Spis treści

Spis treści
1. Wprowadzenie......................................................................... ........ 7
2. Kwalifikowanie spaw aczy................................. ...... ................ ....8
Szkolenie - spawanie metodą MIG...................................................................... ........................ 8
Zasady kwalifikowania spawaczy w oparciu o normy PN-EN 287-1:2011 i PN-EN ISO 9606-2-^5„..9
iVpływ zmiennych zasadniczych egzaminu spawacza na zakres kwalifikacji (uprawnień)______9
Podstawowe pozycje spawania w oparciu o normę PN-EN ISO 6947:2011................................ 10
Złącza egzaminacyjne............................................................................................................... 14
Rodzaj wyrobu (blacha lub rura).................................................................................................16
Rodzaj spoiny (czołowa lub pachwinowa)..................................................................................16
Zmiany w sposobie egzaminowania spawaczy......................................................................... 16
Książka spawacza.......................................................................................................................18
Świadectwo Egzaminu Kwalifikacyjnego Spawacza i zakres kwalifikacji.....................................20
3. Charakterystyka spawania metodą MIG....................... ...........21
Informacje ogólne..................................................................................................................... 21
Zalety i wady spawania metodą MIG......................................................................................... 21
Zastosowanie metody MIG........................................................................................................22
Parametry spawania metodą MIG.............................................................................................. 24
Działanie synergicznych urządzeń spawalniczych do spawania metodą MIG............................ 24
Spawalniczy łuk elektryczny jako źródło ciepła procesu spawania..............................................25
Zajarzenie łuku elektrycznego................................................................................................... 26
Charakterystyka cieplna łuku elektrycznego...............................................................................27
Stabilność łuku elektrycznego................................................................................................... 27
Podstawowe parametry prądu stałego i przemiennego.............................................................28
Schemat przenoszenia metalu przez łuk oraz zasada powstawania jeziorka spawalniczego......29
4. Budowa i użytkowanie urządzeń spawalniczych....................36
Stanowisko do spawania MIG.................................................................................................... 36
Urządzenia do spawania elektrodą topliwą w osłonie gazów ochronnych.................................38
Użytkowanie urządzeń spawalniczych................................................. .......................... ..........40
Automaty spawalnicze_______________________________________________________ 42
Podajniki drutu elektrodowego______________________________________ __________ 43
Uchwyty spawalnicze, końcówki prądowe i dysze gazowe___________________ ________ 46
Butle gazowe_____________ _________________________________________________ 49
Zawory butli gazowej................................................................................. .............................. 52
Reduktory ciśnienia...................................................................................................................53
Przewody gazowe............................ ........................................................................................ 54
Cykl pracy urządzenia spawalniczego (praca znamionowa % )...................................................54
5. Materiały dodatkowe do spawania......................... .................55
Zasady doboru materiałów dodatkowych do spawania..... .......................................................55
Druty elektrodowe................................... .......................... ...................................................... 55
Kontrola drutów elektrodowych, ich transport i magazynowanie.............................................. 58
Gazy i mieszaniny gazów do spawania (wg PN-EN IS 0 14175)...................................................59
Wpływ gazu osłonowego na proces spawania metodą MIG......................................................59
3
6. Spawanie w praktyce....................................................................60
Dokumentacja technologiczna..................................................................................................60
Treść Instrukcji Technologicznych Spawania (WPS)....................................................................60
Wybrane typy spoin wykonywanych w oparciu o normy........................................................... 62
Typy spoin i przekroje złączy spawanych z blach........................................................................63
Przygotowanie materiału do spawania......................................................................................66
Wykonywanie spoin.................................................................................................................. 68
Budowa i struktura złącza spawanego....................................................................................... 68
Budowa spoin jednościegowych i wielościegowych (wielowarstwowych)................................ 70
Klasyfikacja niezgodności spawalniczych w oparciu o normę PN-EN ISO 6520-1:2009...............71
Podział wad i niezgodności spawalniczych oraz sposoby ich unikania.......................................71
Wymagania stawiane złączom spawanym wykonanym metodą MIG w oparciu
o normę PN-EN ISO 5817:2009...................................................................................................74
Obróbka cieplna złączy spawanych........................................................................................... 74
Skurcz, naprężenia i odkształcenia............................................................................................. 75
Spawalnicze źródła ciepła.......................................................................................................... 78
7. Umowne przedstawianie na rysunkach technicznych połączeń
spawanych w oparciu o normę PN-EN 22553:1997.............. 79
Czytanie szczegółów spawalniczych na rysunkach i ich interpretacja........................................ 79
Położenie znaków na rysunkach................................ ................................................................79
Wymiarowanie spoin................................................................ ................................................ 80
Spoiny obwodowe.................................................................................................................... 82
Spoiny montażowe............................................................................ ....................................... 82
Oznaczenie metody spawania................................................................................................... 83
Kolejność informacji podawanych w rozwidleniu linii odniesienia.............................................83
8. Stale i ich spawalność..................... ........................................... 84
Podstawowe wiadomości o stalach oraz ich spawalność........................................................... 84
Podział stali................................................................................................................................84
Spawalność stali......................................................................................................................... 86
Wpływ pierwiastków stopowych na własności stali................................................................... 86
Rola równoważnika węgla (CEV) na ocenę zdolności stali do spawania.....................................88
Spawanie stali niskostopowych................................................................................................. 88
Spawanie stali stosowanych na części maszyn...........................................................................89
Spawanie stali niskostopowych do pracy w niskich temperaturach........................................... 89
Spawanie stali trudno rdzewiejących......................................................................................... 90
Spawanie stali odpornych na korozję......................................................................................... 90
Spawanie stali chromowych ferrytycznych................................................................................91
Spawanie stali chromowo-niklowych austenitycznych............................................................. 91
Spawanie stali chromowo-niklowych z miękkim martenzytem.................................................92
Spawanie stali austenityczno-ferrytycznych (duplex)............................................................... 92
Oznaczenia stali według norm...................................................................................................92
9. Spawanie wybranych metali nieżelaznych metodą M IG ......95
Aluminium i stopy aluminium................................................................................................... 95
Miedź i stopy miedzi..................................................................................................................96
4
10 . N a p a w a n ie i r e g e n e r a c ja .................................................................1 0 0
1 1 . K o n tro la ja k o ś c i i b a d a n ia te c h n o lo g ii s p a w a n ia ................ 1 0 2
Roia kontrol akości w wykonawstwie konstrukcji spawanych w oparciu
o normę PN-EN ISO 3834:2007......................................................................................102
Nadzór spawalniczy.................................................................................................... 104
Badania wizualne złączy spawanych..............................................................................105
Badania radiograficzne RT lub ultradźwiękowe UT........................................................... 105
Kontrola pęknięć powierzchniowych (metoda PT lub MT)... ............................................. 105
Próba rozciągania poprzecznego RM............................................................................. 106
Próba zginania poprzecznego RG..................................................................................106
Próba udarności KCV...................................................................................................107
Próba twardości HV................................................................................................... 107
Badania makroskopowe MA........................................................................................ 107
12 . N o rm y s p a w a ln ic z e ............................... ............................ .................1 0 8
Rola i działanie ISO, CEN i PKN.................................................................. ................... 108
Wykaz wybranych norm związanych ze spawaniem metodą MIG.......................................109
13 . B e z p ie c z e ń s tw o i h ig ie n a p r a c y .................................................1 1 2
Ochrona osobista spawacza......................................................................................... 112
Ochrona przed promieniowaniem bocznym............................................................... .,..115
Sprzęt oddechowy............... ......................................................................................115
Porażenie prądem elektrycznym ...................................................................................115
Bhp przy stosowaniu i powstawaniu gazów w procesach spawalniczych............................ 118
Promieniowanie i dymy w procesie spawania................................................................. 118
Obchodzenie się z surowcami i utrzymanie sprzętu - przypadki szczególne........................ 119
Transport i obchodzenie się z budami do gazów..... .......................................................120
Przepisy ogólne oraz choroby zawodowe spawaczy........................................................ 120
Praca spawaczy na taenie poza zakładem pracy............................................................. 121
Czynność zwriązanez wytonywaniem prac spawalniczych w pomieszczeniach................... 122
Czynnośd związane z zabezpieczeniem sprzętu spawalniczego.........................................123
Kontrola pod względe~ pozamiczym prac spawalniczych oraz obowiązki spawaczy
personelu nadzorującego.......................................................................................... 123
Następowaniew pnypadfcupowsBraapożani................................................................124
L it e r a t u r a ................ ................ ........................................ ............................ . 1 2 5
5