szkolny program profilaktyki - Zespół Szkół w Głusku z siedzibą w

… Wy młodzi jesteście jak orły,
a orły latają wysoko…
Ks.Kard. Stefan Wyszyński
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI
ZESPOŁU SZKÓŁ
W GŁUSKU Z SIEDZIBĄ
W NOWYCH GROCHALACH
WPROWADZENIE
Profilaktyka to proces, który wspiera zdrowie przez umożliwienie ludziom uzyskania pomocy potrzebnej im do
konfrontacji ze złożonymi, stresującymi warunkami życia oraz przez umożliwienie jednostkom osiąganie subiektywnie satysfakcjonującego, społecznie akceptowanego, bogatego życia.
Zapobieganie uzależnieniom może dokonywać się na różnych poziomach. W związku z tym wyróżnia się profilaktykę pierwszorzędową, drugorzędową i trzeciorzędową.
1. PODSTAWA PRAWNA

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej - art.72.
Konwencja o Prawach Dziecka - art.3, art.19, art.33.
Ustawa z dnia 7 X 1991 roku o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 roku Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami).
Rozporządzenie MENiS z dnia 26 II 2002 roku dotyczące kształcenia w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr
51, poz. 458).
Rozporządzenie MENiS z dnia 19 VII 2002 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania
szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, a zwłaszcza zasad świadomego i
odpowiedzialnego rodzicielstwa, a wartości rodziny (Dz. U. Nr 121 z dnia 31 VII 2002 roku, poz. 1037.
Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 199 4 r. (Dz.U. z 1994 Nr 62, poz. 265).
Ustawa o wychowaniu w trzeźwości (Dz. U. Nr 147 z 2002 r., poz. 1231
Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997r o przeciwdziałaniu narkomanii(Dz. U. Nr 75 poz. 468), nowelizacja z 27 listopada2000r-Dz.U. Nr 103, poz. 1097).
2. CELE I ZADANIA PROGRAMU PROFILAKTYKI
W programie profilaktycznym wytyczono następujące cele oddziaływań wychowawczych i profilaktycznych:
1.
Wspomaganie zdrowego rozwoju psychicznego dzieci i młodzieży;
2.
Aktywizacja środowiska szkolnego w zakresie oddziaływań profilaktycznych;
3.
Zapewnienie uczniom bezpieczeństwa w szkole i poza nią;
4.
Przeciwdziałanie przemocy i agresji;
5.
Wykształcenie umiejętności i zachowań umożliwiających zdrowy styl życia;
6.
Profilaktyka uzależnień;
7.
Wspieranie rodziców w procesie wychowania;
8.
Zapewnienie młodzieży pomocy wychowawczej i terapeutycznej.
Cele działań profilaktycznych są realizowane przez:
1.
Programy profilaktyczne;
2.
Interwencje prowadzone w szkole;
3.
Współpracę między różnymi instytucjami (szkołami, poradniami, policją, samorządem itd.).
2/12/
3. POTRZEBY ROZWOJOWE UCZNIÓW
Potrzeby rozwojowe dziecka w wieku szkolnym
Problemy dzieci
Potrzeby wynikające z problemów
 Skłonności agresywne, tendencje aspołeczne-  Potrzeba bliskiego związku.
skłonności do izolacji i unikania kontaktów z  Potrzeba bezpieczeństwa.
 Potrzeba kontaktów społecznych.
otoczeniem.
 Brak pewności siebie, nadmierną nieśmiałość,  Potrzeba przynależności grupowej, akceptacji.
przejawianie skłonności nerwicowe przyjmu-  Potrzeba własnego działania.
jące formę nieuzasadnionych obaw i lęków.
 Rozkapryszenie,
 Potrzeba pozytywnych wzorców.
skłonności do narzucania  Potrzeby estetyczne i poznawcze- kontakt z wytworami
swej woli otoczeniu.
kultury.
 Potrzeba nowych przeżyć.
Potrzeby rozwojowe uczniów
Problemy młodzieży
Potrzeby wynikające z problemów
1.
Problemy okresu dojrzewania:
-
biologiczne, np. zmiany w wyglądzie,
-
społeczne, np. kłopoty w kontaktach interpersonal- -
potrzeba rzetelnych informacji na temat dojrzewania
nych,
potrzeba poczucia bezpieczeństwa i własnej wartości
-
1.
-
potrzeba samoakceptacji
psychiczne, np. duże napięcie wewnętrzne, niepokój.
Słaby system kontroli wewnętrznej, podejmowanie -
potrzeba konstruktywnych wzorców
działań nieprzemyślanych i ryzykownych.
-
potrzeba autonomii i samodzielności
-
potrzeba radzenia sobie w trudnych, stresujących sy-
Problemy związane z wysokim poziomem neurotyzmu:
-
niska tolerancja na frustracje,
-
problemy adaptacyjne.
tuacjach
-
potrzeba akceptacji
Działania skierowane do uczniów
Szkoła wspierając wszechstronny rozwój ucznia, musi zachować właściwe proporcje między wiedzą a umiejętnościami i wychowaniem. Konieczne jest odpowiednie profilowanie celów w zakresie wiedzy, wartości oraz specyfiki podejmowanych oddziaływań.
3/12/
4. DIAGNOZA PROBLEMÓW – ZAGROŻENIA DLA DZIECI I MŁODZIEŻY
Diagnoza środowiska szkolnego została opracowana na podstawie:
a)
rozmowy kierowanej w klasach 0-III szkoły podstawowej,
b) obserwacji uczniów w klasach IV-VI szkoły podstawowej i w klasach I-III gimnazjum,
c)
rozmów z nauczycielami,
d) wywiadu z wychowawcami,
e)
analiza frekwencji w dziennikach lekcyjnych ubiegłorocznych,
f)
ubiegłoroczna analiza frekwencji rodziców na zebraniach organizowanych przez szkołę,
Uczniowie o najwyższym ryzyku dysfunkcjonalności to uczniowie:
-
znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej,
-
powtarzający klasę w swojej karierze szkolnej;
W szkole wytyczono następujące obszary oddziaływań profilaktycznych:
OBSZAR I – agresja
OBSZAR II – bezpieczeństwo w szkole i poza nią
OBSZAR III – spędzanie wolnego czasu uczniów
OBSZAR IV- kształtowanie właściwych postaw, asertywność, kultura bycia i wypowiedzi
OBSZAR V – profilaktyka uzależnień
OBSZAR VI -wagary;
OBSZAR VII- brak dyscypliny i niska kultura języka,
5. PLAN REALIZACJI DZIAŁAŃ
Działania skierowane do dzieci i młodzieży
Model informacyjny (wszystkie klasy)
Zadania
Formy realizacji
I. Profilaktyka dy-
 Informowanie o formach pomocy psychologiczno-pedagogicznej
daktyczno-
 Kierowanie uczniów na badania do PPP.
wychowawcza
 Zapewnienie pomocy w nauce (zajęcia wyrównawcze, korekcyjno-kompensacyjne, logopedyczne, zajęcia w świetlicy opiekuńczo-wychowawczej).
 Stworzenie uczniom możliwości uczestniczenia w kołach zainteresowań.
 Informowanie rodziców o rodzajach i formach pomocy proponowanych przez instytucje
wspierające szkołę
 Objęcie uczniów dysfunkcyjnych opieką pedagoga szkolnego
II. Zapoznanie
uczniów z obowią-
 Zapoznanie uczniów na godzinach wychowawczych ze Statutem, WSO, Programem Wychowawczym, Programem Profilaktyki
zującymi regulaminami
4/12/
Zadania
Formy realizacji
III. Tworzenie
 Dyżury nauczycieli na korytarzach, w szatni, na boiskach.
bezpiecznego,
 Organizowanie spotkań z funkcjonariuszem do spraw nieletnich i ruchu drogowego.
wolnego od uza-
 Informowanie o sytuacjach zagrażających bezpieczeństwu uczniów.
leżnień środowiska  Pogadanki na lekcjach wychowawczych „Jak radzić sobie z przemocą i agresją”
wychowawczego
 Zapoznanie uczniów z punktami statutu dotyczącymi zakazu używania środków uzależ-
szkoły.
niających i opuszczania szkoły podczas zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych
 Szkolenia na kartę rowerową.
 Współpraca z Policją, Strażą Pożarną (kontrola terenu wg potrzeb).
 Przeprowadzenie pogadanek na temat bezpiecznych zabaw ( ferie, wakacje)
Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas 0-III szkoły podstawowej:
Główne zadania do realizacji to:

poznanie uczniów

integracja zespołu klasowego oraz zespołu rodziców,

wypracowanie form współpracy z rodzicami.

promocja zdrowego stylu życia,

profilaktyka zachowań agresywnych
Zadania
Formy realizacji
1. Integracja zespołu klasowego
Zajęcia integracyjno- adaptacyjne ,,Poznajemy się poprzez zabawę”
kl.0-III
 Organizowanie uroczystości i imprez klasowych, wycieczek, ognisk
wspólnych spotkań w szkole
2. Poznajemy swoje uczucia
 Zajęcia interakcyjne, odgrywanie ról
3.Umiejętność radzenia sobie ze zło-  Pogadanka „ Jak radzić sobie z przemocą, agresja i złością” – kl.I-III
ścią agresją i przemocą oraz w sytu-  Spotkania z policjantem na temat „ Zasady bezpiecznego zachowaacjach trudnych
nia się w szkole i poza nią”
 „ Rozwiązujemy trudne sytuacje w klasie”- spotkanie z pedagogiem
kl.0-III
4. Promowanie zdrowego stylu życia
 Pogadanki na temat szkodliwości dymu nikotynowego- kl.1-3
 Pogadanki nt. roli i zasad przestrzegania higieny osobistej
 Przybliżenie uczniom i rodzicom zagadnień związanych z problematyką wad postawy.
 Dostosowanie wielkości krzeseł i stolików do wysokości uczniów.
 Organizacja Dni Sportu
 Organizacja turniejów profilaktycznych,
5/12/
 Realizacja zajęć na temat zdrowego odżywiania się, promujących
zdrowy styl życia
 Udział w programie „Owoce w szkole”- kl.1-3
 Udział w programie „Mleko z klasą”
 Fluoryzacja zębów w klasach I-III
5.Zagospodarowanie czasu wolnego  Świetlica opiekuńczo-wychowawcza
 Imprezy szkolne
uczniów
Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas 4-6 szkoły podstawowej:
Główne zadania do realizacji to:
 stworzenie przyjaznej atmosfery w szkole,
 promocja zdrowego stylu życia,
 profilaktyka zachowań agresywnych.
ZADANIA
FORMY REALIZACJI
Kształtowanie umiejętności z zakre-  Zajęcia warsztatowe
su komunikacji interpersonalnej
Klasa 4- zajęcia na temat „Jak postrzegam siebie i jak widzą mnie inni”
Klasa 5- zajęcia na temat „Potrafimy jasno i precyzyjnie komunikować się z
innymi”
Klasa 6- zajęcia na temat „ Moje słabe i mocne strony- akceptacja siebie,
umiejętność samooceny”
Kształtowanie właściwych postaw  Zajęcia dotyczące praw i obowiązków ucznia
społecznych.
 Pogadanka „ Asertywność jako postawa”
 Pogadanka „ Jak radzić sobie ze stresem”
Umiejętność radzenia sobie ze zło-  Pogadanki „ Jak radzić sobie z przemocą, agresja i złością” – kl.4 i 6
ścią agresją i przemocą oraz w sytu-  „Radzenie sobie z przykrymi emocjami, sposoby opanowywania emocji”
acjach trudnych
Promocja zdrowia
 Zajęcia:„ W kręgu problemów naszego życia- przyczyny i skutki uzależnienia od dymu tytoniowego”-kl.6

„ Światowy dzień bez papierosa” – kl.4-6
 Spotkania z policją na temat konsekwencji wynikających z dokonywania
czynów karalnych w świetle ustawy o nieletnich – kl.6
 Filmy edukacyjne.
Zagospodarowanie czasu wolnego  Koła zainteresowań
uczniów
 SKS
 Świetlica opiekuńczo-wychowawcza
 Konkursy, wycieczki, imprezy szkolne
6/12/
Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klasy pierwszej gimnazjum:
Główne zadania do realizacji w klasie pierwszej to:

integracja zespołu klasowego oraz zespołu rodziców,

wypracowanie form współpracy z rodzicami.
Zadania
I.
Formy realizacji
Kształtowanie i wzmacnianie po-
 Organizowanie imprez klasowych (wycieczki, dyskoteki, Mikołajki,
czucia własnej wartości, budowa-
wigilia klasowa, jajko wielkanocne).
nie postaw empatii i zaufania.
II. Zintegrowanie zespołu klasowego.
 Zajęcia integracyjne
 Godziny wychowawcze o zainteresowaniach uczniów.
III. Rozwijanie u uczniów umiejętności radzenia sobie z presją rówie-  Godziny wychowawcze dotyczące asertywności, radzenia sobie w syśników, zachowania się w sytu-
tuacjach trudnych
acjach trudnych
IV. Kształtowanie umiejętności pracy
w grupie.
 Zajęcia z zakresu:
-
Komunikacji werbalnej i pozawerbalnej,
-
budowanie zaufania do innych.
Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klasy drugiej gimnazjum:
Istotnymi tematami do realizowania w klasie drugiej są:

profilaktyka uzależnień,

profilaktyka zachowań agresywnych.
Zadania
Formy realizacji
I. Kształtowanie asertywnych postaw 
Zajęcia z asertywności,
wobec środków uzależniających po- 
Realizacja na godzinach wychowawczych tematów o systemie warto-
przez:
ści, kształtowaniu charakteru.
-
Sztukę odmawiania,

Spotkania z pedagogiem
-
Wzajemne wspieranie,

Filmy profilaktyczne i ich omawianie.
-
Werbalizację potrzeb.
II. Kształtowanie pozytywnego obrazu 
Organizowanie kół zainteresowań umożliwiających uczniom rozwijanie
siebie poprzez:
talentów, umiejętności, uzdolnień.
-
Poznawanie
swoich
mocnych 
Promowanie sukcesów młodzieży poprzez nagrody, pochwały.
stron,
-
Docenianie własnych sukcesów,
III. Uświadamianie młodzieży zagro- 
żeń związanych z uzależnieniami.
Omawianie tematyki dbałości o zdrowie na lekcjach wychowawczych.

Projekcje filmów o tematyce profilaktycznej.

Przygotowywanie gazetek tematycznych dotyczących akcji: Dzień bez
papierosa.
7/12/
Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klasy trzeciej gimnazjum:
Istotnymi elementami działań do realizacji w klasie trzeciej są:

Podejmowanie przez młodzież decyzji o wyborze kierunku swojego kształcenia, czyli pierwszej decyzji zawodowej.

Egzamin gimnazjalny.
Zadania
I.
Formy realizacji
Kształtowanie odpowiedzialności za sie- 
Godziny wychowawcze dotyczące właściwych wyborów.
bie i innych, za podejmowane decyzje i
zachowania.
II. Szerzenie wśród młodzieży znajomości 
prawa i wyrabianie nawyku poszanowa- 
Godziny wychowawcze dotyczące obowiązków ucznia i odpowie-
nia go.
dzialności.
III. Kształtowanie właściwych postaw wobec 
-
-
Spotkania z policją.
Godziny wychowawcze na temat społecznych i zdrowotnych
uzależnień poprzez:
skutków uzależnień.
Informowanie o społecznych i zdrowot- 
Filmy
nych skutkach uzależnień,
chowawczych.
o uzależnieniach i dyskusje na godzinach wy-
Zwalczanie mitów na temat uzależnień.
IV. Przygotowanie uczniów do wyboru szko- 
ły ponadgimnazjalnej.

Udział w akcjach: Dzień Otwartej Szkoły.
Udostępnianie aktualnych informacji o szkolnictwie ponadgimnazjalnym (gazetki informacyjne, informatory),

Wyjazd na Targi Edukacyjne w Warszawie oraz Pomiechówku

Zajęcia z doradztwa zawodowego w II półroczu.

Udział w próbnym egzaminie.
DZIAŁANIA ALTERNATYWNE:
Zajęcia dodatkowe przeznaczone są dla uczniów pragnących wspólnie z nauczycielem poszerzać swoje wiadomości i umiejętności w zakresie jednego przedmiotu lub innej dziedziny aktywności.
Cele zajęć:
-
rozbudzanie i kształtowanie zainteresowań uczniów,
-
poszerzanie wiedzy uczniów poza zakres przewidziany w programie nauczania,
-
rozwijanie uzdolnień uczniów,
-
zagospodarowanie wolnego czasu ucznia.
W zajęciach pozalekcyjnych uczestniczą uczniowie zainteresowani daną dziedziną.
W zajęciach sportowych uczestniczą uczniowie zainteresowani sportem.
8/12/
Spodziewane efekty podejmowanych działań w zakresie profilaktyki pierwszorzędowej
Zmiany w postawach, wiedzy i zachowaniu:

wykształcenie nawyków zdrowego stylu życia

Nabycie wiedzy o szkodliwości alkoholu, narkotyków, dopalaczy i innych środkach odurzających,

Nabycie umiejętności dbania o własne bezpieczeństwo,

Zdobycie wiedzy na temat skutków prawnych i społecznych używania środków odurzających,

Umiejętne radzenie sobie w sytuacjach zetknięcia się z przemocą i uzależnieniami,

Nauczenie się pozytywnych zachowań oraz właściwego postrzegania i rozumienia ludzi,

Zdobycie umiejętności dokonywania wartościowych i sensownych wyborów w życiu.
Działania podejmowane w szkole w ramach profilaktyki drugorzędowej.
Działania tego typu są podejmowane wobec osób z tzw. grup podwyższonego ryzyka.
Do czynników ryzyka zalicza się:

środowisko społeczne (złe warunki ekonomiczne),

grupa rówieśnicza, w której normą są zachowania dysfunkcyjne,

defekty w zakresie zdrowia somatycznego,
W przypadku zarejestrowania negatywnych i aspołecznych zachowań pedagog lub dyrektor szkoły podejmuje działania zmierzające do wyeliminowania ich skutków:

podejmuje systematyczne rozmowy z uczniem, a gdy sytuacja tego wymaga podejmuje interwencje z włączeniem rodziców,

obejmuje opieką uczniów znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej (współpraca z GOPS, PCPR, zwolnienie ze składek na ubezpieczenie),

systematycznie współpracuje z Policją

sprawuje opiekę nad uczniami posiadającymi opinie i orzeczenia z Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej
Działania skierowane do rodziców
Zadania
Formy realizacji
I. Informowanie rodziców o pracach  Zapoznanie rodziców z Statutem Szkoły, Programem Wychowawczym,
szkoły
Programem Profilaktyki, Wewnątrzszkolny System Oceniania
 Organizowanie Dni Otwartych Szkoły.
 Prezentacja działalności szkoły podczas zebrań rodziców z dyrektorem
szkoły
II. Informowanie rodziców o funk-  Informowanie o wynikach w nauce i zachowaniu na zebraniach z rodzicacjonowaniu dziecka w szkole
mi,
 Indywidualne spotkania z wychowawcą i pedagogiem,
 Według potrzeb spotkania z dyrektorem szkoły, pedagogiem,
III. Współpraca z rodzicami
 Pomoc rodziców przy organizacji imprez szkolnych,
 Systematyczna współpraca z Radą Rodziców.
9/12/
Działania skierowane do nauczycieli
Zadania
Forma realizacji
I. Propagowanie kursów i szkoleń

informowanie nauczycieli o kursach i szkoleniach
II. Organizacja szkoleń i warsztatów 
spotkania ze specjalistami z zakresu opieki, wychowania i nauczania
III. Propagowanie literatury doty- 
pozyskiwanie i udostępnianie materiałów dotyczących profilaktyki uza-
czącej profilaktyki uzależnień
leżnień
6. OBOWIĄZKI OSÓB ODPOWIEDZIALNYCH ZA REALIZACJĘ PROGRAMU PROFILAKTYKI
Obowiązki dyrektora:
1.
Zakłada, że w jego szkole funkcja profilaktyki musi być spójna z funkcją wychowania.
2.
Posiada podstawową wiedzę w zakresie profilaktyki problemowej.
3.
Umacnia pozytywne relacje interpersonalne w szkole.
4.
Zachęca młodzież do udziału w działaniach profilaktycznych.
5.
Wspiera finansowo i organizacyjnie działania profilaktyczne w swoim środowisku.
Obowiązki pedagoga szkolnego:
1.
Diagnozowanie problemów wychowawczych szkoły.
2.
Wspieranie wychowawcy i pozostałych pracowników w realizacji zadań profilaktyczno – wychowawczych
wynikających z planu wychowawczego szkoły.
3.
Udział w wewnątrzszkolnym doskonaleniu (rady pedagogiczne).
4.
Praca indywidualna i grupowa z uczniami i rodzicami.
5.
Rozpoznaje potrzeby ekonomiczne uczniów i zgłasza ewentualne uwagi.
6.
Doskonali się w zakresie profilaktyki.
7.
Pełni funkcję koordynatora do spraw bezpieczeństwa.
Obowiązki nauczycieli (nauczycieli wychowawców):
1.
Promuje zdrowy styl życia i wartościowe formy spędzania wolnego czasu.
2.
Utrzymuje osobowe relacje z uczniami (poprzez konsultacje, indywidualne rozmowy).
3.
Konstruktywnie współpracuje z gronem pedagogicznym oraz pozostałymi pracownikami szkoły.
4.
Doskonali się osobowościowo.
5.
Dostrzega indywidualność dziecka, indywidualizuje oddziaływania.
6.
Ma pozytywne relacje z rodzicami, potrafi pozyskać rodziców do współpracy.
10/12/
Obowiązki rodziców:
1.
Mają dobry kontakt ze szkołą i szeroko rozumianym środowiskiem dziecka.
2.
Aktywnie współpracują ze szkołą, dzieląc odpowiedzialność za podejmowane wspólnie oddziaływania profilaktyczno – wychowawcze i opiekuńcze.
3.
Zdobywają wiedzę na temat potrzeb dzieci, zagrożeń wieku dojrzewania i sposobów przeciwdziałania im.
4.
Stanowią wzór osobowy – model dla dziecka.
5.
Dbają o dobry kontakt z dzieckiem.
7. INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE SZKOŁĘ W DZIAŁANIACH PROFILAKTYCZNYCH
Nazwa instytucji
Telefon
1.
Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna
22 775-20-13
2.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
22 765-32-46
3.
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
22 785-65-82
4.
Posterunek Policji w Czosnowie
22 785-00-07
5.
Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna
22 775-34-61
6.
Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
22 785-65-82
11/12/
8. EWALUACJA PROGRAMU
1.
Cel ogólny ewaluacji:
Podniesienie efektywności pracy szkoły.
2.
Cel szczegółowy:
Sprawdzenie funkcjonowania Programu Profilaktyki w praktyce szkolnej oraz jego modyfikacja i wyeliminowanie
dostrzeżonych braków.
Obiekt ewaluacji
Pytania kluczowe
Kryteria
Funkcjonowanie
Czy program profilaktyki uwzględnia
Wywiad z dyrekto-
programu pro-
przepisy prawa oświatowego?
rem
filaktyki
Jaka jest znajomość programu profilaktyki Obserwacja zajęć
wśród uczniów, nauczycieli?
przez dyrektora
Czy główne założenia programu są reali-
Analiza dokumentów
zowane przez nauczycieli i rodziców?
W jaki sposób są realizowane założone w
Indywidualna ocena
programie cele?
autorów.
Opracowali:
Zofia Roszczyk- nauczanie wczesnoszkolne klasa III
Joanna Oliszewska-Roguska- język angielski, wychowawca klasy IV i VI SP
Dawid Dziaduś- pedagog szkolny, wychowawca klasy III Gim
12/12/