„Charakterystyka mieszanych struktur metalo-organicznych na

Transkrypt

„Charakterystyka mieszanych struktur metalo-organicznych na
„Charakterystyka mieszanych struktur metalo-organicznych
na ścianie (001) monokryształu krzemu i germanu”
Adam Wykrota
Stypendysta projektu pt. „Wsparcie stypendialne dla doktorantów na kierunkach uznanych za
strategiczne z punktu widzenia rozwoju Wielkopolski”, Poddziałanie 8.2.2 Programu
Operacyjnego Kapitał Ludzki
Postęp technologiczny wymaga miniaturyzacji urządzeń elektronicznych do poziomu,
na którym tradycyjna technologia krzemowa zawodzi. W przemyśle nanoelektronicznym
wykorzystuje się monokrystaliczne podłoża krzemowe dla których opanowana została
technologia wytwarzania. Z uwagi na ciekawe właściwości fizyczne (ruchliwość nośników,
przerwa energetyczna)
coraz większą uwagę poświęca się podłożom germanowym (to
właśnie z tego materiału została skonstruowana pierwsza dioda). Urządzenia oparte o
technologię germanowa powinny cechować się między innymi niższymi napięciami
sterującymi i szybszym czasem reakcji.
W mojej pracy doktorskiej badam procesy izomeryzacji
pojedynczych molekuł,
pochodnych benzenu, zaadsorbowanych na, technologicznie istotnej, powierzchni germanu
Ge(100). Powinno to przyczynić się do zbudowania
przełącznika nanoelektronicznego
bazującego na pojedynczej molekule - przełącznik molekularny.
Przełącznik taki stanowi wiec podstawowy element nanoelektroniczny. Musi on
posiadać minimum dwa trwałe stany, między którymi można go odwracalnie i powtarzalnie
przełączać, wykorzystując pojedynczy impuls promieniowania elektromagnetycznego lub
wykorzystując inny czynnik pochodzenia termicznego bądź mechanicznego. Stany te muszą
być stabilne długoczasowo oraz wyraźnie różnić się mierzalnymi właściwościami fizykochemicznymi np. przewodnictwem.
Moje podejście pokrywa się z najnowszymi trendami w nanotechnologii tj.
sfunkcjonalizowanie
podłoży
metalicznych
i
półprzewodnikowych
tak
zwanymi
„przełącznikami molekularnymi” (ang. molecular switches). Mogą one pozwolić
wytwarzanie uproszczonego modelu „oka” jako elementu
na
światłoczułego, nadrzędnego
modułu sterowania w robotyce. Molekuły benzenu i jego pochodnych wydają się być
idealnymi
kandydatami
na
prototypowe
przełączniki
molekularne,
ponieważ
ich
fotoizomeryzacja w fazie gazowej jest jednym z najlepiej poznanych i rozumianych procesów
Praca doktorska współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego
indukowanych promieniowaniem elektromagnetycznym. Jednocześnie spełniają one ww.
warunki
oczekiwane
od
przełączników.
W
zastosowaniu
takich
przełączników
w
nanoelektronice niezmiernie istotnym jest określenie interakcji tych molekuł z podłożem oraz
ich procesu przełączania, co stanowi głowną część mojej pracy doktorskiej.
Skaningowa mikroskopia tunelowa (STM) jest techniką umożliwiającą zarówno
obrazowanie pojedynczych cząsteczek, ich modyfikację lub wzbudzanie za pomocą
nieelastycznie tunelujących elektronów wykorzystując precyzyjnie adresowane impulsy
napięciowe. STM pozwala na płynną kontrole efektów tych modyfikacji zarówno pod
względem geometrycznym, jak i chemicznym, dlatego też w konstrukcji i aplikacji urządzeń
nanomoletronicznych bazę wyjściową stanowią badania podstawowe. Jako, że konformacje
powierzcniowe molekuł ulegają zmianie, można potwierdzić topograficznie efekt przełączenia
(izomeryzacji) molekuły (rysunek 1).
Prezentowane w mojej pracy wybrane wyniki dotyczące reakcje izomeryzacji 1,3dichlorobenzenu zaadsorbowanego na powierzchni germanu Ge(100) zostaną zestawione z
danymi dostępnymi w literaturze dotyczącymi reakcji tej molekuły zaadsorbowanej na
powierzchni złota, Au(111). Podstawowa różnica między tymi podłożami polega na znacznie
większej reaktywności chemicznej w przypadku półprzewdonika. Wytworzenie stabilnego
przełącznika pozwoli na zintegrowanie technologii półprzewdonikowej z przełącznikami
molekularnymi o rozmiarach w skali nanometrowej – konstrukcja unikalnie małego detektora
sygnałów elektromagnetycznych. Z porównania można będzie wnioskować o wpływie
podłoża na możliwości przełączania molekuł. Zabieg taki pozwoli na jeszcze lepsze
opracowanie i dobieranie odpowiednich molekuł do dalszych prac nad przełącznikami
molekularnymi na innych podłożach, a przede wszystkim półprzewodnikowych.
7.0Å
7.0Å
7.0Å
Rys. 1. Seria trzech kolejnych obrazów STM przełącznika molekularnego w różnych
formach na powierzchni Ge(100). W celu wywołania reakcji stosowano metodę
nieelastycznie tunelujących elektronów. (Autor: A. Wykrota)
Praca doktorska współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego
Praca doktorska współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego