iii. jakość podstawowych elementów środowiska

Obuwik pospolity, rez. „¯mudŸ”
Fot. O. Bielak
III. JAKOŒÆ PODSTAWOWYCH ELEMENTÓW ŒRODOWISKA
57
58
–
1. WSTÊP
Anna Tracz
(Wojewódzki Inspektorat Ochrony Œrodowiska w Lublinie)
Badania jakoœci œrodowiska prowadzone s¹
w ramach Pañstwowego Monitoringu Œrodowiska,
utworzonego na mocy ustawy z dnia 20 lipca 1991 r.
o Inspekcji Ochrony Œrodowiska (Dz.U. Nr 77 z
1991 r. poz. 335 z póŸniejszymi zmianami).
Zadaniem PMŒ jest gromadzenie i przetwarzanie danych o jakoœci œrodowiska oraz dostarczanie
informacji, które s³u¿¹ do analiz przyczynowo-skutkowych, a dalej do racjonalnego planowania przestrzennego i zarz¹dzania gospodark¹, tak by przy
mo¿liwe niskich nak³adach zapewniæ ochronê œrodowiska i zdrowia ludzi.
Wyniki badañ monitoringowych s³u¿¹ tak¿e do
oceny stopnia realizacji celów zak³adanych w programach ekologicznych oraz w podejmowanych
dzia³aniach naprawczych.
Realizacja zadañ PMŒ opiera siê na wieloletnich programach krajowych zatwierdzanych przez
Ministra Œrodowiska oraz regionalnych i lokalnych
programach wojewódzkich, zatwierdzanych przez
wojewodê.
Programy monitoringu wód powierzchniowych
uzgadniane s¹ ponadto z Regionalnym Zarz¹dem
Gospodarki Wodnej w Warszawie.
W 1999 r. zadania monitoringu województwa
lubelskiego realizowane by³y zgodnie z:
– „Programem Pañstwowego Monitoringu Œrodowiska na lata 1998-2002”,
– „Programem badañ regionalnego monitoringu œrodowiska dla województwa lubelskiego w 1999 r.”.
Monitoring jakoœci œrodowiska województwa
lubelskiego realizowany jest w ramach:
–
–
sieci krajowej (podstawowej) – obejmuj¹cej
g³ówne elementy œrodowiska, utworzonej dla
potrzeb kontroli dzia³añ na rzecz ochrony œrodowiska, wynikaj¹cych z miêdzynarodowych zobowi¹zañ podpisanych przez Polskê,
sieci regionalnych – obejmuj¹cych g³ówne
elementy œrodowiska, utworzonych dla oceny
regionalnych dzia³añ na rzecz ochrony œrodowiska,
1. WSTÊP
sieci lokalnych, których zadaniem jest kontrola
wybranych elementów œrodowiska, istotnych ze
wzglêdu na miejscowe uwarunkowania.
Monitoring jakoœci œrodowiska tworz¹ nastêpuj¹ce podsystemy:
– monitoring powietrza wraz z badaniem chemizmu opadów atmosferycznych,
– monitoring wód powierzchniowych,
– monitoring wód podziemnych,
– monitoring gleb,
– monitoring odpadów,
– monitoring ha³asu.
Badania jakoœci œrodowiska na terenie województwa lubelskiego prowadzone s¹ przez:
– Wojewódzki Inspektorat Ochrony Œrodowiska
w Lublinie,
– Wojewódzk¹ Stacjê Sanitarno-Epidemiologiczn¹
w Lublinie,
– instytuty naukowo-badawcze: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Warszawie, Pañstwowy Instytut Geologiczny w Warszawie, Instytut Uprawy Nawo¿enia i Gleboznawstwa
w Pu³awach,
– wy¿sze uczelnie,
– zak³ady przemys³owe.
Koordynatorem realizacji zadañ Pañstwowego
Monitoringu Œrodowiska jest G³ówny Inspektor
Ochrony Œrodowiska.
Bezpoœredni nadzór merytoryczny z ramienia
GIOΠprowadzi:
– Instytut Ochrony Œrodowiska w Warszawie –
w zakresie ochrony powietrza, czystoœci i podatnoœci na degradacjê jezior, ochrony przed ha³asem,
– Instytut Gospodarki Odpadami w Katowicach –
w zakresie gospodarki odpadami,
– Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej
w Warszawie Oddzia³ we Wroc³awiu – w zakresie ochrony rzek i chemizmu opadów atmosferycznych,
– Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej
w Warszawie – w zakresie ochrony przed promieniowaniem,
– Pañstwowy Instytut Geologiczny w Warszawie
– w zakresie wód podziemnych.
Wyniki badañ stanu œrodowiska gromadzone s¹
w komputerowych bazach danych:
1) SAZP-W – baza danych monitoringu zanieczyszczeñ powietrza,
2) JAWO – baza danych monitoringu rzek,
3) JEZIORA – baza danych monitoringu jezior,
4) OPH – baza danych monitoringu ha³asu,
5) SIGOP-W – baza danych monitoringu odpadów.
59
Ocenê jakoœci œrodowiska wykonuje siê w oparciu o obowi¹zuj¹ce prawnie standardy imisyjne,
ustalone dla oceny jakoœci powietrza atmosferycznego, ha³asu i wód powierzchniowych. Ocena stanu pozosta³ych komponentów œrodowiska prowadzona jest w oparciu o wieloletnie obserwacje oraz
wytyczne opracowane dla potrzeb PMŒ.
Dzia³ania przygotowuj¹ce Polskê do cz³onkostwa w Unii Europejskiej.
Polska, jako kraj stowarzyszony z Uni¹ Europejsk¹, podjê³a wspó³pracê z Europejsk¹ Agencj¹ Ochrony Œrodowiska (EEA) w zakresie tworzenia Europejskiej Sieci Monitoringu i Informacji o Œrodowisku.
Dla zapewnienia reprezentatywnych w skali europejskiej informacji o jakoœci œrodowiska EEA
utworzy³a:
– Europejsk¹ Sieæ Monitoringu i Informacji o Jakoœci Powietrza EUROAIRNET,
– Europejsk¹ Sieæ Monitoringu i Informacji o Wodach Œródl¹dowych EUROWATERNET.
W pierwszym etapie udzia³u Polski w europejskich sieciach monitoringu, z terenu województwa
60
lubelskiego wybrano nastêpuj¹ce stacje i punkty
pomiarowe, spe³niaj¹ce kryteria EEA, które w³¹czono odpowiednio:
–
–
do sieci EUROAIRNET:
• automatyczne stacje w Zbere¿u (WIOŒ Lublin) i w Jarczewie (IMGW),
do sieci EUROWATERNET:
• jezioro reperowe Bia³e W³odawskie,
• 12 punktów na rzekach: Bug (9), Huczwa (1),
Uherka (1), Krzna (1) – funkcjonuj¹cych dotychczas w krajowej sieci monitoringu rzek.
Pod k¹tem integracji z UE i wdro¿enia postanowieñ dyrektywy 96/62/EC, w sprawie oceny i zarz¹dzania jakoœci¹ powietrza, ustalaj¹cej obowi¹zek monitorowania jakoœci powietrza w sposób ci¹g³y, w miastach o liczbie powy¿ej 250 tys. mieszkañców, Wojewódzki Inspektor Ochrony
Œrodowiska wspólnie z Urzêdem Miejskim w Lublinie podj¹³ starania o pozyskanie œrodków z NFOŒiGW oraz z funduszy Unii Europejskiej na zorganizowanie automatycznego monitoringu powietrza
dla miasta Lublina.
CZÊŒÆ III. JAKOŒÆ PODSTAWOWYCH ELEMENTÓW ŒRODOWISKA