Zachowania ludzkie w zależności od pracy mózgu

„ Nie wolno klasyfikować ludzi,
bo oni są bogatsi niż uogólnienia o nich”
( Beaver)
Zachowania ludzkie w zależności od pracy mózgu
Cechy ogólne
lewa półkula
prawa półkula
na ogół kontroluje ruchy prawej strony ciała na ogół kontroluje ruchy lewej strony ciała
przetwarza język symboliczny (litery, cyfry, przetwarza konkretne doświadczenia:
słowa), ma dobrą pamięć
obrazy, dźwięki (bez słów), żeby zapamiętać
musi zapisać, na zapamiętanie potrzebuje
więcej czasu niż lewa półkula
komunikacja werbalna: mówi poprawnie,
komunikacja niewerbalna: często brak słów
reaguje na głos normalny, oszczędna w
choć wie co chce powiedzieć, reaguje na
ocenach, bardziej reaguje na słowa niż na
cichy głos, ważne pierwsze wrażenie,
mowę ciała
odczytuje mowę ciała, gestykuluje
przyswaja informacje krok po kroku
przyswaja informacje całościowo (synteza),
(analiza), dobra w testach, zapamiętuje
słaba w testach (nie zwraca uwagi na
szczegóły, nauka od części do całości, dobra szczegóły), zapamiętuje informacje ogólne,
w gramatyce i naukach ścisłych
nauka od całości do części, brak
poprawności gramatycznej (brak słów)
panuje nad uczuciami, ważna wola, poczucie jest niezrównoważona emocjonalnie, może
własnej wartości, dostosowuje się do ludzi
wpadać w nałogi, niska samoocena, szuka
towarzystwa ciekawych ludzi
planuje, lubi punktualność
nie planuje, jest niepunktualna, traci
poczucie czasu gdy jest czymś zajęta
jest zdyscyplinowana, logiczna, racjonalna, robi to, co ją interesuje, jest emocjonalna,
intelektualna
intuicyjna, artystyczna
lubi porządek (np. w dokumentach)
utrzymuje porządek „po swojemu”
oczekuje zarządzeń, instrukcji, dyscypliny, oczekuje autonomii, dobrego samopoczucia
unika samodzielnych decyzji, liczy się z
w grupie, ignoruje zarządzenia i nakazy
oceną prowadzącego zajęcia
zewnętrzne
sprzeciw jej budzą zajęcia interakcyjne, brak praca grupowa sprawia jej przyjemność,
jej empatii i intuicji, tuszuje niepowodzenia potrzebuje akceptacji, zgody na wyrażanie
emocji i krytyki, jest empatyczna
robi notatki tradycyjne (linearne), zwraca
robi notatki nielinearne (mapy umysłowe,
uwagę na poprawność (styl, gramatyka)
pojedyncze słowa, znaki graficzne, itp.),
używa kolorów i zwraca uwagę na
sensowność wypowiedzi
czyta tradycyjnie („od deski do deski”),
czyta wybiórczo, szybko, to co ją interesuje i
analizuje tekst,
działa na emocje
opiera się na badaniach naukowych,
ma wyobraźnię, jest pomysłowa i
pomysły czerpie z książek i rozmów
kreatywna, ma pomysły, nie zwraca uwagi
na sprawy finansowe i przepisy
pamięta nazwiska, daty, fakty, szczegóły
pamięta twarze, sytuacje emocjonalne
produkuje sny, interesuje się sprawami
duchowymi
inteligencja logiczna:
- przemyślanie, zgłębianie
- gromadzenie faktów (np. liczby)
- analiza, logika
- czas i spokój
- rozum
- kontakt z wykształconymi osobami
inteligencja emocjonalna:
- kojarzenie
- szukanie nowych idei, ciekawych ludzi i
sytuacji
- synteza, próby i błędy
- tempo , niecierpliwość
- intuicja, uczucia, emocje
- kontakt z serdecznymi ludźmi
Zachowanie i uczenie się
WZROKOWCY
cechy wspólne
siedzą z przodu, muszą widzieć wykładowcę
lubią porządek, estetykę u siebie i innych
preferują wygodne miejsce i siedzenie
uczą się przy muzyce lub w ciszy
przeszkadza im ruch
utrzymują kontakt wzrokowy z rozmówcą
mają pamięć wzrokową
są „nieruchawi” na zajęciach fizycznych
mają ładne pismo i estetyczne zeszyty
dużo czytają (cicho)
nie robią błędów ortograficznych
komunikują się pisemnie
są lepsi w wypowiedziach pisemnych aniżeli w ustnych
potrzebują więcej czasu na wypowiedź ustną
szybko mówią
muszą widzieć przejawy uczucia ( np.: spojrzenia, prezenty, liściki)
lewa półkula
prawa półkula
wyłapują błędy (są dokładni)
nie widzą błędów (niedokładni)
czytają tradycyjnie
czytają wybiórczo, szybko, to co ich interesuje
lubią staranny materiał drukowany
lubią teksty z rysunkami, diagramami, kolorowe
dobrzy w testach
słabi w testach
analizują
syntezują
zapamiętują znaki (słowa, cyfry,
zapamiętują przez wizualizację (twarze, obrazy
nazwiska)
statyczne)
robią notatki tradycyjne i tabele
robią notatki nielinearne, kolorowe (schematy,
z wykładów i książek
mapy) z wykładów i książek
lubią zajęcia zaplanowane
wolą swobodny rozkład zajęć
nie rozprasza ich hałas, muzyka
zwracają uwagę na wygląd innych osób,
lubią korzystać z komputera
pomieszczeń,…(poprawiają, sprzątają)
nie reagują na polecenia ustne (pisać im)
wolą wszystko na piśmie
zapisują wszystko w notatkach
nie pamiętają nazwisk, ale zapamiętują wygląd
lubią ładnie zapakowane prezenty, nakrycia
stołu, estetyczne pomieszczenia
SŁUCHOWCY
cechy wspólne
mówca musi być dobrze słyszany
siedzą z dala od hałasu
potrzebują towarzysza do dyskusji (na przerwie ☺)
lubią korzystać z TV, radia, magnetofonu
preferują komunikację ustną: bezpośrednią, telefoniczną (nie piszą pism, skarg)
mają pismo nieporządne
robią błędy ortograficzne
uczą się ze słuchu
podczas nauki potrzebują ciszy (np.: zatyczki podczas nauki)
są lepsi w wypowiedziach ustnych aniżeli pisemnych
mało czytają
uczą się i czytają na głos
myśląc poruszają ustami
mają głos jasny, ekspresyjny
muszą słyszeć, że innym na nich zależy, trudno wybaczają przykre słowa
lewa półkula
prawa półkula
są aktywni na zajęciach: zadają
są aktywni na zajęciach ( dyskutują
pytania, dobrze tłumaczą, ładni mówią
o interesujących ich sprawach)
lubią naukę w grupie (dyskusje, myślą
lubią naukę w miłej grupie, wrażliwi są na ton
głośno)
głosu (nie na słowa)
lubią muzykę ( analizują ją)
lubią muzykę ( odbierają ją całościowo), grają
ze słuchu, lubią muzykę relaksacyjną, irytują ich
drażliwe dźwięki, źle się czują w ciszy,
są wrażliwi na słowa, poprawność
są wrażliwi na słowa i ton głosu (wyczuwają
gramatyczną, lubią mówić, wyłapują
nastawienie do nich)
błędy w wypowiedziach innych,
„czepiają się” szczegółów, powtarzają
słowa po innych (co jest irytujące),
nie lubią rozwlekłości, wolnej mowy
nie lubią szybkiej mowy ( bo wizualizują
są duszą towarzystwa, mają poczucie
przekazywaną treść), niewiele mówią a wszystko
humoru, wszystko komentują (co jest
rozumieją, wyłapują sedno sprawy, potrzebują
uważane za krytykę)
towarzysza do tłumaczenia szybkich mówców
(skrótu najważniejszych rzeczy)
postępują według instrukcji ustnej,
postępują według instrukcji ustnej, dokonują
pytają o szczegóły, analizują
syntezy (chcą szybko wiedzieć)
robią skrócone notatki, niechętnie
niechętnie notują (powtarzać co mają wykonać,
notują
zapamiętać
uczą się ze słuchu, w ciszy (mówią do
siebie, czytają głośno)
zapamiętują usłyszane informacje
rozumieją sprawy finansowe,
prowadzą rejestry
uczą się przy muzyce relaksacyjnej,
zapamiętują przez mnemotechniki
(np. rymowanki, piosenki), należy mówić do
nich krótko i wolno
nie interesują ich sprawy finansowe, przepisy
pracują w swoim tempie, nie popędzać ich
RUCHOWCY
cechy wspólne
są ciągle w ruchu (sport, praca fizyczna, załatwianie spraw,...)
lubią wygodny ubiór
potrzebują dużo miejsca do nauki ( przy oknie)
lubią wygodę, możliwość ruchu na przerwie
piszą na dużych kartkach ( dużym, niestarannym pismem)
powinni siedzieć z tyłu ( aby nie przeszkadzać)
koncentrują się bawiąc się czymś
lubią uczyć się przy cichej muzyce
dekoncentruje ich ruch innych osób
wizualizują to co mają zrobić
potrzebują dużo ruchu przy nauce
zapamiętują przez ćwiczenia, doświadczenia
potrzebują fizycznych dowodów uczucia ( np. przytulania)
potrzebują więcej czasu na odpowiedź, mówią mało (sedno sprawy)
nie lubią popędzania
ładnie się poruszają
nie utrzymują kontaktu wzrokowego, słuchają w ruchu
mało czytają ( używają wskaźnika)
lewa półkula
prawa półkula
uczą się w ruchu, w dowolnej pozycji,
uczą się w dowolnej pozycji, w ruchu, w miłym
w uporządkowanym otoczeniu
otoczeniu (zestresowani gdy muszą tylko
siedzieć)
lubią współzawodnictwo, wysiłek
pracują we własnym tempie, lubią konkretne
fizyczny
zadania, chcą szybkich rezultatów (w efekcie są
niedokładni)
pracują grupowo ( trochę rozmawiają)
pracują grupowo w miłym towarzystwie ( bez
słów)
uczą się poprzez doświadczenia
uczą się metodą prób i błędów, nie lubią
instrukcji (pomagać gdy o to poproszą)
mówią wolno
pokazują emocje ciałem (co myślą i czują)
lubią książki z akcją
czytają krótkie opowiadania i poradniki ze
zdjęciami
lubią notować ( lepiej się im myśli)
lubią robić duże, kolorowe notatki
zdolni do załatwiania spraw (coś się musi dziać)
CZUCIOWCY
cechy wspólne
lubią wygodę
lubią przyjazne środowisko (fizyczne + miłe towarzystwo)
wykładowca i grupa muszą być lubiani
pracują w ciszy lub przy ulubionej muzyce
koncentrują się bawiąc się czymś
lubią pisać na komputerze
są wrażliwi na uczucia innych, na mowę ciała, na nastrój
lewa półkula
prawa półkula
w pracy są uporządkowani i
reagują na zdenerwowanie i niechęć innych
systematyczni ( drobiazgowi)
(łatwo ich zranić choć o tym nie powiedzą)
zapisują linearnie to, co widzą i słyszą
robią notatki w formie kolorowych rysunków,
( nie korzystają z tego)
map
w nauce pomagają sobie palcami
przy nauce są zaangażowani emocjonalnie, mają
przy sobie ulubione przedmioty, unikają
nielubianych osób
piszą pamiętniki ( opisują emocje)
uczucia wyrażają poprzez sztukę
preferują stały rozkład zajęć
wolą swobodny rozkład zajęć
zapamiętują uczucia z książek, filmów
lubią czytać poradniki o uczuciach, o relacjach
międzyludzkich, ( tylko to, co ich interesuje)
teksty zamieniają na grafikę
piszą ściągi (ręcznie, komputerowo)
mają własne tempo pracy ( w zależności od
mają własne tempo pracy
nastroju)
( w zależności od motywacji)
mają własną motywację do nauki
Uwagi ogólne
Rozwój półkul mózgowych:
- między 12 – 24 miesiącem życia: rozwój rozgałęzień dendrytów
- do 3 roku życia: intensywna mielinizacja włókien nerwowych
- do 4 roku życia: jednakowy rozwój półkul mózgowych
- między 4 – 7 rokiem życia: szybszy rozwój prawej półkuli
- między 7 – 9 rokiem życia: szybszy rozwój lewej półkuli
- od 9 roku życia do zakończenia okresu dojrzewania: specjalizacja półkul
mózgowych
Lateralizacja zmysłów:
- między 6 – 7 rokiem życia
( możliwość odchyleń w rozwoju do pół
roku, rozwój w różnym tempie)
W przypadku stresu lub podniecenia kontrolę przejmuje prawa półkula mózgowa:
- ruch, działanie, emocje, gestykulacja, mimika
Pobudzenie słabszej półkuli mózgowej powoduje wzrost efektywności pracy
mózgu:
1 + 1 > 3-5
Bibliografia:
- Buzan T.: Pamięć na zawołanie
- Linksman R.: W jaki sposób szybko się uczyć
- O’ Connor J., Dermot I.: NLP. Kluczowe idee
- Vopell K.: Poradnik dla prowadzących grupy