Uchwała Nr 549/2013 Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Uchwała Nr 549/2013 Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa
Wyższego z dnia 12 grudnia 2013 roku dotycząca dostępu
absolwentów szkół wyższych do zawodów regulowanych
Rada Główna, stosownie do art. 45, ust. 3 pkt. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku - Prawo o szkolnictwie
wyższym (Dz. U. Nr 164 poz. 1365, z późn. zm.), uchwala, co następuje.
Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego stoi na stanowisku, iż wskazane jest regulowanie dostępu do
zawodów, które odgrywają istotną rolę w ochronie zdrowia, zapewnianiu bezpieczeństwa i porządku publicznego
lub osobistego, a także w zapewnianiu bezpieczeństwa obrotu prawnego. Należy jednak podkreślić, że
ograniczenia w dostępie do wykonywania zawodu oznaczają opóźnienie momentu wejścia absolwentów na
rynek pracy, wpływają negatywnie na elastyczność rynku pracy oraz konkurencyjność gospodarki. W związku z
tym, przepisy ograniczające dostęp do zawodu powinny być w każdym przypadku uzasadnione i proporcjonalne.
Przygotowane dotychczas w ramach rządowych prac nad deregulacją dostępu do zawodów trzy projekty ustaw
(tzw. transze deregulacyjne) ograniczają nadmierne regulacje dotyczące warunków wykonywania dużej liczby
zawodów regulowanych, pozostawiają jednak jako nierozwiązane wiele innych problemów związanych z
dostępem absolwentów do wykonywania zawodu zgodnego z uzyskanym wykształceniem. Na przykłady
niekorzystnych regulacji zwraca uwagę Rzecznik Praw Absolwenta m.in. w opinii w sprawie ułatwienia dostępu
do wykonywania tzw. zawodów okołomedycznych (z 26 lipca 2013 r.) oraz opinii w sprawie innych zawodów,
które powinny być uwzględnione w projekcie ustawy o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu do
wykonywania niektórych zawodów (z 26 lipca 2013 r.). Dlatego Rada z zadowoleniem przyjmuje do wiadomości
informację o rozpoczętych 17 października 2013 r. konsultacjach sondażowych dotyczących tzw. czwartej
transzy deregulacyjnej, której celem jest rozwiązanie problemów w zakresie dostępu do zawodów regulowanych,
zgłoszonych przez konsultantów społecznych i indywidualnych obywateli.
W ramach tych konsultacji, Rada przedstawia następujące uwagi, odnoszące się do zagadnień, które nie były
uwzględnione w żadnej z trzech pierwszych transz deregulacyjnych:
1. W ramach prac nad tzw. czwartą transzą deregulacyną, analizie powinny zostać poddane przepisy
ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o diagnostyce laboratoryjnej (Dz.U. nr 100 poz. 1083) dotyczące
warunków uzyskiwania uprawnień do wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej w laboratorium
(art. 6a i 7 ustawy).
Szczególny niepokój budzi sytuacja studentów i absolwentów studiów z zakresu mikrobiologii, prowadzonych
aktualnie na czterech uczelniach w Polsce, którzy nie mają żadnej możliwości uzyskania uprawnień do
wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej w laboratorium. Aktualne rozwiązania uniemożliwiające
absolwentom mikrobiologii wykonywanie czynności diagnostyki laboratoryjnej, m.in. laboratoriach
mikrobiologicznych, nie znajdują uzasadnienia, mogą mieć charakter dyskryminujący oraz wydają się być
sprzeczne z interesem publicznym.
Należy ponadto podkreślić, iż przepisy art. 7 nie są spójne z rozwiązaniami systemowymi dotyczącymi
kształcenia na studiach wyższych.
2. Analiza zasad dostępu do wykonywania zawodów regulowanych powinna objąć zawody okołomedyczne,
w tym przede wszystkim następujące profesje: dietetyk, logopeda, terapeuta zajęciowy, specjalista
psychoterapii uzależnień i instruktor terapii uzależnień, specjalista terapii uzależnień, technik
elektroradiolog, technik ortopeda, inżynier medyczny, fizyk medyczny, protetyk słuchu, a także
uprawnienia wykonywania świadczeń z zakresu rehabilitacji leczniczej. Biorąc pod uwagę wnioski
przedstawione w opinii Rzecznika Praw Absolwenta w sprawie ułatwienia dostępu do wykonywania tzw.
zawodów okołomedycznych, analiza powinna odnieść się do następujących problemów:
a) niespójności wymogów kwalifikacyjnych z przepisami ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym polegającej na
odwoływaniu się do konkretnych nazw kierunków studiów i nazw specjalności oraz sztywnym określaniu liczby
godzin zajęć dydaktycznych z określonych treści. Te niespójności mogą potencjalnie prowadzić do pozbawienia
możliwości uzyskania uprawnień do wykonywania świadczeń określonych grup absolwentów posiadających
odpowiednią wiedzę i umiejętności.
b) niewłaściwego poziomu regulacji. Poważne zastrzeżenia budzi fakt, iż kluczowe warunki wykonywania zawodu
są określone w rozporządzeniach i towarzyszących im załącznikach, co bardzo ogranicza stabilność i
przejrzystość wymagań kwalifikacyjnych.
c) wątpliwości dotyczących zakresu regulacji.
3. Projekt ustawy o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych (tzw. II transza
deregulacyjna) przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 25 czerwca 2013 r. przewiduje ułatwienia w
dostępie do zawodów architekta oraz inżyniera posiadającego uprawnienia budowlane. Rada zwraca
jednak uwagę, iż kluczowe warunki dotyczące wykształcenia regulowane są na podstawie
rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 28 kwietnia 2006 r. w sprawie samodzielnych
funkcji technicznych w budownictwie (Dz. U. Nr 83, poz. 578 z późn. zm.). Przepisy rozporządzenia są
niespójne z przyjętymi w 2011 r. rozwiązaniami systemowymi dotyczącymi kształcenia na studiach
wyższych, mogą też prowadzić do sytuacji, w których absolwenci niektórych kierunków studiów będą
dyskryminowani na rynku pracy. W przypadku przyjęcia w ramach ustawy deregulacyjnej nowego
brzmienia art. 16 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414 z późn.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
zm.), pojawi się konieczność wydania nowego rozporządzenia w sprawie samodzielnych funkcji
technicznych w budownictwie. Projekt nowego rozporządzenia powinien być przekazany w ramach
konsultacji społecznych Radzie oraz Rzecznikowi, którzy powinni odnieść się w sposób szczególny do
propozycji zapisów dotyczących warunków w zakresie wykształcenia oraz warunków zaliczania praktyki
zawodowej.
4. Rada stoi na stanowisku, iż z uwagi na zapis art. 46d ust. 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym akty
prawne odnoszące się do warunków dostępu do wykonywania zawodów lub określonych w przepisach
stanowisk pracy, w tym projekty aktów wykonawczych wynikających z upoważnień zawartych w
przepisach zmienianych lub wprowadzanych na mocy ustaw deregulacyjnych, powinny być kierowane w
ramach konsultacji społecznych do Rady oraz Rzecznika Praw Absolwenta.
5. Wskazane jest dokonanie całościowego przeglądu regulacji prawnych pod względem ich spójności z
przyjętymi w 2011 r. przepisami prawa dotyczącymi zasad kształcenia na studiach wyższych.
Ewentualna niespójność przepisów dotyczących wymogów kwalifikacyjnych do wykonywania zawodu w
zakresie kierunkowego wykształcenia z przepisami ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym może być, w
obliczu wprowadzania autonomii programowej szkół wyższych, coraz poważniejszym problemem
ograniczającym absolwentom dostęp do wykonywania zawodów zgodnych z wykształceniem.
Uchwałę otrzymuje Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Minister Sprawiedliwości.
Przewodniczący Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Prof. Józef Lubacz
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)