HISTORIA CMENTARZA WOJENNEGO W ŁUKOWIE

HISTORIA CMENTARZA WOJENNEGO W ŁUKOWIE
Cmentarz
wojskowy
w
Łukowie
przy
ulicy
Strzelniczej,
został utworzony przez Niemców w latach pierwszej wojny światowej.
Powstał obok terenu ówczesnych koszar wojskowych, zbudowanych przez
Rosjan po powstaniu styczniowym. Na przełomie lat 1917 – 1918, na terenie
cmentarza wzniesiono drewniany kościółek z trzema ołtarzami: głównym z dużą
figurą Chrystusa Ukrzyżowanego oraz dwa boczne. Na sześciu drewnianych
pilastrach przy ścianach bocznych wewnątrz kościółka, wypisane były
od podłogi do sufitu imiona, nazwiska, stopnie wojskowe i daty śmierci
poległych niemieckich żołnierzy.
Na cmentarzu znajdują się groby żołnierzy niemieckich, rosyjskich,
austriackich oraz polskich. Najwięcej grobów pochodzi z okresu I wojny
światowej, są też groby z wojny polsko – bolszewickiej oraz z okresu
międzywojennego, gdy cmentarz i kościółek służyły polskiemu garnizonowi
mieszczącemu się w koszarach.
Podczas II wojny światowej, Niemcy na terenie cmentarza pochowali
pewną ilość swoich żołnierzy. Ostatni pochówek miał miejsce w czerwcu 1944
roku, gdy pochowany został tutaj żołnierz narodowości turkiestańskiej służący
w armii niemieckiej. Po II wojnie światowej kościółek i zlokalizowany przy nim
cmentarz wojskowy nie były użytkowane, co przyczyniło się do zaniedbania
obiektu i cmentarza. Tabliczki z nazwiskami zmarłych były systematycznie
niszczone, a wyryte na krzyżach napisy uległy zatarciu. Oryginalny grobowy
pomnik mahometański (z półksiężycem) z jednego z grobów został w latach
60-tych
XX
wieku
zabrany
do
Muzeum
Okręgowego
w
Lublinie.
Kościółek na skutek zaprószenia ognia spłonął doszczętnie 6 kwietnia 1972
roku. Pozostały po nim tylko fundamenty. W 1990 roku z inicjatywy Burmistrza
rzędy grobów zostały ogrodzone krawężnikami.
Jesienią 1997 roku niemiecka Fundacja z Warszawy dokonała ekshumacji
większej części grobów niemieckich, wywożąc wydobyte szczątki w inne
miejsce. W 80-tą rocznicę bitwy warszawskiej (15 sierpnia 2000 roku)
dokonano odsłonięcia głazu – pomnika dla uczczenia bohaterów wojny
z bolszewikami. Od tego momentu, corocznie mieszkańcy Łukowa oraz Ziemi
Łukowskiej składają pod tablicą kwiaty i zapalają znicze. Do dnia dzisiejszego
na cmentarzu zachowało się 191 nagrobków z ciałami 219 żołnierzy różnych
państw, narodowości i religii. Warto nadmienić, iż niekiedy jeden nagrobek był
miejscem spoczynku kilku osób. Na podstawie posiadanej dokumentacji można
stwierdzić, iż na cmentarzu spoczywa 53 żołnierzy polskich, 56 Rosjan,
6 Niemców i 31 Austriaków. Nagrobki usytuowano w 10 szeregach.
Historia cmentarza wojskowego w Łukowie, choć niezbyt długa jest niezwykle
interesująca. Cmentarz przetrwał dwie wojny światowe i dotrwał do dnia
dzisiejszego, a jego dzieje są nierozerwalnie związane z Ziemią Łukowską.