(1). D dzieciński(e)j (1 - Słownik polszczyzny XVI wieku

Słownik polszczyzny XVI wieku - wersja elektroniczna
hasło: DZIECIŃSKI (stan na dzień: 29-11-2015)
www.spxvi.edu.pl
strona 1/1
DZIECIŃSKI (21) ai
e jasne.
sg m A dzieciński (1). ◊ L dziecińskim (1). ◊ f N dziecińskå (1). ◊ D dzieciński(e)j (1). ◊ A
dziecińską (2). ◊ n N dzieciński(e) (1). ◊ pl N subst dzieciński(e) (2). ◊ G dziecińskich (2). ◊ A subst
dzieciński(e) (5). ◊ D sg n skostn po dziecińsku (5).
Sł stp notuje, Cn s. v. dziecinność, Linde XVI – XVIII w.
Przymiotnik od „dziecina”: właściwy dziecku, dotyczący dziecka; infantilis, puerilis Cn (21) :
TarDuch B; bo nagły gniew wilcżych obycżáiow naſladuie, á miękki dziecinſkich. BielŻyw 88;
Poſláłem mu piłę y mácżugę áby gry ſtroił dziećińskie HistAl D8v, C4, C6v; Leop Dan 14/19;
UstPraw B4; Mącz 5b; A ty wſzechmogący Pánie/ ktoryś w ten cżás racżył okázáć Boſki á nie
dziecińſki rozum mędrcom onym ſwiáthá tego/ rácż miłośćiwie obiáſnić a oſwiećić też thy nędzne
rozumy náſze RejPos 40v; HistLan D4; CzechRozm 237v; Calep 1099b.
W porównaniu (1): Y owſzem tákowych piiánicow przyrownywa lekkomyślnośći práwie
dźiećińſkiey PowodPr 72.
Wyrażenia: »lata dziecińskie« (1): Zátym Tárſia wyrosłá z lat dziećińſkich/ y pocżęłá z innymi
pánnámi do ſzkoły chodzić HistRzym 18.
»pieluchy dziecińskie« (1): Gdym kładł obłok odzienie iego/ y gdym ie vwijáł w mrok iákoby w
pieluchy dziećińſkie [quasi pannis infantiae]? Leop Iob 38/9.
Wyrażenie przyimkowe: »po dziecińsku« ‒ pueriliter Mącz, Calep (5): Adolescenturio, Pieśćić ſie/
po dziećinsku ſobie poczináć/ też z dźiecińſtwá wychodźić ku młódźy. Mącz 262a, 329d; Trzebáby
ſię koniecżnie X. K. ſámemu z ſobą dobrze pogodźić/ [...] żeby nie bárźiey płákał po dźiećińſku niż
go vbito y niż go boli CzechEp 92, 82; Calep [873]a.
Przen: Słaby, niepoważny (1) : Sumnienie/ káznodźieie/ piſmo/ zá nic mamy. Klątwá/ dziećinſka
grozá. LeovPrzepSamb b4v.
Cf DZIECIĘCY, DZIECINNY
SB