Czystość serca promieniuje odwagą

KONSPEKT KATECHEZY
Autorzy: s. Otylia Pierożek i ks. Piotr Pierzchała
Temat lekcji: Czystość serca promieniuje odwagą - bł. Piotr Dańkowski
Kontekst egzystencjalny bądź treściowy, do którego nawiązujemy: Lekcja przygotowująca młodzież do
Światowych Dni Młodzieży Kraków 2016 w ramach Projektu #MiO (MIŁOŚĆ i ODPOWIEDZIALNOŚĆ)
Cel lekcji: Zrozumienie czystości jako troski o dobre przygotowanie męstwa w trudnych chwilach i sytuacjach
Cele katechetyczne-wymagania ogólne:

Troska o czystość serca, które promieniuje wartościami między innymi: odwagą, męstwem

umocnienie omawianej zasady w życiu katechizowanych czystość rodzi odwagę
Treści nauczania-wymagania szczegółowe:

po zajęciach uczeń opowiada o bł. Piotrze Dańkowskim jako postaci historycznej

analizuje zasadę sięgania po większe wartości

wie, że szkoła czystości serca dostępna jest dla każdego człowieka

po lekcji korzysta z różnych źródeł informacji

udoskonalił pracę w zespole

świadomie przygotowuje się do ŚDM
Metody
 pogadanka
1

obejrzenie filmu lub prezentacji multimedialnej

praca z tekstem

rozmowa kierowana
Formy pracy uczniów
 praca na forum klasy

praca w grupach
Środki i pomoce dydaktyczne:

Rozważanie Ks. Edwarda Stańka, Czystość serca promieniuje odwagą, Bł. Piotr Dańkowski (19081942)

NASZ DZIENNIK
Literatura:
 św. Jan Paweł II

ks. Piotr Pawlukiewicz

ks. Pawlukiewicz, O samotności i odwadze

Ks. Edward Staniek, Czystość serca promieniuje odwagą, Bł. Piotr Dańkowski (1908-1942)

NASZ DZIENNIK
Zeszyt ucznia:
Tekst z podsumowania lekcji przez nauczyciela.
2
Przebieg zajęć
Powitanie i czynności
organizacyjne
Treści i zadania metodyczno-dydaktyczne
Nauczyciel sprawdza listę obecności i
wprowadza do modlitwy. Intencja modlitwy:
Módlmy się, abyśmy za przykładem bł. Piotra
Dańkowskiego starali się o czystość naszych
serc. Módlmy się słowami:
3 razy Zdrowaś Mario.
Pomoce
dydaktyczne
Czas
5 min.
Módlmy się:
Boże, Ty przez Niepokalane Poczęcie
Najświętszej Dziewicy przygotowałeś
swojemu Synowi godne mieszkanie
i na mocy zasług przewidzianej
śmierci Chrystusa zachowałeś Ją
od wszelkiej zmazy, daj nam za
Jej przyczyną dojść do Ciebie bez
grzechu.
Przez Chrystusa Twojego Syna,
Pana naszego. Amen.
Odwaga a czystość
W Onecie można przeczytać taki oto wpis:
Moim zdaniem odwaga jest bardzo pozytywną
cechą. Kojarzy się ona nam z bajkowymi
bohaterami, którzy dokonują wielkich czynów.
Jednak odwaga może się przejawiać w małych
czynach. Niektórzy sądzą, że jeśli ktoś zrobi coś
niedozwolonego, to jest odważny. Ale to
przyznanie się do popełnionego złego uczynku,
to jest odwaga. Trzeba umieć przyznać się do
błędu i ponieść konsekwencje z pokorą.
Niestety coraz mniej jest takich ludzi. Niektórzy
boją się ciemności, pająków i wielu innych
10 min.
3
rzeczy, ale jeśli w poważnej sytuacji zachowają
„zimną krew”, to mogą wykazać się wielką
odwagą. http://zapytaj.onet.pl/
Zastanówmy się, czym jest odwaga. Spróbujmy
zebrać skojarzenia związane z odwagą:
•
Brak strachu
•
Panowanie nad strachem
•
Pokonywanie bojaźni, strachu, lęku
Uczniowie wypisują na tablicy skojarzenia
związane z odwagą. Po tym zastanawiają się,
jak można stać się odważnym. Gdzie jest
źródło odwagi?
Odważny to jaki…?
Proszę teraz zastanowić się nad bohaterami
literackimi czy historycznymi z II wojny
światowej. Którego z nich możemy nazwać
odważnym.
Wymień
cechy
człowieka
odważnego, uzasadnij, dlaczego jest on
odważny.
Jednym z takich bohaterów II wojny światowej
był ks. Piotr Dańkowski. Był człowiekiem
odważnym. Zastanowimy się, dlaczego
możemy nadać mu taki tytuł?
5 min.
Definicja odwagi
Uczniowie prezentują wyniki swojej pracy a
następnie
nauczyciel
podsumowuje
prezentację grup.
2 min.
Podsumowanie: odwagę
rodzi czystość serca
Spójrzmy jak bł. Piotr Dańkowski zdobył
odwagę. Jaka inna wartość zrodziła w nim
postawę odwagi – heroizmu w chwilach
krytycznych.
Zapoznajmy się z tekstem. Pracujemy w
parach. Czytamy tekst i odpowiadamy na 2
Zał. 1,2,
20 min.
Jako notatka do
zeszytu może
posłużyć tekst, z
podsumowania
4
pytania:
lekcji przez
 Dlaczego ks. Piotra Dańkowskiego nauczyciela
możemy nazwać odważnym?
 2. Skąd ks. Piotr brał siły do bycia
odważnym?
Nauczyciel włącza nagrany tekst wklejony
poniżej z referatu ks. prof. Edwarda Stańka lub
czyta sam (Można też zadać połowie klasy do
opracowania zał. 1, a drugiej połowie - zał. 2)
Czystość jest sprawdzana i doskonalona na
krzyżowej drodze. Bóg się zgadza na takie
doświadczenia. Jest to widoczne, jak zgodził się
na nie, gdy Jego Syn przeżywał swój Wielki
Piątek. Jezus udowodnił, że na tak trudnej
drodze czystość miłości Boga objawia się
wyjątkowo jasno. Ks. Piotr to wiedział i
przeżywał z Jezusem Wielki Tydzień, dźwigając
własny krzyż i doskonaląc swą miłość do
oprawców.
Czystość serc przez zjednoczenie z Bogiem, w
akcie miłości, jest źródłem wielkiej odwagi i
mocy. Potrafi przyjąć każde uderzenie nawet
tak bolesne, jak Jezusa w czasie biczowania i
krzyżowania. Ta miłość obejmuje zawsze
oprawców, czyli jest objawieniem miłości
nieprzyjaciół, o której mówi Jezus. On przy
krzyżowaniu mówił: „Ojcze, odpuść im, bo nie
wiedzą co czynią”. Bł. Piotr nigdy nie był tak
blisko Jezusa, jak w ostatnich pięciu dniach
swego życia.
5
W spotkaniu z nim można odkryć wymiary
czystości, o których się rzadko mówi, a są nimi:
moc, odwaga i miłość wrogów. Ta miłość
potrafi prosić Ojca Niebieskiego o ich
zbawienie, bo wie, że mordowane jest tysiące
razy większym złem, niż cierpienie i śmierć z ich
ręki. Oni odbierają życie doczesne, a tracą
wieczne.
Czystość serca to wielka wartość dla tego
świata nieznana, a możliwa i bardzo ceniona
dla tego, kto kocha Boga i chce Go oglądać.
Dostrzega Go w Jezusie nawet w największym
cierpieniu i nieszczęściu. Ten, kto odczytuje
słowa Jezusa „Błogosławieni [czyli szczęśliwi]
czystego serca, albowiem oni Boga oglądać
będą”, a nie żyje pierwszym najważniejszym
przykazaniem: „Miłości Boga z całego serca”,
ten nie wie, o jak wielkie szczęście chodzi.
Robiąc rachunek sumienia z „odwagi” należy
uwzględnić naturalne wyposażenie, z którym
wchodzimy w życie. Doświadczenia okresu
dzieciństwa i wczesnej młodości mają wpływ
na nasze postawy w życiu dorosłym. Nie bez
znaczenia jest więc pytanie, w jakim klimacie
wychowawczym wzrastaliśmy. Odwaga jest
wyrazem siły moralnej, duchowej, stąd
o odwadze człowieka decyduje jego wolność,
zaangażowanie, twórczy wysiłek, wewnętrzna
praca, ofiarność.
Prawdziwa odwaga jest cnotą, nawykiem
6
stawiania czoła trudnościom życiowym. Ale
cnota ta nie gwarantuje bynajmniej
odważnego postępowania we wszystkich
trudnych okolicznościach. Każda sytuacja
wymaga od nas zaangażowania, pracy
wewnętrznej, wyboru i decyzji. Odwagi nie
można zaplanować. Objawia się w konkretnych
próbach życiowych.
Postawa małoduszności rodzi się z zamknięcia
we własnym życiu i z uznania go za jedyną
i najwyższą wartość. Odwaga jest wyrazem
dzielenia się własnym życiem z innymi.
Człowiek odważny doświadcza, że poza jego
własnym życiem (które w ludzkim wymiarze
jest najwyższą wartością), istnieją znacznie
większe wartości, dla których warto poświęcić
życie.
(„Cnota skarb wieczny; cnota klejnot drogi;
cnota mój kompas; cnotę miłuj, bo tym
państwa stoją” [Jan Kochanowski]).
Odwagi nie uczymy się poprzez jakiś sztuczny
trening. Celowe stawianie się w sytuacji
zagrażającej życiu tylko po to, aby udowodnić
sobie własną odwagę, jest niemoralne. Odwagi
uczymy się przede wszystkim poprzez nasze
wybory moralne. Czystość serca, wierność
Bogu! Szkołą odwagi jest nasza ofiarność
i szlachetność
w małych,
zwyczajnych,
codziennych sprawach, które wymagają
zmagania się z własną słabością, egoizmem,
małodusznością, schlebianiem sobie.
7
Odwaga jest cnotą ludzi pokornych.
Subiektywne przekonanie o swojej wielkiej
odwadze zwykle nie sprawdza się w sytuacjach
rzeczywistego zagrożenia. Rzeczywistą odwagą
częściej odznaczają się ludzie cisi, którzy
skromnie myślą o sobie.
Ludzie odważni są świadomi, że najgłębsze
źródło
ich
nieustraszoności
i męstwa
w trudnych chwilach leży poza nimi. Dziwią się
nieraz swojej postawie: skąd – będąc z natury
tak lękliwymi – było ich stać na heroizm.
Odkrywają wtedy, że odwaga jest darem
i łaską samego Boga. Dar odwagi – dar
męstwa jest jednym z darów Ducha Świętego.
Stąd też zdobywamy tę cnotę nie tylko
poprzez pracę nad sobą, ale także poprzez
codzienną modlitwę o łaskę odwagi, zarówno
w małych codziennych trudnościach, jak też
w wielkich, nadzwyczajnych zagrożeniach
własnego życia czy też życia naszych bliźnich.
Zadanie domowe
Zastanów się nad pytaniem: Czy daję Rachunek
świadectwo o czystości serca? Czy pamiętam, sumienia
że piękny język, czyste rozmowy to wyraz
miłości i szacunku do ludzi, ale też dbanie o
czystość serca własnego oraz innych ludzi? Czy
pamiętam, że nieczystość jest bardzo zaraźliwą
chorobą, rozprzestrzeniającą się bardzo
szybko? Czy widzę korzyści z dbania o czystość
serca w postaci budowania odwagi, męstwa?
1 min.
Modlitwa końcowa
Pomódlmy się o czystość dla siebie i ludzi z
naszego otoczenia.
2 min.
8
Załączniki:
Załącznik 1
Ks. Edward Staniek
Bł. Piotr Edward Dańkowski (1908–1942)
Czystość serca promieniuje odwagą
Serce Piotra rosło w rodzinnym domu w Jordanowie. Rosło też pod okiem Matki Bożej, której obraz słynący
łaskami jest w parafialnej świątyni. Ważnym etapem w rozwoju tego serca była decyzja wstąpienia do
Seminarium Duchownego w Krakowie. Kiedy podejmował decyzję przystąpienia do święceń kapłańskich,
wiedział, że wybiera drogę wiodącą na Kalwarię. Na tej drodze towarzyszyła mu Matka Jezusa, traktując go
jako swego syna.
Czyste serce jest odważne, bo skoro może oglądać Boga, to jest mu łatwiej realizować pierwsze i najważniejsze
przykazanie: „Będziesz miłował Boga z całego serca”. W takim sercu ani jeden jego gram nie jest
zaangażowany w miłowanie kogoś innego. Serce czyste kocha Boga w stu procentach, na tyle na ile je stać.
Takiego serca nie da się podzielić ani rozbić, ono jest monolitem, o który mogą się rozbić inni, ale jego rozbić
nie potrafią. Miłość Boga czyni serce odważnym, i ono w każdej sytuacji bije miłością, podobnie jak biło serce
Jezusa na Golgocie.
Bł. Piotr został wyświęcony w roku 1931 jako kapłan Archidiecezji Krakowskiej. Pracował w trzech parafiach
Pobiedr (dziś Paszkówka), Sucha Beskidzka i Zakopane. Pod Giewontem zastała go wojna. Był kapłanem
gotowym wspierać każdego, kto potrzebuje łaski Bożej. Jako kapłan włączył się w dzieła Armii Krajowej i
wspierał należących do niej. Zakopane było miejscem nielegalnego przekraczania granicy. Ks. Piotr Dańkowski
wspierał kurierów i uciekinierów. Gestapo aresztowało go 10 maja 1941 roku. Od tego momentu realizował
swe kapłaństwo w murach więzienia, katowany i torturowany, celem wymuszenia na nim podania nazwisk
innych członków Armii Krajowej. Zaczęło się cierpienie i świadectwo miłości, bo każde donosicielstwo, czyli
podawanie nazwisk celem niszczenia kolejnych ludzi, jest brakiem miłości. To wymagało niezłomnego
charakteru, doskonalenia miłości tych, których nazwiska okrywał tajemnicą, jak i tych, którzy go torturowali. Z
9
więzienia w Zakopanem został przewieziony do Tarnowa, a stamtąd w grudniu 1941 roku skierowany do obozu
zagłady w Auschwitz.
Piotr głęboko przeżywał swoje powołanie kapłańskie i wiedział, że nie on wybrał Jezusa, ale Jezus wybrał jego, i
że jest potrzeby ludziom tam, gdzie oni są, bo wszędzie można się spotkać z Bogiem, a to spotkanie pozwala
odkryć sens życia. Duszpasterstwo na terenie więzienia i obozu jest trudne. W ukryciu trzeba wspierać innych
nadzieją, że nawet niewinne cierpienie ma głęboki sens i istnieje szansa albo wyjścia na zewnątrz, bo i to się
zdarzało, albo doczekania końca wojny i wyzwolenia więźniów, albo w więzieniu lub obozie przekroczenia
progu wieczności, czyli wejścia do nieba.
Piotr był w obozie wraz z innymi kapłanami, w tym ze swoim kolegą, w którym miał oparcie. Ale jako kapłan
pozostający w bliskim spotkaniu z Bogiem podpadł temu, kto był kapo w jego bloku obozowym. Ten
nienawidząc Kościoła i wiary postanowił go zamordować i dokładnie zaplanował dzień jego śmierci. Skatował
go w Niedzielę Palmową i powiedział mu, że zabije go w Wielki Piątek. Katował go każdego dnia. On tracił siły.
Nawet prosił, aby go zabił wcześniej. Ale kapo - sadysta, często takich właśnie minowano do tej funkcji, miał
radość widząc, jak Piotr cierpi. W Wielki Piątek rano podszedł do niego kolega - ks. Puczko i udzielił mu
rozgrzeszenia. Na pożegnane usłyszał od Piotra słowa: „Do zobaczenia w niebie”. Zginął w Wielki Piątek
katowany jak Jezus. Ciało spłonęło w krematorium.
Czystość jest sprawdzana i doskonalona na krzyżowej drodze. Bóg się zgadza na takie doświadczenia. Było to
widoczne Męki Jego Syna w Wielki Piątek. Jezus udowodnił, że na tak trudnej drodze czystość miłości Boga
objawia się wyjątkowo jasno. Ks. Piotr to wiedział i przeżywał z Jezusem Wielki Tydzień, dźwigając własny krzyż
i doskonaląc swoją miłość do oprawców.
Czystość serc przez zjednoczenie z Bogiem, w akcie miłości, jest źródłem wielkiej odwagi i mocy. Potrafi przyjąć
każde uderzenie nawet tak bolesne jak Jezusa w czasie biczowania i krzyżowania. Ta miłość obejmuje zawsze
oprawców, czyli jest objawieniem miłości nieprzyjaciół, o której mówi Jezus. On przy krzyżowaniu mówił:
„Ojcze, odpuść im, bo nie wiedzą co czynią”. Bł. Piotr nigdy nie był tak blisko Jezusa, jak w ostatnich pięciu
dniach swego życia.
10
W spotkaniu z nim można odkryć wymiary czystości, o których się rzadko mówi, a są nimi: moc, odwaga i
miłość wrogów. Ta miłość potrafi prosić Ojca Niebieskiego o ich zbawienie, bo wie, że mordowanie jest tysiące
razy większym złem, niż cierpienie i śmierć z ich ręki. Oni odbierając życie doczesne, trącą wieczne.
Czystość serca to wielka wartość dla tego świata nieznana, a możliwa i bardzo ceniona dla tego, kto kocha
Boga i chce Go oglądać. Dostrzega Go w Jezusie nawet w największym cierpieniu i nieszczęściu. Ten, kto
odczytuje słowa Jezusa „Błogosławieni [czyli szczęśliwi] czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą”, a
nie żyje pierwszym najważniejszym przykazaniem: „Miłości Boga z całego serca”, ten nie wie, o jak wielkie
szczęście chodzi.
Ks. Edward Staniek
Artykuł opublikowany na stronie: NASZ DZIENNIK
11