pobierz (PDF, 7.4 MByte) - Control Engineering Polska

Transkrypt

ISSN 1731-5301
34 Kontrola procesu: Architektura zorientowana na usługi – nowa koncepcja realizacji zadań
Nr 3 (66)
Rok VIII
Międzynarodowe źródło informacji o sterowaniu i automatyce
KWIECIEŃ 2010
Otoczeni
przez
Automatyka
Bezpieczny
pomiar położenia 10
Raport
Zabezpiecz się
na przyszłość 24
Sieci i komunikacja
Sieci przemysłowe: otwarty kod 42
www.controlengpolska.com
HMI
16
OD REDAKCJI
CONTROL ENGINEERING POLSKA
REDAKCJA POLSKA
Redaktor naczelny
Tomasz Kurzacz
[email protected]
Redakcja merytoryczna
mgr inż. Józef Czarnul
dr inż. Paweł Dworak
dr inż. Andrzej Ożadowicz
dr inż. Krzysztof Pietrusewicz
Współpraca
mgr inż. Izabela Cieniak
[email protected]
Redaktor witryny internetowej
Paweł Szczepański
[email protected]
Redakcja stylistyczna
Małgorzata Wyrwicz
Już po,
a jeszcze przed…
Opracowanie graficzne i skład
Grzegorz Solecki
[email protected]
Kierownik sprzedaży
Piotr Wojciechowski
[email protected]
Key Account Manager
Agnieszka Gumienna
[email protected]
Marketing
Aleksander Poniatowski
[email protected]
Administracja / prenumerata
Anna Jedlińska
[email protected]
Druk i oprawa
Drukarnia Taurus
www.drukarniataurus.com.pl
REDAKCJA USA
Redaktor naczelny
Mark T. Hoske
Redaktorzy
Frank J. Bartos, Frances Beationg
Jeanine Katzel, Charlie Masi
Renee Robbins, Peter Welander
Vance VanDoren
WYDAWNICTWO
Trade Media International
Holdings sp. z o.o.
ul. Wita Stwosza 59a
02-661 Warszawa
tel. 022 852 44 15
www.trademedia.us
Z
akończyły się kolejne targi Automaticon. Gości nieco mniej, ale stoiska umieszczono na większej przestrzeni – otwarto nową halę nr 4. Jak zwykle targi te cieszyły
się dużym zainteresowaniem zwiedzających, co szczególnie cieszyło wystawców.
Ich uwagę przyciągały ciekawie zaaranżowane stoiska, a zwłaszcza te, na których coś się
działo. Do takich z pewnością można zaliczyć stoiska SEW Eurodrive, Fanuc, Mitsubishi
Electric, Comau, Parameter AB, AB Industry, Eltron, INS-TOM, Beckhoff, Astor, Flir i wielu innych. Najbardziej widoczne były duże roboty pracujące na zaimprowizowanych stanowiskach. Ale czasem nie to, co było najbardziej widoczne, było najważniejsze. Na Automaticonie pokazano wiele nowych produktów, organizatorzy przyznali medale, wystawcy
i zwiedzający byli zadowoleni. Szerzej o targach Automaticon piszemy na str. 4. Przyszłoroczne targi Automaticon odbędą się w dniach 5–8 kwietnia 2011 r.
Mimo że jedne targi już się skończyły, wcale nie musimy czekać aż rok, aby znaleźć okazję do spotkania się z nowoczesną automatyką. Już w czerwcu (8–11) odbędą się w Niemczech jedne z największych światowych targów poświęconych temu tematowi – AUTOMATICA 2010. Przyjadą do Monachium wystawcy z kilkudziesięciu krajów, a zwiedzających
liczyć się będzie w tysiącach. Równolegle odbywać się będą targi INTERSOLAR poświęcone wykorzystaniu energii słonecznej. Imprezom tym towarzyszyć będą liczne sympozja,
seminaria i kongresy, o czym szerzej piszemy na str. 8.
Ponadto w bieżącym numerze znajdą Państwo teksty poświęcone bezpieczeństwu, a ściślej – pomiarowi położenia mającego istotny wpływ właśnie na bezpieczeństwo (str. 10),
artykuł (wraz z komentarzem) na temat interfejsu człowiek-maszyna HMI (str. 16) oraz
o architekturze SOA w automatyce (str. 34). Tekst na stronie 42 daje odpowiedź na pytanie, czy warto stosować aplikacje sieci przemysłowych o otwartym kodzie. Warto także
zajrzeć do raportu (str. 24), tym razem poświęconego polskiemu rynkowi przemysłowych
systemów bezpieczeństwa.
Tomasz Kurzacz
redaktor naczelny
[email protected]
Prezes zarządu
Michael J. Majchrzak
[email protected]
Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji
i skracania tekstów oraz zmiany ich tytułów.
Nie zwracamy tekstów niezamówionych.
Nie odpowiadamy za treść reklam i ogłoszeń.
Magazyn wydawany jest na licencji
Reed Business Information.
l
CONTROL ENGINEERING POLSKA KWIECIEŃ 2010
l
1
Nr 3 (66)
Rok VIII
KWIECIEŃ 2010
ISSN 1731-5301
34 Kontrola procesu: Architektura zorientowana na usługi – nowa koncepcja realizacji zadań
Nr 3 (66)
Rok VIII
16
Monitory, ekrany dotykowe oraz terminale – interfejsy
człowiek–maszyna są niemal wszędzie. W dzisiejszym
zakładzie przemysłowym są tak popularne, jak zwykłe
przyciski i przełączniki, przekazując istotne dane zarówno
kadrze zarządzającej, jak i szeregowym operatorom.
KWIECIEŃ 2010
Otoczeni
przez
HMI
Temat z okładki
Otoczeni przez HMI
16
24
Raport
Zabezpiecz się na przyszłość
Nadzieje dostawców na wzrost sprzedaży przemysłowych
systemów bezpieczeństwa w 2010 r. nie gasną.
Najpopularniejszymi systemami wśród użytkowników są
przekaźniki bezpieczeństwa i urządzenia mechaniczne.
Najczęściej kupowane są produkty firm: Pilz, Schneider
Electric, Sick oraz Siemens.
Automatyka
Bezpieczny
pomiar poųoǏenia 10
Raport
Zabezpiecz siħ
na przyszųoƑđ 24
Sieci i komunikacja
Sieci przemysųowe: otwarty kod 42
Temat z okładki:
Turbiny wiatrowe – wichry przemian
str. 18
 Produkty: Elmark
– Kompaktowy port komunikacyjny
do sieci CC-link
str. 49
 Produkty: IEI Technology
– Bezwentylatorowy sterownik
z rozszerzonym zakresem temperatur pracy
str. 50
 Produkty: QNX
– przykładową aplikację dla inteligentnych
domowych systemów zarządzania energią
str. 52
 Produkty: Cognex
– Skok efektywności dzięki
In-Sight Explorer 4.4
str. 48
2
l
KWIECIEŃ 2010 CONTROL ENGINEERING POLSKA
l
1
10
16
24
34
42
Od redakcji
Już po, a jeszcze przed…
Nowości
Automatyka
4
Automaticon 2010
8
AUTOMATICA 2010
9
Nowy dyrektor generalny Siemens PLM
Software (PL)
Bezpieczny pomiar położenia
Temat z okładki
Otoczeni przez HMI
Raport
Kontrola procesu
Architektura zorientowana na usługi
– nowa koncepcja realizacji zadań w systemach
automatyki
Sieci i komunikacja
Sieci przemysłowe: otwarty kod
 Produkty: Phoenix Contact
– Przekaźniki bezpieczeństwa
dedykowane wszystkim
standardom bezpieczeństwa
str. 49
Produkty
48
Cognex – Skok efektywności dzięki
In-Sight Explorer 4.4
48
Eltron – Lampy MACH LED firmy Waldmann
48
Hansford Sensors
– Przenośny miernik drgań HS-620
49
Elmark – Kompaktowy port komunikacyjny
do sieci CC-link
49
Beckhoff – Rodzina komputerów
przemysłowych z serii C69xx powiększa się
49
Phoenix Contact
– Przekaźniki bezpieczeństwa dedykowane
wszystkim standardom bezpieczeństwa
50
Autodesk – Tworzenie cyfrowych prototypów
50
Turck – Panele dotykowe HMI
50
IEI Technology – Bezwentylatorowy
sterownik z rozszerzonym zakresem
temperatur pracy
52
Ascom – d81 – telefon do pracy
w skrajnych warunkach
52
QNX prezentuje przykładową aplikację
dla inteligentnych domowych systemów
zarządzania energią
 Produkty: Beckhoff
– Rodzina komputerów przemysłowych
z serii C69xx powiększa się
str. 49
 Produkty: Ascom
– d81 – telefon do pracy
str. 52
 Produkty: Eltron
– Lampy MACH LED firmy Waldmann
str. 48
Tłumaczone teksty zostały zamieszczone w niniejszym wydaniu za zgodą redakcji czasopisma
„Control Engineering Magazine USA” wydawanego przez firmę Reed Business Information,
która stanowi część Reed Elsevier Inc. Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część niniejszego wydania
nie może być powielana i rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób, w części
lub w całości, w jakimkolwiek języku — bez pisemnej zgody Reed Business Information.
Control Egineering jest zastrzeżonym znakiem towarowym, należącym do Reed Business Information.
l
l
3
NOWOŚCI
Automaticon 2010
tegorocznych targach
Automaticon 2010 na blisko 300 stoiskach prezentowało się 325 wystawców reprezentujących ponad 700 firm. Mimo kryzysu zwiększyła się powierzchnia wystawowa do 12 tys. mkw. (o 8% większa
niż w 2009 r.).
Jak twierdzą organizatorzy, w tym kryzysowym roku
targi odwiedziło ok. 15% gości mniej niż w 2009 r. Z naszych rozmów z wystawcami wynika jednak, że niewielki
spadek liczby odwiedzających nie przekłada się na jakość
prowadzonych rozmów i kontaktów. W przeważającej
części tegoroczni wystawcy pozytywnie oceniają przebieg
imprezy. Po raz pierwszy włączona do ekspozycji hala 4
przeżywała efekt nowego miejsca. Jesteśmy przekonani,
że w następnym roku nasi goście będą już wiedzieli, że
targi odbywają się we wszystkich trzech halach.
Targom towarzyszyły liczne seminaria, prezentacje
oraz konferencje prasowe. Przedstawiciele redakcji Control Engineering Polska uczestniczyli w kilku takich imprezach.
Podczas pierwszej w swej historii konferencji firma
Lumel zaprezentowała swój profil, historię oraz dorobek. Zajmuje się produkcją aparatury kontrolno-pomiarowej oraz wysoko przetworzonych odlewów ciśnieniowych (głównie dla przemysłu motoryzacyjnego). Mimo
że firma jest państwowa, świetnie radzi sobie w zmienionej po 1989 r. rzeczywistości – ok. 70% produkcji przeznaczone jest na eksport. Warto także wspomnieć, że
Lumel ma własny dział naukowo-badawczy, który opra-
W
4
l
l
cowuje nowoczesne rozwiązania i dba o wysoką jakość produkcji. Firma może poszczycić się wieloma
nagrodami uzyskanymi przez produkty, a także certyfikatami ISO.
Na konferencji firmy igus, dyrektor Marek Wzorrek zaprezentował osiągnięcia firmy, a także przedsstawił najnowsze produkty. Od czasu powstania firmy
osiąga ona stały wzrost, odnotowano jedynie niewielo
ki spadek w ubiegłym, kryzysowym roku w dziedzinie
k
prowadników przewodów. Firma igus wprowadza inpr
nowacje rozwiązania wynikające zarówno z zapotrzeno
bowania klientów, jak i z działalności inżynierów zabo
trudnionych w macierzystej fabryce w Kolonii. igus
tru
dostarcza bezobsługowe elementy maszyn wykonane
do
ze sspecjalnych tworzyw sztucznych gwarantujących ich
długowieczność
i zmniejszających tarcie. Sztandarodłu
we produkty to prowadniki przewodów oraz tworzywa
sztuczne,
z których wykonuje się m.in. łożyska ślizgowe.
sztu
Przemysław Kimla, właściciel firmy Kimla zajmującej
Pr
produkcją od podstaw zaawansowanych obrabiarek
się p
CNC, pokazał sposoby wykorzystania produktów
igus w swoich wyrobach. Dzięki nim można było
wyeliminować obsługę i wymianę tak wrażliwych elementów obrabiarek, jak przewody podlegające zginaniu i skręcaniu.
Seminarium Honeywell poświęcone było
Experion Process Knowlege System. Jest to platforma informatyczno-sprzętowa umożliwiająca
wymianę wiedzy o procesie, obróbkę danych,
analizę, optymalizację procesów i kontrolę procesu
technologicznego.
cznego.
Można prowadzić wielowymiarową akwizycję
danych (włącznie
z obrazem z kamer), archiwizować je, selekcjonować, wprowadzać
alarmy wraz z ich
wstępną
selekcją
itp. System ten uła-twia
zarządzanie
e
produkcją operatoorom maszyn i urząądzeń, a także inżyynierom utrzymania
nia
ruchu i kadrze zarzazadzającej.
Nowe produkty
Na targach Automaticon 2010 wiele firm zaprezentowało
nowe produkty.
INTROL pokazał sygnalizatory przepływu materiałów
sypkich DYNAguard. Urządzenia serii DYNAguard służą do sygnalizacji przepływu materiałów sypkich w aplikacjach, takich jak transport pneumatyczny, wszelkiego
typu podajniki oraz zsypy grawitacyjne w szerokim zakresie przepływu masy od g/h do t/h. Dzięki wykorzystaniu DYNAguard możliwe jest szybkie wykrycie problemów związanych z przepływem materiału, transportem
i dostawą pyłu, proszku, pelletu oraz innych granulatów.
Stosowanie DYNAguard zapobiega poważnym skutkom
zatkania rurociągu lub utraty materiału powstałym na
skutek nieszczelności.
Firma Sels zaprezentowała czujniki serii F55 produkcji
Sensopart. Seria ta łączy niezawodność detekcji z nowoczesną, kompaktową obudową w połączeniu z łatwością
programowania. Nowe czujniki oferują nie tylko szeroki zakres zastosowania, ale również wyróżniającą cechę:
uniwersalny montaż i możliwość podłączeń oraz ujednolicone programowanie. Czujniki tej serii skupiają w sobie
nowe możliwości optyczne (wersja z eliminacją wpływu
tła osiąga strefę działania do 1200 mm, a jako bariera aż
do 25 m) i umożliwiają detekcję małych elementów.
Acte przedstawiło Sierra Wireless
Fastrack
Xtend.
Przemysłowy terminal AirLink Fastrack Xtend firmy
Sierra Wireless to
gotowe
do użycia,
g
w pełni certyfikowane
rozwiązanie
w
przeznaczone
do
p
natychmiastowego
n
montażu
i uruchom
mienia.
Podobnie jak
m
inne
rozwiązania liin
nii
ni produktowej AirPrime
oparte na serii
Pr
Q26xx,
modem możQ2
na programować w środowisku Open AT (Język C), w jęn
zzyku skryptowym LUA lub sterować komendami AT.
Sabur pokazał nową generację sterowników rodziny
PCD1. Po odnowieniu platformy PCD2 i wprowadzeniu
na rynek sterowników PCD2-M5xxx nadszedł czas, by
n
wprowadzić unowocześnienia w najmniejszej platformie
w
ssprzętowej sterowników Saia-Burgess – dobrze znanej na
naszym rynku rodzinie PCD1. Zmiany miały na celu zan
pewnienie jednorodności funkcjonalnej całej gamy urząp
dzeń PCD.
NOWOŚCI
Wobit przyjechał z silnikiem BG65 S. Bezszczotkowy
silnik prądu stałego BG65 S o podwójnej mocy w stosunku do poprzedniego modelu promuje renomowany producent napędów Dunkermotoren z Niemiec. Silnik produkowany jest w dwóch długościach, 115 mm i 140 mm,
z momentem maksymalnym odpowiednio 85 Ncm i 170
Ncm. Firma zaprezentowała także moduł liniowy z napędem krokowym MLA. Atrakcyjny cenowo moduł liniowy
z napędem silnikiem krokowym produkuje firma WObit.
Moduł o długości, którą można zadeklarować w konfiguratorze na stronie producenta automatycznie wyceniany
jest w trakcie wyboru opcji.
National Instruments zaprezentował platformę sieci
czujników bezprzewodowych (Wireless Sensor Network
– WSN). Niezawodne, niskonapięciowe, bezprzewodowe
urządzenia pomiarowe oraz środowisko LabVIEW tworzą idealną platformę do wykorzystania w zastosowaniach związanych ze zdalnym monitoringiem. Platforma
WSN powstała na bazie ponad 30-letniego doświadczenia, zdobytego przez firmę NI w dziedzinie systemów
akwizycji danych.
Urządzenia pomiarowe zasilane są czterema bateriami AA, które pozwalają na pracę modułów nawet
przez trzy lata. Zarówno 4-kanałowy moduł wejść analogowych 10 V NI WSN-3202, jak i 4-kanałowy, 24-bitowy moduł termopar NI WSN-3212 mają cztery cyfrowe
kanały we/wy, które można skonfigurować jako wejście
lub wyjście. Platforma zawiera także bramę sieciową NI
WSN-9791, służącą do nawiązywania połączenia z LabVIEW.
W trakcie targów Automaticon firma Rittal zaprezentowała kompleksową architekturę systemową: począwszy od techniki obudów, klimatyzacji systemowej, aż do
infrastruktury IT. Szeroka oferta pozwala realizować rozwiązania dla głównych rozdzielni energetycznych, auto6
l
l
matyki, klimatyzacji systemowej,
techniki sieciowej
oraz centrów obliczeniowych. Bazą
architektury systemu jest platforma
szaf sterowniczych
i serwerowych TS 8,,
wyposażona w sze-roką gamę akcesooriów. Dzięki symetrii
ii
TS 8 można realizoować prawie nieograaniczone warianty rozozbudowy systemów na
różnych płaszczyznach montażowych oraz szeregowanie we wszystkich kierunkach. Szafy zapewniają również
wysoką stabilność.
Firma Tekniska przedstawiła modem SHDSL DDW225.
225 Jest to przemysłowy modem ethernetowy wykorzystujący
technologię G.SHDSL.bis. Pozwala on na
rzys
znaczne
wydłużenie zasięgu przewodowych połączeń
zna
ethernetowych,
dając jednocześnie możliwość twoeth
rzenia
redundantnych pierścieni zarówno po stronie
rze
SHDSL,
jak i Ethernet. Ma zaimplementowany najSH
szybszy
obecnie na rynku protokół FRNT, zapewniaszy
jący
ją błyskawiczną rekonfigurację sieci w przypadku
utraty połączenia lub awarii sprzętu. DDW-225 wyut
korzystuje system operacyjny WeOS firmy Westermo,
k
dzięki czemu dostępne są wszystkie zaawansowad
ne funkcje przełączania i rou-tingu, dostępne w sen
rrii przełączników RedFox: obsługa VLAN-ów, przełączanie w warstwie 3, routing statyczny, firewall,
IGMP snooping, wirtualne sieci prywatne VPN, zarządzanie SNMP ver. 3.
Zaprezentowane nowe urządzenie FL WLAN
EPA w obszernej ofercie Phoenix Contact jest adapterem
ptere portu ethernetowego. Umożliwia pewne, łatwe
i bezpieczne zintegrowanie urządzeń automatyki z siecią
bezprzewodową WLAN 802.11b/g. Przemysłowy adapter
portu ethernetowego jest klientem sieci WLAN i może
być bezpośrednio podłączony do urządzenia. Urządzenia automatyki posiadające złącze Ethernet mogą dzięki
FL WLAN EPA korzystać w pełni z wszystkich możliwości bezprzewodowej sieci WLAN. Dzięki temu tworzenie
aplikacji uzyskuje nowy wymiar.
Firma ASTOR zaprezentowała przede wszystkim panele operatorskie Astraada HMI. Astraada HMI to nowa
linia paneli operatorskich, łączących zaawansowaną funkcjonalność, wysoką jakość i niezawodność oraz
atrakcyjną cenę. W ramach jednej marki dostępne są aż
trzy różne serie produktów: Astraada HMI Panel – prze-
znaczone do zastosowań w maśrednich systemach sterowania. Wyposażone
łych i śr
system operacyjny pozwalający na realijjestt we własny
ł
zację zaawansowanych funkcji wizualizacyjnych, logowania danych oraz prostego sterownia przy użyciu makr
programowych. Astraada HMI Panel CE – przemysłowe
panele operatorskie z ekranem dotykowym, wyposażone
w oprogramowanie do wizualizacji Wonderware InTouch CE, są połączeniem stosowanego na całym świecie
systemu wizualizacji procesów przemysłowych z wytrzymałym i niezawodnym sprzętem. Astraada HMI Panel PC
– seria komputerów panelowych w wykonaniu przemysłowym, wyposażonych w wydajne rozwiązania sprzętowe oraz licencję Windows XP i przeznaczonych do
wizualizacji najbardziej wymagających procesów technologicznych.
MIK to ekonomiczny przepływomierz elektromagnetyczny pokazany na stoisku KOBOLD. Przepływomierze tej serii mają zakresy pomiarowe od minimalnego
0,01–0,5 l/min do maksymalnego 35–700 l/min. Rozmiary przyłączy są zróżnicowane – od 1/2’’ do 2 3/4’’ Przyłącza montażowe, oprócz gwintu zewnętrznego, występują w wersji do sklejenia z rurą plastikową, do spawania
i połączenia z przewodem elastycznym.
To tylko niektóre z nowości prezentowane na tegorocznych targach Automaticon.
Następna edycja Targów Automaticon odbędzie się
w dniach 5–8 kwietnia 2011 roku. (tk)
NOWOŚCI
AUTOMATICA 2010
egoroczne targi AUTOMATICA
2010 odbędą się w dniach od 8
do 11 czerwca w Monachium.
Swym zakresem obejmą dziedziny, takie
jak: technika montażu i obsługi, robotyka, przemysłowe przetwarzanie obrazu,
systemy pozycjonowania, technika napędowa, sensoryka, technika sterowania,
technika zabezpieczeń, technika zasilania, oprogramowanie, usługi i usługodawcy, badania i technologia. Dwa lata
temu (targi odbywają się w cyklu dwuletnim) w imprezie uczestniczyło 868
wystawców z 41 krajów, a stoiska w pięciu halach odwiedziło niemal 32 tys.
osób ze 101 państw. Byli to projektanci, konstruktorzy, pracownicy działów
planowania, produkcji, inżynierowie
projektów, kierownicy produkcji i dyrektorzy zakładów, pracownicy działów
zakupów, dyrektorzy techniczni, przedsiębiorcy, prezesi/dyrektorzy, członkowie zarządów.
Jak podkreśla Anja Schneider, komisarz targów, AUTOMATICA ma największą ofertę robotyki na świecie. Udział
w tegorocznej imprezie zadeklarowało do początku kwietnia już ok. 540 wystawców z 25 państw (m.in. Chin, Fran-
T
cji, Hiszpanii, Izraela, Japonii, Kanady,
Korei, Niemiec, Polski, USA, Wielkiej
Brytanii, Włoch), których ekspozycje
zajmą ponad 26 tys. m2. W tym roku pawilony narodowe wystawiają Włochy
oraz Francja.
Na targach AUTOMATICA po raz
pierwszy prezentowana będzie inicjatywa „Green Automation“. Targi AUTOMATICA razem ze Związkiem Niemieckich Producentów Maszyn i Urządzeń
z zakresu robotyki i automatyki (VDMA
Robotik + Automation) i Fraunhofer Institut Produktionstechnik und Automatisierung (IPA) powołały do życia nową
wspólną inicjatywę „Green Automation”
(Zielona automatyka). Branża automatyki czuje się odpowiedzialna za politykę środowiska i aktywnie współtworzy wizję „zielonego” świata. Chodzi nie
tylko o tworzenie procesów produkcyjnych przyjaznych dla środowiska, ale
także w ogóle o torowanie drogi technologiom chroniącym zasoby środowiska
dzięki innowacyjnym rozwiązaniom robotyki i automatyki.
Targom towarzyszyć będą sympozja
i kongresy. Wśród nich najważniejsza
na świecie konferencja na temat robo-
tyki – ISR 2010 – International Symposium on Robotics. Ponadto Niemiecki
Kongres Robotyki 2010, Forum AUTOMATICA: Automation in Dialogue (m.in.
referaty pt. „Innowacje w produkcji samochodów”, „Jak będziemy żyć i pra-
2ITTALp*EDEN3YSTEM
Ri4Power
2OZDZIAMOCY
2OZWIZANIADLABEZPIECZNEJ
ISZYBKIEJBUDOWYROZDZIELNI
NISKIEGONAPIÁCIA
.OWAWERSJAOPROGRAMOWANIA
2ITTAL0OWER%NGINEERING
DOSTÁPNANA
www.rittal.pl
3:!&934%2/7.)#:%
Rittal ImageAnzeige Strom 4c 525x122-5 poln indd 1
2/:$:)!{-/#9
ZABUDOWA
30 03 2010 12:00:16
NOWOŚCI
cować w 2020 r. i w jaki sposób będzie
nam pomagać robot?”, „Robotyka w budownictwie lekkim”, „Zautomatyzowana produkcja energii słonecznej: spojrzenie na praktykę i kwestie dalszego
rozwoju”)
Jak dodaje Anja Schneider szczególnie mocną stroną targów AUTOMATICA jest ich oferta o przejrzystej strukturze. Idea targów została opracowana
w ścisłej współpracy z przemysłem i ze
Związkiem Niemieckich Producentów
Maszyn i Urządzeń (VDMA). Ich dwuletni cykl odpowiada cyklowi gospodarczemu innowacji i światowych premier. Z dumą możemy powiedzieć, że
targi AUTOMATICA także w roku 2010
przedstawią największą ofertę w dziedzinie robotyki na świecie.
Powtórzony zostanie model zastosowany z powodzeniem w poprzedniej
edycji: targi AUTOMATICA i targi Intersolar ponownie odbędą się równolegle.
Połączenie obu targów specjalistycznych, wiodących w swoich segmentach,
wyznacza fachowcom kierunek rozwoju
w produkcji. Wynika to z tego, że wykorzystanie energii słonecznej przyjaznej
dla środowiska jest możliwe dzięki zastosowaniu najnowocześniejszych urządzeń do produkcji i montażu, które
zostaną zaprezentowane na targach AUTOMATICA.
www.automatica-munich.com
Nowy dyrektor
generalny
Siemens PLM
Software (PL)
ariusz Zabielski został powołany, z dniem 1 kwietnia 2010, na
stanowisko dyrektora generalnego firmy Siemens PLM Software (PL)
Sp. z o.o. Wraz z tą organizacyjną zmianą Siemens PLM Software kontynuuje
strategię inwestowania w polski oddział
i polski rynek.
Mariusz Zabielski ukończył studia na
Politechnice Warszawskiej na wydziale
Mechaniki Precyzyjnej oraz Elektroniki.
Jest też absolwentem podyplomowych
studiów w zakresie marketingu i zarządzania w warszawskiej Szkole Głównej
Handlowej.
Mariusz Zabielski przechodzi do Siemens PLM Software z firmy ATM Systemy Informatyczne Sp. z o.o., gdzie pełnił funkcję prezesa zarządu. Wcześniej
pracował w firmie Oracle jako Applications Sales Director oraz Business Development Director dla sektora publicznego w Europie Centralnej.
M
5NIWERSALNYp%FEKTYWNYp+OMPLETNY
ELEKTRONIKI
2/:7)}:!.)!)4
3934%-9)4
www.rittal.pl
16
30 03 2010 12:00:22
AUTOMATYKA
Bezpieczny pomiar położenia
Rygorystyczne wymogi bezpieczeństwa, w szczególności ujęte w nowym standardzie
EN ISO 13849, nakazują dla wdrożeń wiążących się z bezpieczeństwem stosowanie
enkoderów do ustalenia pozycji przy zastosowaniu całkowicie nowego rozwiązania.
Thilo Schlicksbier
B
ezpieczeństwo jest tematem o wciąż
rosnącym znaczeniu dla zagadnienia
konstruowania maszyn i instalacji.
Z uwagi na ochronę ludzkiego życia,
środków materialnych oraz środowiska stało się
wręcz tematem nieodzownym z punktu widzenia ustawodawstwa i ścisłych wymogów bezpieczeństwa w państwowych i międzynarodowych
standardach związanych z projektowaniem.
Celem stosowania rozwiązań bezpieczeństwa
jest minimalizowanie, a nawet eliminowanie ryzyka, które może wystąpić podczas normalnego
lub obarczonego dysfunkcją działania maszyny
lub urządzenia. W takim przypadku kluczowy
jest bezpieczny system pomiaru położenia.
Wzrastająca liczba zastosowań procesorów
oraz układów programowalnych doprowadziła do zrewidowania standardu EN 954-1, który
Zalety interfejsu EnDat 2.2
I
nterfejs EnDat wdrożony przez Heidenhain jest szybkim, całkowicie
szeregowym i w pełni cyfrowym interfejsem dedykowanym napędom
o szybkiej odpowiedzi. Przynosi on wymierne korzyści w połączeniu
z technologią dla całego systemu i redukuje wymaganą przestrzeń
na instalację w maszynie. Od kiedy analogowe sygnały skanujące są
zamieniane na postać cyfrową i wielokrotnie dzielone bezpośrednio
w miejscu pomiaru, zarówno charakterystyka serwonapędów, dokładność
pozycjonowania, jak i stabilizacja prędkości mogą zostać poprawione.
Razem z automatyczną samokonfiguracją enkoderów i napędów
w systemach automatyki, przesyłanie dodatkowych informacji do dalszej
elektroniki jest możliwe bez dodatkowych przewodów.
Więcej informacji dostępne jest na http://www.endat.de
10
l
l
harmonijnie z dyrektywami europejskimi obowiązującymi w tym temacie był w rzeczywistości
stosowany w odniesieniu do konstrukcji maszyn
od 1997 r. Standard EN 954-1 przestał być odpowiedni w przypadku nowych wymagań – fakt
ten wzięto pod uwagę przy opracowywaniu nowych zapisów – EN ISO 13849. Ten nowy standard zawiera zapisy dotyczące niezawodności
komponentów i kodów programowych, podobnych do standardu IEC 61508. Zapisy te dotyczą także standardów produktów z nimi stowarzyszonych, takich jak na przykład IEC 62061
dla napędów elektrycznych.
Z uwagi na to, że ruchy poosiowe są szczególnie niebezpieczne, zauważa się wzrost liczby
projektantów integrujących obowiązkowe funkcje bezpieczeństwa bezpośrednio w napędzie.
W rezultacie pojawił się w technice trend w kierunku w pełni cyfrowego przesyłania informacji o pozycji od enkodera do systemu sterowania
napędu. Oznacza to, że w celu precyzyjnego pozyskiwania pozycji niezbędne stają się bardziej
złożone systemy elektroniczne w obu częściach
– w systemie sterowania i enkoderze. Dostępne
obecnie funkcje w układach maszyn i linii produkcyjnych oraz współistniejące rygorystyczne
wymogi bezpieczeństwa, tak jak to zdefiniowano w odpowiednim nowym standardzie, w przypadku wdrożeń wiążących się z bezpieczeństwem dają możliwość stosowania enkoderów
do ustalania pozycji przy wykorzystaniu całkowicie nowego rozwiązania.
Czasami zaczynają być stosowane różnorodne metody w celu uzyskania redundantnych
wartości odczytu pozycji. Prawdziwa dwukanałowa redundancja może być zagwarantowana poprzez instalację dwóch enkoderów na oś.
Z ekonomicznego punktu widzenia bardziej po-
AUTOMATYKA
żądanym byłoby znalezienie rozwiązania bazującego na tylko jednym enkoderze odczytującym
pozycję. Obecnie używane są w tym celu analogowe systemy pomiarowe z sygnałami o przebiegu sinusoidalnym/cosinusoidalnym.
W przyszłości związane z bezpieczeństwem
aplikacje będą wymagały rozwiązań bazujących
na pojedynczych enkoderach, które pozwolą na
redundantną akwizycję wartości położenia przy
zastosowaniu całkowicie szeregowego przesyłu
danych. Systemy związane z bezpieczeństwem
pomiaru pozycji, takie jak dostarczane przez He-
System pomiaru położenia
związany z bezpieczeństwem
obliczenie wartości
pomiarowych
linia przesyłu
danych
przyjmowanie danych pomiarowych
sterowanie bezpieczne
pozycja 2
sprzęg EnDa
sprzęg 1
pozycja 1
stacja
nadrzędna
EnDat
EnDat 2.2
(porotokół i przewód)
sprzęg 2
idenhain, dla wdrożeń związanych z bezpieczeństwem wspierają rozwiązania jednoenkoderowe zgodnie ze standardami IEC 61508 oraz EN
13849, bazując na całkowicie szeregowym interfejsie EnDat 2.2. W rezultacie w aplikacjach
związanych z bezpieczeństwem otrzymuje się
zalety szeregowej transmisji informacji, takie jak
możliwości diagnostyczne i samokonfiguracja
w parze z szybką formacją wartości położenia.
Podstawowe zasady
Enkodery dla aplikacji związanych z bezpieczeństwem są testowane na zgodność ze standardami IEC 61508 i ISO 13849-1 (który zastąpił EN
965-1). Standardy te opisują ocenę systemów
zapewniających bezpieczeństwo nie tylko od
strony struktury systemu, ale teraz także bazując na prawdopodobieństwie wystąpienia błędu
integrowanych komponentów i podsystemów.
Takie podejście pomaga przedsiębiorcom systemów związanych z bezpieczeństwem wprowadzić ich kompletne rozwiązania, ponieważ
mogą oni zacząć od podsystemów, które były już
sprawdzone. W enkoderach położenia związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa zaadap-
zbiór pomiarów
dwie niezależne
wartości pomiaru
pozycji
szeregowe
przesyłanie danych
wewnętrzny monitoring
tworzenie protokołu
wartości pozycji i bit błędu
poprzez interfejs dwuprocesorowy
 Modułowe podejście do systemu projektowania
funkcje monitoringu
test sprawności
pomaga wytwórcom systemów związanych
z bezpieczeństwem w implementowaniu kompletnych
systemów, ponieważ mogą oni zacząć od podsystemów,
Źródło: Control Engineering Polska
które zostały już sprawdzone.
Całkowity bezpieczny system serwonapędu
związany z bezpieczeństwem system pomiaru pozycji
EnDat 2.2
jednostka nadrzędna EnDat
serwonapęd
sterowanie bezpieczne
enkoder
punkt zasilający
przewód zasilający
Źródło: Control Engineering Polska
12
l
l
INNOVATION AND SOLUTIONS
push the button
.
Biuro Targów Monachijskich w Polsce
ul. Biała 4, 00-895 Warszawa
tel. 022 620 44 15, [email protected]
AUTOMATYKA
towano technikę z całkowicie szeregowym przesyłaniem danych przy wykorzystaniu EnDat 2.2.
(Heidenhain jest twórcą wzorca EnDat).
W bezpiecznym napędzie system pomiaru pozycji zapewniający bezpieczeństwo ma formę
podsystemu: składa się z enkodera z komponentem wysyłania danych EnDat 2.2, linii transmisyjnej z komunikacją EnDat i przewodem
oraz komponentem odbierania danych EnDat
2.2 z funkcją monitorowania (stacja nadrzędna
(master) EnDat). Cały system „bezpiecznego napędu” składa się w praktyce z systemu pomiarowego pozycji zapewniającego bezpieczeństwo,
sterowania gwarantującego bezpieczeństwo
(włączając w to stację nadrzędną EnDat z funkcją monitoringu), stopnia zasilającego z kablem
zasilającym silnik i napędem oraz mechanicznym sprzęgiem enkodera i napędu.
System pomiaru położenia jest zintegrowany przez mechaniczne i elektryczne interfejsy
w kompletny układ. Enkoder jest mechanicznie sprzężony z napędem przez połączenie wału
i sprzęgła, które to zdefiniowane jest geometrią
enkodera. Włączając stację nadrzędną EnDat
z funkcją monitoringu w kontrolę bezpieczeństwa, zapewnia się jej elektryczną integrację
z funkcjami monitoringu w bezpiecznym sterowaniu. Ze względu na narzuconą implementację pomiarów związany z bezpieczeństwem
system pomiaru położenia może być włączony
jako podsystem z założonym poziomem błędu
w związaną z bezpieczeństwem ewaluację całej
instalacji bądź linii produkcyjnej napędów.
Bezpieczny system pozycjonowania składający się z enkoderów bazuje na dwóch wzajemnie niezależnych wartościach odczytanej pozycji
i dodatkowo na bicie generowanym przez enkoder i przesyłanym za pomocą protokołu EnDat 2.2 do stacji nadrzędnej EnDat. Stacja ta
przejmuje wiele różnych funkcji monitorowania,
w których udostępniane są informacje o błędach
w enkoderze i podczas transmisji. Porównywane
są dwie wartości pozycji. Stacja nadrzędna EnDat następnie dostarcza dwóch wartości pozycji
i wzajemnie niezależnych bitów błędów do systemu kontroli błędów poprzez dwuprocesorowy
interfejs. W dodatku system sterowania monitoruje funkcjonalność systemu pomiaru położenia
związanego z bezpieczeństwem i stacji nadrzędnej EnDat poprzez cyklicznie przeprowadzane
testy (dynamiczne dyskretyzowane wymuszenia). Architektura protokołu EnDat czyni możliwym dostarczenie wszystkich związanych z bez14
l
l
pieczeństwem informacji lub mechanizmów
kontroli podczas stanu bezczynności kontrolera.
Jest to możliwe, gdyż informacje związane z bezpieczeństwem są zachowywane w dodatkowych
zbiorach danych. W każdym cyklu dyskretyzowania możliwe jest odpytanie przez system kontroli
o te dodatkowe dane tak samo jak o aktualne pozycje. Architektura systemu pomiaru położenia
w nawiązaniu do IEC 61508 jest taka jak dla systemów testowania pojedynczych kanałów.
Aplikacja
Systemy pomiaru położenia związane z bezpieczeństwem projektowane są tak, aby mogły być
użyte jako systemy jednoenkoderowe we wdrożeniach z kontrolą kategorii SIL-2 (zgodnie z IEC
61508). Odpowiada to poziomowi osiągów „d”
ze standardu ISO 13849 lub kategorii 3 zgodnie
z EN 954-1. Także funkcje systemu pomiaru położenia związane z bezpieczeństwem mogą być
użyte do następujących funkcji bezpieczeństwa
w całym systemie (zobacz także IEC 61800-5-2):
bezpieczne zatrzymanie, bezpieczne kontrolowanie zatrzymania, bezpiecznie ograniczone
zwiększenie przesunięcia, bezpieczne ograniczenie prędkości, bezpieczne ograniczenie przyspieszenia, bezpieczne zmniejszanie prędkości,
bezpieczne ograniczanie pozycji, bezpieczne
wyłączenie momentu. Wiadome ograniczenia
opisane w standardzie muszą być brane pod
uwagę podczas integrowania systemu pomiaru
pozycji związanego z bezpieczeństwem do systemu bezpieczeństwa napędu lub maszyny.
Wartości pozycji i bit błędu są sprawdzane
przez system bezpieczeństwa podczas działania. Zależnie od wymagań funkcji bezpieczeństwa należą do nich: monitorowanie opóźniania
się serwonapędu, monitorowanie stanu unieruchomienia i porównanie dwóch wartości pozycji (pozycja 1 i pozycja 2). Także system kontroli rozpoczyna testy sprawnościowe (odstęp
czasowy <8 godzin) w stacji nadrzędnej EnDat
i w enkoderze. Bity błędów są poddawane dynamicznie dyskretyzowanym wymuszeniom, a ich
reakcje są sprawdzane. W przypadku błędu system kontroli musi przejść w stan bezpieczny.
Reakcja, która system sterowania wywołuje, zależy od aplikacji i jest częścią wymaganej strategii wytwórcy napędu lub systemu kontroli.
Artykuł pod redakcją
dr. inż. Krzysztof Jaroszewskiego
FIRMA PREZENTUJE
Czego automatyzacja i IT
mogĎ siē wzajemnie uczyĄ?
Uwe Scharf, Rittal
Automatyzacja i IT przedsiębiorstw coraz silniej się zazębiają. Ta kwestia już od wielu lat
jest szeroko dyskutowana w mediach. Na
pierwszym planie znajdują się przy tym często rozwiązania dotyczące osprzętu i oprogramowania oraz sprawna komunikacja od
maszyny aż po dział IT firmy. Ale w tym otoczeniu coraz większe znaczenie zyskuje także infrastruktura. W zakresie automatyzacji
występują przy tym podobne problemy, jak
w świecie IT. Oczywiste zatem jest, że sprawdzone rozwiązania z IT będą stosowane także
w zakresie automatyzacji. Spektrum rozciąga
się przy tym od koncepcji chłodzenia aż po
bezprzerwowe zasilanie prądem.
Stopień automatyzacji w budownictwie maszyn i instalacji stale się zwiększa. Jednocześnie rośnie nacisk na redukcję kosztów systemów automatyzacyjnych, czego przyczyną jest zapotrzebowanie na korzystne cenowo komponenty i rozwiązania. W dzisiejszej
technice automatyzacji komponenty z działu
IT w wielu miejscach zastępują rozwiązania
stanowiące własność ich producentów lub je
po prostu uzupełniają. Typowym przykładem
jest zastosowanie przemysłowego komputera PC do zadań w technice sterowania i w wizualizacji. Następuje zarówno zmniejszenie
kosztów z powodu standaryzacji komponentów, jak i skrócenie czasów dostawy. Problemy występują jednak w zakresie cyklu żywotności instalacji: podczas gdy żywotność nowoczesnych komponentów wynosi ok. czterech lat, instalacje produkcyjne i ich systemy automatyzacji muszą pracować przez ponad 20 lub nawet 30 lat. Podczas planowania i eksploatacji konieczne jest uwzględnienie kosztów spowodowanych cyklami aktualizacyjnymi i migracyjnymi.
Sprawna komunikacja od maszyny aż do poziomu kierowniczego przedsiębiorstwa stanowi, obok redukcji kosztów z powodu standardowych komponentów, istotną zaletę powszechnych rozwiązań automatyzacyjnych.
Pochodząca ze świata IT sieć Ethernet z TCP/
IP była w poprzednich latach coraz częściej
stosowana także w automatyzacji. Odpowiednie komponenty są dzisiaj prawie powszechnie dostępne także do użytku w otoczeniu przemysłowym.
Automatyzacja i dział IT przedsiębiorstwa to dwa światy, coraz bardziej zależne
Podobne wymagania odnośnie
infrastruktury
Wymagania odnośnie infrastruktury zarówno w świecie IT, jak i w obszarze automatyzacji, są porównywalne. Na pierwszym miejscu
zarówno w klasycznym centrum obliczeniowym, jak i w rozwiązaniu automatyzacji znajduje się dostępność całego systemu. Ponieważ straty ekonomiczne, powstające przez
awarię centrum obliczeniowego w firmie usługowej, zaliczają się do tych samych strat, które powstają na skutek zatrzymania instalacji
produkcyjnej w przemyśle. Koncepcje, które w zakresie IT zostały opracowane na przykład dla wysoko dostępnych centrów obliczeniowych, mogą być w podobny sposób stosowane także dla rozwiązań automatyzacyjnych. Typowym przykładem tutaj jest zastosowanie bezprzerwowych zasilaczy UPS. Kolejnym aspektem, zarówno w centrum obliczeniowym, jak i w automatyzacji, jest precyzyjne chłodzenie zastosowanych komponentów. Z powodu coraz wyższej mocy sprzętu zwiększają się także wymagania stawiane
chłodzeniu. Właśnie w obszarze chłodzenia
dużą rolę odgrywa efektywność. W ten sposób ważne jest, aby moc chłodzenia była
możliwie najbardziej efektywnie dostępna dla
komponentów wytwarzających ciepło. Ważną
l
rolę odgrywa przy tym nadzorowanie temperatury wewnątrz systemu.
Oprócz wszelkich podobieństw pomiędzy wymaganiami infrastruktury w zakresie IT i automatyzacji istnieją oczywiście również istotne
różnice, które muszą być uwzględniane przy
przenoszeniu koncepcji pomiędzy tymi dwoma obszarami. W otoczeniu przemysłowym
panują często inne warunki otoczenia – zastosowane komponenty muszą być na przykład chronione przed pyłem i wilgocią. Poza
tym w automatyzacji – często bezpośrednio
w lub przy instalacji albo maszynie – z reguły
jest mniej dostępnego miejsca. Typowe szafy sterownicze w otoczeniu przemysłowym
mają mniejszą głębokość niż typowe szafy serwerowe w centrum obliczeniowym. Nie
wystarczy zatem zwykłe kopiowanie rozwiązań ze świata IT. Kompetentny partner, posiadający doświadczenie zarówno w zakresie IT,
jak i w otoczeniu przemysłowym, może oferować tu cenne wsparcie.
Inż. Uwe Scharf jest kierownikiem działu głównego Strategic Business Development firmy
Rittal w Herborn
l
15
TEMAT Z OKŁADKI
Otoczeni przez HMI
Monitory, ekrany dotykowe oraz terminale – interfejsy człowiek–maszyna są niemal
wszędzie. W dzisiejszym zakładzie przemysłowym są tak popularne, jak zwykłe
przyciski i przełączniki, przekazując istotne dane zarówno kadrze zarządzającej,
jak i szeregowym operatorom.
Informacja może dotrzeć
wszędzie
Frank J. Bartos
W
spółczesne interfejsy człowiek–
maszyna (HMI – Human Machine Interfaces) ułatwiają podejmowanie kluczowych decyzji nie
tylko inżynierom. Dzięki możliwości przejrzystej prezentacji danych w czasie rzeczywistym
są przydatnym narzędziem również dla kadry
zarządzającej przedsiębiorstwem, co powoduje,
że zapotrzebowanie na urządzenia typu HMI
wciąż rośnie. Wykorzystując interfejsy człowiek–maszyna w nowych instalacjach, możemy
się spodziewać wzrostu wydajności produkcji,
mniejszych kosztów oraz lepszego gospodarowania zasobami.
 Wzrost możliwości oraz spadek cen interfejsów człowiek–maszyna to czynniki
zachęcające do coraz częstszego ich stosowania, nawet w instalacjach, gdzie jeszcze
kilka lat temu nie były one rozpatrywane. Źródło: AutomationDirect
16
l
l
Gary Nelson – menedżer w korporacji Wonderware, twierdzi, że trzy czynniki szczególnie
wpływają na popularyzację HMI w przemyśle:
• udoskonalenie ich oprogramowania,
• coraz większe możliwości wizualizacji oraz
syntezy danych,
• znaczny postęp w integracji różnych technologii łączności HMI ze światem zewnętrznym.
– Zarówno wielkie korporacje, jak i małe firmy
wykazują znaczne zainteresowanie narzędziami
umożliwiającymi poprawę procesów biznesowych
– tłumaczy Gary Nelson – HMI są urządzeniami,
które świetnie nadają się do tego zadania, przedstawiając wydajność zarówno procesów, jak i ma-
szyn. Współczesne interfejsy człowiek–
maszyna nie są już tylko urządzeniami,
które prezentują dane bezpośrednio na
urządzeniu, przy którym pracują. Dzisiejsze HMI wizualizują informacje w różnych formach, dla różnych ludzi, w zależności od zajmowanego stanowiska.
Przykładowo, menedżer będzie analizował długofalowe statystyki, natomiast
operator będzie zainteresowany aktualną
wydajnością maszyny. Dzięki HMI informacje mogą swobodnie migrować po całej strukturze zakładu.
Wzrastające zainteresowanie HMI
jest w znacznej mierze spowodowane zwiększeniem ich funkcjonalności. Nie są to już tylko proste urządzenia wizualizujące dane, lecz narzędzia
wspomagające zarządzanie procesów
 Rozwój sprzętu oraz oprogramowania
HMI pomaga kontrolować wydajność
procesów oraz maszyn. Urządzenia wykonane
w standardzie przemysłowym w połączeniu
z zaawansowanym oprogramowaniem dają
niemalże inteligentny przyrząd, podczas
gdy udoskonalona technologia łączności ze
światem zewnętrznym ułatwia raportowanie,
analizy oraz zarządzanie danymi.
produkcyjnych. Bruce Feller, dyrektor
w Rockwell Automation, zaznacza, że
niemalże na jego oczach dokonała się
zmiana w nastawieniu przedsiębiorców
do HMI. Według niego dzisiejsi klienci
wymagają coraz większej funkcjonalności nie tylko od maszyn produkcyjnych,
ale również od paneli operatorskich.
Jeszcze HMI czy już PC?
Wzrastająca ranga HMI zbliża je coraz
bardziej do komputerów PC. Podkreśla
to Prasad Pai, menedżer ds. HMI oraz
systemów SCADA w GE. – HMI stają
się rozszerzeniem komputerów PC, a co
za tym idzie, działu IT. Musiały stać się
więc „IT-friendly”.
Z opinią Prasada Pai zgadza się Greg
Philbrook, menedżer ds. HMI w firmie AutomationDirect: – Standardowy
interfejs człowiek–maszyna nie jest niczym więcej niż wykonanym w standardzie przemysłowym komputerem PC. Zasadnicze cechy peceta, takie jak system
logowania, obsługi sieci, poczty itp., są
dostępne we współczesnych HMI. Coraz
szybsze procesory umożliwiają prezentację animacji, a niższe ceny instalację interfejsów w zastosowaniach, gdzie wcześniej nie były one planowane.
TEMAT Z OKŁADKI
Czas na zmiany
Wojciech Pawełczyk,
specjalista ds. oprogramowania
Wonderware, ASTOR
– Przykłady korzyści płynących ze stosowania ww. systemów
Podstawowe korzyści ze stosowania systemów HMI/SCADA
to wiedza o rzeczywistym stanie produkcji, co w konsekwencji
prowadzi do podejmowania dobrych, właściwych decyzji na
każdym szczeblu produkcji czy zarządzania. Przykładowe
wdrożenie systemu monitoringu i sterowania procesem
pasteryzacji mleka, wykonane z użyciem Wonderware InTouch,
rejestruje temperaturę wejściową, wyjściową oraz wewnątrz
urządzenia pasteryzującego. Dodatkowo rejestruje wartość
– Czy jest szansa, że mimo kryzysu rynek SCADA/
ciśnienia. Wykorzystywana jest także do archiwizacji danych
HMI w Polsce rozwinie się zgodnie z wcześniejszymi
oraz raportów. W efekcie uzyskano znaczne oszczędności
prognozami?
w procesie produkcji i podwyższono jakość końcowego wyrobu.
Czas spowolnienia produkcji jest dobrym momentem do
Wiedza o faktycznym stanie produkcji zawsze, bez względu na
wprowadzania zmian zwiększających efektywność, a przy
branżę, będzie prowadziła do jej optymalizacji, a co za tym idzie,
okazji wydajność linii produkcyjnych. Każde spowolnienie
do obniżenia kosztów produkcji.
wcześniej czy później się skończy, a wówczas wygrają ci, którzy
będą przygotowani na zwiększenie poziomu produkcji przy
– Z jakimi systemami biznesowymi współpracują wymienione
lepszej efektywności i mniejszych kosztach. Obniżanie kosztów
systemy? Z jakimi powinny współpracować w przyszłości?
i zwiększanie efektywności prowadzi przez inwestycje w systemy
Otwartość systemów HMI/SCADA jest podstawowym
nadzorujące, zarządzające, a także raportujące. Osiągnięcie
wymogiem dobrego wykorzystania informacji z nich
takich rezultatów jest możliwe wtedy, gdy mamy realne dane
pochodzących. Tworzenie raportów i analiz będzie możliwe, jeśli
z produkcji, a to prowadzi do użycia systemów SCADA/
wizualizacja będzie współdziałała z systemem bazodanowym,
HMI. Biorąc pod uwagę powyższe argumenty i zestawiając
takim jak Wonderware Historian. Z kolei systemy zarządzania
je ze zmniejszoną liczbą potencjalnych inwestorów, można
produkcją czy też wyższe – zarządzania przedsiębiorstwem,
przypuszczać, że rynek nie będzie się rozwijał tak dynamicznie –
także będą lepiej wykorzystywane, jeśli zostaną zasilone
ale też nie powinien znacząco się zmniejszyć.
aktualnymi i prawdziwymi danymi. Wonderware InTouch oraz
Platforma Systemowa Wonderware są systemami otwartymi,
– Jakie zjawiska mogą być motorem wzrostu rynku?
umożliwiającymi przekazywanie danych oraz konkretnych
Szukanie oszczędności w kosztach wytwarzania oraz
informacji do każdego systemu poziomu wyższego.
konieczność bardziej efektywnego produkowania wymusza
stosowanie nowoczesnych narzędzi – także oprogramowania
– Jakie są trendy w rozwoju systemów SCADA, HMI?
przemysłowego.
Klasa produktów HMI/SCADA będzie ewoluowała w stronę
systemów zarządzania informacją. Z jednej strony prowadzi
– Które branże sektora produkcyjnego najchętniej korzystają
to do tworzenia coraz bardziej złożonych aplikacji, z drugiej
z systemów SCADA/HMI, a które jeszcze nie dojrzały do ich
zaś powstają aplikacje skalowalne – z początku niewielkie, ale
stosowania?
z łatwością rozwijane do dużych i rozproszonych systemów.
Oprogramowanie SCADA/HMI jest tak powszechnie
Przyszłość będzie należała do tych produktów, które pozwolą
stosowane w firmach produkcyjnych, że właściwie nie jest to
na łatwe i szybkie rozbudowanie działających już aplikacji bez
kwestia dojrzałości, lecz potrzeb uzasadnionych technologią
przerywania bieżącej produkcji.
procesów produkcji. Na podstawowym poziomie systemy HMI
18
l
w postaci paneli występują już praktycznie w każdej maszynie
– Jakie argumenty za najlepiej przemawiają do kadry
zakupionej w ciągu ostatnich lat. Systemy informatyczne
menedżerskiej sektora przemysłowego?
SCADA/HMI stosowane są w firmach, które mają systemy
Szybki zwrot z inwestycji – nowy system musi być szybko
automatyki i właściwie to poziom automatyzacji determinuje
wdrożony i wyraźnie usprawnić obsługę linii produkcyjnej.
potrzeby w zakresie tych systemów. Stąd też przeważnie nie są
Razem z tym parametrem pojawia się niski koszt dokonywania
stosowane w firmach, gdzie występuje produkcja ręczna lub
usprawnień w działającej aplikacji. Jeśli dokonywane zmiany
produkcja jednostkowa. Nie jest to jednak reguła, gdyż tego
mogą być wdrażane w sposób bezpieczny i nie ingerujący
typu systemy mogą być stosowane do monitoringu mediów,
w bieżącą produkcję, to takie rozwiązanie procentuje z czasem –
klimatyzacji czy innych systemów pomocniczych.
powiększa wartość przy minimalnych kosztach usprawnień.
l
Ted Thayer, menedżer w firmie Bosh
Rexroth, zauważa, że jeszcze nie tak
dawno HMI były prostymi terminalami. W dzisiejszych czasach są to przemysłowe komputery PC pracujące pod
systemem Microsoft Windows. Nowinki techniczne oraz rozsądne ceny
tych urządzeń otworzyły wiele nowych możliwości do ich wykorzystania. Co więcej, postępy w integracji
systemów pozwalają na wykorzystanie
dobrego systemu HMI w komunikacji
z wieloma liniami produkcyjnymi jednocześnie. Niewątpliwie, może być to
zachęta dla wielu przedsiębiorstw do
szerszego stosowania interfejsów człowiek–maszyna.
– Warto zwrócić uwagę na fakt, że to
nie wzrost liczby HMI czy dostępnych
informacji leży u podstaw szybkiego rozprzestrzeniania się i rozwoju interfejsów – spostrzega Jay Coughlin, menedżer w Siemens Energy & Automation.
– Istotne jest, że informacje uzyskiwane
dzięki nim stają się coraz bardziej użyteczne. Nowoczesne systemy HMI pozwalają na prostą archiwizację oraz
prezentację danych. Dzięki temu osoby,
które nie znają szczegółów dotyczących
działania wybranej maszyny, ale mają
wiedzę o tym, jakie czynniki wpływają na jakość finalnego produktu, mogą
przeglądać dane w takiej formie, jaka będzie dla nich w pełni zrozumiała.
Zastosowania szczególne
Nowoczesne interfejsy człowiek–maszyna łączą w sobie zaawansowane
oprogramowanie, grafikę oraz współczesne narzędzia znane z komputerów
PC, takie jak proste i intuicyjne kreatory
wielu aplikacji. Dodatkowymi zaletami
są z pewnością mobilność oraz obsługa
technologii bezprzewodowych. Do pozostałych właściwości, które zachęcają
do korzystania z HMI, należą:
• specjalistyczne oprogramowanie –
zestaw pakietów przeznaczonych
do konkretnego zastosowania, np.
w oczyszczalniach ścieków lub automatycznych liniach pakujących. Pakiety tego typu zawierają gotowe do
użycia obiekty, moduły oraz przykła-
dowe ekrany synoptyczne, charakterystyczne dla danej instalacji. Oprogramowanie takie umożliwia szybsze
i efektywniejsze monitorowanie wybranych zmiennych procesowych.
Co więcej, wiele pakietów zawiera
gotowe do użycia programy produkcyjne, np. butelkowania produktu.
• zaawansowana grafika – niektórzy
spośród producentów HMI wprowadzają barwne animacje w oferowanych przez siebie urządzeniach. Co
więcej, współczesnym standardem są
znane z systemu Windows kreatory
(wizard), prowadzące użytkownika
poprzez kolejne etapy budowania np.
ekranu synoptycznego dla wybranego procesu. Przykładowo, firma GE
wprowadziła w swoich interfejsach
narzędzie wykorzystujące właśnie
zaawansowaną grafikę oraz zestaw
kreatorów wspomagających konfigurację typowych instalacji kanalizacyjnych oraz ściekowych.
• portale informacyjne, zawierające instrukcje użytkowania urządzeń, materiały szkoleniowe, schematy konstrukcyjne itp. Wykorzystanie HMI
jako takiego portalu umożliwia łatwe
udostępnienie istotnych informacji.
Phil Aponte z firmy Siemens Energy
& Automation tłumaczy, że przykładowo dzięki temu jeden z operatorów
może widzieć, co dzieje się na innych
liniach produkcyjnych, a serwisant
obserwować fragment instalacji, za
który jest odpowiedzialny.
• wykorzystanie technologii mobilnych oraz bezprzewodowych – bez
wątpienia mobilność jest cechą
znacznie zwiększającą atrakcyjność
HMI. Jay Coughlin z Siemensa zaznacza, że dla operatora ogromnym
ułatwieniem pracy jest możliwość
poruszania się wraz z interfejsem,
bez względu na to, czy komunikacja
z maszyną prowadzona jest przewodowo czy bezprzewodowo.
Spadające ceny interfejsów są dodatkowym czynnikiem zachęcającym do
stosowania HMI, szczególnie w mniejszych instalacjach, np. maszynach pakujących.
TEMAT Z OKŁADKI
 Pakiety programowe przeznaczone do konkretnych gałęzi przemysłu niewątpliwie ułatwiają pracę inżynierom
instalującym HMI. Powyższy rysunek przedstawia synoptykę instalacji filtrowania ścieków
– Urządzenia z 3- czy 4-calowymi ekranami
o dużej rozdzielczości mogą być stosowane w aplikacjach przenośnych – dodaje Greg Philbrook
z AutomationDirect – dzięki temu HMI mogą być
wszędzie.
Pomimo że zainteresowanie technologią bezprzewodową nie jest tak duże, jak chcieliby niektórzy z producentów HMI, to jej zastosowanie przynosi niewątpliwe korzyści. Ted Thayer
z Bosh Rexroth przyznaje, że jest niekwestionowanym zwolennikiem łączności bezprzewodowej, ale typowi klienci, z którymi miał do
czynienia, nie byli zwykle nią zainteresowani. Zaznacza on jednakże, że era łączności bezprzewodowej z pewnością nadejdzie w najbliższym czasie. Rezygnacja z okablowania to niższe
koszty oraz większa niezawodność instalacji.
Wykorzystanie HMI
jako sterownika
– W latach 90. XX wieku interfejsy człowiek–maszyna odmieniły życie pracowników fizycznych
– zauważa Gary Nelson – Dzisiaj zmieniają one
sposób pracy kadry zarządzającej.
Ted Thayer z kolei przewiduje, że już wkrótce
HMI przejmą praktycznie wszystkie funkcje sterowników PLC. Zaznacza on, że już dziś moż20
l
l
liwa jest implementacja funkcji PLC w HMI.
Dzięki temu operator mógłby zmieniać nastawy regulatorów, monitorować proces oraz korzystać z bazy danych, używając jednego urządzenia.
– Co ciekawe, zastosowania interfejsów człowiek–maszyna są ograniczone jedynie przez ilość
informacji możliwą do przyswojenia przez człowieka – twierdzi Bruce Fuller. Podkreśla on, że
rozwój HMI trwa, co skutkuje ciągłym skracaniem czasu niezbędnego do poprawnej eksploatacji procesów oraz wykrywania i usuwania
ich usterek. Jego zdaniem w chwili obecnej dalszy rozwój sprzętu nie jest już niezbędny. Dużo
istotniejsze jest zastosowanie odpowiedniego
oprogramowania, które umożliwi jeszcze efektywniejsze wykorzystanie interfejsów człowiek–
maszyna. 
FIRMA PREZENTUJE
Redundantne poãĎczenia radiowe
z wykorzystaniem moduãów
AWK-5222 Àrmy Moxa
Sieci bezprzewodowe w standardzie 802.11
zyskują coraz większą popularność, zarówno w zastosowaniach domowych, jak i, coraz częściej, – przemysłowych. Łatwość instalacji, niskie koszty wdrożenia oraz skalowalność rozwiązań opartych na transmisji radiowej sprawiają, że w wielu wypadkach łączność oparta na urządzeniach pracujących w standardzie Wi-Fi jest ciekawą
alternatywą dla sieci kablowych. Jednakże
transmisja bezprzewodowa ma też swoje wady – główną z nich jest podatność na
różnorodne zakłócenia, mogące spowodować obniżenie prędkości przesyłu danych
lub nawet całkowite zerwanie komunikacji.
Rozwiązaniem problemu podatności połączeń bezprzewodowych na zakłócenia może być zastosowanie redundantnych (nadmiarowych) połączeń między
urządzeniami pracującymi w standardzie
Wi-Fi. Firma Moxa zaprezentowała pierwszy na rynku automatyki przemysłowy access point umożliwiający tworzenie redundantnych połączeń między urządzeniami
pracującymi w standardzie Wi-Fi. Mowa
tu o modelu AWK-5222, wypożany w mechanizm DualRF, którego działanie opiera się na wykorzystaniu dwóch, niezależnych modułów radiowych zainstalowanych w jednym urządzeniu. Dzięki takiemu rozwiązaniu możliwe jest zestawienie
redundantnego połączenia między dwoma urządzeniami Moxa – jedno połączenie
działa w paśmie 2,4 GHz (802.11b/g), drugie natomiast w paśmie 5 GHz (802.11a).
W czasie normalnej pracy aktywne jest tylko jedno połączenie, umożliwiające przesył danych z prędkością 54 Mb/s. W przypadku pojawienia się zakłóceń lub przeszkód, uniemożliwiających działanie podstawowego łącza, komunikacja zostaje
przekierowana na łącze zapasowe, dzięki czemu komunikacja pomiędzy urządzeniami zostaje zachowana.
Mechanizm DualRF umożliwia także inne
ciekawe rozwiązania – możliwe jest np.
skonfigurowanie jednego modułu radioweg
w tryb klienta szkieletowej sieci bezprzewodowej, a drugiego modułu – w tryb access
pointa pełniącego rolę punktu dostępowego dla urządzeń końcowych. Kolejnym
sposobem wykorzystania modułów AWK5222 jest zestawienie mostów bezprzewodowych na duże odległości, wykorzystującego kilka urządzeń jako reapiterów sygnału. W przypadku tradycyjnych rozwiązań
Wi-Fi połączenia takie realizuje się z wykorzystaniem technologii WDS. Technologa
ta ma jednak poważną wadę – przepustowość łącza WDS maleje wraz ze wzrostem
liczby urządzeń uczestniczących w takim
połączeniu. Przykładowo – dla łącza WDS
między dwoma urządzeniami pracującymi w standardzie 802.11g przepustowość
wynosi 54 Mb/s, natomiast dla 3 urządzeń
będzie to już tylko 27 Mb/s. Wykorzystanie
AWK-5222 wyposażonego w dwa moduły
radiowe eliminuje tą niedogodność, gdyż
połączenia pomiędzy kolejnymi urządzeniami zestawiane są na różnych pasmach
(2,4 lub 5 GHz), dzięki czemu uniknąć można interferencji obu sygnałów.
Oprócz mechanizmu DualRF model AWK5222 wyposażony został w jeszcze jedną
ciekawą funkcjonalność. Mowa tu o rozwiązaniu noszącym nazwę Turbo Roaming,
zaprojektowanym z myślą o systemach komunikacji i transportu. Mechanizm Turbo
Roaming działa w przypadku, gdy AWK5222 skonfigurowany jest do pracy w trybie Access Point Client, i zapewnia przyspieszenie procesu przełączania się klienta sieci bezprzewodowej pomiędzy różnymi punktami dostępowymi. W chwili obecnej producent deklaruje, że maksymalny czas trwania etapu łączenia się z siecią bezprzewodowa oraz uwierzytelnienia
klienta wynosi nie więcej niż 500ms.
l
AWK-5222 to urządzenie zaprojektowane
do pracy w warunkach przemysłowych.
Posiada podwójne, redundantne wejście
zasilania 24VDC a także możliwość zasilania w technologii PoE, a solidna, metalowa
obudowa chroni je przed wstrząsami i wibracjami. Wysoki poziom bezpieczeństwa
sieci bezprzewodowej zapewniony został
poprzez zastosowanie zaawansowanych
mechanizmów szyfrujących – WPA/WPA2,
uwierzytelnienia RADIUS, blokady rozgłoszeń SSID oraz filtrowania adresów MAC.
Piotr Sabak
02-703 Warszawa
ul. Bukowińska 22 lok. 1B
tel.: 22 541 84 60
fax: 22 541 84 61
Elmark Automatyka Sp.z o.o.
http://www.elmark.com.pl
l
21
FIRMA PREZENTUJE
Schneider Electric – silna pozycja
w systemach HMI/SCADA
W roku 2003 firma Digital Electronics – czołowy producent
paneli operatorskich, dołaczyła do grupy Schneider Electric.
Wydarzenie to jasno zdefiniowało strategię Schneider Electric
– uzyskać pozycję lidera na rynku systemów wizualizacji
i sterowania. Kolejnym krokiem na tej drodze było przejęcie
w roku 2006 firmy Citect – największego, niezależnego producenta
rozwiązań SCADA, obecnego na rynku od blisko 35 lat.
Aktualnie Schneider Electric oferuje system Vijeo
Citect w wersji 7.1. Najważniejsze zmiany w stosunku do poprzednich wersji to:
• możliwość organizowania aplikacji w tzw. klastry,
co ułatwia prace nad systemem oraz jego serwisowanie, a także czyni korzystanie z systemu bardziej
efektywnym,
• wsparcie dla systemu Vista,
• możliwość korzystania z systemu zabezpieczeń
Windows.
• jeszcze doskonalsze zarządzanie alarmami
Przykłady ekranów synoptycznych Vijeo Citect
Vijeo Citect to najbardziej otwarte na inne urządzenia
we/wy rozwiązanie klasy SCADA. Dodatkowo jako,
część w pełni zintegrowanej oferty automatyki przemysłowej Schneider Electric soCollaborative pozwala na stworzenie doskonałego systemu składającego
się ze sterowników programowalnych, paneli operatorskich, oddalonych we/wy, itp.
Pełna integracja Vijeo Citect z szeroką gamą urządzeń automatyki Schneider Electric pozwala zagwarantować naszym klientom wysoką efektywność budowania systemu automatyki, a nstępnie łatwiejsze
jego uruchamianie oraz późniejsze serwisowanie.
Przykładowa architektura systemu opartego na Vijeo Citect
z wykorzystaniem funkcj Klastrów
22
l
l
Vijeo Citect cechuje się bogatą biblioteką obiektów graficznych, dzięki którym ekrany synoptyczne
są bardziej atrakcyjne, zaś praca nad nimi wymaga
mniej czasu. Biblioteki symboli są spójne z pozostałymi produktami HMI i SCADA z rodziny Vijeo. Pozwala
to na łatwiejsze tworzenie spójnych wizualnie aplikacji zarówno na poziomie stacji operatorskich opartych o komputery jak i panele operatorskie.
FIRMA PREZENTUJE
Kolejnym elementem cechującym system Vijeo Citect
jest szeroka oferta licencji i swoboda konstruowania
systemów rozproszonych – począwszy od licencji
jedno-stanowiskowych, poprzez licencje multiserwer,
zaczynając od 75 punktów na redundantnych konfiguracjach Unlimited skończywszy.
Umożliwia to budowanie elastycznych systemów, idealnie dopasowanych do potrzeb użytkownika. W każdej chwili istnieje możliwość rozbudowy systemu
do wersji pozwalających na obsługę większej ilości
punktów we/wy, czy też rozszerzenia systemu o kolejne serwery czy stacje operatorskie. Swobodna konfiguracja systemów redundantnych, możliwość wykorzystania drajwerów komunikacyjnych do urządzeń
firm trzecich, bez dodatkowych opłat to cechy, dzięki
którym Vijeo Citect jest doskonałym narzędziem zarówno dla tych, którzy poszukują narzędzia integrującego posiadaną już bazę zainstalowaną, jak i tych
stojących wobec wyboru najbardziej odpowiedniego
systemu SCADA dla przyszłych projektów.
Cechy ułatwiające i podnoszące jakość i wydajność
podczas tworzenia i zarządzania systemem.
• Automatyczna instalacja Serwera OFS, serwera
OPC firmy Schneider Electric jako serwer danych
dla zmiennych wejściowych i wyjściowych
• Synchronizacja bazy zmiennych pomiędzy Unity
Pro a Vijeo Citect
• Możliwość rozdziału zadań pomiędzy zestaw serwerów rozproszonych – serwer komunikacyjny, plików, trendów, alarmów, raportów
• Możliwość tworzenia redundantnego odpowiednika
dla każdego z serwerów
• Klienci statyczni bądź z licencją pływającą (floating)
z funkcjonalnością Display – sterowanie i podgląd
lub Manager tylko podgląd
• Stacje operatorskie typu Web – dostęp do systemu
z poziomu przegladarki internetowej
Ekran systemu Ampla – MES
• Citect Process Analyst Control – rozbudowane narzędzie pozwalające na swobodną, wspólną analizę
trendów historycznych wraz ze zdarzeniami i alarmami na jednej osi czasu.
• Bogata baza elementów graficznych wspomagająca tworzenie wizualizacji procesów.
Kolejny element system to Vijeo Historian który jest
przemysłowym archiwizatorem danych opartym
o Microsoft SQL Server, rozszerzającym możliwości
archiwizowania danych procesowych, a także tworzącym pomost pomiędzy warstwą produkcji, a rozwiązaniami MES i ERP.
Najwyższą pozycję w ofercie Schneider Electric zajmuje system MES (Manufacturing Execution System)
– Ampla. System zarządzania przedsiębiorstwem pozwalającym na integrację z systemami ERP.
Vijeo Citect jest oczywistym wyborem w automatycznych systemach produkcyjnych, infrastrukturze lub
systemach dystrybucji energii wymagających systemów HMI/SCADA i innych systemach gdzie istotna
jest niezawodność, możliwość swobodnej konfiguracji i rozdziału funkcji pomiędzy wszystkimi elementami systemu.
Po więcej informacji zapraszamy na stronę
www.schneider-electric.pl
lub kontakt z Centrum Obsługi Klienta.
Paweł Fraś
Product Manager PLC, HMI, SCADA
Schneider Electric
Process Analyst – analiza danych w Vijeo Citect
l
l
23
RAPORT
Polski rynek przemysłowych systemów bezpieczeństwa
Nadzieje dostawców na wzrost sprzedaży przemysłowych
systemów bezpieczeństwa w 2010 r. nie gasną. Najpopularniejszymi
systemami wśród użytkowników są przekaźniki bezpieczeństwa
i urządzenia mechaniczne. Najczęściej kupowane są produkty firm:
Pilz, Schneider Electric, Sick oraz Siemens.
Mgr inż. Izabela Cieniak
P
rzemysłowe systemy bezpieczeństwa
spełniają w zakładach bardzo ważną
rolę. To dzięki nim pracownicy mogą
czuć się pewnie i bezpiecznie w pracy przy projektach o wysokim stopniu zagrożenia wypadkiem. W związku z tym najczęstszymi
odbiorcami systemów bezpieczeństwa są producenci maszyn i OEM, a także sektor motoryzacyjny. Rzadziej tego typu urządzenia nabywane
są przez przedstawicieli branży spożywczej,
chemicznej oraz farmaceutycznej. Dostawcy
informują, że najmniejsze zainteresowanie systemami bezpieczeństwa obserwują w energetyce i elektroenergetyce oraz w sektorze odzieżowym.
Przemysłowe systemy bezpieczeństwa wykorzystuje się wszędzie tam, gdzie wymagane jest
wyeliminowanie jakiegokolwiek ryzyka, które
naraziłoby obsługę na utratę życia lub zdrowia.
Wymagania te szczegółowo określone są przez
normy.
– Zakres stosowania bezpieczeństwa jest ściśle
określony europejskimi przepisami, dlatego tutaj
niewielki jest odsetek inżynierów, którzy próbują
„odkryć Amerykę” – mówi Łukasz Wietrzyk, dyrektor zarządzający Schmersal Polska. – Najpopularniejsze zastosowania to oczywiście monitorowanie osłon bezpieczeństwa, czy też ich
ryglowanie do czasu zatrzymania niebezpiecznego ruchu. Często zabezpiecza się też optycznie dostęp do miejsc niebezpiecznych, a możliwych aplikacji są setki.
24
l
l
Inne zastosowania systemów bezpieczeństwa
to: wszelkiego rodzaju aplikacje systemów sterowania maszynowego: stop awaryjny, osłony blokujące, detekcja bezpieczeństwa; aplikacje ESD
w przemyśle chemicznym; ciągi technologiczne;
linie technologiczne; stanowiska robotyczne.
Przegląd systemów
Na rynku dostępne są różne rodzaje systemów
bezpieczeństwa. Najczęściej w zakładach stosowane są przekaźniki bezpieczeństwa (95%
odpowiedzi ankietowanych). Są one również
najbardziej popularnym produktem w ofercie
handlowej dostawców. Kolejnymi powszechnie
stosowanymi są urządzenia mechaniczne (86%),
takie jak: zamki, wyłączniki awaryjne, krańcowe, kluczykowe, linkowe, zawiasowe; czujniki
bezpieczeństwa magnetyczne i elektroniczne;
różnego rodzaju przyciski, przełączniki; maty
i listwy naciskowe bezpieczeństwa. 77% ankietowanych wykorzystuje również urządzenia
optyczne, czyli przede wszystkim kurtyny, bariery, skanery, kamery, lampki. Najrzadziej używane są sieci bezprzewodowe. Korzysta z nich
jedynie 6% respondentów (wykres 1).
Wśród polskich użytkowników najpopularniejszymi producentami systemów bezpieczeństwa
są Pilz, Schneider Electric, Sick oraz Siemens.
W zakładach zainstalowane są również produkty firm Schmersal, Allen-Bradley i Omron.
Ankietowani dostawcy systemów bezpieczeństwa w swojej ofercie mają przede wszystkim
urządzenia Allen-Bradley, Banner Engineering,
Omrona, Phoenix Contact, Pilza, Sicka, a tak-
TwinSAFE: Modułowe
systemy bezpieczeństwa
Bezpieczeństwo
pracownika
najważniejsze
Andrzej Dwojak,
specjalista
ds. automatyki, Czujniki
fotoelektryczne
i wizyjne, TURCK
Systemy bezpieczeństwa
oczywiście stosowane
są w przemyśle wszędzie tam, gdzie człowiek może być
narażony na uszczerbek na zdrowiu lub nawet utratę
życia w wyniku przypadkowego pojawienia się w strefie
pracy maszyny.
Definicja ta obejmuje swoim zasięgiem wszystkie
gałęzie przemysłu. Szczególnie narażeni są operatorzy
wykonujący cykliczną czynność na maszynach
realizujących zadania wymagające zastosowania dużej
siły lub wykorzystanie niebezpiecznych narzędzi. W takiej
sytuacji niezbędne jest wykorzystanie rozwiązań, które
będą chronić ludzi, eliminując ryzyko doznania urazów.
Stosowanie systemów bezpieczeństwa często związane
jest ze spadkiem wydajności, jednakże życie ludzkie
jest bezcenne i należy się tylko cieszyć z faktu coraz
szerszego i bardziej restrykcyjnego wykorzystywania
urządzeń z zakresu bezpieczeństwa w przemyśle.
Spójne rozwiązanie systemowe
Moduły I/O bezpieczeństwa i standardowe
w jednym systemie
Komunikacja wieloprotokołowa
Sterownik PLC typu fail-safe w terminalu sieciowym
Zintegrowane bloki – np. do zatrzymania awaryjnego,
kontroli zamknięcia drzwi, itp.
www.beckhoff.pl/twinsafe
że Sunxa. Klienci nabędą u nich również systemy bezpieczeństwa takich producentów, jak: Pastel, Cedes, Elan,
Gelbau, Honeywell, Keyence, Leuze Electronic, Rockwell
Automation, SATECH, Schmersal oraz Siemens.
Na wykresie 2, opracowanym na podstawie informacji
uzyskanych od dostawców, zebraliśmy najbardziej popularnych i liczących się na polskim rynku producentów systemów bezpieczeństwa.
Poziom sprzedaży i zakupu
W ubiegłym roku 8% dostawców odnotowało wzrost sprzedaży systemów bezpieczeństwa o ponad 20% w porównaniu do 2008 r. Ponad połowa z nich wykazała natomiast
podwyższenie obrotów o 0–20%. Pozostali (niecała jedna
trzecia ankietowanych) nie zaobserwowali żadnych zmian
na plus w zyskach. Dostawcy uważają natomiast, że 2010
rok minie pod znakiem zwiększenia popytu na systemy
bezpieczeństwa. Bogusław Karuski, marketing manager
firmy Omron Electronics, uważa, że wielkość obrotu będzie oczywiście zależna od ogólnej sytuacji ekonomicznej
i poziomu nowych inwestycji w Polsce. Jak pokazał ostatni okres, wzrost sprzedaży systemów bezpieczeństwa wy-
Rozwiązanie bezpieczeństwa i standardowe we/wy
w jednym systemie
Zintegrowany system bezpieczeństwa – od I/O do napędów:
Certyfikowany | rozwiązania zgodne z normami IEC 61508 (SIL 3)/EN 954
(Cat. 4), NRTL, UL, CSA
Efektywny kosztowo | standardowa i bezpieczna komunikacja z wykorzystaniem
pojedynczej sieci Fieldbus
Wieloprotokołowy | możliwa transmisja w standardach EtherCAT, Ethernet,
PROFIBUS, CANopen i innych
Modułowy | bezpieczne i standardowe moduły I/O w jednym systemie
Uniwersalny | jedno rozwiązanie bezpieczeństwa dla różnych zastosowań
w maszynach i liniach technologicznych
Dostępny | kompletny zestaw opcji diagnostycznych
Wygodny | bezpieczna transmisja w standardowym systemie kontroli
Beckhoff Automation Sp. z o.o., Stara Iwiczna, ul. Słoneczna 116A, 05-500 Piaseczno
tel. +48 22/757 26 10, faks +48 22/757 26 07, [email protected]
www.beckhoff.pl
POLSKI RYNEK PRZEMYSŁOWYCH SYSTEMÓW BEZPIECZEŃSTWA
Wykres 1. Przemysłowe systemy bezpieczeństwa
wykorzystywane w zakładach (wg użytkowników)
i w ofercie handlowej (wg dostawców)
95%
Przekaźniki bezpieczeństwa
92%
użytkownicy
Wykres 2. Najpopularniejsci
producenci systemów
bezpieczeństwa (wg dostawców)
Pilz
85%
dostawcy
Sick
Urządzenia mechaniczne
77%
77%
Urządzenia optyczne
Sieci bezprzewodowe
Inne
85%
5%
31%
Allen-Bradley
23%
Cedes
23%
Leuze
23%
Omron
23%
Schneider Electric
23%
14%
62%
daje się odporny nawet na sytuację kryzysową.
W swoich planach na nadchodzący czas Omron
zakłada wzrost sprzedaży systemów bezpieczeństwa na poziomie wyższym niż dla pozostałych
produktów automatyki przemysłowej.
– Ponieważ w 2009 r. spadek sprzedaży był niewielki, spodziewamy się, że w 2010 r. nastąpi
przynajmniej niewielki wzrost – uzupełnia Łukasz Wietrzyk z firmy Schmersal Polska. – Oczywiście będzie to zależało od ogólnej sytuacji na
rynku, ale widać, że ilość inwestycji wzrosła już
od początku roku, a więc popyt na systemy bezpieczeństwa również powinien zacząć powoli wzrastać.
A jak wygląda popyt na systemy bezpieczeństwa? 68% ankietowanych użytkowników nie
wprowadziło w ostatnim roku nowych rozwiązań z zakresu systemów bezpieczeństwa w swoich zakładach (wykres 3). Jednak połowa z nich
w 2010 r. spodziewa się wzrostu wydatków na
przemysłowe systemy bezpieczeństwa w porównaniu do 2009 r. W przypadku 45% nakład na nowe instalacje pozostanie niezmienny,
a w przypadku 5% nawet zmaleje.
Okres zwrotu inwestycji
Poprosiliśmy użytkowników, aby określili, jak
szybko powinny zwrócić się koszty zakupu przemysłowego systemu bezpieczeństwa. Niektórzy
z respondentów chcieli, aby odbyło się to jak
najszybciej. Jednak większość z nich była zdania, że w tym przypadku nie pieniądze są najważniejsze, lecz zdrowie i życie pracowników,
które jest bezwartościowe. Jeśli wprowadzony
l
Siemens
85%
Źródło: Control Engineering Polska, marzec 2010
26
69%
86%
l
Banner Engineering
15%
Honeywell
15%
Keyence
15%
Schmersal
15%
GuardMaster
8%
Murr
8%
Phoenix Contact
8%
Rockwell Automation
8%
Sunx
8%
system uchroni przed obrażeniami chociażby
najlżejszymi, to oznacza, że już się zwrócił!
Kwestia wyboru
Dostawcy uważają, że o wyborze przemysłowych systemów bezpieczeństwa decyduje
przede wszystkim ich cena (92% głosów). Zaraz
po niej, dla klientów liczyć ma się marka producenta (77%), a także zastosowane urządzenia
(69%). Niemałe znaczenie mają również parametry techniczne systemów (54%) i jakość wykonania (38%) (wykres 4).
– Wzrost konkurencyjności powoduje zmniejszanie się cen, co dla wielu klientów jest głównym
czynnikiem decyzyjnym – mówi Adam Tupacz,
specjalista ds. produktów Sick. – Dotyczy to
głównie tych, którzy szukają prostych i typowych
rozwiązań, jak np. kurtyna tylko z funkcją ochronną. Z drugiej strony rosnąca świadomość klientów oraz wymagania użytkowników maszyn po-
Kierunek
wyboru
systemów
bezpieczeństwa
Daniel Oszczęda,
menedżer ds.
produktów/koordynator
sprzedaży operacyjnej,
Balluff
Decydując się na
wybór systemu bezpieczeństwa, klienci kierują
się wieloma aspektami. O wyborze konkretnego
rozwiązania technicznego rozstrzyga aplikacja, która
determinuje poziom wymaganego bezpieczeństwa
oraz konkretne rozwiązanie, które powinno być
w niej zastosowane. Kolejnym argumentem jest
przywiązanie do marki, klienci zawsze chętnie wracają
do dobrych sprawdzonych produktów, które stosowali
przy wcześniejszych projektach. Z konkretną marką
związane jest przede wszystkim wsparcie techniczne,
na jakie klienci mogą liczyć w momencie doboru
elementów, w trakcie ich instalacji oraz późniejsze
wsparcie serwisowe. W segmencie systemów
bezpieczeństwa istnieje ogromne zapotrzebowanie
na specjalistyczne szkolenia, głównie ze względu na
wprowadzone zmiany w przepisach i związane z nimi
wymagania. Nie można oczywiście pominąć aspektu
ekonomicznego, który w wielu przypadkach jest
kluczowy. Klienci bardzo często poszukują najtańszych
rozwiązań dostępnych na rynku. W wielu aplikacjach
zastosowane rozwiązania są kompromisem pomiędzy
funkcjonalnością a kosztami.
Wykres 3. Czy w ostatnim roku w zakładach
wprowadzono nowe rozwiązania
z zakresu przemysłowych sieci
bezpieczeństwa? (wg użytkowników)
tak
nie
32%
68%
Wykres 4. Co decyduje o wyborze przemysłowego
systemu bezpieczeństwa przez użytkowników
(wg dostawców)
Cena
92%
Marka producenta
77%
Zastosowanie urządzenia
69%
Parametry techniczne
54%
Jakość wykonania
38%
Wykres 5. Ocena poziomu wsparcia technicznego
ze strony dostawców przemysłowych
systemów bezpieczeństwa przez użytkowników
5%
słabe
dobre
średnie
52%
43%
wodują, że coraz częściej spotykamy się z bardzo
zaawansowanymi systemami bezpieczeństwa.
Dla użytkowników systemów bezpieczeństwa
oprócz ich ceny, adekwatnej do jakości, liczy się
także niezawodność. Ważne jest, aby system posiadał certyfikaty i atesty potwierdzające jego
kategorię bezpieczeństwa. Respondenci chcą
nabywać urządzenia, które są kompatybilne
z zainstalowanymi już w zakładzie systemami.
Coraz bardziej istotna staje się przejrzysta dokumentacja oraz łatwość obsługi i modernizacji. Niemałe znaczenie ma również dostępność
produktu oraz wsparcie techniczne ze strony
dostawców, które na dzień dzisiejszy oceniane
jest przez użytkowników jako średniej jakości
(wykres 5).
Niezawodność
Wszyscy użytkownicy systemów bezpieczeństwa, ankietowani przez Control Engineering
Polska, jednogłośnie stwierdzili, że spełniły one
swoją rolę w zakładach. Pomimo to czasami
zdarzały się problemy w trakcie ich eksploatacji.
Najczęstszym kłopotem była mała odporność na
warunki pracy. Niektóre systemy bezpieczeństwa ulegały zapyleniu, były podatne na wilgoć
i wysoką temperaturę. Użytkownikom zdarzały
się również drobne awarie, wynikające z nieprawidłowej obsługi przez operatorów maszyn
bądź złego ulokowania wyłączników bezpieczeństwa (przypadkowo aktywowały się, przez
Normy gwarantują pozytywne zmiany
Łukasz Wiatrzyk, dyrektor zarządzający Schmersal Polska
– Nowoczesne technologie są oczywiście obecne w systemach
bezpieczeństwa, ale do niedawna ich stosowanie było ograniczone
przez nieodpowiednio sformułowane normy. Teraz dzięki takim
normom, jak EN ISO 13849-1 czy EN IEC 62061, producenci systemów
bezpieczeństwa mają możliwość implementowania różnych ciekawych
rozwiązań, jak choćby urządzenia programowalne bezpieczeństwa,
technologie magistralowe, sieci komputerowe, transmisja radiowa itp.
Schmersal nie jest wyjątkiem od tej reguły i w naszej ofercie pojawia się
coraz więcej urządzeń tego typu. Tendencje na rynku również są związane z powyższym stwierdzeniem.
Systemy bezpieczeństwa są coraz bardziej skomplikowane, przez co do łatwiejszego monitorowania
klienci coraz częściej wybierają sterowniki programowalne zamiast konwencjonalnych przekaźników
bezpieczeństwa. Coraz więcej jest w maszynach systemów optycznych, a to wynika z ciągłego dążenia
do zwiększenia wydajności i produktywności. W tym kontekście kurtyny świetlne okazują się „szybsze”
niż osłony mechaniczne, które wymagają czasu do otwarcia. Obserwujemy też zwiększające się
zaufanie do czujników elektronicznych, jeśli chodzi o zabezpieczenia osłon.
28
l
l
systemy bezpieczeƒstwa
Czy znasz ju˝ nasze
nowe kurtyny Êwietlne
bezpieczeƒstwa?
Poznaj modu∏owe systemy
ogrodzeƒ bezpieczeƒstwa
firmy SATECH!
co uniemożliwiały pracę). Skarżyli się również
na konfigurację sprzętu i oprogramowania.
Perspektywy na przyszłość
Na rynku zauważalny jest spadek cen na podstawowe komponenty przemysłowych systemów bezpieczeństwa. Klienci zaczynają zwracać większą uwagę na elastyczność systemów.
Zwiększane są stopnie ochrony przed działaniem
czynników środowiskowych, a także możliwości
funkcjonalne (np. lustra odbiciowe). Do ofert
wprowadzane są programowalne przekaźniki
bezpieczeństwa. Systemy zaczynają realizować
funkcje standardowego sterowania bezpieczeństwa, pracując w jednym środowisku programistycznym. Widoczny jest też dalszy rozwój zintegrowanych systemów bezpieczeństwa (sieci).
Następuje integracja elementów/funkcji bezpie-
Polityka wkrada się w systemy bezpieczeństwa
Grzegorz Bauer, konsultant techniczny
ds. systemów bezpieczeństwa, Rockwell Automation
Ubiegły rok przyniósł sporo nowości dotyczących zarówno wymagań
dla elementów i systemów sterowania związanych z bezpieczeństwem,
jak i ich zastosowań. Oczywiście weszła w życie nowa Dyrektywa
Maszynowa 2006/42WE, ale dla inżyniera zajmującego się techniczną
stroną bezpieczeństwa maszynowego ważniejsze są zmiany norm
zharmonizowanych. Normy zharmonizowane teoretycznie są wykładnią
aktualnej wiedzy inżynierskiej. Posługiwanie się nimi nie tylko pozwala
na łatwe znalezienie rozwiązań technicznych przy projektowaniu maszyn, ale także znacznie upraszcza
ocenę zgodności z wymaganiami zasadniczymi Dyrektywy, dzięki procedurze domniemania zgodności.
Jednakże od ponad roku do wymagań technicznych wkradła się polityka. Najpierw, bez okresu
przejściowego wycofano normę EN 1050 „Maszyny – Bezpieczeństwo – Zasady oceny ryzyka”
i zastąpiono ją normą EN-ISO 14121-1 „Bezpieczeństwo maszyn – Ocena ryzyka – Część 1: Zasady”.
Dopiero po protestach środowiska przedłużono obowiązywanie pierwszej z nich do 28 grudnia 2009.
Tegoż 28 grudnia miała być również wycofana norma EN 954-1 „Maszyny – Bezpieczeństwo – Elementy
systemów sterowania związane z bezpieczeństwem – Część 1: Ogólne zasady projektowania”.
Ta data wycofania była znana od dłuższego czasu. Jednakże w połowie roku wsród producentów
elementów bezpieczeństwa rozeszła się informacja będąca przeciekiem z CEN (Europejskiego Komitetu
Normalizacyjnego), że norma EN 954-1 będzie obowiązywała do końca 2012 roku. Jednak po kilku
tygodniach Komisja Europejska zaprzeczyła tym doniesieniom, informując, że ewentualna decyzja
o przedłużeniu zapadnie na posiedzeniu na początku grudnia. Przecieki po posiedzeniu donosiły, że
obowiązywanie normy EN 954-1 zostanie przedłużone. Z niecierpliwością oczekiwaliśmy na oficjalne
zestawienie norm zharmonizowanych. I cóż przyniósł Dziennik Urzędowy z dn. 18 grudnia? Nie ma
w nim powołania się na normę EN 954-1, czyżby więc została definitywnie wycofana? Dopiero 29
grudnia ukazuje się uzupełnienie zestawienia norm zharmonizowanych, gdzie oficjalnie przedłużono
obowiązywanie normy, ale tylko do końca 2011.
Nie jest to koniec zamieszania związanego z normami. Z ostatniego zestawienia norm wypadła
norma, która była zharmonizowana z Dyrektywą Maszynową od samego początku. Chodzi o jedną
z ważniejszych (o ile nie najważniejszą) norm dla projektantów maszynowych szaf sterowniczych EN
60204-1 „Bezpieczeństwo Maszyn – Wyposażenie elektryczne maszyn – wymagania ogólne”.
Cóż więc mają czynić producenci maszyn, aby nie być zaskoczonymi z dnia na dzień, że norma, na
którą chcą powołać się w Deklaracji Zgodności WE nie jest już zharmonizowana? Rockwell Automation,
mimo przedłużenia obowiązywania normy EN 954-1, mówi swoim klientom, aby już teraz wykonywali
ocenę ryzyka w oparciu o nowe normy EN-ISO 13849-1 lub EN 62061. Wszystkie dane potrzebne do
wyznaczenia Poziomu Działania PL lub Poziomu Nienaruszalności Bezpieczeństwa SIL dla elementów
związanych z bezpieczeństwem są już udostępnione. Dostępna jest również pełna baza produktów jako
biblioteka do niekomercyjnego oprogramowania SISTEMA, stworzonego przez niemiecki instytut BGIA.
30
l
l
czeństwa bezpośrednio do urządzenia (np. falowniki, serwonapędy), dzięki czemu
w wielu przypadkach zbędne jest stosowanie odrębnych systemów.
Mgr inż. Izabela Cieniak
Za pomoc w opracowaniu raportu szczególnie dziękujemy firmom: Balluff, BIAP,
B&R Automatyka Przemysłowa, Ferrox Electric, MBB, OEM Automatic, Omron
Electronics, Phoenix Contact, Pilz Polska, Rockwell Automation, Schmersal Polska,
Sick, Siemens, Turck. Dziękujemy również wszystkim Czytelnikom Control Engineering Polska, którzy wzięli udział w ankiecie.
Muting bez dodatkowych modułów
Firma Leuze electronic wprowadza do oferty nową generację wielowiązkowych barier bezpieczeństwa. Została ona zaprojektowana
z myślą o najlepszym dopasowaniu do konkretnych aplikacji pod
względem funkcjonalnym oraz
ekonomicznym. Aby sprostać tym
wymaganiom urządzenia te wyposażone są w podstawowe funkcje modułów bezpieczeństwa, takie jak blokada startu i restartu RES, monitoring styków zewnętrznych EDM oraz
funkcję mutingu, czyli wygaszania. Nowe bariery podzielone są na dwie grupy
MLD 300 (bariery kategorii 2, PLd) oraz MLD 500 (kategoria 4, PL e). Każda grupa oferowana jest w 3 pakietach funkcyjnych.
Nowa rodzina MLD charakteryzuje się wieloma nowymi rozwiązaniami, ważnymi z punktu widzenia bezpieczeństwa oraz upraszczającymi montaż kurtyn oraz
ich podłączenie do układu sterowania. Po raz pierwszy w nowych barierach oferowany jest zintegrowany w jednej obudowie system nadajnika i odbiornika o trzech
wiązkach współpracujący z lustrem. Do konfiguracji nie jest wymagane żadne dodatkowe oprogramowanie, wszystkie opcje mogą być ustawione za pomocą odpowiedniego podłączenia przewodów.
Dostępne są bariery 2-, 3- lub 4-wiązkowe w wersji nadajnik + odbiornik oraz
zintegrowane nadajniki z odbiornikami 2- oraz 3-wiązkowe. Zakres działania kurtyn w zależności od wersji wynosi od 8 do 70 m. Aby ułatwić ustawianie przy dużych odległościach, bariery mogą być wyposażone w zabudowany celownik laserowy umożliwiający bardzo proste i szybkie ustawienie. W przypadku barier
z funkcją mutingu, czujniki mutingu podłączane są bezpośrednio do bariery za pośrednictwem złącza M12. Niezbędna lampa informująca o aktywowaniu funkcji
mutingu zintegrowana jest w obudowie bariery.
Nowe urządzenia mogą pracować nawet w bardzo trudnych warunkach, odporne są na temperaturę do -30°C.
Informacja o aktualnym stanie pracy oraz informacje diagnostyczne wyświetlane są na 7-segmentowym wyświetlaczu. Nowa koncepcja montażu pozwala na
szybki i wygodny montaż bezpośrednio do konstrukcji maszyny lub do specjalnych
kolumn montażowych.
Bariery MLD stanowią idealne rozwiązanie do różnorodnych systemów transportu.
www.balluff.pl
Kurtyny bezpieczeństwa SF4B
Seria SF4B przeznaczona jest
do pracy w systemach bezpieczeństwa klasy IV stosowanych w przemyśle. Solidne
wykonanie, prosta i szybka
diagnostyka oraz wbudowane
funkcje specjalne to główne
zalety oferowanych barier.
Kurtyna występuje w trzech
wersjach w zależności od rozdzielczości. Modele przeznaczone do ochrony przed
włożeniem palców o rozdzielczości 14 mm, modele o rozdzielczości 25 mm –
do ochrony przed włożeniem dłoni oraz wersja
chroniąca przed wejściem do strefy niebezpiecznej mająca rozdzielczość 45 mm. Wysokość strefy chronionej w zależności od modelu wynosi od
230 mm do 1910 mm i może zostać zwiększona
poprzez kaskadowe łączenie kurtyn. Urządzenia
charakteryzują się brakiem strefy martwej, dzięki temu możemy maksymalnie wykorzystać ich
wysokość.
Bariera wyposażona jest w funkcję chroniącą przed wpływem światła zewnętrznego i przenikanie światła z innych barier podczas pracy więcej niż jednego urządzenia. Eksploatację
ułatwia wygodna diagnostyka poprzez wskaźniki LED informujące o stabilności sygnału oraz
informujące o wystąpieniu błędów. Kurtyna posiada również wbudowaną funkcję monitorowania stanu pracy urządzeń zewnętrznych, dzięki czemu nie musimy korzystać z dodatkowych
modułów typu przekaźnik bezpieczeństwa. Wyposażona jest także w funkcję mutingu, czyli kontrolowanego wygaszania aktywności poszczególnych wiązek. Jako czujniki sekwencji
możemy użyć standardowe czujniki fotooptyczne, które mogą być podłączone bezpośrednio
do kurtyny, podobnie jak lampy mutingu. W dotychczasowych rozwiązaniach dla uzyskania tej
funkcji potrzebny był osobny moduł.
Kurtyna ma również funkcję zaślepiania statycznego i dynamicznego. Umożliwia to wyłączenie aktywności dowolnych wiązek tak, aby
nie brały one udziału w detekcji. Jest to przydatna funkcja w przypadku, gdy w strefie chronionej kurtyny na stałe znajduje się nieruchoma
część maszyny lub gdy przemieszcza się w strefie chronionej co jest wynikiem normalnego cyklu pracy maszyny. W takim przypadku możemy
32
l
l
wyłączyć pojedynczą wiązkę przemieszczającą
się w całym obszarze strefy chronionej. Kurtyna, wyposażona jest ponadto w możliwość przełączenia typu polaryzacji PNP/NPN sygnału wyjściowego (OSSD).
www.panasonic-electric-works.pl
Bezkontaktowa blokada
elektromagnetyczna
MZM 100 z regulowaną siłą
zatrzaskiwania
MZM 100 to bezkontaktowa blokada bezpieczeństwa, w której siła
ryglowania wynosząca 500 N jest
generowana elektromagnetycznie.
Brak ryglowania
mechanicznego
ma szereg zalet,
takich jak m.in.
łatwa
integracja z konstrukcją maszyny, czy też brak nieprzyjemnych odgłosów spowodowanych rezonansem
osłon w wibrujących maszynach. Ten sam elektromagnes jest również wykorzystywany do realizowania, nie związanej z bezpieczeństwem,
funkcji zatrzaskiwania osłon.
Od czasu premiery rynkowej blokady MZM
100 potwierdziły swoją wysoką wartość w wielu zastosowaniach. Praktyka wykazała jednak,
że użytkownicy preferują regulowaną siłę zatrzaskiwania w zależności od wielkości i wagi
osłony.
Aby ułatwić indywidualne dostosowanie siły
zatrzaskiwania, Grupa Schmersal wprowadziła w życie innowacyjny pomysł. Poprzez użycie
niewielkiego „breloka”, użytkownik lub obsługa
serwisowa może przed uruchomieniem maszyny
ustawić siłę zatrzaskiwania w ośmiu stopniach
od około 30 do 240 N.
W ten łatwy sposób można ustawić siłę z jaką
osłona będzie przytrzymywana przez blokadę
elektromagnetyczną. Użytkownikowi wystarczy
jeden „brelok” dla wielu maszyn i ciągów produkcyjnych, ponieważ pasuje on do wszystkich
blokad typoszeregu MZM 100 „R”.
www.schmersal.pl
KONTROLA
KONTROLA PROCESU
Architektura zorientowana na usługi
– nowa koncepcja realizacji zadań
w systemach automatyki
Niemal wszyscy zajmujący się branżą automatyki przemysłowej są przekonani,
że o architekturze systemów zorientowanej na usługi trzeba sporo mówić, prowadzić
na ten temat szkolenia i jak najszerzej implementować ją do aplikacji przemysłowych.
Gdy jednak dokładniej przyjrzeć się tej tematyce, okazuje się, że wielu nie wie nawet
dokładnie, czym jest taka architektura, jakie są jej podstawowe założenia,
jak funkcjonuje i jak wpływa na obsługę aplikacji, w których jest zastosowana.
Dennis Brandl
A
rchitektura zorientowana na usługi
(z ang. SOA) nie jest w rzeczywistości ani produktem, ani technologią,
ani nawet architekturą(!). SOA to pewien zbiór zasad dotyczących integracji aplikacji
programowych, mających na celu minimalizację
złożoności systemu oraz redukcję liczby koniecznych do obsługi zadań interfejsów pomiędzy aplikacjami. Stąd nierozłącznie towarzysząca tej idei
modułowość narzędzi programowych, interfejsów i metod wsparcia obsługiwanych aplikacji.
Zasady SOA określają reguły, według których powinno się podejmować decyzje, jaki typ
oprogramowania powinien wspierać określone funkcje oraz jakiego typu informacje w aplikacji powinny być wymieniane/transmitowane.
W efekcie powstaje system ze wstępnie ukształtowaną architekturą typu SOA, o jasno zdefiniowanych typach interfejsów, zorientowanych
na optymalną obsługę danych, zarówno dla sfery biznesowej, jak i bezpośrednio procesów ułatwiających współdziałanie tych dwóch stref organizacyjnych w zakładzie przemysłowym.
Jednak w praktyce jak dotąd istnieje bardzo nie-
Model uporządkowany
Model adaptacyjny
usługi koordynacyjne
1
2
3
4
5
6
7
8
1
usługi rozszerzone
2
1
2
usługi drobne
 Dwa podstawowe modele implementacyjne systemów typu SOA: uporządkowany i adaptacyjny. Najważniejsza
cecha modelu uporządkowanego to uzależnienie realizacji zadań od usługi koordynacyjnej na poziomie biznesowym.
W modelu adaptacyjnym usługa koordynacyjna nie występuje, zamiast niej usługi rozszerzone mogą, zależnie
od potrzeb i obciążenia, wyzwalać siebie nawzajem oraz usługi drobne poziomu produkcyjnego
34
l
l
wiele systemów automatyki w pełni realizujących koncepcję SOA na poziomie bezpośredniej obsługi procesów
produkcyjnych. Dzieje się tak dlatego, że wiele grup automatyków i informatyków, choć niejednokrotnie korzystają już z narzędzi programowych dla systemów zorientowanych na usługi (serwery Web, zakładowe serwisowe
systemy magistralowe, bramki XML, proste modele protokołów dostępu i inne), to jednak nie wdrażają w swoich
zakładach zasad organizacji systemów zgodnych z koncepcją SOA. Niestety dla uzyskania pełnej funkcjonalności
systemów automatyki zorientowanych na usługi konieczne jest połączenie tych dwóch elementów i ich integralna współpraca.
Praktyczne znaczenie
koncepcji SOA
Kluczem do zrozumienia znaczenia i doniosłości koncepcji systemów zorientowanych na usługi jest skupienie
uwagi na funkcjonowaniu usług w narzędziach programowych, niezbędnych do jej realizacji. Usługi te dzieli się na
dwie podstawowe kategorie: drobne – obsługujące małe
pakiety danych, i rozszerzone – przeznaczone do obsługi większych zbiorów danych. Takie duże pakiety/zbiory
danych nazywane są obiektami biznesowymi. W projektach systemów dla aplikacji przemysłowych zwykle spotyka się kombinację obu wspomnianych kategorii usług,
które mogą się pojawić zarówno w sferze biznesowej, jak
i wytwórczej zakładu. Usługi rozszerzone w sferze biznesowej zakładu zwykle wykorzystuje się w takich działaniach, jak: obsługa zamówień i zakupów, wysyłanie zleceń
do magazynów i działów dystrybucji, kontroli przepływu
towarów itp. System SOA w tego typu aplikacjach, zwykle
skomplikowanych funkcjonalnie, powinien być wyposażony w szereg interfejsów dopasowanych do możliwych
akcji niezbędnych w czasie realizacji obsługiwanych
procesów, tak by zoptymalizować czas i płynność takiej
akcji. Przykładowe interfejsy usług dla obsługi obiektów
biznesowych to: „wygeneruj kwit transportowy”, „zapłać
dostawcy”. „zapłać fakturę”, „wygeneruj zamówienie do
działu transportu” itp. W sferze produkcyjnej usługi kategorii rozszerzonej realizują takie zadania, jak: obsługa
terminarzy produkcyjnych, raporty produkcji, certyfikaty i analizy, generowanie raportów i wyników testów
poszczególnych aplikacji itp. Przykładowe usługi to:
„wykonaj zadanie z terminarza”, „przypisz materiały do
magazynu składowania”, „dostarcz partię materiałów na
stanowisko produkcyjne” itd.
Z kolei usługi drobne to nie tyle usługi realizujące jakieś konkretne zadania, co zwykle odpytujące aplikacje
i na podstawie pozyskanych informacji zarządzające realizacją zadań już przez usługi rozszerzone. Przykładem
typowych funkcji realizowanych przez usługi kategorii
drobnej są: „pobierz dane o lokalizacji partii materiałów/
KONTROLA PROCESU
Elementy charakterystyczne
systemów SOA
wg wymogów
firmowych
wg wymogów
firmowych
definiuje
specyfikacje
jednej lub więcej
procesy biznesowe
lub wykonawcze
implementacja
jednej lub więcej
Narzędzia
w systemach SOA
wykorzystanie
jednej lub więcej
otwarcie jednej
lub więcej
definiuje
specyfikacje
jednej lub więcej
usługi biznesowe
lub wykonawcze
produkcja lub
użycie jednej
lub więcej
standardy
OAGIS,
ISA95,
ISA8
standardy
ISA95
OAGIS
wykorzystanie
jednej lub więcej
usługi aplikacyjne
wysyła jedną
lub więcej
definiuje
specyfikacje
jednej lub więcej
obiekty biznesowe
lub wykonawcze
aplikacje
odbiera jedną
lub więcej
komunikaty
standardowe
SAP,
Oracle,
IBM,
Microsoft
konfiguracja
zależna
od aplikacji
OAGIS,
B2MML,
BatchML
wymiana
w czasie
korzystania
wymiana
w czasie
korzystania
implementacja
jednej lub więcej
protokoły wymiany danych
usługi integracyjne
WSDL,
REST,
SOAP
 Zestawienie różnic pomiędzy specyfikacjami a narzędziami systemów SOA:
specyfikacje zawierają definicje procesów/zadań biznesowych i wykonawczych,
ich obiekty i usługi wymiany danych; narzędzia SOA to aplikacje
z zaimplementowanymi usługami biznesowymi i wymiany danych.
produktów/elementów”, „pobierz nowy numer
ID partii materiału”, „pobierz informacje o statusie maszyny, urządzenia” itp.
Jeżeli system sterowania i zarządzania ma
zaaplikowane tylko funkcjonalności kategorii
drobnej, bez wykorzystania zadań charakterystycznych dla kategorii rozszerzonej, nie można
zaklasyfikować go jako systemu z architekturą
SOA, chociażby korzystał z narzędzi programowych przeznaczonych do takich systemów.
Jednym bowiem z najpowszechniejszych problemów, wynikających w trakcie realizacji systemów w oparciu o architekturę zorientowaną na
usługi, jest wykorzystanie przez integratorów olbrzymiej liczby funkcji oferowanych przez usługi drobne, bez ich koordynacji z działaniami
usług rozszerzonych, bez powiązania sfery produkcyjnej z biznesową.
Usługi sfery produkcyjnej powinny obejmować następujące obszary:
• zarządzanie zamówieniami,
• zarządzanie etapami produkcji,
• zarządzanie usługami serwisu i utrzymania
ruchu,
36
l
l
• zarządzanie testami i pracami badawczymi,
• zarządzanie sprzętem i środkami produkcji,
• zarządzanie dostawami materiałów i transportem produktów,
• zarządzanie najważniejszymi danymi i parametrami produkcji,
• monitoring, obliczanie i zarządzanie współczynnikiem całkowitej wydajności maszyn
i urządzeń.
Usługi te związane są z organizacją produkcji, lokalizacją maszyn i pracowników, zarządzaniem materiałami, narzędziami i personelem. Z perspektywy architektury systemowej
SOA, usługi rozszerzone i obsługiwane przez nie
obiekty powinny być zgodne z 95 standardowymi obiektami zapisanymi w standardach ANSI/
ISA, definiującymi harmonogramy produkcji,
raporty produkcji, algorytmy operacji, zasady
organizacji produkcji itp.
Modele implementacyjne SOA
Systemy zorientowane na usługi funkcjonują
zwykle w oparciu o dwa modele: uporządkowany i adaptacyjny. W pierwszym z nich podstawowym elementem jest usługa koordynacyjna,
w której zapisano zasady organizacji i sekwencji działania pozostałych usług rozszerzonych
w systemie, zaimplementowanych do obsługi
sfery biznesowej zakładu przemysłowego. Z ko-
e_wyd_reklama_CE
KONTROLA PROCESU
lei usługi rozszerzone mogą uruchamiać i korzystać w miarę potrzeb z usług drobnych. W usługach koordynacyjnych zwykle stosuje się język
BPEL (z ang. język realizacji procesów biznesowych), ułatwiający implementację zasad i praw
biznesowych. Język BPEL to jeden ze standardów OASIS, określających zasady wzajemnej
interakcji usług sieciowych Web.
Model uporządkowany izoluje procesy biznesowe w ramach warstwy koordynacyjnej,
ułatwiając usługom rozszerzonym realizację klasycznych zadań sfery biznesowej. Wiele
współczesnych systemów biznesowych funkcjonuje właśnie w oparciu o ten model, wprowadzający strukturę modułową i ułatwiający wielokrotne wykorzystanie usług. Nie jest to jednak
model bez wad – podstawową jest zależność
schematu działania od jednej, centralnej usługi,
co czasami może wywoływać niewielkie opóźnienia w realizacji zadań itp. Są one jednak zwykle niewielkie i nie mają większego wpływu na
funkcjonowanie z reguły dość powolnych pro-
e_wyd_reklama_CE.indd 1
cesów czy zadań biznesowych. Jeżeli w systemie czas rzeczywisty jest mierzony w minutach,
wspomniane opóźnienia mogą mieć znaczenie
tylko w przypadku konieczności obsługi kilku setek wiadomości i pakietów danych w czasie pojedynczych minut.
Model adaptacyjny różni się od uporządkowanego przede wszystkim tym, że nie ma w nim
wyróżnionej jednej nadrzędnej usługi koordynacyjnej. Usługi rozszerzone z poziomu biznesowego mają pewną autonomię i w zależności
od potrzeb mogą niezależnie uruchamiać usługi niższego poziomu. Procesy sfery biznesowej
zdefiniowane są w tym modelu jako zbiór zasad
i działań, zaimplementowanych w ramach kilku usług rozszerzonych. Model adaptacyjny ma
zdolność szybszej obsługi prostszych procesów
obróbki i transmisji danych, dlatego też częściej
stosuje się go w aplikacjach produkcyjnych, wykonawczych i interfejsach klienta w sieci Internet. Oba wspomniane obszary zastosowań wymagają szybkiej obsługi setek, a nawet tysięcy
27.01.2009 23:59:06
KONTROLA PROCESU
niewielkich pakietów danych w ciągu minuty,
przy praktycznie zerowych opóźnieniach.
Specyfikacja i narzędzia
Architektura systemów zorientowanych na usługi – SOA, opiera się na sześciu podstawowych
zasadach:
• Aplikacje są luźno ze sobą powiązane. Oznacza to, że dostęp do jednego systemu nie
wpływa znacząco na pracę drugiego systemu,
a implementacja usług jest ukryta dla aplikacji zgłaszającej zadanie do realizacji.
• Zadania obsługiwane na interfejsach są niezależne. Interfejsy nie przechowują danych historycznych o wcześniej obsługiwanych zadaniach i realizują swe bieżące zadania tylko
w oparciu o aktualnie wymieniane z innymi
modułami dane, nie korzystając z żadnych dodatkowych, ukrytych informacji historycznych
lub dostarczonych przez np. operatorów.
• Interfejsy pracują w trybie modelu RPC
(z ang. zdalne wywoływanie procedur). Model
ten determinuje postrzeganie interfejsu jako
swego rodzaju lokalnej funkcji czy podprogramu, wywoływanych z poziomu innego programu lub aplikacji, bez dodatkowych informacji
o protokole komunikacji czy typie transmitowanych danych.
• Interfejsy bazujące na wiadomościach. Interfejsy tego typu przekazują wiadomości pomiędzy aplikacjami, korzystając z ogólnozakładowej magistrali komunikacyjnej. Magistrala
ta zapewnia podstawowe usługi wymiany danych dla systemów o rozbudowanej architekturze, dzięki zaaplikowanemu mechanizmowi
obsługi zdarzeń i standardowych wiadomości.
• Wiadomości zawierają dane w formacie XML.
Nie stosuje się tu plików typu flat czy specjalnych, dedykowanych interfejsów binarnych.
• Interfejsy mogą obsługiwać dwa typy transmisji – synchroniczny i asynchroniczny. Usługi
mogą być realizowane w trybie synchronicznym, tzn. generowane jest zapytanie i następnie oczekiwana jest odpowiedź. Alternatywnym
rozwiązaniem jest komunikacja asynchroniczna, gdzie aplikacja generuje zapytanie i nie
czekając na odpowiedź, realizuje kolejne zadania, a odpowiedź przychodzi później.
Wspomniane zasady systemów SOA są zawsze
podkreślane w specyfikacjach tej architektury
i narzędziach przeznaczonych do współpracy
z nimi. Specyfikacje SOA podają definicję luźno
związanych procesów sfery biznesowej i produk38
l
l
cyjnej, usług implementowanych w procesach,
obiektów zawierających informacje o usługach
i transakcji, określających zasady koordynacji
usług i obiektów. Narzędzia SOA to z kolei aplikacje i usługi aplikacyjne implementujące zadania sfery biznesowej, standardowe wiadomości
reprezentujące obiekty sfery biznesowej i wreszcie usługi integracyjne z implementacją niezbędnych w systemie transakcji.
Systemy o architekturze SOA będą mieć większy wpływ na funkcjonowanie sfery produkcyjnej w zakładach przemysłowych tylko wtedy,
gdy coraz powszechniejsze będzie ich zastosowanie w wewnętrznych i zewnętrznych aplikacjach przyłączanych do systemów. W ten sposób
systemy operacyjne i automatyki będą musiały
pracować zgodnie z architekturą zorientowaną na usługi, tak by możliwa była koordynacja
i współpraca z innymi aplikacjami zorientowanymi na ten rodzaj architektury. Oznacza to, że
aplikacje sterowania będą musiały udostępniać
funkcje biznesowe w formie luźno powiązanych
usług rozszerzonych oraz pozwolić na dostęp do
swoich danych jako usług drobnych, funkcjonujących w trybie synchronicznym. Na przykład
– usługą rozszerzoną może być komenda z systemu MES dla automatycznie sterowanego pojazdu, zlecająca przeniesienie materiału z magazynu do linii produkcyjnej, zaś usługą drobną
zapytanie o numer z kodu paskowego umieszczonego na palecie z tym materiałem.
Wdrożenie zasad architektury SOA przyczyni
się do uproszczenia systemów obsługi produkcji,
ponieważ bazują one na najlepszych doświadczeniach i wypracowanym modelu luźnego powiązania usług sfery biznesowej i produkcyjnej,
niezbędnych w realizacji zadań. Ponadto zasady
te są spójne z najlepszymi metodami zapewnienia wysokiego bezpieczeństwa produkcji. Warto zatem już dziś zainteresować się rozwojem
i możliwościami adaptacyjnymi tej architektury
systemowej w swoich zakładach, jej wdrożeniami w jak największej liczbie aplikacji i narzędzi
obsługi procesów produkcji i sfery biznesowej.
Artykuł pod redakcją dr. inż. Andrzeja Ożadowicza, AGH Kraków
FIRMA PREZENTUJE
ProÀcy WorkÁow
w oparciu o ProÀcy SOA
– nowy poziom doskonaãoħci operacyjnej
Proficy Workflow jest narzędziem zbudowanym w oparciu o architekturę typu SOA (architektura zorientowana na usługi). Stanowi
bazę umożliwiającą dynamiczne podejmowanie decyzji, która integruje automatyczne i ręczne procesy produkcyjne w skali całego przedsiębiorstwa, zapewniając dzięki
temu wiarygodne i powtarzalne wykonywanie operacji produkcyjnych. Proficy Workflow jest systemem klasy BPM (Zarządzanie Procesami Biznesowymi), który umożliwia digitalizację grafów przepływu informacji w zakładzie z wersji papierowej do wersji elektronicznej, łącząc jednocześnie ludzi,
materiały, maszyny oraz oprogramowanie
wykorzystywane w procesie produkcyjnym.
Proficy Workflow wykorzystuje koncepcję
iSOA. Jest to przemysłowa odmiana architektury zorientowanej na usługi. Dzięki takiemu podejściu oprogramowanie pozwala łączyć dane oraz funkcjonalność istniejących systemów, co sprawia, że możliwe jest
budowanie rozwiązań niespotykanych do
tej pory. Współdzielenie usług przez oprogramowanie ułatwia konfigurację rozwiązania dopasowanego pod konkretne potrzeby
użytkownika końcowego.
Architektura SOA doskonale wpisuje się
w metodykę Lean, czyli „odchudzonej produkcji”. Mając na uwadze fakt, że „nie można poprawić tego, czego nie można zmierzyć” oraz „nie można efektywnie zmierzyć
czegoś, czego nie można przetworzyć na
wersję cyfrową” można stwierdzić, że Workflow jest gotowym rozwiązaniem, które zamyka pętlę umożliwiającą usprawnianie
procesu w powiązaniu z rzeczywistymi danymi pochodzącymi z jego wykonywania.
Każdy proces produkcyjny wykorzystuje
wiele zdefiniowanych procedur i kroków,
które są wykonywane w celu osiągnięcia
określonych celów. Przykładowo na każdym etapie produkcji można wyselekcjonować wiele „workflow” np.:
z procedura nastawienia maszyny pod
daną produkcję i wczytanie receptur,
z procedura pobierania próbek oraz monitorowanie zgodności produkcji ze specyfikacjami,
z procedura reagowania w sytuacjach alarmowych.
Przy pomocy Proficy Workflow można poprawiać i automatyzować procesy w organizacji, umożliwiając tym samym ich optymalizację. Dodatkowo, można archiwizować przebieg procesu, śledzić jego jakość
oraz przeprowadzić inicjatywy zmierzające
do jego poprawy w oparciu o wiarygodne
dane prosto z linii produkcyjnej. Ten rozbudowany system do zarządzania procesami
może dotyczyć całego personelu produkcyjnego, włączając w to managerów jakości, techników jakości, służby utrzymania
ruchu, kierowników produkcji, operatorów
oraz inżynierów.
Poprzez przeniesienie dokumentacji dotyczącej procesów do wersji cyfrowej możliwe jest ograniczanie czasu potrzebnego do
zwrotu poniesionych nakładów, poprawianie szybkości odpowiedzi na zaistniałe zdarzenia produkcyjne, jak również obniżanie
rzeczywistego kosztu utrzymania.
Oprogramowanie klasy Workflow stanowi
wartość dodaną dla systemów HMI, MES
lub ERP.
Proficy Workflow i koncepcja SOA to przyszłość przemysłowych systemów IT. SOA
oraz Workflow dla przemysłu sprawi, że
zostaną uzyskane znaczące oszczędności kosztów dzięki uproszczeniu ręcznych
procesów oraz osiąganiu dużego wzrostu
w produktywności przedsiębiorstwa. Możliwa stanie się również transformacja przedsiębiorstw – przestaną korzystać z opatentowanych, drogich rozwiązań na rzecz standardowych działań prowadzonych wedle
reguł plug–and–play.
VIX Automation sp. z o.o.
Al. Roździeńskiego 188, 40-203 Katowice
tel.: +48 (32) 358 20 20
e-mail: [email protected], www.vix.com.pl
l
l
39
FIRMA PREZENTUJE
Monitorowanie stanu konstrukcji
obiektów Olimpiady 2008
w oparciu o NI LabVIEW oraz CompactRIO
Autor
Chris McDonald – CGM Engineering, Inc.
Branża
Budownictwo
Produkty
Moduł Real-Time Module, LabVIEW,
CompactRIO, Moduł FPGA
Wyzwanie
Opracowanie systemu monitoringu stanu
konstrukcji (Structural Health Monitoring
– SHM) dla określania stabilności, niezawodności oraz zużycia wielu potężnych
budowli na terenie Chin, w tym nowych
obiektów olimpijskich w Pekinie.
Rozwiązanie
Stworzenie bardzo precyzyjnego systemu
SHM z synchronizacją czasową opartą na
GPS, służącego do monitorowania punktów krytycznych konstrukcji budowlanych,
przy użyciu graficznego środowiska pro-
Systemy na bazie LabVIEW oraz CompactRIO monitorują stan techniczny Narodowego Stadionu w Pekinie
gramowego NI LabVIEW i platformy sprzę-
– głównego obiektu Letnich Igrzysk Olimpijskich 2008 – pod względem stabilności, niezawodności i zużycia
towej NI CompactRIO.
“
Przy użyciu platformy
LabVIEW oraz CompactRIO
dokonaliśmy wdrożenia
wbudowanego systemu
monitoringu, wyjątkowo
konkurencyjnego
pod względem dokładności
pomiarów, ceny
oraz elastyczności.
”
40
l
Straty ludzkie i materialne ponoszone w katastrofach, takich jak trzęsienia ziemi, huragany, pożary lub wybuchy bombowe, wynikają
głównie z uszkodzeń lub zawalenia się konstrukcji budowlanych. W dążeniu do zmniejszenie stopnia tych tragedii inżynierowie na
całym świecie starają się nieustannie weryfikować modele strukturalne i ulepszać metody
projektowania konstrukcji.
W roku 2004 Chiński Urząd do spraw Trzęsień Ziemi (CEA), organ rządowy odpowiedzialny za przygotowanie kraju na trzęsienia ziemi oraz za łagodzenie skutków kataklizmów, wyznaczył siedem nowo wzniesionych gigantycznych konstrukcji budowlanych
do przeprowadzenia testów technologii monitoringu konstrukcji (SHM). Wśród tych znaczących budowli są obiekty Letniej Olimpiady
2008 w Pekinie – Stadion Narodowy oraz Narodowe Centrum Sportów Wodnych, 104-kondygnacyjny wieżowiec World Trade Center
w Szanghaju, 66-kondygnacyjny kompleks
Park Hyatt Hotel w Pekinie, betonowa zapora
łukowa o długości 240m w Ertan, most podwieszony o długości 8266m w Shantou, a także konstrukcyjnie odporny na trzęsienia zie-
l
mi (odizolowana podstawa) budynek centrum
danych CEA w Pekinie.
Głównym celem tego jakże ważnego projektu z zakresu inżynierii lądowej było opracowanie nowoczesnego systemu monitoringu
konstrukcji przy użyciu najnowszych technologii komputerowych, pomiarowych i komunikacyjnych. System służyć ma do monitorowania w czasie rzeczywistym charakterystycznych cech konstrukcji budowlanych m.in. ich
stabilności, niezawodności oraz zużycia.
Międzynarodowy przetarg na realizację projektu wygrała kalifornijska firma CGM Engineering Inc., a zarazem partner strategiczny firmy
National Instruments (National Instruments Alliance Partner). Podczas prezentacji urzędnicy
w Chinach mogli zaobserwować jak w czasie
rzeczywistym aplikacja klienta analizuje drgania wywołane upuszczeniem na stół spinacza
do papieru. Ostateczne rozwiązanie powstało
w oparciu o wbudowane kontrolery CompactRIO i obejmuje dziewięć 64-kanałowych wbudowanych systemów monitoringu oraz dwa
systemy 26-kanałowe. Systemy te umożliwiają
zdalne monitorowanie oraz przeprowadzania
zmian konfiguracyjnych przez CEA.
FIRMA PREZENTUJE
Realizacja systemu ciągłego monitorowania stanu w czasie rzeczywistym
Zaprojektowane przez nas systemy, oparte
na LabVIEW i CompactRIO, mają za zadanie śledzenie i zapis informacji o drganiach
konstrukcji budowlanych oraz wychwytywanie wszelkich gwałtownych zmian charakterystycznych właściwości strukturalnych.
Drgania mogą pochodzić od bardzo różnych czynników, mogą je wywoływać naturalne fale geotechniczne, a nawet zachowania kibiców sportowych. Podobnie jak kardiolodzy diagnozują schorzenia ludzkiego
serca poprzez mierzenie pulsu i ciśnienia
krwi, tak konstruktorzy na podstawie wykonywanych pomiarów określają stan i funkcjonowanie konstrukcji budowlanych. Odbywa się to drogą ciągłego monitorowania
częstotliwości własnej, stosunku tłumienia
oraz wykresów histerezy z czasowych zapisów przyspieszeń mierzonych przez akcelerometry. Na przykład, jeśli na skutek trzęsienia ziemi w wielopiętrowym budynku biurowym trwałemu zniekształceniu ulegną jego
kluczowe elementy konstrukcji – belki czy filary, wtedy jego częstotliwość własna prawdopodobnie zmniejszy się (w stopniu zależnym od sztywności i masy konstrukcji).
Podstawowe wymagania stawiane systemowi SHM to monitorowanie stanu obiektów wykonywane w czasie rzeczywistym
oraz w sposób ciągły. Ponieważ większość
kataklizmów następuje nagle i nieprzewidywalnie, skuteczne działania kryzysowe powinny opierać się na informacjach o stanie
obiektów, dostarczanych w czasie rzeczywistym zarówno podczas, jak i bezpośrednio po takim wydarzeniu. Ponadto, w miarę
upływu czasu, stan konstrukcji budowlanych
stopniowo pogarsza się, ciągłe jego monitorowanie pomaga wychwycić wczesne oznaki tego procesu i pozwala inżynierom na porównywanie aktualnych wartości najważniejszych wskaźników stanu z wartościami zarejestrowanymi uprzednio.
Systemy strukturalnego monitoringu
opracowane w oparciu o LabVIEW
i CompactRIO
W oparciu o platformę NI opracowaliśmy
dwa różne systemy spełniające wymagania
wobec strukturalnego monitoringu SHM, postawione przez urząd CEA. Powstało w ten
sposób dziewięć systemów 64-kanałowych
oraz dwa systemy 36-kanałowe w architekturze klient – serwer, zamkniętej w przemysłowej obudowie NEMA, umożliwiającej działanie także w warunkach wysokiej wilgotności
i w przedziale temperatur od -40 do +70°C.
Systemy wdrożone zostały w sześciu krytycznych punktach, w wyznaczonych rejonach Chin.
Każde z dziewięciu urządzeń 64-kanałowych składa się z trzech systemów CompactRIO, a oba urządzenia 36-kanałowe zawierają po dwa systemy CompactRIO. W skład
urządzeń wchodzą również akcelerometry do
pomiarów drgań a także odbiorniki GPS dla
synchronizacji. Moduł LabVIEW FPGA oraz
zegary synchronizowane przez GPS zapewniają synchronizację w ramach jednej obudowy w granicach ±10 μs. Tam, gdzie odbiór
sygnałów GPS jest niemożliwy, do synchronizacji systemów inżynierowie mogą posłużyć się zegarem komputerowym. Ponadto,
funkcje matematyczne dostępne w module
czasu rzeczywistego LabVIEW Real-Time
pozwalają użytkownikowi konfigurować stopień filtracji, co umożliwia zwiększenie dokładności pomiarów przy niskich częstotliwościach oraz redukcji szumów.
Rejestrowane dane przechowywane są
przez wbudowane komputery jednopłytowe
(Single Board Computer – SBC). Technologia zmiennych współdzielonych (shared variable engine), dostępna w LabVIEW, umożliwia licznym użytkownikom – w czasie rzeczywistym, za pośrednictwem Internetu –
zarówno zdalny dostęp, jak i równoczesną
analizę danych z komputerów SBC. Odpowiednia konfiguracja systemu pozwala też,
w przypadku ważnego wydarzenia, zawiadamiać użytkowników poprzez email.
Zalety sytemu opartego
na oprogramowaniu i sprzęcie
firmy National Instruments
Wiele przyczyn zadecydowało o wyborze
przez CEA właśnie naszego systemu, opartego na LabVIEW, spośród rozwiązań biorących udział w konkursie. Dwa kluczowe
czynniki to wysoka dokładność, którą można było osiągnąć dzięki synchronizacji opartej na GPS oraz możliwość zdalnego dostępu do danych z dowolnego miejsca na świecie. Ponadto nasze rozwiązanie oferuje najwyższą liczbę kanałów przy najniższych
kosztach. Sprzęt CompactRIO i moduły we/
wy serii C firmy National Instruments pozwalają nam na uzyskanie maksymalnie 128 kanałów, przy średnich kosztach ok. $500 USD
za kanał dla systemu 16-bitowego lub $800
USD za kanał dla systemu 24-bitowego, bez
wliczania kosztu czujników. Synchronizacja oparta na GPS stwarza możliwość dalszego rozszerzania systemu wraz ze zwiększeniem liczby kanałów. Łatwa konfiguracja
„out-of-the-box” oraz szereg gotowych modułów we/wy umożliwia dokonywanie szybkich i łatwych zmian w konfiguracji dostosowując się do wymagań użytkownika.
Wykorzystując sprzęt i oprogramowanie
firmy National Instruments zaprojektowaliśmy, prototypowaliśmy, a następnie wdro-
l
żyliśmy, w czasie krótszym niż rok, system
SHM o dużej liczbie kanałów oraz z synchronizacją opartą na GPS. Przy użyciu platformy LabVIEW oraz CompactRIO dokonaliśmy wdrożenia wbudowanego systemu monitoringu, wyjątkowo konkurencyjnego pod
względem dokładności pomiarów, ceny oraz
elastyczności. Dzięki temu zestawowi po
możliwie najniższych kosztach stworzyliśmy
dla CEA system, który jest 10-krotnie dokładniejszy w stosunku do naszych początkowych przypuszczeń.
Przyszłość monitoringu konstrukcji
w Chinach
Według przypuszczeń Banku Światowego,
do roku 2015 połowa nowych konstrukcji
budowlanych na świecie powstanie na terenie Chin. Większość wielkich budowli już
istniejących, na przykład w Stanach Zjednoczonych, wzniesiona została jeszcze przed
opracowaniem zaawansowanych systemów
monitoringu. Obecnie możliwe stało się monitorowanie tych obiektów, a także przeprowadzanie badań, które przyczynią się do poprawy bezpieczeństwa konstrukcji powstających w przyszłości i zmniejszenia liczby ofiar
kolejnych katastrof.
National Instruments Alliance Partner jest
niezależnym podmiotem gospodarczym, niepowiązanym kapitałowo ani żadną umową
agencyjną czy joint venture z firmą National
Instruments.
Dane autora:
Chris McDonald
CGM Engineering, Inc.
882 N. Fairoaks Ave
Pasadena, CA 91103
United States
Tel: 626-441-3884
E-mail: [email protected]
National Instruments Poland Sp. z o.o.
Salzburg Center
ul. Grójecka 5
02-025 Warszawa
Tel: +48 22 328 90 10
Fax: +48 22 331 96 40
Web: www.ni.com/poland
E-mail: [email protected]
Infolinia: 00 800 361 1235
l
41
KOMUNIKACJA
SIECI I KOMUNIKACJA
Sieci przemysłowe:
otwarty kod
Aplikacje przemysłowych sieci o otwartym kodzie mogą być bardziej opłacalne
niż rozwiązania komercyjne i pozwalają uniknąć problemów ze stosami protokołów
komunikacyjnych.
Rob Hulsebos
I
stnieje wiele różnych przemysłowych sieci
komunikacyjnych. Dodatkowo, jeśli potrzebujemy rozwiązania wymagającego modyfikacji wykraczających poza komercyjnie
osiągalne propozycje, to dostawcy są gotowi
dostarczyć produkty wspierające dany protokół.
W niektórych przypadkach jednak opłaca się
sięgnąć po rozwiązania open source.
Prawdopodobnie głównie z powodu kosztów
produktów komercyjnych wiele przedsiębiorstw
decyduje się na rozwijanie własnych stosów
protokołów. Często okazuje się to złą decyzją,
ponieważ wymagany nakład pracy na przygotowanie protokołu jest zawsze dużo większy niż
wynika to z założeń początkowych.
Dlaczego więc nie sięgnąć po implementacje
open source i zmodyfikować je do swoich potrzeb? Poniżej przedstawiono przegląd wybranych rozwiązań protokołów komunikacyjnych,
dla których dostępne są implementacje z otwartym kodem.
CAN jest protokołem, którego liczba instalacji
przewyższa znacznie wszystkie pozostałe. Jednakże wadą CAN jest to, że istnieje duża liczba
wersji protokołu, które nie są ze sobą kompatybilne. Dlatego istotnym jest, aby zweryfikować,
czy dana implementacja protokołu CAN spełnia
nasze wymagania.
Oprogramowanie CANFestival dostarcza framework CAN/Open możliwy do wykorzystania
w ramach systemu operacyjnego Linux, Windows i dwóch mikrokontrolerów. Może działać
na wielu kartach CAN dostarczanych przez do42
l
l
brze znanych producentów. Framework dostarcza programowalny w ANSI-C stos protokołu,
możliwy do użycia jako węzeł mastera lub slave’a.
EtherCAT jest najszybszym obecnie osiągalnym protokołem przemysłowym. Ponieważ wymaga dedykowanych urządzeń po stronie slave, to niedostępna jest żadna implementacja
o otwartym kodzie. Moduł mastera może współpracować ze standardowym kontrolerem Ethernet.
Etherlab: Etherlab jest nazwą produktu sprzedawanego przez niemiecką firmę IgH, który jest
połączeniem sprzętu i oprogramowania możliwego do wykorzystania w testach i automatyzacji procesów. Jednym z komponentów Etherlab
jest master EtherCAT wspierający cztery (Realtek, Intel) kontrolery ethernetowe uruchamiane
pod Linuksem (nawet poza reżimem czasu rzeczywistego). Strona internetowa firmy (www.
etherlab.org) zawiera listę obsługiwanych przez
ten protokół funkcji EtherCAT.
EtherNet/IP: Implementacja protokołu EtherNet/IP (Industrial Protocol) udostępniana jest
przez użytkowników grupy ODVA (Open DeviceNet Vendors Association). Dostarcza kompletny zestaw funkcji części protokołu EtherNet/IP
zwanej CIP (Common Industrial Protocol), pozostałości będącej standardową funkcjonalnością Ethernetu. Implementacja V7 przeznaczona jest dla systemu Windows, ale zależne od
systemu sekcje kodu zostały wyróżnione. Dostarczany kod przeszedł testy zgodności ODVA,
co oznacza, że implementacja jest zgodna ze
specyfikacją.
Ethernet Powerlink: Grupa użytkowników
Powerlinka jest pierwszą z grup, która oficjalnie opublikowała kod ich własnego protokołu,
zwany „openPowerLink”, z zamiarem rozpropagowania protokołu. Oprogramowanie to zostało opracowane przez niemiecką firmę SysTec,
która w dalszym ciągu aktywnie je usprawnia
i dystrybuuje. OpenPowerlink dla systemu Linux zawiera stos protokołu dla Powerlink „węzła zarządzającego” (mastera) oraz dla „węzła
zarządzanego” (slave’a). Implementacja przeszła testy zgodności ze specyfikacją protokołu
Powerlink V1.1.0.
HurriCAN jest implementacją VHDL podstawowego protokołu CAN (warstwy 2 modelu OSI).
Niestety posiadacz licencji (Europejska Agencja
Kosmiczna), z wyjątkiem projektów związanych
z agencją, nie pozwala na dalsze użytkowanie
HurriCAN w wersji 5.2.4. Niemniej jednak dokumentacja i model symulacyjny ModelSIM
jest ciągle udostępniony. Osiągalność otwartego
sprzętu dla protokołu CAN wykracza poza zakres tego artykułu; więcej informacji na ten temat znaleźć można na
.
MicroCANOpen jest efektem ubocznym komercyjnego produktu stworzonego przez amerykańsko-niemiecką firmę Embedded Systems
Academy. Jest „minimalną” implementacją CAN/
Open, która może funkcjonować nawet w ramach ograniczonych zasobów mikrokontrolerów 8-bitowych. Pomimo tego ciągle dysponuje
imponującym, wystarczającym do realizacji wielu aplikacji, zestawem funkcji. MicroCANOpen
może zostać wykorzystany w komercyjnym produkcie pod warunkiem uiszczenia niewielkiej
opłaty licencyjnej.
Modbus/RTU i Modbus/TCP. Modbus jest
jednym z najbardziej popularnych protokołów
przemysłowych. Nie jest więc zaskoczeniem, że
dostępnych jest wiele opensource’owych implementacji gotowych do wykorzystania w różnych
językach programowania czy systemach operacyjnych. Nawet jeśli nie istnieje implementacja
odpowiadająca naszym specyficznym wymaganiom, to modyfikacja istniejących rozwiązań nie
jest specjalnie trudna.
Profinet: Grupa użytkowników Profibus jest
jedną z nielicznych niewspierających aktywnie
opensource’owych implementacji jej własnych
protokołów (Profibus i Profinet). Dla starego
protokołu Profinet/CBA (Component Based Automation) dostępny jest jedynie, przygotowany
przez firmę Siemens, „przykład implementacji”
dla systemu Linux. Protokół ten chroni ponadto
wiele zastrzeżeń licencyjnych.
RTNet: „Real-time Net” jest opracowanym
przez Uniwersytet w Hanowerze protokołem
komunikacyjnym czasu rzeczywistego przeznaczonym do pracy w ramach twardych systemów czasu rzeczywistego opartych na Linuksie: Xenomai i RTAI. Wykorzystuje standardowe
kontrolery Ethernetu (100 Mbit/s i Gbit) i FireWire. Choć RTNet nie wydaje się być powszechnie wykorzystywany w aplikacjach przemysłowych, to jego możliwości działania w reżimie
twardego systemu czasu rzeczywistego bez specjalnego sprzętu mogą czynić go bardzo przydatnym.
SERCOS III jest ethernetowym następcą protokołu SERCOS II; oba przeznaczone są do użycia w aplikacjach sterowania napędami. Choć
SIECI I KOMUNIKACJA
stos protokołu SERCOS III nie jest jeszcze dostępny, to sytuacja ta ma w niedługim czasie
ulec zmianie. Grupa użytkowników „SERCOS
International” poinformowała podczas targów
w Hanowerze w 2009 r., że stos mastera protokołu SERCOS III zostanie udostępniony dla sytemu operacyjnego Linux.
Stos protokołu zostanie przygotowany we
współpracy z OSADL (Open Source Automation
Development Lab), którego celem jest zachęta
do wykorzystywania oprogramowania open-source w maszynach i systemach sterowania.
Simple Open EtherCAT Master (SOEM):
SOEM został napisany przez duńskiego guru
Ethercata Artura Keetelsa, który wykorzystuje
EtherCAT w swoich maszynach i rozpoczął popularyzację tego protokołu poprzez wspieranie
społeczności open-source. Nazwa protokołu sugeruje podstawową funkcjonalność EtherCAT,
ale było to prawdą 5 lat temu i obecnie, pomimo
nazwy, zestaw dostępnych funkcji uległ znacznej rozbudowie.
SOEM został oryginalnie napisany w Delphi
i pracował na standardowych komputerach PC
pod systemem Windows; obecnie osiągalna jest
również wersja napisana w języku C dla użytkowników Linuksa.
Rob Hulsebos jest programistą z dwudziestoletnim doświadczeniem w oprogramowaniu maszyn, systemów zagnieżdżonych i sieci przemysłowych. Pracuje w Delem (www.delem.com),
dostawcy systemów sterowania komputerowego
dla maszyn blacharskich oraz jest instruktorem
i autorem z zakresu technologii fieldbus.
Artykuł pod redakcją dr. inż. Pawła Dworaka
Sieci przemysłowe o otwartym kodzie – wybrane rozwiązania
Protokół
Implementacja
Platforma
Dostępność
Strona internetowa
BACNet
Various
Windows, Linux
do ściągnięcia,
bez ograniczeń
bacnet.sourceforge.net
HurriCANe
VHDL
limitowana
www.esa.int/TEC/Microelectronics
CANFestival
Różne
do ściągnięcia,
bez ograniczeń
www.canfestival.org
MicroCANOpen
Różne
do ściągnięcia
po rejestracji
www.microcanopen.com
EML
eCos
limitowana
ethercatmaster.berlios.de
Etherlab
Linux
do ściągnięcia,
bez ograniczeń
www.etherlab.org
Linux
do ściągnięcia,
bez ograniczeń
soem.berlios.de
Windows
na żądanie
smfk.nl
CAN
EtherCAT
SOEM
EtherNet/IP
ODVA
Microsoft
Windows
do ściągnięcia
po rejestracji
www.odva.org
Modbus/
RTU and TCP
Various
Różne
do ściągnięcia,
bez ograniczeń
www.modbus.org
en.wikipedia.org/wiki/Modbus
www.freemodbus.org
Powerlink
Systec
Linux
do ściągnięcia,
bez ograniczeń
openpowerlink.sourceforge.net
ProfiNet/CBA
Profibus
User Group
Linux
tylko użytkownicy
Profibus
www.profibus.com
RTNet
RTNet
Linux
do ściągnięcia,
bez ograniczeń
www.rtnet.org
SERCOS III
User Group
Linux
zapowiadane
www.sercos.com
Unknown
zapowiadane
www.freaklabs.org
ZigBee
44
l
l
Automatyzacja w przemyśle ciężkim 2010
Konferencja międzynarodowa zorganizowana przez czasopismo
Control Engineering Česko o przyszłości technologii automatyzacyjnej w przemyśle
ciężkim. Patronat nad konferencją objęli prezydent Izby Gospodarczej Republiki
Czeskiej Petr Kužel i Ing. Jiří Cieńciała, CSc., Dyrektor Naczelny i Przewodniczący Rady
Nadzorczej firmy Třinecké železárny, a. s., menedżer roku 2008.
20. 5. 2010, sala kongresowa Muzeum Górniczego OKD,
Ostrava, Republika Czeska
GRUPA DOCELOWA:
•
•
•
•
•
Kierownictwo średniego i wyższego szczebla przedsiębiorstw przemysłowych
Dostawcy automatyki przemysłowej
Pracownicy naukowi
Organizacje branżowe
Firmy konsultingowe
TEMATY ODCZYTÓW:
• Rozwój automatyzacji w przemyśle ciężkim w horyzoncie od 5 do 10 lat
• Możliwości inwestycyjne dużych przedsiębiórstw przemysłowych w dziedzinie
automatyzacji produkcji
• Oczekiwania menedżerów w dziedzinie rozwoju technologicznego automatyki
przemysłowej
• Potencjał rozwoju automatyki w horyzoncie 10 lat (dostawcy)
• Rozwój wskaźnika zatrudnienia w poszczególnych przedsiębiorstwach w związku
z rozwojem automatyki w poszczególnych zakładach
Więcej informacji na: [email protected]
CASE STUDY
Skãad podatkowy mazutu
System kontrolno-pomiarowy Endress+Hauser.
Raportowanie i wizualizacja zbiorników mazutowni
zgodnie z zarzĎdzeniem Urzēdu Regulacji Energetyki
getycznych o łącznej mocy osiągalnej 2880 MW, co daje
11 % udziału w rynku produkcji energii elektrycznej w Polsce.
Zdolność produkcyjna zainstalowanych jednostek wytwórczych to rocznie ok. 15 TWh. Moc zainstalowana oraz położenie sprawiają, że Elektrownia jest jednym z najważniejszych węzłów Krajowego Systemu Elektroenergetycznego.
Uruchomienie pierwszego bloku o mocy 200 MW nastąpiło
w 1972 roku, natomiast budowa Elektrowni została zakończona w 1979 roku oddaniem do eksploatacji drugiego bloku o mocy 500 MW (nr 10).
Zadanie inwestycyjne
S Zbiorniki magazynowe mazutu o pojemności 2000 m3 na terenie
Elektrowni Kozienice SA
Realizacja „pod klucz” systemu rozliczeniowego masy dla
trzech zbiorników z olejem opałowym RG 3 o pojemności
ok. 2000 m3 (średnica 15 700 mm i wysokość 11 500 mm).
W zakresie zadania znalazły się m.in. dostawy aparatury
kontrolno-pomiarowej, systemu archiwizacji danych, wizualizacji i raportowania oraz usługi zatwierdzenia typu GUM
zbiornika i pozyskania świadectwa legalizacji pierwotnej.
Analiza zadania
Mazut jest używany jako paliwo rozpałkowe w kotłach
energetycznych. Zgodnie z zarządzeniem Urzędu Regulacji
Energetyki oraz rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie warunków prowadzenia składów podatkowych, zbiorniki stokażowe energetycznego paliwa rozpałkowego podlegają kontroli metrologicznej. Odbywa się ona według zapisów rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać zbiorniki pomiarowe.
Endress+Hauser jest dostawcą usług i kompletnego systemu kontrolno-pomiarowego dla składów podatkowych,
który spełnia wszystkie wymagania polskiego prawa metrologicznego i podatkowego. Endress+Hauser Polska realizuje w całości projekty, których efektem końcowym jest
utworzenie składu podatkowego zbiorników paliwa ciekłego dla palników kotłów.
Wśród wielu korzyści Inwestora są m.in. pozyskanie
jednego, kompetentego i rzetelnego partnera w postaci
Endress+Hauser Polska oraz najwyższej jakości systemu
kontrolno-pomiarowego, którego wszystkie składniki wytwarza Endress+Hauser.
Profil Inwestora
Elektrownia Kozienice Spółka Akcyjna to największa, opalana węglem kamiennym zawodowa elektrownia w Polsce.
Jest jednym z głównych filarów Grupy Energetycznej ENEA
SA. Elektrownia posiada 10 wysokosprawnych bloków ener46
l
l
Mazut o wartości opałowej ok. 41 MJ/kg jest dostarczany do elektrowni cysternami kolejowymi z Rafinerii Lotos
w Gdańsku. Po przepompowaniu do zbiorników stokażowych z dennymi wężownicami grzejnymi jest on używany
jako medium rozpałkowe w kotłach. Dotychczas masę mazutu określano poprzez ręczny pomiar wysokości napełnienia zbiorników za pomocą przymiaru wstęgowego, tabeli
objętości zbiornika oraz laboratoryjnie wyznaczonej gęstości mazutu.
Rozwiązanie zadania
Automatyka kontrolno-pomiarowa mazutowni w Elektrowni
Kozienice została zrealizowana przez Endress+Hauser
Polska w grudniu 2009 roku. Każdy zbiornik wyposażono
w bezkontaktowy, radarowy przetwornik wysokości napełnienia Micropilot S FMR533 i sondę średniej temperatury
Prothermo NMT539. Gęstość mazutu jest określana metodą hybrydową HTMS przy użyciu przetwornika ciśnienia
Cerabar S PMP71 oraz radaru FMR533. System archiwizacji,
wizualizacji i raportowania Tankvision komunikuje się z systemem DCS za pomocą Modbus TCP/IP. Rurociągi DN100
zasilania bloków w mazut i powrotu wyposażono w grzane
przepływomierze masowe Proline Promass 83F o klasie dokładności 0,05 %, wzorcowane według ISO 17025.
www.pl.endress.com/zbiorniki_pomiarowe
CASE STUDY
S System Endress+Hauser w mazutowni Elektrowni Kozienice SA
Endress+Hauser Polska sp. z o.o. • ul. Wołowska 11 • 51-116 Wrocław • http://www.pl.endress.com • e-mail: [email protected]
l
l
47
PRODUKTY
Cognex
Eltron
Skok efektywności dzięki In-Sight Explorer 4.4
Lampy MACH LED firmy Waldmann
We wszystkich branżach coraz większe
wymagania
wobec
efektywności i jakości
produktów powodują konieczność zawsze
sprawnej przemysłowej obróbki obrazu.
Należy zapewnić najdokładniejsze i pewne
wykrywanie krawędzi
w najtrudniejszych warunkach lub bardziej wydajne algorytmy
obróbki kolorowego obrazu. Dzięki nowym rozszerzeniom oprogramowania wizyjnego In-Sight Explorer firmy Cognex znacznie
zwiększają się możliwości zastosowania bez ponoszenia wysokich
kosztów.
Nowe oprogramowanie In-Sight Explorer 4.4 wyposażono
w dodatkowe narzędzia kolorów, ulepszoną kalibrację i usprawniony dostęp do danych w zakresie oprogramowania konfiguracyjnego EasyBuilder. Ponadto współpracuje ono z dużymi obrazami liniowymi. Nowe oprogramowanie ma ponadto InspectEdge,
wydajną i prostą w użyciu serię narzędzi do nadzwyczaj precyzyjnego wykrywania błędów w krawędziach i kontroli par krawędzi.
To nowe narzędzie wizyjne zapewnia użytkownikom niespotykaną dotychczas elastyczność w rozwiązaniach zastosowań wizyjnych dzięki niezwykle precyzyjnej kontroli krawędzi. Na przykład
rozpoznawanie nacięć na pokrywkach konserw lub minimalnych
pęknięć krawędzi na ekranach słonecznych. InspectEdge rozpoznaje pęknięcia i uszkodzenia na prostych i okrągłych krawędziach, a dzięki jednoczesnemu śledzeniu kilku par krawędzi,
może kontrolować różnorodne właściwości pod kątem pęknięć
i uszkodzeń. Dzięki wsparciu nieregularnych kształtów geometrycznych, wymagająca kontrola krawędzi, na przykład w przypadku ogniw uszczelniaczy w branży motoryzacyjnej, może odbywać się znacznie bardziej wydajnie. Układ graficzny panelu
obsługi w tym narzędziu umożliwia prostą konfigurację zastosowań kontroli krawędzi i pozwala użytkownikowi na optymalną
elastyczność podczas definiowania kryteriów błędów, takich jak
wielkość, obszar i odległość. Ponadto można ustalić zakres dopuszczalnych zniekształceń, aby uniknąć zakłóceń.
Rozszerzenia: nowe narzędzia kolorów w EasyBuilder, upraszczające proces zapamiętywania kolorów, ulepszona korekta zniekształceń kamer liniowych i wsparcie dla maksymalnie 8192 linii przy dużych odwzorowaniach obiektów • ulepszona kalibracja
32-punktowa w tabeli obliczeń In-Sight • właściwości sterowania
pozycyjnego do koordynowania dyskretnych wyników zleceń programowanych i zakończonych.
Systemy wizyjne In-Sight można łatwo zintegrować w każdej
sieci fabrycznej lub automatycznym układzie prowadzenia.
www.cognex.com/explorer
Oprawy oświetleniowe
MACH LED to inaczej
zmienność w nowym
wymiarze. Jest to szczególna rodzina opraw
oświetleniowych, które
można indywidualnie
dostosowywać do oczekiwań i wymagań stawianych oświetleniu.
Pod względem wzornictwa oprawy te wyróżniają się szlachetnością i czystością linii.
Cechy charakterystyczne opraw MACH LED to: wykonania o różnych długościach i z różnymi kątami wiązki świetlnej • możliwość elastycznego ustawiania kierunku oświetlenia • odporność na wilgoć i pyłoszczelność
w klasie IP 67 • możliwość pracy w temperaturze do 40°C
• podłączenie do zasilania 24 V AC lub DC.
www.eltron.pl
48
l
l
Hansford Sensors
Przenośny miernik drgań HS-620
Do szerokiej gamy obecnych
produktów Hansford Sensors
– brytyjskiego producenta rozwiązań służących do monitorowania drgań, dołączył
nowy przenośny miernik
drgań. Miernik HS-620 to
kompaktowy, przenośny, cyfrowy przyrząd z podświetlanym wyświetlaczem, służący do ręcznych pomiarów.
Bardzo pomocny w monitorowaniu poziomu drgań na
ważnych maszynach/instalacjach przemysłowych, a także identyfikacji problemów i uniknięciu przyszłych awarii.
Ten nowy zestaw monitorowania drgań stanowi niezastąpione narzędzie dla inżynierów w monitorowaniu tendencji zmian poziomu drgań na silnikach, pompach,
przekładniach, wentylatorach i wszystkich maszynach
wirnikowych. Urządzenie może mierzyć stan łożysk tocznych, poziom prędkości, przyspieszenia i przemieszczenia
drgań, na każdej z czterech grup maszyn wyspecyfikowanych w normie ISO.
HS-620 jest zasilany przez akumulator litowo-jonowy,
który zapewnia 48 godzin ciągłej pracy, a o stanie baterii
użytkownik jest informowany na wyświetlaczu.
www.hansfordsensors.pl
PRODUKTY
Elmark
Beckhoff
Kompaktowy port komunikacyjny
do sieci CC-link
Rodzina komputerów przemysłowych
z serii C69xx powiększa się
Anybus Compact-Com to rodzina kompaktowych interfejsów sieciowych do zabudowy w urządzeniach. Najnowszy Plug-In z tej
serii daje możliwość komunikacji urządzenia host z najnowocześniejszą obecnie siecią przemysłową poziomu sterowania i urządzeń CC-Link.
Sieć ta opracowana została przez Mitsubishi Electric, natomiast obecnie
jest międzynarodowym otwartym systemem komunikacyjnym, uznawanym i wykorzystywanym przez wielu producentów automatyki.
Ponieważ oprogramowanie interfejsu komunikacyjnego Anybus Compact-Com daje pełną niezależność działania urządzenia bazowego od
protokołu komunikacyjnego, nie ma potrzeby instalowania żadnych dodatkowych driverów do obsługi komunikacji. Zarówno wszystkie dane
procesowe I/O, jak i diagnostyka i konfiguracja przesyłane są pomiędzy
siecią i hostem za pomocą standardowych obiektów. Obsługa urządzenia
ze stacji Master odbywa się przez profil domyślny, obejmujący też inicjalizację i diagnostykę. Główne cechy interfejsu to: obsługa wszystkich profili urządzenia zdalnego (domyślny profil w PLC) • 128 bitów i 16 słów
I/O (CC-Link ver1) • szybkość transmisji od 156 kbit/s do 10 Mbit/s • komunikacja z urządzeniem bazowym poprzez złącze CompactFlash • separacja optoelektryczna sieci • zgodność ze specyfikacją BTP-050227-B
• wymiary: 52x50x22 mm • napięcie zasilania: 3,3 V • zakres temperatur: -40..+70°C.
Seria Anybus Compact-Com produkcji HMS Industrial Networks obejmuje kilka innych odmian sieciowych tego interfejsu, takich jak: Profibus
DP, Profinet IO, Modbus RTU, EtherNET/IP, EtherCAT, Sercos 3, DeviceNET, a także Bluetooth i USB.
Dystrybutor: Elmark Automatyka Sp. z o.o.
www. elmark.com.pl
Nowy model komputera przemysłowego C6930 jest uzupełnieniem oferty przemysłowych
komputerów PC, przeznaczonych do stosowania w szafach
sterowniczych. Urządzenie wyposażono w interfejs SATA
z kontrolerem RAID, zapewniając zwiększony poziom bezpieczeństwa przechowywania
danych, dzięki zastosowaniu
dwóch dysków twardych pracujących w konfiguracji RAID-1. Komputer zbudowano na bazie zintegrowanej, 3,5-calowej płyty głównej, obsługującej procesory Intel serii Core Duo lub Core 2 Duo.
Obudowa C6930 – podobnie do innych urządzeń
z serii C69xx – jest wykonana z aluminium. Urządzenie wyposażono w interfejs SATA z kontrolerem
RAID, do którego dołączono dwa dyski twarde. Zastosowany system pasywnego chłodzenia pozwala na pracę komputera w temperaturze otoczenia
wynoszącej do +55oC bez konieczności stosowania
wentylatora. Niewielkie wymiary obudowy powodują, że C6930 jest obecnie najmniejszym przemysłowym komputerem PC wyposażonym w kontroler RAID.
Więcej informacji oraz parametry techniczne
można znaleźć pod adresem:
http://www.beckhoff.pl/
english.asp?industrial_pc/c6930.htm
Phoenix Contact
Przekaźniki bezpieczeństwa dedykowane
wszystkim standardom bezpieczeństwa
Phoenix Contact jest jednym z pierwszych producentów,
który zaprezentował kompletną rodzinę przekaźników
bezpieczeństwa zgodnych z nowymi standardami bezpieczeństwa.
Poza istniejącymi modułami, mającymi certyfikaty aż
do SIL 3 zgodnie z normą IEC 61508, firma Phoenix Contact oferuje szeroką gamę produktów do nowego standardu bezpieczeństwa „PL e”. Produkty te spełniają normy
ISO 13849-1, SILCL oraz IEC 62061.
Standard EN 954-1 z kategoriami bezpieczeństwa od kategorii B do kategorii 4 został wycofany z użycia w listopadzie
2009. Norma 13849-1, będąca jego następcą, wyznacza nowy
standard w budowie maszyn i urządzeń i powinna być stoso-
wana zarówno do elektrycznych,
pneumatycznych oraz hydraulicznych urządzeń sterujących.
Norma IEC 62061, stanowiąca
rozwinięcie normy IEC 61508,
została specjalnie dostosowana do złożonych systemów elektronicznych w budowie maszyn.
Wspólną cechą nowych standardów jest użycie metody probabilistycznej. Zawiera ona prawdopodobieństwo niezawodności lub uszkodzenia dla każdego
komponentu – od czujników do urządzeń wykonawczych. Aby
wspomóc fazę przejścia ze starego standardu na nowy, firma
Phoenix Contact oferuje swoją pomoc.
www.phoenixcontact.pl
l
l
49
PRODUKTY
Autodesk
Turck
Tworzenie cyfrowych prototypów
Panele dotykowe HMI w ofercie Turck
Autodesk wprowadził najnowszą wersję oprogramowania do projektowania 2D i 3D umożliwiającą inżynierom oraz firmom produkcyjnym
różnej wielkości cyfrowe projektowanie, wizualizację oraz symulację
swoich koncepcji, jeszcze zanim powstaną. Technologiczna integracja
oprogramowania Autodesk Inventor 2011, a także pełne portfolio produktowe do cyfrowego prototypowania umożliwia projektantom i inżynierom efektywniejsze konkurowanie na rynku i wykonywanie większej ilości pracy samodzielnie.
Autodesk ulepszył swoje profesjonalne narzędzia
przeznaczone dla specjalistów zajmujących się rozwojem produktów, którzy koncentrują się na projektach
koncepcyjnych, wizualizacji
projektów w sektorze inżynierii i produkcji. W tym samym
czasie Autodesk wprowadził
kluczowe funkcje pochodzące z tych narzędzi do Autodesk Inventor – bazowej platformy do projektowania 3D dla przemysłu. Nowe możliwości bezpośredniego modelowania, będące jedną z cech oprogramowania Inventor 2011, znacznie
ulepszają proces projektowania, skracając jego czas o około 40 procent
w porównaniu z wersją Inventor 2010, szczególnie w przypadku zwykłych zadań, takich jak np. modelowanie zespołów. Oprogramowanie
Inventor 2011 charakteryzuje się również jeszcze lepszą możliwością
wizualizacji projektów, co sprawia, że użytkownicy mogą skuteczniej
i efektowniej przedstawiać i omawiać swoje projekty z klientami. Nowe
opcje cieniowania, oświetlania i przypisywania materiałów umożliwiają użytkownikom tworzenie fotorealistycznej prezentacji ich projektów,
bezpośrednio podczas pracy z programem Inventor.
www.autodesk.pl
Poza różnego typu czujnikami,
rozwiązaniami
z zakresu systemów sieciowych, interfejsów oraz
systemów połączeń, firma Turck oferuje obecnie
nowe panele dotykowe
(HMI). Dostępny jest już
pierwszy model, VT250,
kolejne urządzenia zostaną wprowadzone na rynek jeszcze w roku 2010.
Panele HMI firmy Turck są dostępne w dwóch wersjach: jako panele z czystą wizualizacją oraz jednostki sterujące będące bramą pomiędzy systemami sieciowymi a siecią Ethernet czasu rzeczywistego. W tej
wersji panele mogą pełnić funkcję master lub slave.
Oparte na otwartych standardach, takich jak CoDeSys i FDT/DTM, nowe panele HMI gwarantują ekonomiczne rozwiązanie w połączeniu z doskonałymi
parametrami komunikacji. Wersja VT250 ma ekran
dotykowy 5,7” TFT (QVGA) w kompaktowej obudowie 212x156x50 mm. Z tyłu urządzenia znajduje się
wbudowane gniazdo karty pamięci SD, bateria zapasowa oraz port sieciowy, który może zostać skonfigurowany do komunikacji Profibus lub CAN bus (z wykorzystaniem DeviceNet lub CAN-open). Dzięki dwóm
portom Ethernet czasu rzeczywistego VT250 umożliwia użytkownikowi ustawienie topologii liniowej. Port
RS232 i RS485 oraz dodatkowy port USB uzupełniają wszechstronność systemu.
www.turck.pl
IEI Technology
Bezwentylatorowy sterownik z rozszerzonym
zakresem temperatur pracy
Firma IEI Technology wprowadziła do oferty wytrzymały sterownik do zabudowy, WStrider-200A, przeznaczony do pracy w trudnych warunkach środowiskowych. Jego aluminiowa obudowa i wodoodporne złącza spełniają wymagania
IP67. Sterownik wyposażony w procesor o bardzo małym poborze mocy Intel Atom Z510PT z 1 GB pamięci DDR2 SDRAM
i przemysłowy chipset US15WPT może pracować w rozszerzonym zakresie temperatur -30 ~ +70°C.
Wbudowany moduł 802.11b/g/n z zewnętrzną anteną zapewnia szybką komunikację bezprzewodową. Zastosowany
w sterowniku chipset wideo Techwell TW6805 umożliwia przechwytywanie obrazu z dwóch kamer analogowych. Pozwala
50
l
l
też na kodowanie wideo, które może być następnie przekazywane na bieżąco do zdalnego centrum monitorowania za pomocą sieci
GbE lub komunikacji bezprzewodowej.
Sterownik wyposażony jest w interfejsy:
4xUSB 2.0, RS-232, RS-422/485, GbE oraz
VGA. Pamięć masową stanowi umieszczony
w gnieździe 4 GB moduł Compact Flash Type
II z zainstalowanym obrazem systemu operacyjnego Windows XP Embedded. Sterownik wyposażony jest w rozwiązanie One Key Recovery firmy IEI, pozwalające na szybkie wykonanie kopii
zapasowej systemu operacyjnego i późniejsze
jego przywrócenie.
www.kamlab.pl
www.guru.com.pl
PRODUKTY
Ascom
QNX
Ascom d81 – telefon do pracy
QNX prezentuje przykładową aplikację
dla inteligentnych domowych systemów
zarządzania energią
Telefon Ascom d81 łączy wysoką
niezawodność i jakość wykonania
z doskonałą jakością odbioru głosu.
Dzięki gumowej obudowie najbardziej narażonych krawędzi Ascom
d81 przeszedł testy upadku z wysokości 2 metrów. Telefon był również
przedmiotem badania „Accelerated
Life Time”, które w krótkim czasie
symuluje codzienne kilkuletnie użytkowanie. Został także poddany elektromagnetycznym testom zgodności.
Urządzenie przeszło pomyślnie wszystkie testy.
Użytkownicy pracujący w ciężkich warunkach
często są narażeni na przebywanie w środowisku
zawierającym wysokie stężenie pyłów i niebezpiecznych gazów lub wilgoci. Wcześniej miało to duży
wpływ na możliwość podłączenia zestawu słuchawkowego, ponieważ wyjęcie wtyczki z telefonu skutkowało tym, że dany zestaw tracił klasyfikację IP65.
Z chwilą pojawienia się Ascom d81 problem ten
przestał istnieć.
Ascom d81 ma samoistną lub wbudowaną ochronę, co oznacza, że użytkownik nie musi uszczelniać gniazda w telefonie po odłączeniu ładowarki
lub słuchawki nagłownej, w celu utrzymania pełnej
ochrony IP. Ta unikalna cecha telefonu Ascom będzie bardzo przydatną funkcją w przemyśle ciężkim
i petrochemicznym, a także w wielu innych środowiskach pracy.
Ascom d81 oferuje zaawansowane funkcje alarmu, jak czujniki bezruchu i upadku (Man Down/No
Movement), opcję dyskretnego wezwania ochrony,
priorytet wiadomości krytycznych oraz technologię
lokalizacji telefonu przez rozmieszczone w obiekcie
lokalizatory. Ostatnia funkcja pozwala z największą
dokładnością określić precyzyjnie miejsce nadawania alarmu.
Oprócz solidności i swoich właściwości ochronnych Ascom d81 jest częścią systemu Ascom IP DECT
i w pełni integruje się z platformą scentralizowanego
zarządzania. Oznacza to, że aktualizacje funkcji i oprogramowania, dane książki telefonicznej itp. mogą być
zmieniane zdalnie przez sieć IP DECT. W praktyce
skraca to czas zarządzania systemem, umożliwia płynne zastosowanie wewnętrznych procedur, a ostatecznie sprzyja sprawnej i wydajnej pracy.
www.ascomwireless.pl
www.kontel.pl
52
l
l
Firma QNX Software Systems zaprezentowała nową przykładową aplikację w zakresie inteligentnego zarządzania energią, pre-integrowany
stos oprogramowania ułatwiający programowanie, wdrażanie i rozszerzanie inteligentnych domowych systemów zarządzania energią.
Prezentowany projekt inteligentnego zarządzania energią dostarcza
gotowe wsparcie dla czujników Zigbee, sieci domowych Insteon (home
area networks – HAN), strumieniową transmisję danych wideo z kamer
monitorujących IP, aplikację do obliczania kosztów zużycia energii oraz
łączność z Internetem, umożliwiającą uzyskanie informacji o pogodzie
oraz zapewniającą zdalną kontrolę i diagnostykę. Inne funkcje to sterowanie strefami temperatury, punktowe i strefowe sterowanie oświetleniem, monitorowanie urządzeń domowych i sterowanie nimi.
Nowa przykładowa aplikacja do inteligentnego zarządzania energią
opiera się na pakiecie QNX Aviage HMI, który zapewnia strukturę ramową do tworzenia wysoce atrakcyjnych ekranów dotykowych do zarządzania energią w domu w programie Adobe Flash oraz na QNX Neutrino RTOS, systemie operacyjnym
czasu rzeczywistego, którego niezawodność została sprawdzona
w ciągu ostatnich 30 lat w aplikacjach przemysłowych.
Dana aplikacja wykorzystuje również popularną technologię Publish/Subscribe firmy QNX
Software Systems, która znalazła się na liście finalistów do 2010 embedded AWARD. Ta technologia
zapewnia wysoce wydajną abstrakcyjną warstwę pomiędzy interfejsem
HMI (interfejs użytkownika), a oprogramowaniem sterowania systemem. W rezultacie o wiele łatwiej jest dodawać, zmieniać lub aktualizować czujniki, termostaty, alarmy i mechanizmy sterujące bez konieczności zmiany HMI.
Przykładowa aplikacja działa na wielu rodzajach architektury sprzętowej, takich jak procesory Atmel (AT91SAM9M10, AT91SAM9G45),
Freescale (i.MX25, i.MX35, i.MX51) i Texas Instruments (AM3517,
OMAP3530).
– Wyrafinowane ekrany dotykowe, łączność z siecią i video łączą się tworząc system inteligentnych pomiarów energii i inne rozwiązania w zakresie zarządzania energią w domu – mówi Sebastien Marineau-Mes, Wiceprezes ds. Inżynierii w QNX Software Systems. – Ten nowy inteligentny
system do zarządzania energią firmy QNX ułatwia integrację tych technologii, a jednocześnie pomaga programistom w tworzeniu elastycznych projektów gotowych na przyszłe wyzwania.
Przykładowa aplikacja do inteligentnego zarządzania energią jest już
dostępna. Programiści mogą pobrać wersję dla procesorów Freescale i.MX25 oraz i.MX35 na stronie www.qnx.com/demo/smarte/freescale.
html. Wersje obsługujące inne platformy będą dostępne wkrótce.
www.qnx.com
Giełda Control Engineering Polska
54
l
l
l
l
55
Numer:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kod pocztowy:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Miasto:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Województwo:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Telefon:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Fax:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
E-mail:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Aby zamówić lub zaktualizować prenumeratę
prosimy wypełnić poniższy formularz zgłoszeniowy
oraz odesłać go na adres redakcji:
Trade Media International Holdings sp. z o.o.,
ul. Wita Stwosza 59 a, 02-661 Warszawa
lub faksem na numer: 0 22 899 29 48.
W razie pytań lub wątpliwości
prosimy o kontakt: 0 22 852 44 15
Imię:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nazwisko:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Stanowisko:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nazwa firmy:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ulica:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Do jakiej branży należy główny produkt lub
usługa wytwarzany w Pani/Pana zakładzie pracy?
Produkcyjne gałęzie przemysłu:
❑ przemysł spożywczy
❑ przemysł maszynowy
❑ przemysł tekstylny
❑ przemysł celulozowo-papierniczy
❑ przemysł petrochemiczny
❑ przemysł rafineryjny
❑ przemysł chemiczny
❑ przemysł farmaceutyczny
❑ przemysł elektryczny
❑ przemysł metalurgiczny
❑ przemysł komputerowy
❑ przemysł elektroniczny
❑ przemysł medyczny
❑ przemysł lotniczy
❑ inna (prosimy wpisać jaka?)
Nieprodukcyjne gałęzie przemysłu:
❑ górnictwo
❑ usługi komunalne
❑ inżynieria, integracja systemów
❑ usługi naukowo-badawcze
❑ przetwarzanie danych i usługi związane
z oprogramowaniem
❑ rząd i wojsko
❑ inna (prosimy wpisać jaka):..........................
Jaki jest rodzaj wykonywanej przez Panią/Pana
pracy?
❑
❑
Integracja systemów, konsultacje
Inżynieria produkcji, procesu, wytwarzania
❑
❑
❑
❑
❑
❑
❑
❑
Adres dostawy (prosimy wypełnić jeżeli adres dostawy
czasopisma jest inny niż adres firmy):
Ulica:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Numer:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kod pocztowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Miasto:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Telefon:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Inżynieria sterowania
Kontrola jakości, standardów
Projektant produktów
Projektowanie systemów
Utrzymanie Ruchu
Zarządzanie
Inna inżynieria, włączając projektowanie,
programowanie, elektronikę, elektrykę
Inny (prosimy wpisać jaki):..........................
Zawory, aparaty
Inne(prosimy opisać jakie):..........................
Prenumerata realizowana jest
od kolejnego wydania czasopisma
Czy jest Pani/Pan zaangażowana/ny
w integrację systemów?
❑ Tak
❑ Nie
Ile wydaliście Państwo (w PLN) w latach
2006-2007 na inwestycje w produkty
oraz systemy automatyki i sterowania
w procesach produkcyjnych:
❑ powyżej 1 mln
❑ 500001- 1 mln
❑ 100001- 500 000
❑ poniżej 100000
Jaka jest przybliżona liczba pracowników
w Państwa firmie:
❑ poniżej 30 pracowników
❑ 31 -100 pracowników
❑ 100-301 pracowników
❑ 301-700 pracowników
❑ powyżej 700 pracowników
Które z poniższych magazynów Pan/Pani czyta?
❑ Napędy i Sterowanie
❑ Elektro Systemy
❑ Elektronik
❑ Inżynieria & Utrzymanie Ruchu
Zakładów Przemysłowych
❑ PAR
Iloma osobami Pan/i zarządza?
❑ 16 lub więcej
❑ 6-15
❑ 1-5
❑ nie zarządzam
Z jakiego źródła dowiedział/a się Pan/i
o Control Engineering Polska?
❑ egzemplarz magazynu przesłany pocztą
❑ informacje przesłane e-mailem
❑ z magazynu otrzymanego na targach
❑ z reklamy (prosimy podać źródło) ..................................
❑ inne źródło (prosimy podać jakie) ..................................
❑
❑
Które z wymienionych produktów i systemów
Pani/Pan rekomenduje, dokonuje specyfikacji
bądź też kupuje? (prosimy zaznaczyć wszystkie,
które odpowiadają)
❑ Czujniki i przekaźniki
❑ Czujniki i regulatory
❑ Interfejs Człowiek-Maszyna
❑ Łączniki, przewody, kable
❑ Oprogramowanie
❑ Panele sterowania, sygnalizacji, blokad
❑ PLC
❑ Przekaźniki, wyłączniki, regulatory czasu
❑ Rejestratory
❑ Silniki i napędy
❑ Sprzęt komputerowy
❑ Systemy kontroli ruchu
❑ Systemy mocy
❑ Systemy sterowania
❑ Systemy wbudowane
❑
❑
❑
❑
Zamów bezpłatną
prenumeratę magazynu
Systemy wizyjne
Który z poniższych działów/departamentów
w Państwa firmie jest odpowiedzialny
za implementacje, wsparcie i utrzymanie
automatyki, przetwarzanie danych
oraz komunikację?
❑ Dział Automatyki
❑ Dział IT
❑ Wspólnie dział automatyki i dział IT
❑ Inny(prosimy wpisać jaki?) ..........................
Urządzenia analityczne
Urządzenia do pozyskiwania danych
Urządzenia testujące i kalibrujące
Czy jest Pan/i częścią tego zespołu?
❑ Tak
❑ Nie
Zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych
osobowych (Dz. U. Nr 133, poz. 883) wypełniając ten formularz
wyrażasz zgodę na przetwarzane Twoich danych osobowych
i wykorzystywanie ich tylko do wewnętrznych celów statystycznych
i marketingowych. Jednocześnie masz prawo wglądu do swoich
danych, ich poprawienia lub usunięcia. Administratorem danych
osobowych jest Trade Media International Holdings sp.z o.o.
Tak, wyrażam zgodę
Data..........................
Podpis:...........................
Nasi Reklamodawcy
Firma
strona
Astor
17
www.astor.com.pl
Balluff
27
www.balluff.pl
(71) 338 49 29
Beckhoff Automation
25
www.beckhoff.pl
(22) 757 26 10
Biuro Targów Monachijskich w Polsce
13
www.automatica-munich.com
(22) 620 44 15
www.elmark.com.pl
(22) 541 84 60
www.eltron.pl
(71) 343 97 55
www.pl.endress.com
(71) 773 00 00
Elmark Automatyka
Eltron
Endress+Hauser
21, 43
5
46-47, IV
www
telefon
Mitsubishi Electric
31
www.mitsubishi-automation.pl
Multiprojekt Grzegorz Góral
54
www.multiprojekt.pl
(12) 413 90 58
National Instruments Poland
7, 40-41
www.ni.com
00 800 361 1235
www.wobit.com.pl
(61) 835 06 20
P.P.H. Wobit Witold Ober
Rittal
Schmersal
55
8-9, 15
29
www.rittal.pl
www.schmersal.pl
Schneider Electric Polska
11, 22-23
www.schneider-electric.pl
Siemens
33, Insert
www.siemens.pl
Turck
VIX Automation
19
35, 39
801 171 500
www.turck.pl
(77) 443 48 00
www.vix.com.pl
(32) 358 20 20
Bezpieczne pomiary ciśnienia.
Sięgnij po rozwiązania sprawdzone i godne zaufania
Zanim rozpoczniemy prace badawczo-rozwojowe nad produktem, za każdym razem
uważnie słuchamy naszych Klientów. Jesteśmy przekonani, że wiedza o ich oczekiwaniach
i potrzebach decyduje o innowacyjności technicznej rozwiązań Endress+Hauser.
Ta filozofia w połączeniu z nieustającą od 55 lat dbałością o jakość i bezpieczeństwo
pozwoliła nam osiągnąć pozycję czołowego światowego producenta urządzeń
do pomiaru i sygnalizacji ciśnienia.
Deltabar M - użyteczny przetwornik różnicy ciśnień w rozmiarze M
Nowy Deltabar M zwraca uwagę atrakcyjną ceną, łatwością montażu i poręcznością.
Do jego obsługi nie są wymagane dodatkowe programatory. Użytkownik decyduje
o orientacji kołnierzy owalnych. Za pomocą mikroprzełącznika można szybko zamienić
strony wysokiego „+” i niskiego „-” ciśnienia. Cyfrowy czujnik piezorezystancyjny
jest odporny na drgania instalacji - pomiar jest stabilny i powtarzalny.
Deltabar M spełnia Państwa wymagania:
• wysoka trwałość
• powtarzalność pomiaru
• małe gabaryty
• atrakcyjna cena
Sięgnij po więcej – Sięgnij po rozwiązania Endress+Hauser
http://www.endress.com/lp/deltabar_m_pl/
Endress+Hauser Polska
spółka z o.o.
ul. Wołowska 11
51-116 Wrocław
Tel.: +48 (71) 773 00 00
Fax: +48 (71) 773 00 60
[email protected]
www.pl.endress.com

pobierz (PDF, 7.4 MByte) - Control Engineering Polska

Transkrypt

Podobne dokumenty

Cezary Grzeblski, Skanska

pobierz (PDF, 6.1 MByte) - Control Engineering Polska