poniższymi informacjami i materiałami

Szanowni Państwo,
W związku z koniecznością wdrożenia Rządowego Programu Przeciwdziałania
Korupcji na lata 2014-2019 (Monitor Polski z dnia 28.04.2014 r., poz. 299), uprzejmie proszę
o zapoznanie się z poniższymi informacjami i materiałami szkoleniowymi.
Rektor
Prof. dr hab. Alojzy Szymański
Polska w 2004 r. przystępując do Unii Europejskiej, zobowiązała się do przestrzegania
Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji, która to została uchwalona przez
Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 31 października 2003 r. Konwencję tę,
Polska ratyfikowała w 2006 r. Zobowiązuje ona do oficjalnego uznania wszelkich praktyk
korupcyjnych za przestępstwo. Dodatkowo poleca wzmocnienie wszelkich instytucji, których
zadaniem jest zapobieganie a także ściganie działań korupcyjnych.
Dodatkowo Polska związana jest również decyzją ramową Rady (2003/568/WSiSW z
dn. 22.07.2003 r. w sprawie zwalczania korupcji w sektorze prywatnym – Dz. Urz. UE L 192
z 31.07.2003, s. 54) oraz dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11.07.2012 r. w
sprawie zwalczania nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii za pośrednictwem prawa
karnego (2012/0193 (COD)).
Wszystkie powyższe zobowiązania oraz doświadczenia zdobyte podczas realizacji
Strategii Antykorupcyjnej w latach 2002-2009 – przyczyniły się do powstania Rządowego
Programu Przeciwdziałania Korupcji na lata 2014-2019.
Podstawowym celem Programu jest zmniejszenie poziomu korupcji w Polsce, poprzez
wzmocnienie edukacji w społeczeństwie jak i w administracji publicznej a także skuteczne
zwalczanie przestępczości korupcyjnej.
1. Co to jest korupcja
Legalna definicja korupcji zawarta jest w art.. 1 ust. 3a ustawy z dn. 9.06.2006 r. o
Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz. U. z 2014 r. poz. 1411 z późn. zm.). Korupcją w
rozumieniu ww. ustawy, jest czyn:
1) Polegający na obiecywaniu, proponowaniu lub wręczaniu przez jakąkolwiek osobę,
bezpośrednio lub pośrednio, jakichkolwiek nienależnych korzyści osobie pełniącej
funkcję publiczną dla niej samej lub dla jakiejkolwiek innej osoby, w zamian za
działanie lub zaniechanie działania w wykonywaniu jej funkcji.
2) Polegający na żądaniu lub przyjmowaniu przez osobę pełniącą funkcję publiczną
bezpośrednio, lub pośrednio, jakichkolwiek nienależnych korzyści, dla niej samej lub
dla jakiejkolwiek innej osoby, lub przyjmowaniu propozycji lub obietnicy takich
korzyści, w zamian za działania lub zaniechanie działania w wykonywaniu jej funkcji.
3) Popełniany w toku działalności gospodarczej, obejmującej realizację zobowiązań
względem władzy (instytucji) publicznej, polegający na obiecywaniu, proponowaniu
lub wręczaniu, bezpośrednio lub pośrednio, osobie kierującej jednostką niezaliczaną
1
do sektora finansów publicznych lub pracującej w jakimkolwiek charakterze na rzecz
takiej jednostki, jakichkolwiek nienależnych korzyści, dla niej samej lub na rzecz
jakiejkolwiek innej osoby, w zamian za działanie lub zaniechanie działania, które
narusza jej obowiązki i stanowi społecznie szkodliwe odwzajemnienie.
4) Popełniany w toku działalności gospodarczej obejmującej realizację zobowiązań
względem władzy (instytucji) publicznej, polegający na żądaniu lub przyjmowaniu
bezpośrednio lub pośrednio przez osobę kierującą jednostką niezaliczaną do sektora
finansów publicznych lub pracującą w jakimkolwiek charakterze na rzecz takiej
jednostki, jakichkolwiek nienależnych korzyści lub przyjmowaniu propozycji lub
obietnicy takich korzyści dla niej samej lub dla jakiejkolwiek innej osoby, w zamian
za działanie lub zaniechanie działania, które narusza jej obowiązki i stanowi
społecznie szkodliwe odwzajemnienie.
2. Kiedy może wystąpić korupcja
Korupcja może dotyczyć wielu sfer życia, charakteryzując się przy tym wielością form.
Można wyróżnić korupcję: urzędniczą, polityczną lub gospodarczą. Może wystąpić w każdej
dziedzinie życia społecznego, zwłaszcza tam, gdzie od decyzji pojedynczych osób zależy
pozytywne lub negatywne załatwienie sprawy. Obszary życia społecznego w Polsce
najbardziej narażone na zjawisko korupcji to: administracja państwowa i samorządowa,
służba zdrowia i farmacja, oświata i szkolnictwo wyższe, administracja celna i skarbowa,
instytucje wdrażające programy unijne, organy ścigania i wymiar sprawiedliwości, sektor
gospodarczy a także profesjonalne zawody sportowe.
Czyny zabronione dotyczące korupcji zostały określone w Kodeksie karnym. Możemy
tu wyróżnić:
 łapownictwo bierne (sprzedajność w związku z pełnieniem funkcji publicznych – art.
228 k.k. )
 łapownictwo czynne (przekupstwo – art. 229 k.k.)
 płatna protekcja (pośrednictwo w załatwieniu sprawy w zamian za korzyści
majątkowe – art. 230 i 230a k.k.)
 przekroczenie uprawnień lub nie dopełnienie obowiązków w celu osiągnięcia korzyści
majątkowych (art. 231 § 2 k.k.)
 przekupstwo i sprzedajność w kontekście wyborczym (głosowanie w określony
sposób w zamian za korzyści majątkowe – art. 250a k.k.)
 poświadczenie nieprawdy w dokumencie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub
osobistej (art. 271 § 3 k.k.)
 korupcja gospodarcza (art. 296a k.k.)
 przestępstwa korupcyjne w kontekście niewypłacalności i upadłości (art. 302 § 2 i 3
k.k.)
 udaremnianie lub utrudnianie przetargu publicznego w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej (art. 305 § 1 k.k.)
2
Liczba rejestracji przestępstw korupcyjnych
w 2014 r. - zgłoszonych przez:
Policję, ABW, CBA, Prokuraturę, SG, ŻW
kwalifikacja prawna
(artykuł)
ogółem
w tym w
woj. mazowieckim
228 kk
229 kk
230 i 230a kk
231 § 2 kk
250a kk
296a kk
305 kk
2216
2304
883
3303
103
160
286
154
279
45
637
16
23
67
razem
9255
1221
3. Korupcja w urzędzie
Na korupcję urzędniczą składają się przestępstwa:




sprzedajność urzędnicza
przekupstwo
płatna protekcja
handel wpływami
Najczęstsze przestępstwo w pracy urzędnika to: sprzedajność urzędnicza. Polega ona (w
związku z pełnieniem funkcji publicznej) na:
 przyjęciu korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy,
 przyjęciu korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy za zachowanie
stanowiące naruszenie przepisów prawa,
 uzależnieniu wykonania czynności służbowej od otrzymania korzyści majątkowej lub
osobistej albo jej obietnicy,
 żądaniu korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy
3
4. Przykłady zachowań korupcyjnych
4
5
5. Sposób postępowania w przypadku zaistnienia korupcji
W przypadku zaistnienia sytuacji, w której interesant sugeruje załatwienie sprawy „w inny sposób”
należy:
ODMÓWIĆ
W razie kontynowania przez osobę zachowania świadczącego o woli wręczenia korzyści majątkowej
albo jej obietnicy:
NIE ROZMAWIAJ W CZTERY OCZY
NIE PRZYJMUJ KORZYŚCI MAJĄTKOWEJ LUB JEJ OBIETNICY
ZGŁOŚ BEZPOŚREDNIEMU PRZEŁOŹONEMU LUB ZAWIADOM PROKURATURĘ LUB CBA
W przypadku ujęcia interesanta w tzw. ujęciu obywatelskim należy niezwłocznie przekazać go
pracownikom ochrony lub odpowiednim służbą. Zabezpiecz miejsce zdarzenia a wszelkie materiały
przekaż/okaż policji bez dotykania ich – umożliwisz tym samym zdjęcie śladów na „łapówce”. Opisz
zdarzenie w notatce. Współpracuj z organami ścigania w celu wyjaśnienia zdarzenia.
6. Rekomendacje postępowań antykorupcyjnych przy udzielaniu zamówień
publicznych
Zamówienia publiczne są największym w kraju rynkiem, przez który przepływają strumienie finansowe
środków budżetowych oraz ogromna część środków unijnych.
6
7. Sposoby ograniczania ryzyka korupcji
Podstawowym sposobem ograniczenia ryzyka korupcji jest rozdzielenie interesów osobistych od
służbowych. Najlepiej nie przyjmować korzyści:
 Mogących naruszyć urzędniczą zasadę bezstronności i obiektywizmu,
 W formie zaproszeń: do lokali gastronomicznych; do podmiotów prawnych pozostających w sporze
prawnym z twoją instytucją; na wydarzenia, gdzie mogą pojawić się osoby o wątpliwej reputacji; na
wydarzenia związane z wysokimi kosztami uczestnictwa; na wyjazdy turystyczne
 W formie doradztwa i praktycznej pomocy
Zachęcamy również do kursu e-learningowego przygotowanego przez Centralne Biuro
Antykorupcyjne
Linki do materiałów informacyjnych oraz szkoleniowych
http://antykorupcja.gov.pl/ak/strategia-antykorupcyj/10978,Uchwala-RM-ws-Rzadowego-programu-przeciwdzialania-korupcjina-lata-2014-2019.html
7
http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WMP20140000299
http://antykorupcja.gov.pl/ak/wydawnictwa-cba
http://antykorupcja.gov.pl/ak/wydawnictwa-cba/11891,Wskazowki-antykorupcyjne-dla-przedsiebiorcow.html
http://antykorupcja.gov.pl/ak/wydawnictwa-cba/11889,Wskazowki-antykorupcyjne-dla-urzednikow-2015.html
http://antykorupcja.gov.pl/ak/wydawnictwa-cba/11887,Rekomendacje-postepowan-antykorupcyjnych-przy-udzielaniu-zamowienpublicznych-20.html
http://antykorupcja.gov.pl/ak/wydawnictwa-cba/11819,Mapa-korupcji-2014.html
Materiały opracowane na postawie:
1.
2.
Rządowego Programu Przeciwdziałaniu Korupcji na lata 2014-2019 (Monitor Polski z 2014 r. poz. 299)
Materiałów szkoleniowych przygotowanych przez Centralne Biuro Antykorupcyjne.
8