DTP1006_01-03_Lopez (Page 1) - Dental Tribune International

DENTAL TRIBUNE
The World’s Dental Newspaper · Polish Edition
ISSN 1730-315X
PAŹDZIERNIK 2006
Aktualności
VOL. 4, NR 10
CENA: 9,50 zł.
PRAKTYKA
BADANIA
PERSPEKTYWY
WYDARZENIA
Dokąd zmierza twój gabinet?
Zawód dentysty doświadcza w
ostatnich czasach znacznej dewaluacji i tylko siebie możemy za to
winić. Kilka lat temu miesięcznik
Forbes umieścił na pierwszej stronie relację pt.: „Dlaczego wszyscy
są uśmiechnięci, ale nie dentysta?
Skąd ta posępność?“
Kreaktywne projektowanie
uśmiechu
Stomatologia kosmetyczna daje
dziś ogromne możliwości i jest
często prostym sposobem na odmłodzenie czyjegoś wyglądu o kilka lat. W jaki sposób możemy poprawić wygląd i samopoczucie naszych pacjentów?
Ultradźwięki w endodoncji
Powodzenie leczenia endodontycznego zależy od prawidłowego
biomechanicznego opracowania
przestrzeni kanału korzeniowego.
W jaki sposób najskuteczniej
oczyszczać kanały korzeniowe?
Szkolenia i konferencje
Udział w konferencjach, szkoleniach i wystawach, pozwala na śledzenie najnowszych trendów,
umożliwia też wymianę doświadczeń z innymi praktykami i pogłębianie wiedzy. W dziale wydarzenia publikujemy zapowiedzi imprez stomatologicznych.
Strona 4
Strona 9
Strona 13
Strona 23
Lek w kieszonce
Zespół naukowców pod kierownictwem prof. Kathryn Ulrich z Rutgers State University
w New Jersey opracował nowatorską metodę zapobiegania
chorobom przyzębia, która
może w przyszłości pomóc milionom ludzi, cierpiącym z powodu parodontozy. Szacuje się,
że problem ten dotyka ok. 10%
ludności świata. Do polimeru,
który stopniowo się rozpuszcza
dodano kwas salicylowy, łagodzący obrzęk, a także substancje zwalczające bakterie: klindamycynę, chloroheksydynę i
minocyklinę. Lek na bazie polimeru wszczepia się w kieszonki
między dziąsłem a zębem, a
stamtąd jest on systematycznie
uwalniany. Nowa metoda wymaga jeszcze wielu badań,
obecnie testowana jest na zwierzętach. Próby z udziałem ludzi
mają się rozpocząć za ok. 2 lata.
Konkurs ofert 2007
Narodowy Fundusz Zdrowia
opublikował materiały konkursowe do kontraktacji świadczeń
zdrowotnych na 2007 rok.
Szczegółowe materiały informacyjne dla wszystkich zakresów i rodzajów świadczeń –
także opieki stomatologicznej można znaleźć na stronie internetowej NFZ: www.nfz.gov.pl.
Katalogi świadczeń stomatologicznych nie uległy większym
zmianom w stosunku do roku
2006. Również program ortodontycznej opieki nad dziećmi
z wrodzonymi wadami twarzoczaszki będzie w przyszłym roku kontynuowany.
Polacy boją się dentysty!
Ponad 90% Polaków cierpi z
powodu próchnicy – zaledwie
13% dzieci w wieku przedszkolnym ma zdrowe zęby, a
wśród osób po 35. roku życia
prawie nikt nie ma już kompletu własnych zębów. Do dentysty idziemy dopiero wtedy, gdy
ból nie pozwala na normalne
funkcjonowanie, a wielu naszych rodaków otwarcie przyznaje, że nigdy nie poddawało
się leczeniu stomatologicznemu – dentysty boi się połowa z
nas! Wskaźniki te są jednymi z
najgorszych w Europie. Próbą
rozwiązania problemu będzie
obowiązkowa nauka mycia zębów i podstawowych zasad higieny jamy ustnej, która od
przyszłego roku ma być powszechnie wprowadzona do
przedszkoli. Tymczasem wydaje się, że to właśnie przedszkolaki są grupą najbardziej wyedukowana w tym zakresie – podobne programy funkcjonują w
wielu placówkach przedszkolnych od lat.
www.dental-tribune.pl
Związek ciążowego zapalenia dziąseł z
wyższym ryzykiem wystąpienia przedwczesnego porodu i niskiej masy urodzeniowej
Néstor J. López, Chile
Wiek ciążowy i masa urodzeniowa są najważniejszymi czynnikami biologicznymi określającymi
szanse noworodka na przeżycie
oraz zdrowy wzrost i rozwój. Ponad 60% zgonów noworodków
bez anatomicznych lub chromosomalnych wad wrodzonych ma
związek z ich niską masą urodzeniową.
Niska masa urodzeniowa (low
birth weight, LBW) jest wiodącym
czynnikiem determinującym chorobowość i umieralność noworodków. Może być skutkiem przedwczesnego porodu, wewnątrzmacicznych zaburzeń wzrostu albo
obu tych przyczyn. Poród przedwczesny lub poród wcześniaka jest
zazwyczaj określany jako poród
przed ukończeniem 37. tygodnia
życia płodowego. Za niską masę
urodzeniową uważa się wagę poniżej 2.500 gram.
Przyczyna porodu przedwczesnego w większości przypadków nie
jest znana. Istnieje coraz więcej dowodów potwierdzających istnienie
zależności między subklinicznymi
infekcjami matki i przedwczesnym
rozpoczęciem akcji porodowej,
przedwczesnym pęknięciem błon
płodowych i przedwczesnym porodem. Istnieją jednoznaczne dowody świadczące o tym, że infekcje
występujące u matki odpowiadają
nie tylko za porody przedwczesne,
ale także za liczne poważne powikłania występujące u noworodków.
Zgodnie z hipotezą współuzależniającą infekcje u matki i PTB (poród przedwczesny, preterm birth),
mikroorganizmy lub produkowane
przez nie toksyny wnikają do jamy
macicy w czasie ciąży drogą wstę-
pującą z dolnych dróg rodnych albo
za pośrednictwem naczyń krwionośnych z odległych okolic organizmu. Coraz więcej faktów uzyskiwanych z kontrolowanych badań
przypadków oraz badań długoterminowych, a także z badań międzynarodowych, wykazuje istnienie
powiązań między brzeżnym zapaleniem przyzębia i porodem przedwczesnym oraz niską masą urodzeniową (PTB/LBW).
Choroby przyzębia (periodontal diseases, PD) zapoczątkowują i
podtrzymują liczne gatunki bakterii, przede wszystkim Gram-ujemne, beztlenowe i mikroaerofilne
bakterie kolonizujące okolicę poddziąsłową. Zgodnie z najpowszechniej uznawaną hipoteza wyjaśniającą zależność między PD i
porodem przedwczesnym, zmiany
patologiczne w przyzębiu stanowią
źródło bakterii i produktów bakteryjnych, które mogą rozprzestrzeniać się z zainfekowanego przyzębia do jamy owodniowej w czasie
przejściowej bakteriemii, obserwowanej u pacjentów z zapaleniem
przyzębia. Istnieją liczne dowody
na to, że przejściowa bakteriemia
jest powszechnym zjawiskiem u
pacjentów z zapaleniem przyzębia,
a także osób z zapaleniem dziąseł.
Bakterie lub ich produkty mogą docierać do tkanek łożyska, prowadząc do zmian zapalnych indukujących akcję porodową.
Zapalenie dziąseł związane z
płytką nazębną to stan zapalny
dziąseł wywołany przez infekcję
bakteryjną. Jest to najczęstsza z
chorób przyzębia, występujących u
kobiet ciężarnych. Jest faktem
ogólnie znanym, że częstość wystę-
powania zapaleń dziąseł w okresie
ciąży rośnie, niezależnie od ilości
obecnej płytki nazębnej. Cechy kliniczne zapalenia dziąseł kobiet
ciężarnych przypominają zapalenie dziąseł związane z płytką, jednak obserwuje się skłonność do
bardziej nasilonego stanu zapalnego dziąseł. Stopień nasilenia stanu
zapalnego dziąseł koreluje w okresie ciąży z poziomem steroidowych
➟
AD
2
DENTAL TRIBUNE
Opinie
➟
hormonów płciowych. Zapalenie
dziąseł wiąże się z kolei z powstawaniem poddziąsłowego biofilmu
mikroorganizmów, przypominającego ten obecny w brzeżnym zapaleniu przyzębia i charakteryzuje się
wyraźnymi objawami klinicznymi,
takimi jak zaczerwienienie, obrzęk
i krwawienie z dziąseł.
Liczne badania wykazały, że
częstość występowania bakteriemii
jest wyższa u osób cierpiących na
stan zapalny dziąseł. Zależność
między zapaleniem dziąseł ciężarnych i porodem przedwczesnym
stanowiła przedmiot randomizowanego badania kontrolowanego,
przeprowadzonego ostatnio na kobietach ciężarnych w Chile. Badanie to wykazało, że zapalenie dziąseł związane z ciążą może stanowić
niezależny czynnik ryzyka porodu
przedwczesnego, a leczenie zapalenia dziąseł może obniżać częstość
występowania porodu przedwczesnego i niskiej masy urodzeniowej.
Populację badaną tworzyły kobiety ciężarne o niskim statusie socjoekonomicznym, objęte jednakową opieką przedporodową w publicznej klinice w Santiago (Chile).
Program opieki przedporodowej
obejmował regularne badanie, testy przesiewowe w kierunku powikłań przebiegu ciąży, poradnictwo
dotyczące odżywiania, badania laboratoryjne mające na celu ocenę
zagrożeń, zmniejszanie nasilenia
stresu, edukację w zakresie objawów porodu przedwczesnego,
kontrolę rozpoznanych czynników
ryzyka, a w razie potrzeby kierowanie do referencyjnej kliniki położniczej. Oceniono dokumentację
medyczną 1.296 kobiet ciężarnych
przed 22. tygodniem ciąży i oceniono, czy kwalifikują się one do
udziału w badaniu. Warunkiem
kwalifikacji do badania była ciąża
pojedyncza, brak chorób ogólnoustrojowych wymagających profilaktycznego stosowania antybiotyków podczas wykonywania procedur inwazyjnych lub jakichkolwiek
Polish Edition
Wyniki badania periodontologicznego pacjentek po ukoƒczeniu
30. tygodnia cià˝y
WartoÊç badana
Grupa leczona
N = 573
Grupa kontrolna
N = 287
p
39 ± 13
89 ± 9.3
0.0001
0.0001
% miejsc z:
P∏ytkà
Krwawieniem przy zg∏´bnikowaniu
15 ± 7.9
57 ± 14
G∏´bokoÊcià kieszonek ≥ 4 mm
1.8 ± 2.9
14.5 ± 2.8
0.0001
Ârednia g∏´bokoÊç kieszonek
1.93 ± 0.33
2.33 ± 0.57
0.0001
Kliniczna utrata po∏o˝enia przyczepu
0.93 ± 0.54
1.18 ± 0.43
0.0001
Tabela 1
innych chorób, które mogłyby
wpłynąć na przebieg zapalenia
dziąseł.
Kryteria włączenia do badania
spełniło 870 kobiet. Oprócz opisanych warunków do kryteriów kwalifikacji do udziału w badaniu należały: obecność co najmniej 18
własnych zębów, zapalenie dziąseł
z co najmniej 25% miejsc wykazujących krwawienie przy zgłębnikowaniu oraz brak miejsc z kliniczną
utratą położenia przyczepu przekraczającą 2 mm. Dla zwiększenia
mocy statystycznej i zmniejszenia
liczby kobiet potencjalnie zagrożonych PTB zdecydowano, aby na
każde dwie kobiety należące do
grupy badanej przypadała jedna
kobieta przydzielona do grupy kontrolnej. Tak więc 580 kobiet przydzielono losowo do grupy badanej,
zaś 290 kobiet tworzyło grupę kontrolną.
Stan przyzębia badanych kobiet
oceniano, wykonując badanie całego uzębienia, które obejmowało
ocenę następujących zmiennych:
stanu higieny jamy ustnej, zapalenia dziąseł, głębokości kieszonek
(probing depth, PD) i klinicznej
utraty położenia przyczepu (CAL)
w 6 punktach wokół każdego zęba.
Parametry kliniczne oceniał jeden
kalibrowany badacz przy pomocy
kalibrowanej sondy periodontologicznej (sonda nr 15, University of
North Carolina).
Cechy charakterystyczne badanych kobiet oraz szczegółowe dane
dotyczące wcześniejszych oraz
obecnych ciąż uzyskano z dokumentacji medycznej oraz z wywiadu zbieranego podczas wizyt w
okresie ciąży. Gromadzono dane
dotyczące wszystkich znanych
czynników ryzyka PTB i LBW.
W celu oceny stanu odżywienia
korzystano ze standardowych proporcji masy ciała do wzrostu kobiet
w Chile. Zgodnie z protokołem
programu opieki przedporodowej,
kobiety z infekcjami dróg moczowych lub z bezobjawową bakteriurią leczono nitrofurantoiną, stosowaną doustnie przez 10 dni. Kobiety z zapaleniem pochwy leczono
miejscowo stosowanymi antybiotykami zgodnie z wynikami posiewu mikrobiologicznego.
Pacjentki należące do grupy
badanej poddawano leczeniu, które obejmowało instruktaż dotyczący kontroli odkładania płytki oraz
skaling pod- i naddziąsłowy. Każda z kobiet otrzymała roztwór
0,12% chlorheksydyny do stosowania w charakterze płukanki do
jamy ustnej 1 raz dziennie. Wszystkie kobiety ukończyły terapię
przed upływem 28. tygodnia ciąży.
Fazę podtrzymującą leczenia kontynuowano w postaci wizyt odbywających się co 2-3 tygodnie do
czasu rozwiązania. Kobiet należących do grupy kontrolnej nie poddawano leczeniu periodontologicznemu w okresie ciąży. Kolejne
badanie periodontologiczne przeprowadzono po ukończeniu 30. tygodnia ciąży.
Ocenianymi parametrami dotyczącymi przebiegu ciąży było wystąpienie porodu przedwczesnego
(PTB) oraz niskiej masy urodzeniowej (LBW). PTB definiowano jako
poród przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży, a LBW jako urodzenie
dziecka o masie urodzeniowej poniżej 2.500 gram. Oceny wieku ciążowego dokonywano w oparciu o datę
ostatniej miesiączki, badania ultrasonograficzne, kolejne badania lekarskie oraz badanie po porodzie.
Dla celów analizy danych kobiety pogrupowano w zależności od
terminu zakończenia ciąży. Kwalifikowano je do grupy porodu przedwczesnego, jeśli urodziły przed
ukończeniem 37. tygodnia ciąży, do
grupy niskiej masy urodzeniowej,
jeżeli urodziły dziecko o masie urodzeniowej poniżej 2.500 gram oraz
do grupy porodu przedwczesnego/porodu dziecka o niskiej masie
urodzeniowej (PTB/LBW), jeśli albo urodziły przedwcześnie, albo
urodziły dziecko o niskiej masie
urodzeniowej.
Analizy obejmowały statystyki
opisowe oraz analizę regresji logistycznej z jedną i wieloma zmiennymi. Obliczano współczynnik ryzyka skorygowany i niekorygowany z
95% przedziałem ufności (CI).
Spośród 870 kobiet zakwalifikowanych do udziału w badaniu, 27
kobiet przydzielonych do grupy badanej i 9 kobiet z grupy kontrolnej
wykluczono z analizy z powodu
następujących przyczyn: poronienia
samoistnego, porodu przedwczesnego wywołanego przez lekarza z
powodu stanu przedrzucawkowego, cukrzycy ciężarnych lub wielowodzia. 7 kobiet z grupy badanej i
2 z grupy kontrolnej nie ukończyły
badania ze względu na opuszczenie
dotychczasowego miejsca zamieszkania.
➟
O wydawcy
Wydawca polskiego wydania:
Dental Tribune Polska Sp. z o.o.
Al. Jerozolimskie 44,
00-024 Warszawa
telefon: (22) 433 63 63
faks: (22) 433 63 64
[email protected]
www.dental-tribune.com
Zespół redakcyjny:
Konsultacja naukowa:
Prof. zw. dr hab. med.
Leszek Kryst
Redaktor naczelna:
Magdalena Wojtkiewicz,
[email protected]
Tłumacze:
Ewa Aleksińska
Marcin Aleksiński
Ewa Ganowicz
Redakcja i korekta tekstów:
Marzena Bojarczuk
Marketing i reklama:
Grzegorz Rosiak, [email protected]
telefon: (22) 433 63 62
Informacje w sprawie prenumeraty:
Dental Tribune Polska Sp. z o.o.,
[email protected]
telefon: (22) 433 63 62
Nakład:
10 000 egz.
Wydawca i redakcja nie ponoszą odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.
Publikacja ta jest przeznaczona dla osób
uprawnionych do wystawiania recept oraz
osób prowadzących obrót produktami
leczniczymi w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz. U. Nr 126, poz. 1381, z
późn. zmianami i rozporządzeniami).
Redakcja Dental Tribune dokłada wszelkich starań, aby publikować artykuły kliniczne oraz informacje od producentów
jak najrzetelniej. Nie możemy odpowiadać za informacje, podawane przez producentów. Wydawca nie odpowiada również
za nazwy produktów oraz informacje o
nich, podawane przez ogłoszeniodawców.
Opinie przedstawiane przez autorów nie
są stanowiskiem redakcji Dental Tribune.
DENTAL TRIBUNE
The World’s Dental Newspaper
Dental Tribune makes every effort to report clinical information and manufacturer’s product news accurately, but cannot
assume responsibility for the validity of
product claims, or for typographical errors. The publishers also do not assume
responsibility for product names or claims, or statements made by advertisers.
Opinions expressed by authors are their
own and may not reflect those of Dental
Tribune International.
DENTAL TRIBUNE
Ad Production Manager
Marius Mezger
[email protected]
Published by
Publisher
Torsten Oemus
Designer
Franzi Dachsel
[email protected]
[email protected]
Design Manager
Matthias Abicht
[email protected]
Associate Editor
Jeannette Enders
[email protected]
Regional Offices
Europe
Daniela Zierke
President
Holbeinstr. 29
Torsten R. Oemus
04229, Leipzig
[email protected]
Germany
Executive President Marketing & Sales Tel.: +49-341-4 84 74-302
Fax: +49-341-4 84 74-290
Peter Witteczek
[email protected]
[email protected]
www.dti-publishing.com
Executive Vice President Finance
Asia Pacific
Dan Wunderlich
Tony Lo
[email protected]
Room 1602, 108 Java Road,
North Point, Hong Kong
License Inquiries
Tel.: +852-3118-7508
Jörg Warschat
Fax: 852-3118-7509
[email protected]
Product Manager
Bernhard Moldenhauer
[email protected]
Accounting
Manuela Hunger
[email protected]
Production & Distribution Manager
Gernot Meyer
[email protected]
Marketing & Sales Services
Daniela Zierke
Senior Editor
Dr. Marius Steigmann
[email protected]
Managing Editor
Robin Goodman
[email protected]
Managing Editor
Daniel Zimmermann
[email protected]
The Americas
Anna Wlodarczyk
LLC, 251 West 89th Street # 12F
New York, NY 10024
Tel.: +1-212-501-7530
Fax: +1-212-501-7533
© 2006, Dental Tribune International GmbH. All rights reserved.
DENTAL TRIBUNE
➟
Łącznie badanie ukończyły 834
kobiety, które urodziły żywe dzieci,
w tym 553 kobiety z grupy badanej i
281 kobiet z grupy kontrolnej. Średni wiek kobiet wynosił 25,35 (zakres
18-42 lata), 21,5% stanowiły kobiety samotne, 79% miało za sobą
mniej niż 12 lat edukacji, 15,5% paliło, 35% rodziło po raz pierwszy,
zaś u 4,80% wystąpił wcześniej
PTB/LBW. Rozkład cech charakteryzujących matki i ciążę był w chwili rozpoczęcia badania podobny w
obu grupach kobiet. Jedyny wyjątek
stanowił odsetek kobiet z wcześniejszym PTB/LBW w wywiadzie, który był znamiennie wyższy w grupie
kontrolnej (7,47%) niż w grupie badanej (3,44%; p = 0,009).
Badanie periodontologiczne
kobiet należących do obu grup wykazało, że charakteryzują się one
niskim poziomem higieny jamy ustnej. Obecność płytki nazębnej
stwierdzono na 87,52% wszystkich
powierzchni zębów. Średni odsetek
miejsc wykazujących krwawienie
podczas zgłębnikowania wynosił
53,25%, co oznacza, że w obu grupach kobiet występowało ciężkie i
rozległe zapalenie dziąseł. Średnia
głębokość kieszonek (2,24 mm),
średnia kliniczna utrata położenia
przyczepu (CAL; 1,14 mm) oraz
brak powierzchni stycznych z CAL
> 2 mm świadczyły o tym, że u żadnej z kobiet nie występowało destrukcyjne zapalenie przyzębia. W
chwili rozpoczęcia badania nie
stwierdzono znamiennych różnic w
wynikach badania periodontologicznego między dwiema grupami
kobiet. Po ukończeniu 30. tygodnia
ciąży, kiedy kobiety z grupy badanej zostały poddane leczeniu periodontologicznemu, wyniki badania
periodontologicznego kobiet z grupy badanej odpowiadały obrazowi
zdrowego przyzębia. Wszystkie parametry periodontologiczne osiągały znamiennie wyższy poziom w
grupie kontrolnej (Tabela 1). Wyniki badania periodontologicznego
grupy kontrolnej nie zmieniły się
znamiennie w czasie trwania ciąży,
z wyjątkiem średniej głębokości
kieszonek, która wzrosła od wartości 2,22 mm w chwili rozpoczęcia
badania do 2,33 mm po ukończeniu
30. tygodnia ciąży (p = 0,012).
Porównanie cech charakteryzujących kobiety i dotyczących porodu wykazało, że kobiety z grupy
badanej rodziły w bardziej zaawansowanej ciąży (39,26 versus 38,9 tygodnia) i rodziły dzieci o wyższej
średniej masie urodzeniowej niż
kobiety z grupy kontrolnej (3,426
versus 3,325 gram), choć różnice te
nie były znamienne statystycznie.
Wszystkie inne parametry pacjentek związane z ciążą, takie jak liczba wizyt poprzedzających poród,
odsetek kobiet z infekcjami układu
moczowego, zapaleniem pochwy,
niedowagą oraz odsetek kobiet, które zostały objęte opieką przedporodową po 20. tygodniu ciąży były
zbliżone w obu grupach badanych.
Ogólna częstość występowania
PTB/LBW wynosiła 3,67%
(31/843). Wystąpiły 24 przypadki
porodu przedwczesnego (2,84%),
7 noworodków miało niską masę
urodzeniową (0,83%). Częstość
występowania PTB była znamiennie wyższa w grupie kontrolnej
(16/283; 5,65%) niż w grupie leczonej (8/560; 1,42%; p = 0001).
Częstość występowania LBW była
Opinie
Polish Edition
także wyższa w grupie kontrolnej
(3/283; 1,15%) niż w grupie badanej (4/560; 0,71%), jednak różnica
ta nie była znamienna statystycznie. Częstość występowania
PTB/LBW była znamiennie wyższa w grupie kontrolnej (6,71%) niż
w grupie leczonej (2,14%; p =
0,002). Obniżenie częstości występowania PTB/LBW w związku z
leczeniem periodontologicznym
zapalenia dziąseł wynosiło 68%.
Iloraz szans (odds ratio, OR) wystąpienia PTB u kobiet z grupy kontrolnej wynosił 4,11 (95% CI: 1,73
do 9,73), zaś iloraz szans wystąpienia PTB/LBW wynosił 3,26
(95%CI: 1,56 do 6,83). Iloraz szans
urodzenia dziecka o niskiej masie
urodzeniowej dla kobiet w grupie
kontrolnej wynosił 1,47 (95%CI:
0,32 do 6,54), jednak nie może on
być uznany za wiarygodny ze
względu na fakt, że przedział
ufności zawiera wartość 1.
Analiza regresji logistycznej z
jedną zmienną dotycząca występowania PTB/LBW wykazała znamienną korelację z wcześniejszym
PTB/LBW (OR = 4,22; 95%CI:
1,53 do 11,6) oraz z zapaleniem
dziąseł (OR = 3,26; 95% CI: 1,56 do
6,83). Po skorygowaniu modelu dla
wielu zmiennych stwierdzono, że
zapalenie dziąseł stanowi jedyny
czynnik wykazujący znamienną
korelację z PTB/LBW, uzyskując
wartość OR = 2,76 (95% CI: 1,29 do
5,88; p = 0,0085).
Najważniejsze cechy charakteryzujące przedstawione badanie
można podsumować w następujący
sposób:
• Obecność zapalenia dziąseł rozpoznawano przed 3. trymestrem
ciąży, co dowodzi, że czynnik odpowiadający ekspozycji, czyli zapalenie dziąseł, był obecny przed
wystąpieniem skutku.
• Grupa badana i kontrolna były podobne do siebie pod względem
czynników ryzyka wystąpienia
PTB/LBW, w chwili rozpoczęcia
badania były także porównywalne
w odniesieniu do zakresu i stopnia
ciężkości zapalenia dziąseł.
• Leczenie stosowane w grupie badanej znamiennie zmieniło stan
przyzębia kobiet, prowadząc do
osiągnięcia stanu typowego dla
zdrowych tkanek przyzębia.
• Wyniki badania periodontologicznego kobiet z grupy kontrolnej nie zmieniły się znamiennie w
czasie trwania ciąży. Oznacza to,
że efekt uzyskany w grupie kontrolnej nie został zafałszowany
przez wpływ mijającego czasu.
Wyniki badania przeprowadzonego przez Lopez i wsp. sugerują,
że ciążowe zapalenie dziąseł może
wywierać poważny wpływ na zakończenie ciąży.
W jaki sposób zatem zapalenie
dziąseł miałoby wpływać na rozwiązanie? Zapalenie dziąseł charakteryzuje się obecnością stanu
zapalnego, który może obejmować
znaczne obszary tkanki dziąsła.
Klinicznie zapalenie dziąseł objawia się zaczerwienieniem i obrzękiem tkanek oraz tendencją do
krwawienia. Głębokość kieszonek
mierzona za pomocą sondy może
zwiększyć się o 3-5 mm ze względu na obecność stanu zapalnego i
obrzmienie. Histologicznie zapalenie dziąseł charakteryzuje przede wszystkim naciek neutrofilów z
proliferacją komórek śródbłonka i
naczyń oraz niszczeniem kolagenu
dziąseł. Krwawienie podczas
zgłębnikowania, obserwowane w
przebiegu zapalenia dziąseł,
odzwierciedla obecność poddziąsłowych nadżerek nabłonka. Owrzodziałe rany zlokalizowane poddziąsłowo w kontakcie z bakteryjnymi składowymi płytki poddziąsłowej mogą stanowić obszar
podobny do obserwowanego w
przebiegu brzeżnego zapalenia
przyzębia. Ciążowe zapalenie
dziąseł jest często występującym
stanem patologicznym. Sugeruje
się, że zmiany obserwowane w
przebiegu ciąży w dziąsłach odzwierciedlają nasiloną reakcję zapalną na atak mikroorganizmów,
modulowany przez występujące w
czasie ciąży w podwyższonej ilości steroidowe hormony płciowe.
Mikroorganizmy związane z zapaleniem dziąseł to przede wszystkim takie patogeny, jak: Campylobacter rectus, Fusobacterium nucleatum, Prevotella intermedia,
Porphyromonas gingivilais, Treponema denticola oraz Tannerella
forsythensis.
Istnieją dowody świadczące o
tym, że niektóre z mikroorganizmów patogennych dla przyzębia
mogą przenikać przez barierę
łożyska i prowadzić do infekcji
płynu owodniowego. P. intermedia występuje w wysokim stężeniu
w ciążowym zapaleniu dziąseł.
Stwierdzono, że poziom płodowych przeciwciał klasy IgM specyficznych dla tej bakterii był znamiennie wyższy u wcześniaków
niż u noworodków urodzonych o
czasie. Obecność płodowych
przeciwciał skierowanych przeciwko P. intermedia, oceniana na
podstawie poziomu przeciwciał
klasy IgM we krwi pępowinowej
sugeruje ekspozycję płodu na tę
bakterię lub jej produkty jeszcze
wewnątrz macicy. Ponadto średni
poziom bakterii z gatunku Prevotella intermedia w płytce poddziąsłowej jest podwyższony w
czasie ciąży.
Fusobacterium nucleatum to
jedna z bakterii najczęściej wykrywanych w miejscach dotkniętych
zapaleniem dziąseł. Jest to zarazem
gatunek najczęściej izolowany z
hodowli płynu owodniowego pobieranego na etapie nietkniętych
błon płodowych od kobiet ciężarnych rodzących przedwcześnie.
Bakterie F. nucleatumpodane dożylnie ciężarnym myszom prowadzą
do porodu przedwczesnego, porodu
martwych płodów i śmierci nowo
urodzonych myszy. Stwierdzano,
że infekcja bakteryjna ograniczała
się do wnętrza macicy i nie ulegała
uogólnieniu na cały organizm.
Istnieją więc podstawy, aby uznać biologiczne prawdopodobieństwo istnienia zależności między
ciążowym zapaleniem dziąseł i porodem przedwczesnym.
3
Ciążowe zapalenie dziąseł jest
chorobą, której można zapobiegać.
Łatwo poddaje się także leczeniu i
wszelkie analizy opłacalności leczenia periodontologicznego w
czasie ciąży jako metody zmniejszania ryzyka porodu przedwczesnego wykazują bezpośrednie wysokie oszczędności związane z prowadzeniem takiego leczenia. Zdecydowanie zaleca się, aby
zachodząc w ciążę, kobieta nie miała infekcji przyzębia. Należy także
edukować i motywować pacjentki
do utrzymywania higieny jamy ustnej na wysokim poziomie, szczególnie przed i w czasie trwania
ciąży. Jeśli w dowolnym momencie
w trakcie trwania ciąży u kobiety
rozpoznamy infekcję tkanek przyzębia, należy jak najszybciej podjąć
leczenie w celu zminimalizowania
ryzyka PTB/LBW. Nadal nie wiemy dokładnie, jakie mechanizmy
leżą u podstaw zależności między
infekcjami przyzębia i porodem
przedwczesnym. Wyniki badań interwencyjnych prowadzonych na
kobietach ciężarnych z zapaleniem
przyzębia oraz na kobietach z zapaleniem dziąseł wykazały, że kontrola przebiegu infekcji znamiennie
zmniejsza ryzyko PTB/LBW. Nie
ma doniesień o jakimkolwiek
szkodliwym wpływie zabiegów periodontologicznych przeprowadzanych u ciężarnych kobiet.
Lopez i wsp. przeprowadzili
analizę gromadzonych prospektywnie danych dotyczących czynników ryzyka PTB/LBW. Ich
badanie spełniło wiele kryteriów
niezbędnych dla oceny wpływu
przyczynowego analizowanych
powiązanych ze sobą czynników.
Była to pierwsza próba oceny
zależności między zapaleniem
dziąseł i PTB/LBW za pomocą randomizowanego kontrolowanego
badania klinicznego. Dla potwierdzenia uzyskanych wyników
niezbędne jest jednak przeprowadzenie dalszych badań o podobnej
metodologii, obejmujących inne
populacje. DT
Piśmiennictwo dostępne u wydawcy.
AD