lert prawny - sdzlegal Schindhelm

@LERT PRAWNY
Lipiec 2013
Przepisy prawa antymonopolowego dotyczą wszystkich przejawów aktywności
przedsiębiorców. Każdy podmiot gospodarczy narażony jest na ryzyko wszczęcia
postępowania antymonopolowego przez UOKiK oraz zapłaty kary pieniężnej. Tylko w
ubiegłym roku UOKiK wszczął 112 postępowań antymonopolowych i nałożył na
przedsiębiorców kary w łącznej wysokości 165,9 mln zł. W ostatnim czasie zauważyć
można znaczący wzrost ryzyk w związku z naruszeniami prawa antymonopolowego.
Potwierdzeniem tego są planowane zmiany w ustawie o ochronie konkurencji i
konsumentów
wprowadzające
zasady
odpowiedzialności
finansowej
osób
zarządzających przedsiębiorstwami za zawarcie antykonkurencyjnego porozumienia,
jak również aktywna polityka UOKiK przeciwdziałania naruszeniom prawa
antymonopolowego na rynku odpadów. Zachęcamy Państwa do lektury naszego
kolejnego alertu prawnego, w którym Tomasz Szarek oraz Jarosław Fidala z Działu
Prawa Spółek i Prawa Antymonopolowego SDZLEGAL SCHINDHELM omawiają
aktualne tendencje w prawie antymonopolowym.
CZY MANAGER ZAPŁACI KARĘ ZA UDZIAŁ W
ZMOWIE?
Tomasz Szarek, radca prawny, Partner w SDZLEGAL SCHINDHELM, kieruje Działem Prawa
Spółek i Prawa Antymonopolowego, specjalista z zakresu prawa spółek i M&A.
23 lipca 2013 r. Rada Ministrów przyjęła
projekt nowelizacji ustawy z 16 lutego 2007 r.
o ochronie konkurencji i konsumentów
(„Ustawa”), zakładający m.in. możliwość
nałożenia przez UOKiK kary pieniężnej do
2.000.000,00
zł
na
osoby
fizyczne
zarządzające przedsiębiorstwem, które zawarło
porozumienie
ograniczające
konkurencję
(projektowany art. 4 pkt 3a), art. 6a oraz art.
106a) Ustawy). Oznacza to, że w przypadku
stwierdzenia przez UOKiK, iż przedsiębiorca,
np. uczestniczył w zmowie z konkurentami,
ustalał ceny odsprzedaży z dystrybutorami, lub
w jakikolwiek inny sposób uzgadniał warunki
swojej polityki rynkowej niezgodnie z prawem
antymonopolowym, obok kary nakładanej na
samego przedsiębiorcę możliwe będzie
nałożenie na podstawie odrębnej decyzji kary
na osobę zarządzającą przedsiębiorstwem,
która umyślnie dopuściła, poprzez swoje
działania lub zaniechania do naruszenia zakazu
zawierania
porozumień
ograniczających
konkurencję.
Zgodnie z definicją „osoby zarządzającej”
zawartą w projektowanym art. 4 pkt 3a)
Ustawy nowe regulacje będą dotyczyć osób
kierujących
przedsiębiorstwem,
a
w
szczególności osób pełniących funkcję
kierowniczą lub wchodzących w skład organu
zarządzającego przedsiębiorcy.
W konsekwencji ostrze nowych przepisów
będzie wymierzone głównie przeciwko
członkom zarządu i menadżerom kierującym
bieżącą
działalnością
przedsiębiorcy
i
podejmującym decyzje w strategicznych dla
przedsiębiorcy sprawach, choć nie należy
wykluczyć
ryzyka
objęcia
nowymi
regulacjami szerszej grupy osób w zależności
od okoliczności danej sprawy.
Co ważne, kara będzie nakładana na wszystkie
te osoby, które dopuściły do naruszenia prawa
antymonopolowego w czasie kiedy ono
wystąpiło, a więc zarówno na aktualnych, jak i
byłych menadżerów i członków zarządu, o ile
w trakcie pełnienia ich funkcji doszło do
naruszenia prawa.
Kara pieniężna groziłaby nie tylko w sytuacji
aktywnego działania danej osoby, która
doprowadziła
do
naruszenia
prawa
antymonopolowego (np. uczestniczyła w
spotkaniach z konkurentami lub wymianie
mailowej), lecz również wówczas gdy osoba
taka zaniechała podjęcia odpowiednich działań
pomimo ryzyka naruszenia przepisów (np. nie
przeciwdziałała lub nie sprzeciwiała się
udziałowi spółki w zmowie).
Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że nowe
regulacje uzależniają możliwość nałożenia
kary od umyślnego charakteru działań lub
zaniechań danej osoby. Jako umyślne działanie
lub zaniechanie będą mogły być traktowane
nie tylko przypadki świadomego i celowego
zachowania się danej osoby niezgodnie z
prawem, lecz również sytuacje objęte tzw.
zamiarem ewentualnym, kiedy dana osoba
przypuszcza, że dojdzie do naruszenia prawa, i
godzi się z tym.
W związku z przyjęciem projektu nowelizacji
Ustawy przez Radę Ministrów coraz bardziej
realne stają się ryzyka wynikające z naruszenia
prawa
antymonopolowego
tak
dla
przedsiębiorców, jak i dla poszczególnych
osób
fizycznych,
które
zarządzają
przedsiębiorstwami. Osoby te powinny już
teraz zachować wzmożoną czujność w zakresie
budowania
świadomości
zasad
prawa
antymonopolowego, wczesnego eliminowania
wszelkich przejawów jego naruszenia oraz ich
zapobiegania. W przeciwnym razie, zarówno
przedsiębiorcy, jak i w niedalekiej przyszłości
również poszczególne osoby fizyczne mogą
odczuć poważne konsekwencje zaniechań w
tym obszarze.
www.schindhelm.com
RYNEK ODPADÓW POD LUPĄ UOKIK
Jarosław Fidala, prawnik, Associate w SDZLEGAL SCHINDHELM, członek Działu Prawa
Spółek i Prawa Antymonopolowego, specjalista z zakresu prawa antymonopolowego i competition
compliance
Zgodnie z ostatnimi komunikatami i
wyjaśnieniami
UOKiK,
polski
organ
antymonopolowy prowadzi obecnie blisko 30
postępowań na rynku usług odbioru i
zagospodarowania odpadów komunalnych.
Tak zintensyfikowana aktywność UOKiK na
tym rynku stanowi pokłosie wcześniejszych
zapowiedzi Urzędu, iż w związku z wejściem
w życie w styczniu tego roku nowelizacji
ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w
gminach,
zachowania
przedsiębiorców
działających w obszarze tego rynku będą
poddane szczególnej kontroli.
Zdaniem UOKiK obowiązujące regulacje
mogą likwidować efektywną konkurencję na
rynku odbioru i zagospodarowania odpadów,
co samo w sobie uzasadnia wzmożoną
aktywność UOKiK w zakresie bieżącego
monitorowania praktyk przedsiębiorców na tak
ukształtowanym
rynku
odpadów
oraz
szybkiego i zdecydowanego przeciwdziałania
ewentualnym
naruszeniom
efektywnej
konkurencji.
Mając na uwadze powyższe ryzyka, UOKiK
skupia się na eliminowaniu wszelkich naruszeń
przepisów ustawy z 16 lutego 2007 r. o
ochronie
konkurencji
i
konsumentów
zakazujących praktyk antykonkurencyjnych, a
więc tych działań przedsiębiorców, które
choćby potencjalnie stwarzałyby zagrożenie
dla istnienia efektywnej konkurencji na danym
rynku właściwym.
Wśród praktyk podejmowanych jednostronnie
przez danego przedsiębiorcę w grę mogą
wchodzić działania podmiotów dominujących,
które z uwagi na fakt posiadania takiej pozycji
na rynku odbioru i zagospodarowania
odpadów podejmują swe decyzje gospodarcze
bez żadnego obiektywnego uzasadnienia, w
oderwaniu od realiów ekonomicznych.
Przykładem może być narzucanie przez
przedsiębiorcę dominującego cen nadmiernie
niskich na rynku odbioru odpadów w celu
wyeliminowania z tego rynku konkurentów,
narzucanie nadmiernie wygórowanych cen za
przetwarzanie i składowanie odpadów, lub
stosowanie niejednolitych warunków umów
wobec podmiotów spełniających te same
kryteria.
Oprócz praktyk jednostronnych przedsiębiorcy
mogą stosować praktyki polegające na
wspólnym uzgadnianiu swoich działań
rynkowych w sposób szkodliwy dla
konkurencji.
Tzw.
antykonkurencyjne
porozumienia, w tym zmowy pomiędzy
konkurentami są bardzo surowo traktowane
przez UOKiK jako szczególnie niebezpieczne
formy ingerencji w konkurencję. W przypadku
rynku odpadów porozumienia mogą przybrać
postać tzw. zmów przetargowych, kiedy to
oferenci składający oferty na odbiór odpadów
w danym przetargu, zamiast konkurować
rezygnują
z
rywalizacji
na
rzecz
niedozwolonej współpracy. Przejawem takiej
niedozwolonej współpracy mogą być m.in.
konsorcja zawiązywane przez przedsiębiorców
pomimo braku jakichkolwiek ekonomicznych
www.schindhelm.com
przesłanek uzasadniających np. konieczność
skorzystania ze wspólnego potencjału w celu
realizacji danego zamówienia.
Tak szeroki aspekt potencjalnych ryzyk
antymonopolowych, które mogą wynikać z
działań przedsiębiorców na rynku odpadów
uzasadnia konieczność pogłębionej analizy
przez każdego przedsiębiorcę podejmowanych
zachowań oraz wprowadzenia odpowiednich
mechanizmów zabezpieczających, które będą
dostosowane do danej sytuacji i pozwolą
przedsiębiorcom
zabezpieczyć
się
w
długofalowej perspektywie przed działaniami
UOKiK wynikającymi z przyjętej polityki
antymonopolowej.
www.schindhelm.com