tel Aviv, obecnie pracuje jako niezależny
kurator.
Projekt współfinansowany ze środków
Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego w ramach
Małopolskiego Regionalnego Programu
Operacyjnego na lata 2007–2013.
SZTUKA WSPÓŁCZESNA NARODÓW
DAWNEJ MONARCHII
AUSTRO_WĘGIERSKIEJ
Anda Rottenberg (Polska) – historyk i krytyk sztuki, kurator wystaw, organizator polskiego życia artystycznego,
wieloletnia Dyrektor Galerii Zachęta. Współzałożycielka niezależnej Fundacji Egit (1986), Fundacji Instytut Promocji
Sztuki (1998) i Ośrodka Sztuki Współczesnej Fundacji Batorego (1992). W latach 1988–1993 przewodniczyła Polskiej
Sekcji Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki AICA. Ma w swoim dorobku wiele tekstów krytycznych o
sztuce,
publikowanych
w kilkunastu językach. Kurator licznych wystaw promujących polską sztukę w kraju i za granicą (w tym na Biennale w
Wenecji i Sao Paulo), a także wystaw problemowych od Niemiec, Rosji po USA i Koreę Południową.
Kuratorem wystawy „RYTMIKA DWICZEO” jest Michał Koleček (Czechy) – niezależny kurator i twórca wielu wystaw
międzynarodowych
w Czechach, Austrii, Chorwacji, Niemczech, Szwajcarii; w latach 2002 – 2003 Kurator Kolekcji Sztuki Nowoczesnej i
Współczesnej w Muzeum Narodowym w Pradze, a obecnie, od 2007 r. sprawuje m. in. funkcję dziekana Wydziału Sztuki
i Design Uniwersytetu w Usti nad Łabą.
W ramach ekspozycji RYTMIKA DWICZEO prace swoje prezentują wybitni twórcy z kraju i zagranicy: Mirosław Bałka,
Michael Blum & Damir Nikšid, BOOT_AUDIOVISUAL, Vlasta Delimar, Harun Farocki, Lukáš Jasanský & Martin Polák, Šejla
Kamerid, Szabolcs KissPál, Zdena Kolečková, Jiří Kovanda, Michal Moravčík, Slaven Tolj, Mona Vatamanu & Florin Tudor,
Nives Widauer
MICHAL KOLECEK o wystawie
Projekt współfinansowany ze środków
Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego w ramach
Małopolskiego Regionalnego Programu
Operacyjnego na lata 2007–2013.
SZTUKA WSPÓŁCZESNA NARODÓW
DAWNEJ MONARCHII
AUSTRO_WĘGIERSKIEJ
„Rytmika ćwiczeń” nawiązuje symbolicznie do historii budynku, w którym znajduje się Małopolskie Centrum
Kultury SOKÓŁ. Gmach został wzniesiony jako siedziba Towarzystwa Gimnastycznego Sokół w roku 1892 i do początku II
wojny światowej był jednym z najważniejszych ośrodków życia społecznego w Nowym Sączu. Główny watek ekspozycji
„Rytmika Ćwiczeń” stanowią zagadnienia związane z procesem indywidualnej identyfikacji z naruszonym środowiskiem
społeczno-kulturowym. Temat
wystawy łączy się w naturalny sposób z historią, a szczególnie
z
najnowszymi dziejami Galicji i
Nowego Sącza jako jednego z ważniejszych ośrodków
regionu.
W ciągu 100 ostatnich lat przez Galicję przeszła dramatyczna fala zmian, od austriackiej ziemi koronnej (do roku 1918)
aż po stan dzisiejszy, kiedy region podzielony między Polskę i Ukrainę nie stanowi terytorialnej jedności. Niekorzystnym
podziałom administracyjnym towarzyszyły tragiczne wydarzenia, które bezpowrotnie wpłynęły na charakter
narodowościowy i kulturalny Galicji. Przede wszystkim w wyniku Holocaustu zniszczono lokalną społecznośd żydowską,
później przesiedlono populację niemiecką. Ostatnią destrukcyjną ingerencją była wymuszona w 1947 roku wymiana
ukraioskich
i
polskich
mieszkaoców
Galicji
podzielonej
wówczas
pomiędzy
Związek
Radziecki
a Polskę.
Wszystkie te zmiany bezpowrotnie zmieniły strukturę lokalnej społeczności, wpływając znacząco na jej tożsamośd
społeczno-kulturową, która tworzyła się stopniowo, często w konflikcie pomiędzy potrzebami i celami nowego otoczenia
a coraz mniej zrozumiałymi historycznymi korzeniami zanikłego społeczeostwa. Kluczowym momentem w tym procesie
staje się przyswajanie tradycji lokalnych, ich reinterpretacja, rytualizacja oraz poszukiwanie nowych znaczeo, aby
ustanowid więź pomiędzy opustoszałą i ponownie zapełnianą przestrzenią a jej mieszkaocami.
Wystawa „Rytmika ćwiczeń” pokazuje przede wszystkim dynamikę procesu identyfikacji. Akcentuje ruch w
sensie historycznym, prezentując autorskie projekty tematyzujące wydarzenia dziejowe związane z konkretnym miejscem
– np. Nowym Sączem. Jednocześnie zajmuje się mentalną, lub wręcz fizyczną koncepcją fenomenu ruchu powiązanego z
procesem
identyfikacji
z odpowiednim środowiskiem geograficznym lub społecznym. W „Rytmice ćwiczeń” odbija się zmiennośd miejsc i historii
w postaci niespokojnych, dynamicznych obrazów. Metafora dwiczeo i ich rytmu otwiera zaś przestrzeo umożliwiającą
koncentrację i stabilizację naszego położenia.
MIROSŁAW BAŁKA
ur. w 1958 r. , Warszawa
1980-85 r., studia na wydziale rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie
Jeden z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy oraz twórca instalacji video. Od początku lat 90-tych tworzy
minimalistyczne
w
formie
kompozycje
rzeźbiarskie
wykonane
z
prostych
materiałów
m.in.
z surowego kamienia, drewna, soli, popiołu, a także z substancji organicznych. Tematem przewodnim prac Bałki jest
człowiekjego
pamięd
i
ciało,
a
także
towarzyszące
mu
przedmioty
i substancje codziennego użytku. Równie często w twórczości artysty pojawiają się tematy przemijania i Holocaustu.
Jego prace prezentowane są w największych międzynarodowych kolekcjach sztuki, m.in.: Hishhorn Museum and
Sculpture Garden (Waszyngton), Tate (Londyn), Museet for Samtid-kunst (Oslo), Stedelijk Van Abbemuseum
(Eindhoven), The Museum of Contemporary Art (Los Angeles), Kaiser Wilhelm Museum (Krefeld), Museum of Modern
Art (Nowy Jork), Muzeum Sztuki (Łódź). Został zaproszony do wystawienia swojej pracy w głównej sali londyoskiej galerii
Tate Modern, jako dziesiąty artysta w historii tej instytucji.
MICHAEL BLUM
ur. w 1966 r., Jerozolima, Izrael
Jest pisarzem i artystą mieszkającym w Wiedniu i Montrealu. Po ukooczeniu historii na paryskiej Sorbonie i fotografii na
Ecole Nationale de la Photographie w Arles we Francji tworzy video, instalacje, książki analizujące współczesną recepcję
kultury.
Projekt współfinansowany ze środków
Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego w ramach
Małopolskiego Regionalnego Programu
Operacyjnego na lata 2007–2013.
SZTUKA WSPÓŁCZESNA NARODÓW
DAWNEJ MONARCHII
AUSTRO_WĘGIERSKIEJ
BOOT_AUDIOVISUAL
Pevale Mrkus, ur. 1977 Mielnik
Daniel Hanzlík, ur. 1970 Teplicích
BOOT_AUDIOVISUAL to duet artystyczny, który tworzą: Pavel Mrkus i Daniel Hanzlík. Charakterystyczne dla tej grupy są
audiowizualne spektakle z muzyką elektroniczną i sztuką cyfrową, interaktywne projekty w przestrzeni publicznej,
swoistych strumieni audio-video.
VLASTICA DELIMAR
ur. w 1956 r., Zagrzeb, Chorwacja
W 1977 r. ukooczyła Szkołę Sztuki Stosowanej w Zagrzebiu
Vlastica Delimar jest członkiem Chorwackiego Stowarzyszenia Twórców i chorwackiego Freelance Artists Association a
także dyrektorem artystycznym organizacji "My Earth, Štaglinec". Artystka poprzez swą sztukę wspiera prawa
człowieka, wolnośd jednostkii popiera działania ekologiczne. Brała udział w wystawach o zasięgu europejskim i
międzykontynentalnym (Nagano, Nowy Jork, Tel Awiw, Tokio).
HARUN FAROCKI
ur. w 1944 r., Nowy Jicin, Czechy
W latach 1966-1968 studiował w German Film and Television Academy, Berlin
Mieszka i pracuje w Niemczech. Harun Farocki wnosi znaczący wkład we współczesną sztukę filmową, ma na swoim
koncie
fabuły,
filmy
kompilacyjne,
montażowe,
dokumenty
realizowane
w poetyce kina bezpośredniego, a także eseje filmowe. Od wielu lat jest ważną postacią wśród artystów związanych ze
sztuką wideo. Jest także dziennikarzem, współtwórcą niemieckiego pisma "Filmkritik", teoretykiem mediów, archiwistą,
autorem instalacji. Wszystko to czyni z niego postad niezwykle interesującą na mapie współczesnego kina, wypracował
formę, która przekracza ograniczenia kina i literatury. Stylistykę klasycznego dokumentu przełamuje akcentem
poetyckim tworząc wielopłaszczyznowy audiowizualny krajobraz.
MARTIN POLÁK I LUKÁŠ JASANSKY
Martin Polak
ur. w 1966 r., Praga, Czechy
Lukas Jasansky
ur. w 1965 r., Praga, Czechy
Fotograficzny duet Lukas Jasansky / Martin Polak tworzy od kooca lat osiemdziesiątych szczegółową dokumentację
zmian zachodzących zarówno w miejskim krajobrazie jak i środowisku naturalnym.
ŠEJLA KAMERID
ur. w 1976 r., Sarajewo, Bośnia i Hercegowina
w 1996 r. ukooczyła Akademię Sztuk Pięknych w Sarajewie
Mieszka i pracuje w Sarajewie i Berlinie. Należy do kręgu młodych artystów bałkaoskich, których prace odzwierciedlają
dramatyczne procesy rozpadu lokalnych reżimów komunistycznych. Typowe dla tej generacji jest akcentowanie
Projekt współfinansowany ze środków
Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego w ramach
Małopolskiego Regionalnego Programu
Operacyjnego na lata 2007–2013.
SZTUKA WSPÓŁCZESNA NARODÓW
DAWNEJ MONARCHII
AUSTRO_WĘGIERSKIEJ
konfliktu między lokalnymi tradycjami kulturowymi i elementami globalnego stylu życia, a także krytyka destrukcji relacji
między jednostką a środowiskiem społecznym, wynikłej z lokalnych napięd.
SZABOLCS KISSPÁL
ur. w 1967 r., Budapeszt, Węgry
1997-98 Academy Of Fine Arts, Budapest
1992 Academy of Visual Arts Cluj, Rumunia
Mieszka w Budapeszcie. Tworzy posługując się szerokim wachlarzem współczesnych mediów (m.in. fotografia, wideo).
KissPál skupia się na kwestiach społecznych i politycznych na Węgrzech i problemach związanych z globalizacją
społeczeostwa. Prace swe prezentuje na arenie międzynarodowej w Europie, Azji i Stanach Zjednoczonych. Zaznaczył
swą obecnośd na Biennale w Wenecji, Biennale Whitstable, W139 Amsterdam, NCCA Moskwie, Seul Media Art Biennale,
Apexart i ISCP w Nowym Jorku.
ZDENA KOLEČKOVA
ur. w 1968 r., Ust nad Łabą, Czechy
1988-1994 J.E.Purkyně University in Usti nad Labem, Wydział Edukacji Artystycznej
1993-1996 Akademia Sztuki, Architektura i Design w Pradze, Department of Ceonceptual and Intermedia Art.
Mieszka i pracuje w Uście nad Łabą w Czechach. Jest artystką skupiającą się na wizualizacji miejsca,
w którym się urodziła, do dzisiaj żyje i pracuje. Jej praca cechuje się systematycznością podobną do długoterminowych
badao socjologicznych i historycznych. Zgłębia problemy historyczne, dotyczące przesiedlenia Niemców zamieszkujących
Kraj Sudecki, przeszukuje prywatne archiwa oraz szuka źródeł wiedzy w niszczejącej architekturze. Jest jedną z niewielu
współczesnych czeskich artystek zaangażowanych w prawie obsesyjną pracę koncentrującą się wokół „zakazanego
terytorium” interesów społecznych i politycznych.
Jiri Kovanda
ur. 1953 Praga
Związany z drugą falą czeskiego "akcjonizmu" (lata 70.XX wieku). Na Zachodzie odkryto go w latach 90-tych dzięki
oryginalnośd „akcji-interwencji" często tak minimalistycznych, że prawie niewidocznych. Te subtelne wydarzenia
(twórca unika słowa performance) tworzone były w opozycji do reżyserowanych odgórnie spektakli politycznych
ówczesnego reżimu, a także jako alternatywa wobec często traumatycznych protestów opozycji. Od 1995 r. profesor
ASP w Pradze. Prace Kovandy wystawiane są w m.in. w londyoskiej Tate Gallery, prezentowane były na Dokumenta w
Kassel.
MICHAL MORAVČIK
ur. w 1974 r., Bratysława, Słowacja
Ukooczył Academy of Fine Arts and Design w Bratysławie
Jest artystą zajmującym się tworzeniem instalacji i nauczycielem uniwersyteckim.
Projekt współfinansowany ze środków
Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego w ramach
Małopolskiego Regionalnego Programu
Operacyjnego na lata 2007–2013.
SZTUKA WSPÓŁCZESNA NARODÓW
DAWNEJ MONARCHII
AUSTRO_WĘGIERSKIEJ
W swojej działalności artystycznej przetwarza i wykorzystuje tzw. socjalistyczną estetykę, nadając jej nową rolę w
zmienionym kontekście społecznym.
SLAVEN TOLJ
ur. w 1964 r., Dubrownik, Chorwacja
w 1987 r. ukooczył Akademię Sztuk Pięknych w Sarajewie
Mieszka i pracuje w Dubrowniku. Slaven Tolj w całej swojej artystycznej karierze jest wierny swojemu miejscu urodzenia,
czyli Dubrovnikowi, gdzie poświęcił się działalności artystycznej i kuratorskiej. Bardzo znaczący wpływ na jego poglądy
artystyczne miała głównie jugosłowiaoska (obecnie chorwacka) niezależna scena lat 70. i 80, a zwłaszcza artyści, którzy
prezentowali tendencje neokonceptualne oraz performerskie. Slaven Tolj w swoich działaniach artystycznych podejmuje
zagadnienie scalania obiektu artystycznego z danym kontekstem społecznym. Od 1988 roku jest liderem
międzynarodowych
warsztatów
artystycznych
Lazareti
organizowanych
w
Dubrovniku
a także organizatorem festiwali sztuki dramatycznej, które znane są pod nazwą „Karenta”.
MONA VATAMANU & FLORIN TUDOR
Mona Vatamanu ur. w 1968 r.
Florin Tudor ur. w 1974 r.
Razem pracują od 2000 roku. W swojej twórczości Mona Vătămanu i Florin Tudor od dłuższego czasu w konsekwentny
sposób obserwują zmiany zachodzące we współczesnych miastach, koncentrując się przede wszystkim na Bukareszcie, w
którym mieszkają. W swoich pracach ukazują tradycyjne utopie społeczne i polityczne łącząc różne systemy
ideologiczne za pomocą nowych symboli.
NIVES WIDAUER
ur. w 1965 r., Bazylea, Szwajcaria
W latach 1985-86 studiowała historię i historię sztuki na Uniwersytecie w Bazylei
Integralną częścią jej pracy jest współpraca z teatrami i reżyserami, wynikająca z projektowania multimedialnych
scenografii. Tworzy filmy, wideo instalacje, obiekty z papieru, prace fotograficzne. W obu przypadkach Widauer
konsekwentnie bada przejścia pomiędzy sztuką, literaturą i sceną. Język i obraz, tekst i animacja, czas i przestrzeo to
parametry, które bada. W ten sposób świadomie zaciera granice między gatunkami sztuki.
Projekt współfinansowany ze środków
Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego w ramach
Małopolskiego Regionalnego Programu
Operacyjnego na lata 2007–2013.
SZTUKA WSPÓŁCZESNA NARODÓW
DAWNEJ MONARCHII
AUSTRO_WĘGIERSKIEJ