Walidacja, ERK i KRK w kontekście idei uczenia się przez całe życie

Witold WOŹNIAK, KOWEZiU
Walidacja, ERK i KRK
w kontekście idei uczenia się
przez całe życie
19 kwietnia 2011 r.
Zagadnienia
• Założenia LLL
• Założenia i cele KRK – ERK
• Walidacja – założenia, cele, warunki, zasady
• Projekt modelu walidacji
• Instytucje ds. walidacji
• Wyzwania
Główne założenia LLL
• osoba ucząca się w centrum zainteresowania
• pełniejsze wykorzystanie efektów uczenia się osób
w różnych miejscach, formach i okresach życia, a przede
wszystkim lepsze wykorzystanie doświadczenia życiowego,
w tym zawodowego
• gwarantowanie przez państwo równego traktowania różnych dróg
uczenia się, poprzez opieranie krajowych systemów kwalifikacji
na efektach uczenia się
• wskaźnikiem skuteczności polityki skupionej na osobach
uczących się jest ich wiedza, umiejętności i inne kompetencje,
a nie cechy dotyczące instytucji (np. wzrost nakładów na
szkolnictwo i szkolenia w firmach, jakość programów,
podręczników i kadry)
Cele LLL z dokumentu:
Perspektywa uczenia się przez całe życie
Kreatywność i innowacyjność
Przejrzysty i spójny krajowy system kwalifikacji
Różnorodna i dostępna oferta form wczesnej opieki i edukacji
Kształcenie i szkolenie dopasowane do potrzeb gospodarki i zmian
na rynku pracy
Środowisko pracy i zaangażowania społecznego sprzyjające
uczeniu się przez całe życie
Europejskie Ramy Kwalifikacji (ERK)
ERK są wspólnym europejskim układem
odniesienia umożliwiającym wzajemne
porównywanie i powiązanie systemów kwalifikacji
w poszczególnych krajach
(żeby jedno pasowało do drugiego)
Krajowe Ramy Kwalifikacji (KRK)
Krajowe Ramy Kwalifikacji dla uczenia się przez całe
życie:
są narzędziem służącym w danym kraju do
klasyfikowania kwalifikacji według poziomu danej
kwalifikacji; KRK ma jasne odniesienie do ERK
Z prac Zespołu Ekspertów ds. KRK
Założenia KRK
•
Możliwość odniesienia kwalifikacji do EQF
•
Czytelność systemu edukacyjnego dla obywateli
•
Dialog z rynkiem pracy
•
Integracja edukacji ogólnej, zawodowej i wyższej
•
Spójność systemu kwalifikacji
•
Wspólny aparat pojęciowy
•
Przesunięcie akcentu z procesu na wynik
•
Promocja i wsparcie uczenia się przez całe życie
Jens Bjornavold, Cedefop
(Warszawa, listopad 2009)
Cele wprowadzenia KRK
1. Przejście z systemu edukacji skoncentrowanego na procesie
nauczania do systemu opartego na efektach uczenia się
2. Stworzenie systemu umożliwiającego uznawanie efektów
uczenia się pozaformalnego i nieformalnego
3. Stworzenie praktycznych możliwości szybkiego reagowania
na nowe potrzeby społeczeństwa, w tym rynku pracy
Cele wprowadzenia KRK II
4. Zapewnienie większej integracji wszystkich trzech rodzajów
(sektorów) edukacji w Polsce (ogólnej, zawodowej, wyższej)
5. Stworzenie warunków umożliwiających uznawanie kwalifikacji
nadawanych w Polsce w innych krajach, w tym zwłaszcza
w państwach członkowskich UE
6. Zrealizowanie zobowiązań, które wynikają z uzgodnionych
w ramach UE uregulowań dotyczących tego obszaru
Walidacja
walidacja efektów uczenia się to
„proces potwierdzania, że określone, poddane
ocenie efekty uczenia się uzyskane przez
uczącego się odpowiadają konkretnym efektom
wymaganym w ramach jednostki (uczenia się)
lub kwalifikacji”
Załącznik nr 1. do dokumentu Komisji Wspólnot Europejskich pt.: ZALECENIE PARLAMENTU
EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie ustanowienia Europejskiego systemu transferu i akumulacji punktów w
kształceniu i szkoleniu zawodowym (ECVET) [SEK(2008) 442 SEK(2008) 443] (Bruksela, dnia 9.4.2008)
Europejski kontekst walidacji
Zaleca się:
• stosowanie podejścia opartego na efektach
uczenia się przy definiowaniu i opisywaniu
kwalifikacji
• należy propagować walidację ocenionych
efektów uczenia się pozaformalnego
i nieformalnego
Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady w z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie
ustanowienia europejskiego systemu transferu osiągnięć w kształceniu i szkoleniu
zawodowym (ECVET)
Kontekst europejski II
„każdy poziom kwalifikacji powinien być
zasadniczo osiągalny przez osoby
podążające różnymi ścieżkami
edukacji i kariery”
Zalecenie Parlamentu Europejskiego i
Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w
sprawie ustanowienia europejskich ram
kwalifikacji dla uczenia się przez całe
życie (EQF)
Cele wprowadzenia walidacji kompetencji
1. Umożliwienie nadania statusu formalnego
kompetencjom zdobywanym w toku uczenia się
pozaformalnego i nieformalnego, w tym – w toku pracy
2. Ułatwienie migracji zarobkowej i edukacyjnej
w ramach UE
3. Zdobywanie zatrudnienia zgodnego z posiadanymi
kwalifikacjami
4. Ukierunkowanie dalszego uczenia się
Walidacja jako odpowiedź na potrzeby
• Doświadczenia wynikające z migracji
• Potrzeby osób indywidualnych potwierdzone
w ramach projektów walidacyjnych
• Mobilność na dynamicznym rynku
• Rozwój idei i praktyki LLL
• Brak rozwiązań kompleksowych
Warunki wstępne
• upowszechnienie stosowania języka kwalifikacji w obszarach edukacji
i rynku pracy
• inwentaryzacja kwalifikacji i utworzenie ich centralnego rejestru
• identyfikacja aktualnie funkcjonujących praktyk walidacyjnych (branżowych,
lokalnych i innych)
• stworzenie mechanizmów gwarantujących równoważność efektów uczenia
się, osiąganych w systemie formalnym, pozaformalnym i nieformalnym
• zapewnienie jakości procesu/procedur walidacyjnych
• zapewnienie warunków prawnych i instytucjonalnych dla sprawnego
funkcjonowania walidacji
• utworzenie – w ramach Instytucji ds. Krajowego Systemu Kwalifikacji (IKSK)
– rejestru instytucji walidujących oraz wprowadzenie mechanizmów
akredytowania/licencjonowania tych instytucji
• centralna instytucja czuwająca nad standardami walidacji – IKSK
Zasady
European guidelines for validating*… przedstawia zbiór zasad, na których
powinna się opierać walidacja. Są wśród nich:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Zasada dobrowolności
Zasada przestrzegania prywatności osób ubiegających się o walidację
Zasada równego dostępu oraz uczciwego traktowania
Zasada zaangażowania różnych interesariuszy przy ustanawianiu systemu
walidacji
Zasada obecności w systemie mechanizmów doradztwa dla indywidualnych osób
ubiegających się o walidację
Zasada oparcia systemu walidacji na mechanizmach zapewniania jakości
Zasada uczciwości, przejrzystości i wsparcia procesów, procedur i kryteriów
walidacji przez system zapewniania jakości
Zasada uwzględniania uprawnionych interesów interesariuszy oraz
zrównoważonego udziału różnych zainteresowanych podmiotów
Zasada obiektywizmu procesu walidacji i unikania konfliktu interesów
Zasada posiadania odpowiednich kompetencji zawodowych przez osoby
przeprowadzające ocenę
* European guidelines for validating non-formal and informal learning. CEDEFOP, 2009.
Zasady II
Zestaw ten można uzupełnić również o zasady:
• Spójności z Krajowym Systemem Kwalifikacji
• Rozłączności procesu uczenia się i oceny jego
efektów
• Wiarygodności procesów, procedur i kryteriów
walidacji
Propozycja modelu walidacji
Dalsze uczenie się
Rynek pracy
Rynek pracy
Dyplom lub inny dokument potwierdzający kwalifikację
Walidacja
Ocenianie – egzamin
zewnętrzny
efektów
Standard
kwalifikacji
(przewidywany efekt
uczenia się, np.
podstawa programowa)
uczenia się
Inny dokument niż dyplom
potwierdzający kwalifikację
(awans zawodowy, funkcja społeczna,
zwolnienie z części programu uczenia się
formalnego)
Walidacja
Ocenianie efektów uczenia się
efektów
Uczenie się
uzupełniające
uczenia się
Dokumentowanie
efektów uczenia
się/doświadczeń
edukacyjnych
Informacja
i doradztwo
edukacyjnozawodowe,
wsparcie
Identyfikacja
kompetencji
Uczenie się formalne
Uczenie się pozaformalne i nieformalne
Rynek pracy
Inny dokument niż dyplom potwierdzający
kwalifikację (awans zawodowy, funkcja
Dalsze uczenie się
społeczna, zwolnienie
z części programu uczenia się formalnego)
Dyplom lub inny dokument
potwierdzający kwalifikację
INSTYTUCJE
WALIDUJĄCE
PROCEDURY
egzamin
portfolio
dyskusja
obserwacja
udokumentowane
doświadczenie
mieszane
lub inne
OCENIANIE – metody
Informacja, poradnictwo, doradztwo edukacyjne i zawodowe; wsparcie
IDENTYFIKACJA KOMPETENCJI
KLIENT
Jak
walidować?
Instytucje
Instytucja ds. Krajowego
Systemu Kwalifikacji
Standardy
jakości
dotyczące:
System akredytacji/licencji
-kadry
-bazy
-procedur
Regionalne/lokalne, branżowe
ośrodki egzaminowania/walidacji
Instytucje
Proponowane zadania IKSK dotyczące walidacji:
–
prowadzenie i aktualizowanie rejestru kwalifikacji. Należy określić zasady wprowadzania
nowych kwalifikacji do rejestru i zasady usuwania ich z rejestru, tj.
•
jakie podmioty mogą je zgłaszać
•
jakie warunki powinny spełniać te kwalifikacje
•
jakie stosuje się procedury prowadzące do uzyskania kwalifikacji
–
opracowywanie standardów jakości na potrzeby akredytacji/licencjonowania
instytucji/placówek walidujących
–
udzielanie licencji/akredytacji na przeprowadzanie egzaminów potwierdzających kwalifikacje
i/lub walidację kompetencji (należy określić szczegółowe warunki takiej akredytacji, okres na
jaki jest udzielana itp.)
–
prowadzenie i aktualizowanie rejestru instytucji/placówek przeprowadzających egzaminy
potwierdzające kwalifikacje i/lub walidację kompetencji
–
monitorowanie instytucji/placówek przeprowadzających egzaminy potwierdzające
kwalifikacje i/lub walidację kompetencji
Instytucje
Proponowane zadania regionalnych/lokalnych, branżowych ośrodków
egzaminowania/walidacji:
−
przeprowadzanie egzaminów i/lub innych form oceniania efektów uczenia się
−
wydawanie dyplomów potwierdzających kwalifikacje i/lub innych dokumentów
potwierdzających efekty uczenia się
−
prowadzenie i archiwizowanie dokumentacji procesów walidacji
−
prowadzenie rejestru egzaminatorów i walidatorów
−
prowadzenie banków zadań egzaminacyjnych (teoretycznych i praktycznych)
i procedur walidacyjnych
−
doradztwo (?)
−
jakie jeszcze?
−
…………..
Wyzwania
• finansowanie procesu walidacji
• walidacja w kontekście zawodów regulowanych
• dostępność polskiego systemu walidacji dla
osób spoza Polski i spoza UE
• proces odnawiania certyfikatów/dyplomów
wydawanych na czas określony (określenie
warunków zapewnienia ważności danej
kwalifikacji)
Dziękuję
[email protected]