OBCHODY 94 ROCZNICY POWSTANIA WIELKOPOLSKIEGO

OBCHODY 94 ROCZNICY POWSTANIA WIELKOPOLSKIEGO
Gen. Józefowi Dowbór – Muśnickiemu poświęcone były odbywające się Poznaniu centralne
uroczystości 94 rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Uroczystości rozpoczęły się
w czwartek 27.12.2012r od składania kwiatów na mogile pierwszego dowódcy powstania
gen. Stanisława Taczaka na Cmentarzu ZasłuŜonych Wielkopolan. Główne uroczystości
odbyły się pod pomnikiem Powstańców Wielkopolskich, skąd uczestnicy przemaszerowali do
kościoła farnego.
Na trasie przemarszu składano kwiaty: przy tablicy pamiątkowej Franciszka Ratajczaka, przy
tablicy pamiątkowej Dowódców Powstania Wielkopolskiego, przy tablicy pamiątkowej
Ignacego Jana Paderewskiego i przy Pomniku XV Pułku Ułanów Poznańskich. W kościele
farnym odbyła się Msza Św. w intencji Powstańców Wielkopolskich. Następnie na Placu
Wolności uczestnicy obchodów powstania wspominali postać gen. Józefa DowborMuśnickiego w 145. rocznicę jego urodzin i 75. rocznicę śmierci. 16 stycznia 1919 roku
oficjalnie przejął on dowództwo nad powstaniem.
Gen. broni Józef Dowbór Muśnicki /Muzeum Powstania Wielkopolskiego/
Gen. Józef Dowbor-Muśnicki urodził się 25 października 1867 r. w Garbowie koło
Sandomierza, zmarł 26 października 1937 r. w Lusowie pod Poznaniem. Przez ponad 30 lat
słuŜył w wojsku rosyjskim. Wziął udział w wojnie rosyjsko-japońskiej w 1905 r. Podczas I
wojny światowej doszedł do stopnia generała i stanowiska dowódcy korpusu. W 1917 roku
został organizatorem I Korpusu Polskiego w Rosji. W styczniu 1919 roku Dowbor-Muśnicki
objął, po wyznaczeniu go przez Naczelną Radę Ludową, stanowisko dowódcy polskich sił
zbrojnych w byłym zaborze pruskim. Generał zaczął tworzyć regularną armię - Wojska
Wielkopolskie, które liczyły ok. 100 tysięcy ludzi. Po włączeniu w drugiej połowie 1919 r.
Wojsk Wielkopolskich do Wojska Polskiego, Dowbor-Muśnicki został dowódcą frontu
wielkopolskiego istniejącego do maja 1920 roku.
Samorząd województwa wielkopolskiego przygotował w tym roku kolekcjonerską metalową
figurkę Dowbor-Muśnickiego, przed rokiem wydana została figurka gen. Stanisława Taczaka
Oficjalne obchody rocznicy wybuchu powstania poprzedziła w środę inscenizacja przyjazdu
Ignacego Jana Paderewskiego do Poznania. Przyjazd polskiego kompozytora i męŜa stanu
było bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania.
Powitanie Ignacego Jana Paderewskiego na Dworcu Cesarskim w Poznaniu
Po uroczystym powitaniu 26 grudnia 1918 roku odbyły się w mieście liczne manifestacje
patriotyczne. Wreszcie słynne przemówienie Paderewskiego, wygłoszone z balkonu Hotelu
Bazar do zgromadzonych na Placu Wolności (Wilhelmplatz) zainicjowały ten
niepodległościowy zryw. Dokładnie niewiadomo, kto zaczął strzelać. Wiadomo, Ŝe pierwszą
ofiarą walk ulicznych był Polak – Franciszek Ratajczak.
„Śmierć Franciszka Ratajczaka” Obraz Leona Prauzińskiego
Odbyły się teŜ inscenizacje na ulicach miasta, przygotowane przez grupy rekonstrukcyjne.
Rekonstruktorzy pokazali scenki potyczek i walk ulicznych z oddziałami pruskimi.
Apelem pamięci, salwą honorową oraz złoŜeniem wieńców przed Grobem Nieznanego
śołnierza i na mogiłach powstańczych na Wojskowych Powązkach stolica uczciła w piątek
94. rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego. "94 lata temu Wielkopolanie sięgnęli po
broń, aby wywalczyć niepodległość. ZwycięŜyli kosztem ponad 2 tys. zabitych i kilku tysięcy
rannych. Po ponad 120 latach zaboru Wielkopolska mogła wrócić w granice Rzeczpospolitej.
Spełniły się marzenia kilku pokoleń naszych przodków o wolnej i niepodległej ojczyźnie,
marzenia okupione krwią i cierpieniem. (...) Przy Grobie Nieznanego śołnierza oddajemy
hołd tym, dla których Polska godna była ceny najwyŜszej i nie wahali się jej zapłacić" mówił podczas uroczystości przed Grobem Nieznanego śołnierza marszałek województwa
wielkopolskiego Marek Woźniak.
Jak zaznaczył, Powstanie Wielkopolskie długo nie mogło doczekać się sprawiedliwej oceny
znaczenia tej insurekcji. "Jego uczestnicy odeszli na zawsze, często w poczuciu rozgoryczenia
i niedocenienia. Nie moŜemy juŜ tego naprawić, moŜemy jednak w wolnej i demokratycznej
Polsce dawać świadectwo ich czynów i dbać o to, aby pamięć o Powstaniu Wielkopolskim nie
zaginęła, a wysiłek i poświęcenie naszych przodków na zawsze zajęły godne miejsce na
kartach polskiej historii. By niosąc ich dziedzictwo pokazywać, jak cenną rzeczą jest wolność
i niepodległość, jak wielką siłą jest społeczna solidarność i mądre młodzieŜy chowanie" powiedział Woźniak. Przypomniał takŜe postać dowódcy Powstania Wielkopolskiego gen.
Józefa Dowbora-Muśnickiego człowieka, który "poprowadził Wielkopolan do zwycięstwa".
"Który potrafił w pełni wykorzystać panującą w Wielkopolsce solidarność społeczną i
stworzyć z pospolitego początkowo ruszenia armię zdolną pokonać znacznie silniejsze od
siebie siły, zdolną nie tylko odzyskać wolność na zachodzie, ale takŜe wspomóc
Rzeczpospolitą w walkach na wschodzie" - podkreślił marszałek województwa
wielkopolskiego.
Podczas uroczystości przedstawiciel metropolity warszawskiego kard. Kazimierza Nycza
odmówił modlitwę w intencji uczestników Powstania Wielkopolskiego. Przed Grobem
Nieznanego śołnierza, gdzie wartę honorową zaciągnęli Ŝołnierze i harcerze, odczytano apel
pamięci, oddano trzykrotną salwę honorową, odbyła się takŜe parada hufców harcerskich.
W intencji uczestników walk wcześniej odbyła się msza św. w kościele ojców Dominikanów.
Hołd powstańcom wielkopolskim oddano takŜe na Wojskowych Powązkach, gdzie znajdują
się mogiły ok. 60 uczestników zrywu.
Powstanie Wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 roku w Poznaniu. 6 stycznia 1919 roku
Poznań był wolny. Za przykładem Poznania poszły kolejne miasta Wielkopolski. Wojska
powstańcze wyzwoliły spod władzy niemieckiej niemal całą Wielkopolskę, a ziemie
stanowiące kolebkę państwowości wróciły do Polski.
Był to jedyny zakończony
zwycięstwem zryw niepodległościowy na terenie zaborów. Za koniec powstania historycy
uznają likwidację Frontu Wielkopolskiego 8 marca 1920 roku, choć powstańcze zdobycze i
prawo do Ziemi Wielkopolskiej dał odrodzonej Polsce Traktat Wersalski z 28 czerwca 1919
roku.
Opracowanie własne Ryszard Jaśkowski
Wykorzystano: (PAP, www.poznańczyk.com/powstanie.pl)