mgr Dorota Janicka - 2008 by spniziny.tuczepy.pl

Internet w edukacji –wady i zalety
Dorota Nizioł-Janicka
Komputery zawładnęły niemal wszystkimi dziedzinami życia. Mogą one zawładnąć także ludzką
psychiką. Najbardziej podatne są dzieci. Kształtująca się psychika dziecka jest bombardowana
wielobarwnym światłem z ekranu komputera, dochodzą do tego emocje wynikające z przeżyć w wirtualnym
świecie. Kiedy zauważamy uzależnienie od komputera? Wówczas, gdy komputer zastępuje dzieciom
przyjaciół i rodzinę, gdy uciekają od problemów i chcą zapomnieć o kłopotach. Wiele godzin spędzonych
przy komputerze zaburza ich rozwój głównie w aspekcie społecznym. Młody człowiek –uczeń, student
zapomina o istnieniu realnego świata, odsuwa się od domu, przyjaciół, powiększając ciągle grono znajomych
w sieci. Dzieci uzależniają się od gier komputerowych zaniedbując higienę osobistą, posiłki, kontakty
z rodzeństwem i rodzicami, izolują się od rówieśników, często mają huśtawkę nastrojów. Dochodzi do tego
negatywny wpływ na rozwój fizyczny: wzrok, bóle głowy i pleców. Narażone są również na niebezpieczne
witryny nienawiści, pornografii czy przemocy. Jednak atrakcyjność różnorodnej aktywności w Internecie
sprawia, że uczniowie spędzają z komputerem coraz więcej czasu. Powszechność Internetu jest nie do
podważenia. Korzyści wypływające z jego korzystania to: łatwość w nawiązywaniu kontaktów z drugimi
osobami za pomocą poczty elektronicznej, Gadu-Gadu, Tlenu; ogromne źródło wiedzy; źródło rozrywki: gry,
słuchanie muzyki, telewizja, czat; wiadomości podawane przez serwisy informacyjne; publikowanie
materiałów.
Toteż jak nauczać, aby w konsekwencji młodzież mądrze korzystała z Internetu?
Zadaniem nauczyciela jest omówienie mechanizmów i możliwości Internetu oraz pokierowanie młodym
człowiekiem tak, aby nauczyć go zmiany sposobu pracy przy jednoczesnym pozostaniu sobą. Realizacja tego
zadania przy dobrze opracowanym rozkładzie materiału oraz przy wypełnieniu ciekawymi zadaniami lekcji,
jest stosunkowo prosta. Chciałabym, aby uczeń, nie poszukiwał w sieci rzeczy nieistotnych, a potrafił
wyselekcjonować informacje istotne. Z osoby przekazującej wiedzę, nauczyciel powinien stać się
dla młodzieży, przewodnikiem pokazującym sposób docierania do różnych informacji, znajdujących się
w określonych miejscach. Umiejętne używanie komputera na lekcji może wspomagać nauczanie. Co więcej korzystając z dobrze opracowanych do celów szkolnych programów można nie tylko pobudzić uczniów
do dyskutowania, wymiany myśli, wzajemnego oddziaływania na siebie. Konstruować lekcje tak ,
aby pobudzać różnego typu aktywność oraz pokazywać dany przedmiot lub zagadnienie, jako dziedzinę,
którą można się „bawić”.
Niewątpliwie komputer ułatwia wykonywanie wielu zadań, nie zwalnia
jednakże z prac z jakimi mamy do czynienia w dobrze realizowanym procesie edukacyjnym. Czasochłonne
jest np. przygotowywanie materiałów edukacyjnych - prezentacji w PowerPoincie. Bogate możliwości
komputera oznaczają dla nauczyciela konieczność nieustannego dokształcania się, poszukiwania
oprogramowania
i zapoznawania się z nim, poszukiwania i weryfikowania adresów internetowych.
Ponadto nauczyciel, który zaskakiwany jest wielością nowych sytuacji, musi się nauczyć właściwie na nie
reagować. Tak więc
dla zaangażowanego nauczyciela wprowadzenie do procesu edukacyjnego
komputera oznacza znaczne zwiększenie nakładu pracy. Warto wspomnieć i o tym, że bardzo często
nauczyciel musi pokonać rozmaite trudności o charakterze organizacyjnym, związane z dostępem do sprzętu,
jego zainstalowaniem, przyniesieniem ekranu itp. Sieć komputerowa, jak każde narzędzie pracy, ma swoje
ograniczenia. Dostęp do dużej liczby informacji sprawia trudności w ich wyborze.
Co z prezentowanych materiałów jest ważne? Jaka informacja jest szkodliwa? Internet dla ucznia może
być miejscem, gdzie nie tylko zdobywa on informacje potrzebne w czasie nauki, ale może stać się również
źródłem rozwijania indywidualnych zainteresowań i wymiany doświadczeń z innymi ludźmi. Błędem byłoby
myśleć, że Internet może zastąpić tradycyjne metody zdobywania informacji oraz osobiste kontakty z innymi
ludźmi. Jednak to szkoła i nauczyciele są odpowiedzialni za wpojenie umiejętności korzystania z tego źródła
oraz uświadomienie zagrożeń, jakie ze sobą niesie. Punktem odniesienia pozostaje jedynie miejsce,
w którym dana informacja jest zamieszczona. Obok tych działań koniecznym się wydaje tworzenie
katalogów stron internetowych sprawdzonych i godnych polecenia uczniom. Pomimo wielu przytoczonych
zagrożeń pod względem prezentowanych treści, Internet jawi się jako atrakcyjna forma edukacji. Internet
gwarantuje, że informacja jest najświeższa i najdokładniejsza, zapewnia możliwość przechowywania
informacji w pojedynczym źródle, zapewnia czytelność dostarczania ogromnych, często bardzo złożonych
zasobów informacyjnych przy minimalnym nakładzie kosztów, czasu i wysiłku. Celem komputera, jako
narzędzia edukacyjnego jest: kształtowanie u uczniów umiejętności rozumowego poznania, krytycznego
myślenia przez analogię, stymulowanie do twórczego myślenia i współdziałania w grupie
przy rozwiązywaniu określonych projektów.
1
Na wyjątkowość dydaktyczną komputera rzutuje fakt, iż jest to jedyne istniejące narzędzie, którego
możliwości mogą być pomnażane w sieci, stanowiącej tym samym „przedłużenie możliwości ludzkiego
intelektu”. Sieci komputerowe, umiejętnie wykorzystywane do celów edukacyjnych, stanowią środowisko
świadomego uczenia się.
Uczeń sprawnie poruszający się w takim środowisku będzie traktował je jako „okno” na świat,
dostarczające wciąż nowych informacji. Sam będzie mógł dokonywać analizy uzyskanych informacji.
Internet to idealne narzędzie do wspierania edukacji ustawicznej. Komputer, zgodnie ze swoimi
możliwościami, może nie tylko eksponować program do opanowania i wspierać go ilustracjami,
ale także sprawdzać jego przyswojenie i zrozumienie, określać drogę uczenia się i przechowywać
dla prowadzącego samokształcenie, potrzebne informacje. Jest to forma samokształcenia, która zapewne
będzie się dynamicznie rozszerzać i wzbogacać. Należy wyraźnie jednak zaznaczyć,
że komputery
i sieć Internet nie mają zastąpić dotychczasowych form uczenia się, lecz je wzbogacić
i przyczynić się
do wzrostu ich efektywności.
Wartości Internetu dla zastosowań edukacyjnych należy rozpatrywać w dwóch aspektach: pierwszy jaką wartość stanowią treści znajdujące się w sieci, zaś drugi - to wykorzystanie i forma prezentacji owych
treści. Rozpatrując drugi aspekt zastosowań Internetu w edukacji, należy podkreślić ważną jego zaletę prezentowane treści są atrakcyjne pod względem formy. Wśród wielu usług dostępnych przez sieć jedna
wydaje się najciekawszą z punktu widzenia edukacji. Są to strony WWW, czyli system powiązanych ze sobą
informacji (tekstu, obrazów, zapisów dźwiękowych i filmowych) udostępnianych w sieci Internet w porcjach
zwanych stronami. Uczący się ma możność otrzymania wiadomości z dowolnego ogniwa w zależności
od jego wyboru. Czytany tekst w książce, może mieć charakter bierny, hipertekst wymusza zawsze
aktywność, umożliwia, indywidualne podejście do nauczania, samodzielną i aktywną pracę ucznia, a nawet
samokształcenie.
Internet umożliwia i rozwija kontakty. Surfowanie w sieci daje okazję do wymiany opinii z innymi ludźmi.
Liczne badania wskazują, że praca w sieci sprzyja lepszemu kontaktowi pomiędzy uczniami aniżeli inne
formy współpracy. Warto zwrócić uwagę, że sieć komputerowa nie zastępuje dotychczasowych form uczenia
się, lecz je rozszerza.
Internet jest fenomenem współczesnej cywilizacji. Jest natychmiastowy, bezpośredni, ma światowy zasięg,
jest nieskończenie rozszerzalny. Jest egalitarny, to znaczy - każdy mający odpowiedni sprzęt
i
umiarkowane umiejętności techniczne może być aktywnie obecny w cyberprzestrzeni, ogłaszać swoje
przesłanie światu i domagać się uwagi. Pozwala jednostkom bawić się anonimowością. fantazjować, a także
dzielić się swoimi doświadczeniami. Może być wykorzystywany dla przełamania izolacji jednostek i grup,
ale także do jej pogłębienia. Dzisiejszy Internet to zjawisko społeczne na skalę globalną. Miejsce, gdzie
ścierają się wszystkie kultury i gdzie ludzie z całego świata komunikują się w celu wymiany poglądów,
wspólnej pracy, nauki i rozrywki. Internet łącząc zalety wszystkich znanych nam mediów zaoferował
możliwość osobistego udziału w nim każdego człowieka. Technologia Internetu sama w sobie jest wartością.
Każdej jednak wartości towarzyszą antywartości. To, jakie skutki w życiu i rozwoju psychicznym człowieka
technologia ta wywoła, zależy przede wszystkim od korzystającego z niej człowieka, od jego świadomości,
od rozumnego korzystania z osiągnięć współczesnej techniki, od umiejętności wyboru i podejmowania
właściwych decyzji, rozumienia i respektowania wartości, od wrażliwości etycznej.
Wymienione cechy Internetu sprawiają, że stał się on zjawiskiem kulturowym o wymiarach
podmiotowych i społecznych. W związku z tym ważne stają się pytania o kwestie etyczne w sprawach
takich, jak prywatność, bezpieczeństwo, poufność danych, rozpowszechnianie plotek i wiele innych. Rodzice
oraz nauczyciele powinni uczynić wszystko, aby technologiom informacyjnym nadać taki kształt i wymiary
kulturowe, żeby wyrastająca w ich dobie młodzież czerpała z nich jedynie dobre wartości ,które służą
wszystkim ludziom oraz całej cywilizacji.
Bibliografia:
Internet-korzyści i zagrożenia; Centrum Edukacji Społeczeństwa, Warszawa 1995r
http/WWW.dzieckowsieci.pl/strona.php?p=83
http/WWW.wiadomosc24.pl/artykul/zespol_uzaleznienia_od_internetu_choroba_xxi_wieku6438.html
2