Pobierz

Transkrypt

Pobierz

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „e-Podlaskie
„e Podlaskie – kierunki rozwoju
Społeczeństwa
Społeczeń
Społeczeństwa
stwa Informacyjnego
Województwa Podlaskiego”
Sieci teleinformatyczne
Raport końcowy
Raport
ko
koń
y
Kwiecie 2011
Kwiecień
e-Podlaskie
Podlaskie - kierunki rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego Województwa Podlaskiego
Raport końcowy badania w obszarze sieci teleinformatycznych w ramach
projektu
„e-Podlaskie – kierunki rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego
Województwa Podlaskiego”
Opracowany na zlecenie:
Uniwersytetu w Białymstoku
Wydział Ekonomii i Zarządzania
15-062 Białystok
Ul. Warszawska 63
Wykonawca:
Centrum Usług „Profesja” Sp. z o.O.
05-230 Kobyłka, ul. Królewska 1B
Tel: (0-22) 392 87 83, Fax.: (0-22) 357 90 07
E-mail: [email protected], www.cuprofesja.eu
Autorzy:
Paweł Dąbrowski
Dorota Podleś
Wiesława Matusiak
Radzymin 2011
2
e-Podlaskie - kierunki rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego Województwa Podlaskiego
Streszczenie
Badanie w obszarze sieci teleinformatycznych w ramach projektu „e-Podlaskie – kierunki
rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego Województwa Podlaskiego” zostało przeprowadzone
w dniach 26.01.2011 – 06.04.2011 R. Głównym celem badania było zbadanie aktualnego
stanu sieci teleinformatycznych na terenie województwa podlaskiego, społeczno –
demograficznych czynników wpływających na obecny stan sieci teleinformatycznych, a także
zweryfikowanie głównych czynników wchodzących w skład ceny budowy sieci w różnych
technikach (światłowodowych, radiowych oraz miedzianych). Dodatkowo analizie poddane
zostały projekty z terenu województwa podlaskiego dofinansowywane w ramach środków
Unii Europejskiej. Ostatecznym etapem badania było poznanie opinii operatorów
telekomunikacyjnych z terenu województwa podlaskiego na temat sytuacji panującej na
lokalnym rynku.
Badanie sieci światłowodowych i kanalizacji teletechnicznych wykazało, że największą liczbą
połączeń światłowodowych i kanalizacji teletechnicznych dysponuje Telekomunikacja Polska
S.A. Ustalenie tego faktu było możliwe mimo, iż operator ten nie wyraził zgody na
przekazanie danych na potrzeby badania. Inni operatorzy o zasięgu ogólnopolskim dysponują
na terenie województwa podlaskiego przeważnie siecią szkieletową. Mniejsi operatorzy
dysponują niewielkimi zasobami sieci światłowodowych na terenie większych miast
(Białystok, Augustów, Suwałki). Stan infrastruktury określany jest jako dobry.
Największa gęstość zaludnienia występuje na obszarach miast i gmin położonych blisko
miast. Są to również tereny o największej penetracji światłowodami, co z całą pewnością
wiąże się z dużą opłacalnością inwestowania w infrastrukturę teleinformatyczną.
Sieć dystrybucyjna mogąca zapewnić dostęp dla 100% mieszkańców i firm w województwie
podlaskim na poziomie minimum 30 Mb/s symetrycznie musi być siecią stworzoną na bazie
technologii światłowodowej. Do szkieletu sieci zbudowanego w architekturze pierścienia
przyłączone powinny być węzły dystrybucyjne doprowadzające sygnał do punktów
oddalonych maksymalnie o 5 km od granic miejscowości chcących skorzystać z punktu
dystrybucyjnego.
3
Sieć dystrybucyjna musi dawać możliwość zastosowania dowolnej techniki transmisyjnej na
etapie „ostatniej mili”. To do dostawców usług dostępu do Internetu należeć będzie wybór
odpowiedniej techniki (radiowej, światłowodowej bądź bazującej na łączach miedzianych.
W przypadku połączeń światłowodowych największym czynnikiem kosztotwórczym jest
budowa infrastruktury w postaci kanalizacji teletechnicznej oraz zakup i montaż kabli
światłowodowych i urządzeń aktywnych. Koszty te zasadniczo różnią się w zależności od
umiejscowienia danej inwestycji. Na terenach wiejskich koszt budowy kanalizacji
teletechnicznych waha się w granicach od 20 do 50 zł za metr bieżący wraz z odtworzeniem
nawierzchni, natomiast na terenach miejskich koszt dochodzi do 220 zł za metr bieżący.
Dodatkowym podziałem rozróżnienia kosztów budowy sieci światłowodowych jest
technologia montażu kabla. Poza umieszczeniem kabla w kanalizacji, można podwiesić go na
istniejącej infrastrukturze energetycznej. Koszt podwieszania kabli kształtuje się w granicach
20-60 zł za metr przy wykorzystaniu podbudowy linii energetycznych 15/20kV, oraz 50-70 zł
za metr przy wykorzystaniu podbudowy linii energetycznych 110kV. Powyższe koszty są
podobne w przypadku pojedynczego łącza dystrybucyjnego oraz dostępowego w technologii
światłowodowej.
Łącze na etapie „ostatniej mili” w technologii kabli miedzianych o przepływności co najmniej
30Mb/s możliwe jest w kilku wariantach, przy czym każdy wariant zakłada dostęp do sieci
światłowodowej. Wynika stąd konieczność rozważania dostępu w jednej z technik FTTx. Inną
możliwością jest zastosowanie obecnie istniejącej infrastruktury w postaci par przewodów
miedzianych na odcinku do 300 m w technologii VDLS2. Rozwiązanie to jest szczególnie
efektywne w przypadku terenów o niskiej gęstości zaludnienia a posiadającej dostęp do linii
telefonicznych miedzianych.
Łącza radiowe dystrybucyjne o przepływności co najmniej 100Mb/s wiążą się
z koniecznością zakupu urządzeń nadawczo – odbiorczych (koszt minimalny to około
20 000zł wraz z antenami), kosztem montażu masztów w przypadku braku bezpośredniej
widoczności (koszt od 1000 zł do kilkudziesięciu tysięcy złotych) oraz wykupienia
częstotliwości licencjonowanej w Urzędzie Komunikacji Elektronicznej (koszt w zależności
od częstotliwości, pasma i terenu, na którym budowane jest łącze radiowe waha się między
250 a 30 000 zł rocznie).
4
Dużym problemem są radiowe sieci dostępowe o przepływności symetrycznej co najmniej
30Mb/s koszty związane z zastosowaniem takiej metody dostępu do sieci wynikają
w największej mierze z konieczności zakupu bardzo drogiego, specjalistycznego sprzętu
nadawczo-odbiorczego. Do ceny sprzętu należy doliczyć również licencję na pasmo oraz
koszty budowy masztów antenowych.
Łączna kwota projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej, które są
w trakcie realizacji wynosi na terenie województwa podlaskiego 71 296 223,34 zł, dodatkowo
realizowany jest projekt Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej opiewający na kwotę
około 250 000 000zł na terenie samego województwa podlaskiego. W ramach Regionalnego
Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007 – 2013 realizowanych jest 6
projektów związanych z rozbudową sieci dystrybucyjnych. W ramach Działania 8.4
Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka podpisana jest jedna umowa na budowę
radiowej sieci dostępowej, natomiast w ramach Działania 8.3 PO IG obecnie w trakcie
realizacji jest 8 projektów.
Beneficjenci projektów przeważnie nie widzieli znacznych utrudnień na etapie składania
wniosku o dofinansowanie projektu, choć mile widziane byłyby uproszczone procedury
administracyjne oraz krótszy czas rozpatrywania wniosków. W większości przypadków
beneficjenci nie wskazują żadnych utrudnień w realizacji projektów. Jest to uzasadnione
z powodu koncepcji przyjętej przy budowie sieci, tj „zaprojektuj i wybuduj”, gdzie wyłoniony
zostaje wykonawca, który ma za zadanie wykonanie całej inwestycji od etapu projektu sieci
aż po etap wykonania, po czym jest rozliczany z całości projektu.
Projekty sieci planowanych do realizacji w ramach środków Unii Europejskiej to
w większości sieci radiowe (główne technika mieszana światłowodowo – radiowa WiMax).
Planowana przepływność sieci z punktu widzenia użytkownika końcowego wynosi od 1Mb/s
wzwyż. Wybierając technikę transmisji kierowano się kompromisem między całkowitym
kosztem realizacji projektu a parametrami technicznymi sieci. Wybór technologii w każdym
przypadku daje możliwość dalszej rozbudowy sieci poprzez wymianę urządzeń aktywnych
przy zachowaniu istniejącej i niezwykle kosztownej części infrastruktury (maszty radiowe,
kable światłowodowe) sfinansowanej w ramach projektów.
5
Na najbliższy czas znaczne plany inwestycyjne mają najwięksi operatorzy telekomunikacyjni.
Plan inwestycji Telekomunikacji Polskiej S.A. na rok 2011 zakłada na terenie województwa
podlaskiego 253 inwestycje, z czego 93 to inwestycje z kategorii „białe plamy”, natomiast 74
to inwestycje związane z modernizacją sieci i budową dodatkowych węzłów. Znaczne plany
inwestycyjne mają również operatorzy sieci szkieletowej.
Pytania zadawane operatorom telekomunikacyjnym i dostawcom Internetu działającym na
terenie województwa podlaskiego pozwoliły stwierdzić, że głównymi barierami rozwoju sieci
szerokopasmowych na terenie województwa podlaskiego są zbyt wysokie koszty budowy
sieci oraz brak dostępu do infrastruktury dystrybucyjnej. Zdaniem przedsiębiorców sytuacja
na lokalnym rynku telekomunikacyjnym uległaby znacznej poprawie, gdyby władze (lokalne,
centralne) podjęły decyzje o budowie sieci dystrybucyjnej niezależnej od obecnie
znajdujących się w województwie podlaskim operatorów. Z dużym zainteresowaniem
spotyka się pomysł o bezpośrednim finansowym dotowaniu firm. Pytani o warunki
wykorzystania punktu dystrybucyjnego publicznej sieci, przedsiębiorcy w przeważającej
większości podawali jako warunek korzystną cenę oraz uwarunkowania techniczne. Nie bez
znaczenia była też lokalizacja węzłów. Zdaniem operatorów i lokalnych ISP, punkty
dystrybucyjne powinny być rozlokowane w punktach stosunkowo atrakcyjnych z punktu
widzenia dochodowości inwestycji na etapie „ostatniej mili”.
6
Spis treści
1 Wprowadzenie - opis przedmiotu, głównych założeń i celów badania, opis okoliczności
towarzyszących badaniu........................................................................................................................ 10
2
3
Metodologia badania .................................................................................................................... 13
2.1
Pytania badawcze .................................................................................................................. 13
2.2
Zastosowane metody badawcze ........................................................................................... 14
2.3
Dokumenty źródłowe poddane analizie ................................................................................ 16
2.4
Mapy w systemie GIS ............................................................................................................ 16
Techniczne i społeczne uwarunkowania województwa podlaskiego ........................................... 17
3.1
Aktualny stan połączeń światłowodowych na terenie województwa podlaskiego .............. 17
3.1.1
Treść pytania badawczego ............................................................................................. 17
3.1.2
Źródła danych i sposób prezentacji ............................................................................... 17
3.1.3
Wyniki badania.............................................................................................................. 19
3.1.4
Wnioski ......................................................................................................................... 23
3.2
Aktualny stan gęstości zaludnienia województwa podlaskiego ............................................ 24
3.2.1
3.2.2
3.2.3
Wyniki badania.............................................................................................................. 25
3.2.4
Wnioski ......................................................................................................................... 33
3.3
Projekt sieci teleinformatycznej województwa podlaskiego dającej możliwość uzyskania
dostępu do sieci dla 100% mieszkańców i firm ................................................................................. 35
4
3.3.1
3.3.2
3.3.3
Wyniki badania.............................................................................................................. 36
3.3.4
Wnioski ......................................................................................................................... 46
Główne czynniki kosztotwórcze budowy sieci dystrybucyjnych ................................................... 48
4.1
4.2
Podstawowe założenia techniczne. ....................................................................................... 48
4.3
Źródła danych i sposób prezentacji ....................................................................................... 49
4.4
Łącze dystrybucyjne w technice światłowodowej – wyniki badań ....................................... 49
4.4.1
Koszty budowy kanalizacji teletechnicznej i podwieszania kabli .................................. 50
7
4.4.2
4.5
Kalkulacja kosztów budowy połączenia światłowodowego .................................................. 52
4.6
Łącze dystrybucyjne w technice radiowej – wyniki badań .................................................... 55
4.6.1
Wariant o przepływności 100Mb/s ............................................................................... 55
4.6.2
Wariant o przepływności 1000Mb/s ............................................................................. 56
4.6.3
Koszt pasma licencjonowanego .................................................................................... 57
4.6.4
Koszt budowy masztów ................................................................................................. 58
4.7
5
Koszty kabli światłowodowych i urządzeń transmisyjnych ........................................... 52
Wnioski .................................................................................................................................. 60
Główne czynniki kosztotwórcze budowy sieci dostępowych ........................................................ 61
5.1
5.2
Podstawowe założenia techniczne. ....................................................................................... 61
5.2.1
Sieć dostępowa w technologii światłowodowej o przepływności min. 100Mb/s
symetrycznie.................................................................................................................................. 61
5.2.2
Sieć dostępowa wykorzystująca kable miedziane o przepływności min. 30Mb/s
symetrycznie.................................................................................................................................. 65
5.2.3
5.3
Sieć dostępowa w technologii radiowej o przepływności min. 30Mb/s symetrycznie . 65
Wyniki badań ......................................................................................................................... 65
5.3.1
symetrycznie.................................................................................................................................. 65
5.3.2
symetrycznie.................................................................................................................................. 68
5.3.3
5.4
6
Sieć dostępowa w technologii radiowej o przepływności min. 30Mb/s symetrycznie . 69
Wnioski .................................................................................................................................. 69
Środki Unii Europejskiej wspierające rozwój sieci szerokopasmowych ........................................ 71
6.1
Pytanie badawcze .................................................................................................................. 71
6.2
6.3
Wyniki badania ...................................................................................................................... 71
6.3.1
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 ......................................... 72
6.3.2
Działanie 8.3 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka: „Przeciwdziałanie
wykluczeniu cyfrowemu –eInclusion” ........................................................................................... 72
6.3.3
Działanie 8.4 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka: Zapewnienie dostępu
do Internetu na etapie „ostatniej mili” ......................................................................................... 76
6.3.4
Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego; Oś priorytetowa IV:
Społeczeństwo Informacyjne ........................................................................................................ 77
8
6.4
7
Wnioski .................................................................................................................................. 82
Plany rozbudowy sieci teleinformatycznej województwa podlaskiego ........................................ 84
7.1
Treść pytania badawczego .................................................................................................... 84
7.2
7.3
Wyniki badania ...................................................................................................................... 84
7.3.1
Plany inwestycyjne TP S.A., TK Telekom oraz HAWE .................................................... 84
7.3.2
Sieci budowane w ramach projektów dofinansowanych ze środków UE ..................... 87
7.4
Wnioski .................................................................................................................................. 89
8 Podlaski rynek sieci szerokopasmowych widziany oczami operatorów telekomunikacyjnych oraz
ISP 90
8.1
Treść pytań badawczych........................................................................................................ 90
8.2
Wyniki .................................................................................................................................... 90
8.3
Wnioski .................................................................................................................................. 94
9
Wnioski i rekomendacje ................................................................................................................ 96
10
Aneksy ....................................................................................................................................... 99
10.1
Wykaz danych dostępnych w standardzie GIS ...................................................................... 99
10.2
życia
Mapy gęstości zaludnienia województwa podlaskiego z wyszczególnieniem osób do 24 roku
99
10.3
Statystyka liczby mieszkańców województwa podlaskiego w podziale na gminy .............. 108
10.4 Wywiady przeprowadzone z firmami oferującymi budowę sieci w poszczególnych
technikach transmisyjnych .............................................................................................................. 117
10.4.1
Budowa sieci światłowodowych p2p .......................................................................... 117
10.4.2
Budowa sieci radiowych p2p....................................................................................... 121
10.4.3
Budowa „ostatniej mili” w technice światłowodowej ................................................. 121
10.4.4
Budowa „ostatniej mili” w technice wykorzystującej kable miedziane ...................... 125
10.4.5
Budowa „ostatniej mili” w technice radiowej ............................................................. 126
10.5 Wywiady przeprowadzone z operatorami telekomunikacyjnymi i lokalnymi
przedsiębiorstwami ISP ................................................................................................................... 127
9
1
Wprowadzenie - opis przedmiotu, głównych założeń i celów badania,
opis okoliczności towarzyszących badaniu
Projekt „e-Podlaskie - kierunki rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego Województwa
Podlaskiego”, w ramach którego realizowane jest niniejsze badanie, realizowany jest
w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata 2007-2013, Priorytet VIII
„Regionalne kadry gospodarki”, Działanie 8.1 „Rozwój pracowników i przedsiębiorstw
w regionie”, Poddziałanie 8.1.2 „Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych
w regionie”. Współfinansowany jest przez Unię Europejską w ramach Europejskiego
Funduszu Społecznego i budżetu państwa.
Obszar sieci teleinformatycznych będących przedmiotem badania został wyróżniony jako
jedno z głównych zagadnień, które obejmować będzie dokument strategiczny Program
Regionalnego Programu Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego.
Podstawowym problemem w zakresie sieci teleinformatycznych, z jakim boryka się
województwo podlaskie jest słabo rozwinięta infrastruktura sieciowa, co uniemożliwia wielu
mieszkańcom uzyskania dostępu do sieci Internet. Potrzeba zmiany obecnie panującego stanu
rzeczy wydaje się oczywista ze względu na ogromną wagę, jaką odgrywa możliwość dostępu
do Internetu na rzecz rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego.
Badanie sieci teleinformatycznych województwa podlaskiego ze względu na swą specyfikę
wymaga połączenia zagadnień należących do trzech głównych obszarów badania, którymi są
obszar techniczny, społeczny a także finansowy.
• Aspekt techniczny badania dotyczy wszystkich stosowanych form transmisji danych,
do których w szczególności należy zaliczyć transmisję przewodową (opartą
o technologię światłowodową oraz transmisję danych w kablach miedzianych) a także
transmisję drogą radiową. Jest to główny obszar badania sieci teleinformatycznych.
Badanie zawierać będzie opis dostępnych technik transmisji danych. Analizie poddana
będzie między innymi światłowodowa sieć teleinformatyczna na terenie całego
województwa. Ponadto w ramach badania Wykonawca zaproponuje rozwiązanie
umożliwiające budowę sieci teleinformatycznej na terenie całego województwa
podlaskiego, która będzie spełniała określone normy techniczne zdefiniowane jako
symetryczna transmisja danych na poziomie co najmniej 30Mb/s.
10
• Bardzo ważnym obszarem wchodzącym w skład zakresu przedmiotowego badania jest
obszar społeczny. Ze względu na fakt, iż badanie ma wspierać rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego, wszystkie działania nastawione są na pomoc mieszkańcom
województwa
podlaskiego.
Dane
uzyskane
w
obszarze
technicznym,
w szczególności rozmieszczenie i stan połączeń światłowodowych, w połączeniu
z danymi na temat społeczeństwa takimi jak gęstość zaludnienia pozwolą stworzyć
propozycję sieci umożliwiającej uzyskanie symetrycznego łącza o przepływności co
najmniej 30Mb/s dla mieszkańców województwa podlaskiego.
• Obszar finansowy badania dotyczy uwzględnienia kosztów w proponowanej koncepcji
budowy sieci na terenie całego województwa podlaskiego, jak również zbadania
głównych czynników kosztotwórczych składających się na cenę budowy łącz
w różnych technikach. Obszar finansowy jest szczególnie ważny ze względu na fakt,
iż poza kryteriami technicznymi, to właśnie koszty stanowią o ostatecznym wyborze
rekomendowanej do realizacji techniki transmisji dla warunków charakterystycznych
na danym obszarze.
Badanie przeprowadzone zostało w dniach 26.01.2011 – 06.04.2011 wśród operatorów
telekomunikacyjnych świadczących usługi na terenie województwa podlaskiego, wśród
instytucji wnioskujących o dofinansowanie projektów zakładających rozwój sieci
teleinformatycznych na terenie województwa podlaskiego oraz firmami zajmującymi się
budową i utrzymaniem sieci kablowych i radiowych.
Szczególny charakter badania ujawnił się w kontaktach z operatorami telekomunikacyjnymi,
którzy zostali poproszeni przez Wykonawcę o udostępnienie informacji o kluczowej
infrastrukturze teleinformatycznej w postaci traktów światłowodowych oraz kanalizacji
teletechnicznych. Mimo, iż do pisemnych próśb dołączany by list polecający wystawiony
przez Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego oraz Uniwersytet w Białymstoku,
operatorzy uruchamiali bardzo czasochłonne procedury na szczeblu dyrektorskim, które miały
na celu wyrażenie zgody bądź odmowy na przekazanie danych. W wielu przypadkach
przekazanie danych o infrastrukturze musiało zostać poprzedzone podpisaniem przez obie
strony umowy o poufności danych na potrzeby projektu „e-Podlaskie – kierunki rozwoju
Społeczeństwa Informacyjnego Województwa Podlaskiego”. Duża dbałość operatorów
telekomunikacyjnych o bezpieczeństwo przekazywanych danych jest w pełni uzasadniona,
11
ponieważ informacja o rozlokowaniu sieci światłowodowych i kanalizacji teletechnicznych
jest tajemnicą handlową przedsiębiorstwa i przedstawia określoną wartość.
Pomimo zastosowania wszelkich dostępnych metod, nie udało się uzyskać zgody
dominującego operatora telekomunikacyjnego na przekazanie danych o infrastrukturze
światłowodowej na terenie województwa podlaskiego. Dodatkowym utrudnieniem w
uzyskiwaniu danych od operatorów telekomunikacyjnych, zwłaszcza tych o zasięgu
ogólnopolskim był proces inwentaryzacji sieci telekomunikacyjnych prowadzony przez Urząd
Komunikacji Elektronicznej. Zgodnie z zapisami tzw. Megaustawy telekomunikacyjnej, czyli
Ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych,
operatorzy zobligowani są do przekazania Urzędowi Komunikacji Elektronicznej danych o
wszystkich zasobach sieciowych w określonych terminach, przez co wszystkie inne sprawy,
w tym sprawa badania sieci teleinformatycznych w ramach projektu „e-Podlaskie – kierunki
rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego Województwa Podlaskiego, zeszły na dalszy plan.
12
2
2.1
Metodologia badania
Pytania badawcze
Celem badania w obszarze sieci teleinformatycznych było znalezienie odpowiedzi na
następujące pytania badawcze:
1. Jaki jest aktualny stan połączeń opartych o kable światłowodowe oraz stan kanalizacji
teletechnicznej bez wprowadzonych kabli światłowodowych (a posiadających
możliwość ich wprowadzenia) na terenie województwa podlaskiego?
2. Jaki jest rozkład gęstości zaludnienia w woj. podlaskim? Oczekiwanym wynikiem
prac są mapy województwa w skali odpowiedniej do analiz, co najmniej na poziomie
gmin.
3. Jak powinna być poprowadzona orientacyjnie sieć teleinformatyczna województwa
podlaskiego, aby występowała możliwość umieszczenia gniazd abonenckich w 100%
gospodarstw domowych, 100% przedsiębiorstw i instytucji publicznych, przy
zachowaniu przepustowości u abonenta co najmniej 30Mb/s (łącze symetryczne)
i minimalizacji szacunkowego, całkowitego kosztu realizacji.
4. Jakie są główne czynniki kosztotwórcze przy budowie odcinka (point to point – p2p)
traktu bezprzewodowego pełniącego rolę łącza dystrybucyjnego (przepustowość
powyżej 100 Mb/s).
5. Jakie są główne czynniki kosztotwórcze przy budowie 1 km traktu światłowodowego
pełniącego rolę łącza dystrybucyjnego (przepustowość co najmniej 1000 Mb/s).
6. Jakie są główne czynniki kosztotwórcze przy budowie „ostatniej mili” w technologii
światłowodowej (łącza dostępowego symetrycznego o przepustowości co najmniej
100 Mb/s).
bezprzewodowej (łącza dostępowego symetrycznego o przepustowości co najmniej 30
Mb/s).
korzystającej
z
kabli
miedzianych
(łącza
dostępowego
symetrycznego
o przepustowości co najmniej 30Mb/s)
13
Lista pytań została przez Wykonawcę uzupełniona o następujące pytania:
9. Jaki jest poziom wykorzystania środków Unii Europejskie na rozwój infrastruktury
teleinformatycznej województwa podlaskiego?
10. Jakie są planowane inwestycje dotyczące budowy sieci teleinformatycznej na terenie
województwa podlaskiego? Czym kierowano się planując inwestycje?
Na wniosek Grupy Roboczej obszaru sieci teleinformatycznych, Wykonawca wzbogacił listę
pytań
badawczych
o
następujące
pytania,
które
były
zadawane
bezpośrednio
przedstawicielom operatorów telekomunikacyjnych:
11. Jakie są, Państwa zdaniem, główne bariery rozwoju Państwa infrastruktury i usług
świadczonych za pośrednictwem sieci szerokopasmowych w województwie
podlaskim?
12. Jakie działania powinny podjąć władze administracji rządowej i samorządowej, aby
ułatwić/wesprzeć Państwa aktywność w zakresie budowy i rozwoju sieci
teleinformatycznych zwłaszcza w obszarach o bardzo małej gęstości zaludnienia?
13. Przy jakich warunkach wykorzystalibyście punkt dystrybucyjny publicznej sieci
regionalnej w celu podłączania abonentów końcowych, w szczególności na obszarach
o bardzo niskiej gęstości zaludnienia?
2.2
Zastosowane metody badawcze
Aby uzyskać odpowiedzi na wyżej wymienione pytania, Wykonawca zastosował następujące
metody badawcze:
Numer pytania
Zastosowane metody badawcze
badawczego
1
•
Analiza danych zastanych (desk research).
•
Indywidualne wywiady pogłębione z przedstawicielami podmiotów,
których dotyczyła analiza danych zastanych.
•
Analiza dokumentacji udostępnionej przez podmioty dysponujące
14
połączeniami światłowodowymi oraz kanalizacjami
teletechnicznymi bez wprowadzonych kabli światłowodowych (a
posiadających możliwość ich wprowadzenia).
2
3
•
Analiza danych zastanych (desk research). Analizie poddane zostały
dane z ewidencji ludności województwa podlaskiego
•
Analiza danych zastanych (desk research).
•
Przeprowadzenie symulacji komputerowej.
•
Indywidualne wywiady pogłębione. Wywiady będą przeprowadzane
4
5
z przedstawicielami minimum trzech wybranych firm zajmujących
6
7
się budową i utrzymaniem łącz w danej technice
•
Analiza danych zastanych.
•
Analiza danych zastanych.
•
Indywidualne wywiady pogłębione z przedstawicielami minimum
8
9
dwóch wybranych instytucji ubiegających się o dofinansowanie
budowy sieci teleinformatycznej na terenie województwa
podlaskiego
•
10
Indywidualne wywiady pogłębione z przedstawicielami minimum
trzech wybranych instytucji planujących budowę sieci
teleinformatycznej na terenie województwa podlaskiego
11
12
13
•
Wywiady CAWI/CATI z przedstawicielami operatorów
telekomunikacyjnych działających na terenie województwa
podlaskiego
15
2.3
Dokumenty źródłowe poddane analizie
Analizie zostały poddane następujące dokumenty źródłowe:
•
Dokumentacje dotyczące sieci światłowodowych i kanalizacji teletechnicznych
udostępnione przez ich właścicieli
•
Dokumenty projektu Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej, ze szczególnym
uwzględnieniem obszaru województwa podlaskiego
•
Statystyki odnośnie liczby ludności na poziomie gmin województwa podlaskiego
uzyskane z Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku
2.4
•
Strategia Rozwoju Województwa Podlaskiego
•
Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego
•
Literatura techniczna
Mapy w systemie GIS
Wynikiem badania, poza raportem końcowym, są dane zgromadzone w systemie GIS. Są to
dane wektorowe zgodne z układem współrzędnych Państwowego Układu Współrzędnych
Geodezyjnych 1992. Dane te stanowią załącznik do niniejszego raportu.
16
3
Techniczne i społeczne uwarunkowania województwa podlaskiego
Niniejszy rozdział prezentuje odpowiedzi na trzy główne pytania bada badawcze związane z
tematyką sieci teleinformatycznych województwa podlaskiego. Zaprezentowane są w nim
analizy dotyczące aktualnych połączeń światłowodowych oraz dane odnoszące się do
obecnego stanu ludności województwa podlaskiego. Na bazie obu tych analiz
przeprowadzona została symulacja, której efektem jest projekt orientacyjnej sieci
teleinformatycznej dającej możliwość podłączenia do sieci 100% mieszkańców i firm z terenu
województwa podlaskiego. Wynikami poniższych analiz są mapy wektorowe w standardzie
GIS, będące załącznikiem do raportu.
3.1
3.1.1
Aktualny stan połączeń światłowodowych na terenie województwa podlaskiego
Treść pytania badawczego
Jaki jest aktualny stan połączeń opartych o kable światłowodowe oraz stan kanalizacji
teletechnicznej bez wprowadzonych kabli światłowodowych (a posiadających możliwość ich
wprowadzenia) na terenie województwa podlaskiego?
3.1.2
Źródła danych i sposób prezentacji
Dane, na podstawie których została wykonana mapa połączeń światłowodowych i kanalizacji
teletechnicznych na terenie województwa podlaskiego to dane, o które pisemnie wystąpiono
do operatorów telekomunikacyjnych będących w posiadaniu takiej infrastruktury. Operatorzy,
którzy wyrazili chęć współpracy to: PIONIER, BIAMAN, HAWE, TK TELEKOM, Netia,
EXATEL oraz w bardzo ograniczonym zakresie MNI (operator podał jedynie ogólną
lokalizację węzłów oraz łączną liczbę kilometrów sieci światłowodowej na terenie
województwa podlaskiego). Prośba o udzielenie informacji na temat sieci teleinformatycznej
spotkała się ze zdecydowaną odmową kilku operatorów, wśród których znajduje się
największy operator telekomunikacyjny TP S.A. oraz lokalni operatorzy kablowi.
17
W przypadku sieci należącej do Telekomunikacji Polskiej, posłużono się mapą sieci
światłowodowej pozyskanej z Podlaskiego Biura Planowania Przestrzennego, przedstawiającą
sieć TP S.A. w roku 2005.
Podjęta została próba pozyskania danych na temat infrastruktury światłowodowej z Urzędów
Geodezyjnych. Organami, które mogą dysponować informacjami o infrastrukturze
teleinformatycznej są Powiatowe Urzędy Geodezyjne. W zdecydowanej większości urzędów,
mapy przechowywane są w formie papierowych arkuszy, na których naniesione są wszystkie
informacje dotyczące danego terenu (zabudowania, sieć energetyczna, kanalizacyjna, etc.),
więc wyodrębnienie z nich informacji na temat infrastruktury światłowodowej jest bardzo
utrudnione lub wręcz niemożliwe. Operacja staje się niemożliwa, gdy całość infrastruktury
teleinformatycznej, a więc poza światłowodami również wszystkie sieci miedziane
zaznaczone są na tej samej mapie jako „infrastruktura teleinformatyczna” bez możliwości
rozróżnienia typu połączeń. Dodatkowym utrudnieniem dostępu do map Powiatowych
Urzędów Wojewódzkich jest ich wysoka cena. Wyodrębnienie map jednego powiatu to koszt
przekraczający 20 000 zł.
Osobną kwestią są powiaty, w których prowadzone są elektroniczne mapy ewidencyjne.
Przykładem może być Miasto Białystok, które prowadzi mapę z wyszczególnieniem warstw
tematycznych. Rozmowa z pracownikiem Urzędu Geodezyjnego Miasta Białystok wykazała,
że miasto dysponuje warstwą tematyczną przedstawiającą sieci teleinformatyczne, jednak
również są to wszystkie zasoby sieciowe (światłowodowe oraz miedziane) naniesione na
jedną zbiorczą mapę bez możliwości rozróżnienia typów połączeń. Podobnie jak w przypadku
map papierowych, tak i w przypadku mapy cyfrowej, koszt pozyskania materiałów byłby
niezwykle wysoki, przekraczający 20 000 zł. Ze względu na bardzo niską przydatność
materiałów, jak również bardzo wysoką łączną cenę, zrezygnowano z zastosowania danych
pozyskanych z Urzędów Geodezyjnych.
Dane uzyskane od operatorów zostały przekazane w różnych formatach, począwszy od
profesjonalnie przygotowanych map geodezyjnych, przez mapy w skali całego województwa,
aż po zeskanowane mapy papierowe. Wszystkie materiały zostały podane procesowi
wektoryzacji, a następnie zostały wprowadzone do zbiorczego systemu GIS, w którym
przedstawione są jako osobna warstwa tematyczna. Każde połączenie i węzeł opatrzone są
wszystkimi atrybutami, jakie zostały udostępnione przez operatora.
18
Ze względu na poufny charakter przekazanych informacji, przedstawiony na mapie przebieg
sieci światłowodowych został pokazany w sposób zbiorczy, bez wyszczególnienia
przynależności określonych zasobów sieciowych do konkretnych właścicieli. Dokładne dane
dostępne są w bazie danych GIS.
3.1.3
Wyniki badania
Na podstawie uzyskanych informacji dotyczących przebiegów sieci światłowodowej na
terenie województwa podlaskiego wynika, że łączna długość traktów światłowodowych
wynosi co najmniej 3955 km.
Obecnie istniejąca infrastruktura teleinformatyczna w postaci połączeń światłowodowych
oraz kanalizacji teletechnicznej w większości należ do operatora dominującego na polskim
rynku, czyli do Telekomunikacji Polskiej S.A. Dokładne rozmieszczenie elementów
infrastruktury TP S.A. nie jest znane ze względu na odmowę operatora w sprawie przekazania
danych o infrastrukturze na potrzeby badania „e-Podlaskie – kierunki rozwoju Społeczeństwa
Informacyjnego Województwa Podlaskiego”. Z danych uzyskanych z Biura Planowania
Przestrzennego w Białymstoku wynika, że Telekomunikacja Polska dysponuje łączami
dystrybucyjnymi na terenie większości województwa podlaskiego. Długość tych połączeń
wynosi około 1930 km. Nie jest znany stan tych połączeń.
Inni operatorzy o zasięgu ogólnopolskim dysponują na terenie województwa podlaskiego
przeważnie siecią szkieletową, która łączy największe miasta województwa (Białystok,
Augustów, Suwałki). Łączna długość łącz należących do operatorów takich jak EXATEL, TK
Telekom czy HAWE to 1835 km.
Mniejsi operatorzy dysponują niewielkimi zasobami sieci światłowodowych na terenie
większych miast (Białystok, Augustów, Suwałki). Stan infrastruktury określany jest jako
dobry.
Najlepiej wyposażonym terenem województwa podlaskiego pod względem zasobów sieci
światłowodowej jest oczywiście miasto Białystok. Jest to zarazem miasto o największej
w skali całego województwa gęstości zaludnienia wynoszącej 2725,8 os/km2.
19
Poniżej zaprezentowana jest mapa przebiegów sieci światłowodowej na terenie województwa
podlaskiego przedstawiająca wszystkie połączenia światłowodowe na terenie województwa.
Na uwagę zasługuje fakt występowania dużych traktów światłowodowych łączących
największe miasta województwa podlaskiego: Białystok, Augustów, Suwałki, Łomżę.
Zwłaszcza trasa Białystok – Łomża bogata jest w połączenia światłowodowe, które następnie
wychodzą z Łomży i biegną dalej w kierunku województwa mazowieckiego.
Łącznie na terenie województwa podlaskiego znajduje się co najmniej 385 węzłów
optycznych, co średnio daje około 3,3 węzła na gminę. Średnia ta jest jednak zdecydowanie
zawyżona przez tereny dużych miast, zwłaszcza Białegostoku, którego mapa przedstawiona
jest poniżej.
W przypadku Białegostoku zaobserwować można bardzo dużą gęstość połączeń
światłowodowych na trenie centrum miasta i zdecydowanie niższą gęstość na przedmieściach.
Operator będący właścicielem sieci światłowodowej w Białymstoku zadeklarował możliwość
podłączania abonentów nie tylko w pobliżu punktów węzłowych sieci, lecz również w
dowolnym miejscu sąsiadującym z przebiegiem światłowodu. Możliwe jest wykonanie
specjalnego podłączenia dla nowych abonentów poprzez wydzielenie osobnego włókna
optycznego. Stan połączeń światłowodowych oraz kanalizacji teletechnicznej, w której leżą
kable światłowodowe określane są jako bardzo dobre.
20
21
22
3.1.4
Wnioski
Obecnie istniejąca sieć światłowodowa skupiona jest najbardziej w ośrodkach o największej
gęstości zaludnienia, zwłaszcza na terenie dużych miast
Największym potencjałem dysponuje TP S.A. posiadająca swoje węzły niemal w każdej
gminie (łącznie co najmniej 191 węzłów), jednak ze względu na brak szczegółowych
informacji od samego operatora nie można stwierdzić stopnia obciążenia węzłów ani
dokładnych ich parametrów.
Podobnie jak w przypadku TP S.A, operator MNI mimo posiadania bardzo dużych zasobów
sieciowych na terenie województwa podlaskiego nie był zainteresowany przekazywaniem
informacji na temat przebiegów traktów światłowodowych, wskazał jedynie węzły
szkieletowe i dystrybucyjne i ogólnie określił długość sieci na terenie województwa.
Kolejnym dużym operatorem posiadającym bardzo rozbudowaną infrastrukturę jest operator
HAWE S.A. Dysponuje on siecią każdym z większych miast województwa podlaskiego
o łącznej długości około 350 km a w dodatku pisemnie wyraził dużą chęć współpracy
w ramach projektów samorządowych.
Operatorami z dużym potencjałem są także powiązani ze sobą PIONIER oraz BIAMAN.
Posiadają infrastrukturę pokrywającą dużą część województwa podlaskiego, w tym bardzo
rozbudowaną infrastrukturę na terenie miasta Białystok. Jak deklaruje sam operator
BIAMAN, na terenie miasta Białystok istnieje przyłączanie abonentów końcowych nie tylko
w pobliżu węzłów sieciowych, lecz również tworzenie osobnych połączeń wzdłuż traktów
światłowodowych praktycznie w dowolnym miejscu.
Pomimo stosunkowo dobrej sytuacji na terenie Białegostoku oraz kilku pojedynczych
połączeń na terenie innych dużych miast województwa podlaskiego, w przeważającej
większości gmin nie ma rozbudowanej infrastruktury światłowodowej, a co za tym idzie
chcąc zapewnić dostęp do sieci dla 100% mieszkańców i firm na poziomie 30Mb/s
symetrycznie należy gruntownie zmodernizować infrastrukturę.
23
3.2
3.2.1
Aktualny stan gęstości zaludnienia województwa podlaskiego
Jaki jest rozkład gęstości zaludnienia w woj. podlaskim? Oczekiwanym wynikiem prac są
mapy województwa w skali odpowiedniej do analiz, co najmniej na poziomie gmin.
3.2.2
W celu pozyskania aktualnych danych dotyczących zaludnienia województwa podlaskiego,
w tym udziału osób do 24 roku życia włącznie zwrócono się do Podlaskiego Urzędu
Wojewódzkiego z wnioskiem o udostępnienie danych na potrzeby badania. W skład danych
wchodziła statystyka dotycząca liczby ludności zamieszkującej województwo podlaskie
w podziale na miejscowości. W każdej miejscowości zostały wyróżnione osoby do 24 roku
życia (licząc rocznikowo). Wybór takiej wyróżnionej grupy wiekowej zapadał podczas obrad
Grupy Roboczej Sieci Teleinformatycznych i ma obrazować udział osób młodych, które
szczególnie powinny być zainteresowane usługami sieciowymi wymagającymi zastosowania
nowoczesnej infrastruktury teleinformatycznej.
Wszystkie 3566 miejscowości, które zamieszkiwane są przez łącznie 1 189 079 osób zostały
naniesione na wektorową mapę województwa podlaskiego wraz z danymi dotyczącymi liczby
ludności zamieszkującej każdą z miejscowości, w tym udział osób do 24 roku życia.
Dodatkowo, na wiosek Grupy Roboczej Sieci Teleinformatycznej wykonana została mapa
przedstawiająca takie same informacje na poziomie gminy. Wybraną gminą została gmina
Zawady leżąca w powiecie białostockim.
Zamieszczone w raporcie mapy przedstawiające rozkład gęstości zaludnienia województwa
podlaskiego i udział osób do 24 roku życia zostały stworzone w oparciu o aktualne dane i są
kartograficzną wizualizacją bazy danych GIS, stanowiącej załącznik do niniejszego raportu.
Ze względu na konieczność zastosowania licencji na mapy podkładowe wykorzystane w
procesie tworzenia map, mogą one być wykorzystane wyłącznie do celów związanych
z projektem „e-Podlaskie – kierunki rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego Województwa
Podlaskiego”.
24
3.2.3
Wyniki badania
Teren województwa podlaskiego w marcu 2011 roku zamieszkuje 1 189 079 osób w 3566
miejscowościach. Średnia gęstość zaludnienia województwa wynosi 58,9 os/km2, co jest
wartością w przybliżeniu dwukrotnie niższą od średniej gęstości zaludnienia całej Polski (122
osoby/km2), oraz 6,4 razy mniej niż w województwie śląskim, gdzie występuje największa
gęstość zaludnienia w całym kraju (376 osób/km2). Wśród pozostałych województw znajduje
się jeszcze jedno, które wyróżnia tak niska gęstość zaludnienia – województwo warmińskomazurskie (59 osób/km2)1
Poniżej w Tabelach 1 i 2 zaprezentowane są obszary o najniższej i najwyższej gęstości
zaludnienia (pięć obszarów z obu kategorii):
Tabela 1. Obszary o najwyższej gęstości zaludnienia
Gmina/Miasto
Kod
terytorialny
Liczba osób do
24 roku życia
Białystok
Łomża
Michałowo
Mońki
Łapy
2061011
2062011
2002074
2008064
2002064
75907
18420
940
3132
4613
Liczba
mieszkańców
razem
278360
61509
3265
10474
16026
Powierzchnia
gminy [km2]
GĘSTOŚĆ
[osoby/km2]
102,29
32,71
2,15
7,66
11,9
2721,28
1880,43
1518,60
1367,36
1346,72
Powierzchnia
gminy [km2]
GĘSTOŚĆ
[osoby/km2]
407,04
323,57
372,4
373,19
162,06
9,29
9,11
8,97
6,89
4,41
Tabela 2. Obszary o najniższej gęstości zaludnienia
Gmina/Miasto
Kod
terytorialny
Liczba osób do
24 roku życia
Michałowo
Giby
Goniądz
Płaska
Krynki
2002075
2009022
2008015
2001062
2011045
933
875
1115
796
167
Jak
przedstawiają
to
powyższe
dane,
Liczba
mieszkańców
razem
3783
2949
3341
2571
714
największa
gęstość
zaludnienia
występuje
w największym mieście województwa podlaskiego, czyli w Białymstoku. Średnia gęstość
1
Dane statystyczne z marca 2011 dotyczące województwa podlaskiego porównane z danymi z Rocznika
Demograficznego 2010 opublikowanego przez Główny Urząd Statystyczny
25
zaludnienia stolicy województwa podlaskiego jest 46,2 razy większa niż średnia gęstość
zaludnienia całego województwa. W skali województwa bardzo gęsto zaludnionymi
obszarami są miasto Łomża, miasto Michałowo, oraz miasta Mońki i Łapy. Terenami
o najniższej gęstości zaludnienia są zwłaszcza gminy wiejskie Michałowo, Giby, Goniądz,
Płaska oraz Krynki o gęstości zaludnienia zaledwie 4,41 osób na km2. Obszary najsłabiej
zaludnione to przeważnie obszary oddalone od dużych miast, z kolei gminy usytuowane
w pobliżu dużych miast, w szczególności Białegostoku, charakteryzują się stosunkowo
wysoką gęstością zaludnienia.
Poniżej prezentowana jest mapa województwa podlaskiego uwzględniająca dwie opisywane
cechy – gęstość zaludnienia oraz procentowy udział osób do 24 roku życia i powyżej 24 roku
życia.
26
27
W celu bardziej dokładnej analizy stanu ludności w poszczególnych obszarach województwa
podlaskiego przeprowadzona została analiza dla jednej wybranej gminy, którą jest gmina
Zawady w powiecie białostockim. Jest to gmina wiejska o powierzchni 112,67 km2,
zamieszkiwana przez 3027 osób, z czego 951 to osoby do 24 roku życia.
Gmina Zawady będąca przedmiotem analizy została podzielona zgodnie z przyjętymi na jej
terenie obrębami ewidencyjnymi. Obręby ewidencyjne to zgodnie z Rozporządzeniem
Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji
gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454) jednostki powierzchniowe podziału kraju
wyodrębnione dla celów ewidencji gruntów i budynków (katastru nieruchomości), dla których
zakłada się odrębny operat ewidencyjny. W przypadku miast, obręby ewidencyjne powinny
obejmować dzielnice, natomiast na obszarach wiejskich – granice wsi i sołectw.
Na podstawie liczby ludności oraz geograficznego usytuowania każdej z miejscowości
(a przez to przynależność do danego obrębu ewidencyjnego), wyznaczona została mapa
gminy Zawady w podziale na obręby ewidencyjne. Podobnie jak wszystkie inne mapy
podkładowe, mapę obrębów ewidencyjnych gmin należy wykupić. W systemie GIS każdy
obręb występuje z właściwą dla siebie powierzchnią, stąd po dodaniu warstwy wektorowej
przedstawiającej daną gminę w podziale na obręby do warstwy wektorowej przedstawiającej
miejscowości wraz z atrybutami, dysponujemy w systemie informacjami dotyczącymi liczby
ludności i osób do 24 roku życia (operacja ta została już przeprowadzona dla wszystkich
miejscowości z województwa podlaskiego) i pełnymi informacjami na temat podziału gminy.
W kolejnym kroku algorytmu utworzenie mapy gęstości zaludnienia i udziału osób do 24
roku życia dokonuje się operacji polegającej na analizie miejscowości, które zawierają się
w danym obrębie i zsumowaniu ich atrybutów dotyczących liczby mieszkańców
poszczególnych miejscowości a następnie zapisaniu wyników liczbowych w kolumnie
w warstwie obrębów. Dzięki temu w warstwie „obręby” dysponujemy danymi dotyczącymi
sumarycznej liczby mieszkańców całego obrębu. Operację tę wykonuje się automatycznie dla
wszystkich obrębów. Dysponując obszarem występowania danego zjawiska można bez
problemu zmierzyć jego powierzchnię i założyć nową kolumnę w tabeli atrybutów w której
będzie zapisana wartość wskaźnika gęstości zaludnienia liczona jako liczba mieszkańców
dzielona przez obliczoną powierzchnię i przemnożona przez 100.
28
Ostatnim etapem przeprowadzenia wizualizacji danych jest wykonanie kartogramu. We
właściwościach warstwy można ustalić reguły projekcji na podstawie konkretnych atrybutów
(kolumna gęstość zaludnienia), a następnie określić parametry kartogramu, to znaczy liczbę
klas (różnych odcieni danego koloru symbolizującego natężenie zjawiska), zakres
przedziałów i inne interesujące użytkownika informacje.
Na poniższym kartogramie zaprezentowana została mapa gminy Zawady w podziale na
obręby ewidencyjne z wyszczególnieniem informacji dotyczących gęstości zaludnienia oraz
udziału osób do 24 roku życia.
29
30
Województwo podlaskie charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem liczby mieszkańców
w zamieszkiwanych miejscowościach. Kategoryzacja miejscowości ze względu na liczbę
mieszkańców przedstawiona została na Wykresie 1.
2500
1964
2000
1446
1500
1000
500
13
6
56
81
10 000 i więcej
5 000 - 9 999
1 000 - 4 999
500 - 999
0
100 - 499
Mniej niż 100
Wykres 1. Liczba miejscowości zamieszkiwanej przez określoną liczbę osób
Jak widać zdecydowanie najwięcej jest miejscowości zamieszkiwanej przez mniej niż 100
osób (1964, czyli 55% wszystkich miejscowości) oraz zamieszkiwanych przez mieszkańców
w liczbie od 100 do 499 (1446, czyli 41% wszystkich miejscowości). Łącznie, miejscowości
poniżej 500 mieszkańców jest 3410, co stanowi 96% wszystkich miejscowości. W sumie
miejscowości te są zamieszkiwane przez 373633 osób, czyli 31,4% ludności całego
województwa.
Miejscowości
największych,
to
znaczy
liczących
powyżej
10 000
mieszkańców jest 13, miejscowości zamieszkiwanych przez 5 000 do 9 999 osób jest
zaledwie 6. Procentowy udział liczby ludności województwa podlaskiego w konkretnych
typach miejscowości przedstawia Wykres 2
31
60%
50,8%
50%
40%
30%
22,5%
20%
9,4%
10%
8,9%
4,5%
3,9%
0%
10 000 i
więcej
5 000 - 9 999
1 000 - 4 999
500 - 999
100 - 499
Mniej niż 100
Liczba mieszkańców miejscowości
Wykres 2.
2. Procentowy udział liczby mieszkańców poszczególnych typów miejscowości w ludności całego
województwa podlaskiego
Blisko 51% mieszkańców
mieszka ców województwa podlaskiego zamieszkuje w 13 największych
najwi
najwię
miejscowo
miejscowościach:
Augustów, Łapy, Bielsk Podlaski,
Augustów,
Podlaski Grajewo,, Hajnówka
Hajnówka, Kolno, Białystok,
Białystok
Łomża,, Suwałki, Mońki,
Mo
Siemiatycze Sokółka,
Siemiatycze,
Sokółka Zambrów,
Zambrów, przy czym w samym Białymstoku
aż 23,4% ludności.
ludności. Drugąą grupą
grup miejscowo
miejscowości
ci zrzeszającą
zrzeszają ą łącznie
łącznie najwi
najwięcej
cej ludności
ludno
są
miejscowo ci liczą
miejscowości
liczące
ce od 100 do 499 mieszkańców.
mieszka ców. Zamieszkuje je 22,5% ludności
mieszkań
ludno
województwa. W najmniejszych miejscowościach,
województwa.
miejscowo ciach, tj. liczących
liczących poniżej
poniżej
ej 100 osób mieszka
łącznie
cznie zaledwie 8,9% ludności
ludno ci województwa mimo, iż
i miejscowo
miejscowości
ci tych jest zdecydowanie
najwięcej.
ęcej.
Biorąc
ącc pod uwagę
uwag udział osób do 24 roku życia można
można
na zaobserwowa
zaobserwować, że średnia
ś
wojewódzka
ódzka wynosząca
wynosz ca 30,2% zachowana jest w pewnym przybliżeniu
przybliżeniu w ka
każdym
żdym typie
miejscowo ci. Udział osób do 24 roku życia
miejscowości.
ycia prezentuje Wykres 3.
32
e-Podlaskie
33%
32,3%
31,9%
31,4%
32%
30,8%
31%
30,2%
30%
28,9%
29%
28%
27%
10 000 i
więcej
5 000 - 9 999 1 000 - 4 999
500 - 999
100 - 499
Mniej niż
100
Liczba mieszkańców miejscowości
Wykres 3.
3. Procentowy udział osób do 24 roku życia w ogólnej liczbie mieszkańców miejscowości danego typu
Mimo zachowania zbliżenia
zbli enia do średniej
redniej wartości
wartości osiągniętej
osi gniętej
tej dla całego województwa
podlaskiego, w różnych
ró nych typach miejscowo
róż
miejscowości
ci obserwujemy dość
do duże
że róż
różnice.
nice. Największa
Najwi
różnica
nica zachowana jest dla miejscowo
miejscowości
ci liczących
licz cych ponad 10 000 mieszkańców
mieszka
i miejscowości
miejscowo ci zamieszkiwanej przez 500 do 999 osób. Różnica
Różnica
nica ta wynosi 3,4%.
3.2.4
Wnioski
Województwo podlaskie to obok warmińsko-mazurskiego
warmi
mazurskiego województwo o najniższym
najni
wskaźniku
źniku ggęstości
ści
ci zaludnienia w całej Polsce. Poza samą
sam wartością
warto
wskaź
wskaźnika
nika na poziomie
całego województwa istotną
istotną informacj
informacją jest to, żee około 51% mieszka
mieszkań
mieszkańców
ców województwa
mieszka w 13 największych
najwi kszych miastach (powy
(powyżej
ej 10 000 mieszkańców).
mieszka ców). Blisko co czwarty
mieszkaniec całego województwa podlaskiego (23,4%
(23,4% ludności)
ludności) zamieszkuje największe
najwi
miasto województwa, czyli Białystok. 1964 miejscowości
miejscowo ci o liczbie mieszka
mieszkańców
ców mniejszej
niż 100 zamieszkuje w sumie 106150 osób, co stanowi zaledwie 8,93% ludno
ludności
ści całego
województwa. Stawia to poważne
powa ne wyzwanie dla koncepcji
koncepcji budowy sieci mającej
cej zapewnić
zapewni
dostęp
ępp dla 100% mieszka
mieszkańców
ńców
ców i firm przy zało
założeniu
żeniu
eniu bardzo duż
dużego
du ego pasma symetrycznego na
poziomie 30Mb/s.
33
e-Podlaskie
Obserwując mapy gęstości zaludnienia w odniesieniu do map występowania połączeń
światłowodowych łatwo dojść do wniosku, że występowanie dużych skupisk ludzkich jest dla
operatorów telekomunikacyjnych wystarczającą zachętą do budowy własnej infrastruktury.
Najbardziej gęsto zaludniony obszar województwa podlaskiego jakim jest miasto Białystok
posiada również najbardziej rozbudowaną sieć światłowodową.
34
3.3
Projekt sieci teleinformatycznej województwa podlaskiego dającej możliwość
uzyskania dostępu do sieci dla 100% mieszkańców i firm
3.3.1
Jak powinna być poprowadzona orientacyjnie sieć teleinformatyczna województwa
podlaskiego, aby występowała możliwość umieszczenia gniazd abonenckich w 100%
gospodarstw domowych, 100% przedsiębiorstw i instytucji publicznych, przy zachowaniu
przepustowości
u
abonenta
co
najmniej
30Mb/s
(łącze
symetryczne)
i minimalizacji szacunkowego, całkowitego kosztu realizacji.
3.3.2
W celu stworzenia orientacyjnego modelu sieci teleinformatycznej dającej możliwość
umieszczenia gniazd abonenckich u 100% mieszkańców i firm zastosowano symulację
komputerową na bazie danych dotyczących liczby mieszkańców a w szczególności
rozlokowania tych miejscowości w terenie.
Symulacja przeprowadzona została w dwóch głównych etapach:
1. W pierwszej kolejności z puli miejscowości będących wektorową warstwą na mapie
województwa podlaskiego zostały wybrane miejscowości, w których należy umieścić
węzły dystrybucyjne sieci teleinformatycznej przy założeniu, że umieszczenie to
będzie najbardziej korzystne, co wyrazi się w możliwie najmniejszej liczbie węzłów
zapewniających pokrycie Internetem całego województwa podlaskiego. Każdy węzeł
ma określoną strefę buforową, czyli w przybliżeniu okrąg o pewnym promieniu (w
analizie przyjęto promień 5 km). Promień 5 km został wybrany ze względu na
uwarunkowania techniczne budowy sieci. W przypadku zastosowania radiolinii na
etapie „ostatniej mili”, zasięg 5 km obsługiwany jest zarówno przez urządzenia
pracujące w zakresie niskich częstotliwości (rzędu pojedynczych GHz) to
częstotliwości wysokich (kilkudziesięciu GHz)2. Łączność kablowa na etapie
„ostatniej mili” zakładająca budowę odcinka o długości maksymalnie 5 km
(w większości są to odcinki poniżej 3 km) jest stosunkowo mało obciążająca dla
2
Więcej na temat zasięgów radiolinii w rozdziale poświęconym kosztom budowy sieci
35
dostawców Internetu. Miejscowości leżące w strefie zasięgu danego węzła mają
możliwość uzyskania dostępu do sieci za jego pośrednictwem.
Sytuacja, gdy miejscowość leży na krańcu przyjętego zasięgu węzła dystrybucyjnego
zdarza się niezwykle rzadko. W dużej części miejscowości należą wręcz do zasięgu
więcej niż jednego węzła dystrybucyjnego. Sytuacja taka występuje w szczególności
we wszystkich większych miejscowościach. Ponieważ współrzędne przedstawiają na
mapie punkt centralny danej miejscowości, statystycznie jest bardzo mało
prawdopodobne, aby obszar pozostający poza przyjętym zasięgiem był na tyle duży,
by nie miał możliwości dostępu do Internetu.
2. Po
wyborze
najkorzystniejszego
rozlokowania
węzłów
sieci
dystrybucyjnej
wyznaczony został najbardziej optymalny sposób połączenia węzłów w sieć. W tym
celu grupy węzłów dystrybucyjnych zostaną pogrupowane do kilku grup zbiorczych
czyli takich, które uzyskają dostęp do sieci szkieletowej. Sieć szkieletowa stanowić
będzie pierścień mający węzły w największych miejscowościach województwa
podlaskiego. Do sieci szkieletowej przyłączone zostaną węzły sieci dystrybucyjnej
w taki sposób, aby zminimalizować łączną długość połączeń.
Rozważone zostaną dwa przypadki:
a. Budowa sieci od podstaw. Przypadek ten zakłada konieczność wybudowania
całości sieci szkieletowej i dystrybucyjnej od podstaw, bez wkładu operatorów
istniejących na lokalnym rynku
b. Budowa sieci w oparciu o istniejące połączenia światłowodowe. Koncepcja ta
zakłada dobudowanie brakujących fragmentów sieci do infrastruktury obecnie
istniejącej na terenie województwa podlaskiego.
3.3.3
Wyniki badania
Po pierwszym kroku analizy, mającej na celu wyłonienie miejscowości, w których powinny
zostać umieszczone węzły sieci dystrybucyjnej, wybranych zostało 306 miejscowości,
w których umieszczone węzły dystrybucyjne dadzą możliwość uzyskania dostępu do
Internetu w 100% miejscowości przy założeniu zasięgu węzła dystrybucyjnego wynoszącego
5 km.
36
Metoda wyboru miejscowości przebiegała następująco:
1. Utworzenie figury której powierzchnia zostanie optymalnie pokryta przez koła
o promieniu 5 km umieszczonymi w wierzchołkach tej figury – jest to trójkąt
równoboczny z długością dobraną w taki sposób aby koła nie przecinały się jedynie
w jednym punkcie ale również miały część wspólną z uwagi na ewentualne
przesunięcia przy „skapowaniu” – dociąganiu – wierzchołków figur do punktów
reprezentujących położenie miejscowości.
2. Za figurę przyjęto trójkąt równoboczny o długości ok. 8660m
3. W oprogramowaniu GIS odczytano Entent (zasięg) warstwy we współrzędnych
państwowego układu współrzędnych geodezyjnych 1992, współrzędne wykorzystano
do wyznaczenia zasięgu siatki regularnych trójkątów
4. Siatka trójkątów została nałożona na warstwę reprezentującą powierzchnię
województwa następnie wykorzystując narzędzia przesunięcia oraz obrotóa.w
płaszczyźnie X/Y „dopasowano” siatkę mając na uwadze kryterium minimalnej liczby
węzłów dystrybucyjnych ( tymczasowo wierzchołków trójkątów)
5. Wykorzystując
w ArcGIS narzędzie
SpatialUnion, wierzchołkom trójkątów
przypisano miejscowości znajdujące się najbliżej uzyskując w ten sposób informację
gdzie należy przesunąć dany wierzchołek mając na uwadze konieczność lokalizacji
węzłów dystrybucyjnych w miejscowościach. W tym celu zastosowano opcję
„snapping”
6. Wynikiem operacji były również wierzchołki w promieniu których (5km) nie
znajdowały się żadne miejscowości. Usunięto je posługując się analizami
przestrzennymi oraz zapytaniami przestrzennym Spatial Query.
7. Ostatni etap polegał na kontroli uzyskanych wyników. Weryfikacja poprawności
wykonanych obliczeń bazowała na identyfikacji zbędnych oraz brakujących punktów
(węzłów) oraz zagęszczeniu bądź usunięciu nadmiarowych elementów sieci węzłów
dystrybucyjnych.
Wynikiem analizy jest warstwa wektorowa przedstawiająca 306 miejscowości, w których
należy zlokalizować węzły dystrybucyjne tak, aby w ich zasięgu były wszystkie miejscowości
województwa podlaskiego. W przypadku 59 małych miejscowości nieleżących w umownych
granicach zasięgu 5 km lecz położonych maksymalnie 50-100 metrów poza jego granicą
37
postanowiono nie tworzyć dodatkowych węzłów dystrybucyjnych zakładając możliwość
przyłączenia do najbliższych węzłów dystrybucyjnych. Graficzna reprezentacja wyniku
symulacji wraz z zaznaczonymi ich zasięgami przedstawiona jest na poniższym kartogramie.
38
39
Po dokonaniu wyboru najkorzystniejszego zestawu miejscowości mogącego zapewnić 100%
pokrycie miejscowości dostępem do sieci problemem było najkorzystniejsze połączenie tych
miejscowości. Ponieważ zadaniem badawczym był wybór przybliżonego przebiegu sieci
województwa podlaskiego mogącego zapewnić możliwość montażu gniazd abonenckich
u 100% mieszkańców i firm z terenu województwa, po wyborze lokalizacji węzłów
dystrybucyjnych
problemem
stał
się
wybór
najkorzystniejszego
połączenia
tych
miejscowości, przy założeniu minimalizacji całkowitej długości połączeń (problem
minimalnego drzewa rozpinającego – ang. Minimum Spanning Tree; MST).
Szkielet sieci zaprojektowany został w sposób analogiczny jak w koncepcji SSPW. Z jednej
strony jest to pierścień z pojedynczym połączeniem skrośnym przechodzącym przez centralne
obszary
województwa
zapewniające
możliwość
zastosowania
mechanizmów
zabezpieczających sieć przez awariami, z drugiej strony wybór trasy jest optymalny przy
założeniu pokrycia całego województwa jej zasięgiem.
Z powyższej analizy uzyskano model sieci zaprezentowany na poniższym kartogramie.
Łączna długość połączeń wynosi 2390,8 km, z czego 656,5 km to sieć szkieletowa, natomiast
2044,4 km to sieć dystrybucyjna (310,1 km to wspólny przebieg sieci szkieletowej
i dystrybucyjnej).
Na poniższym kartogramie zaprezentowany jest przebieg sieci publicznej województwa
podlaskiego.
40
41
Osobą analizą została objęta koncepcja budowy sieci publicznej będącą nadbudową obecnie
istniejącej infrastruktury teleinformatycznej. Pomysł budowy sieci dającej możliwość
umieszczenia gniazd abonenckich w 100% mieszkań i firm na terenie województwa
podlaskiego częściowo w oparciu o już istniejącą infrastrukturę powinien być zdecydowanie
bardziej opłacalny, w szczególności poprzez znaczące ograniczenie wydatków na budowę
nowej infrastruktury. W analizie założono, że istniejące węzły optyczne są w stanie zapewnić
dostęp do Internetu na trenie o promieniu 5 km. Założenie to jest wynikiem zastosowania
modelu projektowania sieci zgodnego z analizą budowy sieci od podstaw i przewiduje, że
w razie realizacji takiej koncepcji sieci, właściciele infrastruktury sieciowej, która nie może
sprostać wymaganiom, rozbudują swoją sieć dostosowując ją do wymagań.
Po analizie zasięgu sieci obecnie istniejącej okazało się, że 1130 miejscowości nie mieści się
w zasięgu sieci. W tym celu zastosowano 186 węzłów nowych dystrybucyjnych (wybranych
zgodnie z tą samą metodologią co węzły dystrybucyjne sieci budowanej od podstaw).
Połączenie węzłów do sieci obecnie istniejącej na terenie województwa podlaskiego wymaga
zastosowania dodatkowych 1239,7 km sieci.
Kartogram
przedstawiający
koncepcję
sieci
nadbudowanej
na
obecnie
istniejącej
infrastrukturze przedstawiony jest poniżej.
42
43
Ostatnią rozważaną opcją budowy sieci teleinformatycznej województwa podlaskiego dającej
możliwość uzyskania dostępu do sieci dla 100% mieszkańców jest koncepcja rozbudowy sieci
powstałej w wyniku projektu Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej. Zgodnie
z założeniami projektu po wybudowaniu infrastruktury, sieć obejmie swym zasięgiem około
95% ludności całego województwa. Uzupełnienie sieci o brakujące 5% wiąże się
z koniecznością powstania dodatkowych 123 węzłów, przy założeniu, podobnie jak to
przyjęto w koncepcji SSPW, 6 km zasięg węzłów dystrybucyjnych.
Kartogram przedstawiający koncepcję rozbudowy projektu SSPW przedstawiony został
poniżej.
44
45
3.3.4
Wnioski
Zaproponowane do realizacji dwa warianty sieci teleinformatycznej umożliwiają uzyskanie
dostępu do sieci dla 100% mieszkańców i firm z terenu województwa podlaskiego przy
założeniu minimalizacji szacunkowego kosztu realizacji określonego poprzez minimalizację
liczby węzłów sieci jak i łącznej długości połączeń światłowodowych. Wariant budowy sieci
od podstaw zakłada budowę bardzo znacznej ilości połączeń światłowodowych (2390,8 km,
z czego 656,5 km to sieć szkieletowa, natomiast 2044,4 km to sieć dystrybucyjna; 310,1 km
to wspólny przebieg sieci szkieletowej i dystrybucyjnej), przez co jego koszt byłby bardzo
wysoki.
Koncepcja budowy sieci uzupełniającej obecnie zastosowaną infrastrukturę zakłada
konieczność wybudowania 186 nowych węzłów oraz 1239,7 km połączeń, co jest ilością
bardzo dużą, biorąc pod uwagę, że wartości te przekraczają 50% analogicznych wartości dla
koncepcji sieci budowanej od podstaw. Dodatkowym utrudnieniem realizacji takiego
przedsięwzięcia byłaby konieczność przeprowadzenia szeroko zakrojonych konsultacji z
operatorami telekomunikacyjnymi obecnie działającymi na rynku województwa podlaskiego,
które mogą potrwać wiele miesięcy i zakończyć się częściowym niepowodzeniem.
Biorąc pod uwagę fakt zaawansowania projektu SSPW zbliżonego koncepcyjnie do
przedstawionej sieci publicznej województwa podlaskiego należy stwierdzić, że jest to
rozwiązanie bardziej korzystne z punktu widzenia rozwoju sieci teleinformatycznych
województwa podlaskiego. Rozbudowa SSPW tak, aby dawała możliwość uzyskania dostępu
do sieci dla 100 mieszkańców wymaga, w porównaniu do pozostałych koncepcji,
najmniejszych zmian. Ważnym czynnikiem jest jednak to, że dla ujednolicenia modelu
SSPW, zastosowane zostały bufory o promieniu 6 km.
Wymaganą przepływność minimalną na poziomie 30Mb/s symetrycznie można osiągnąć
stosując łącza kablowe jak i radiowe, jednak ze względu na wysoki koszt budowy radiolinii,
spełniającej tak wygórowane wymagania, a także na potencjalnie wysoką zawodność
(przeszkody terenowe w postaci terenów leśnych), sugerowanym rozwiązaniem dostępu do
sieci na etapie „ostatniej mili” są łącza kablowe. Wśród łącz kablowych, preferowanym
rodzajem budowy sieci są sieci typu FTTx, a więc wykorzystujące kable światłowodowe.
Rozwiązanie takie zapewnia bardzo dużą szybkość transmisji a także daje gwarancję, że przez
wiele lat będzie w stanie zapewnić użytkownikom dostęp do pożądanej przepływności dzięki
46
dużym możliwościom transmisyjnym. Założenie umiejscowienia węzłów dystrybucyjnych w
odległości nieprzekraczającej 5 km od każdej miejscowości ma na celu wspieranie dostawców
Internetu, którzy zdecydowaliby się na zastosowanie techniki kablowej ze względu na
stosunkowo niewielką odległość oraz znacznie lepsze właściwości transmisyjne.
47
4
Główne czynniki kosztotwórcze budowy sieci dystrybucyjnych
4.1
Pytania badawcze
•
Jakie są główne czynniki kosztotwórcze przy budowie odcinka (point to point – p2p)
traktu bezprzewodowego pełniącego rolę łącza dystrybucyjnego (przepustowość
powyżej 100 Mb/s).
•
Jakie są główne czynniki kosztotwórcze przy budowie 1 km traktu światłowodowego
pełniącego rolę łącza dystrybucyjnego (przepustowość co najmniej 1000 Mb/s).
4.2
Podstawowe założenia techniczne.
Zarówno w przypadku sieci radiowej o przepływności minimalnej rzędu 100Mb/s
symetrycznie jak i sieci światłowodowej o przepływności co najmniej 1000Mb/s
symetrycznie pojęcie „odcinka sieci pełniącego rolę łącza dystrybucyjnego” zostało
potraktowane w szeroki sposób. Przyjęto rozwiązania spełniające założenia co do zakładanej
minimalnej przepływności binarnej oraz dodatkowo posiadające interfejsy optyczne
pozwalające na działanie urządzeń przy zastosowaniu światłowodu jednomodowego. Schemat
ogólny przyjętej koncepcji łącza dystrybucyjnego przedstawia poniższy rysunek.
Światłowód
jednomodowy
Medium
transmisyjne
Nadajnik/odbiornik
Światłowód
jednomodowy
Nadajnik/odbiornik
W przypadku połączeń radiowych wyróżnione zostały główne czynniki kosztotwórcze
w postaci:
•
Ceny urządzeń nadawczo/odbiorczych (w ich skład wchodzą podstawowe anteny)
•
Ceny masztów, na których mocowane są anteny
•
Ceny pasma licencjonowanego
•
Ceny montażu urządzeń
48
W przypadku połączeń światłowodowych, głównymi czynnikami kosztotwórczymi są:
•
Koszt wykonania kanalizacji teletechnicznej, opcjonalnie koszt podwieszania kabli
światłowodowych na podbudowie linii energetycznych
•
Koszt kabla światłowodowego
•
Koszt urządzeń transmisyjnych
W usługę budowy kanalizacji teletechnicznej wliczone są następujące składniki:
– Prace ziemne
– Koszty materiału (rury 110 lub 40 mm)
– Ułożenie i montaż światłowodu (cena nie zawiera ceny kabla)
– Odtworzenie terenu
W rozważaniach na temat czynników kosztotwórczych zostało zastosowane podstawowe
rozróżnienie na budowę sieci na terenie zurbanizowanym (istnieje infrastruktura drogowa)
oraz terenie niezurbanizowanym (obszary wiejskie, nieutwardzone drogi lub pobocza dróg).
4.3
Zarówno w przypadku połączeń światłowodowych jak i radiowych przeprowadzono wywiady
z co najmniej trzema (w przypadku połączeń światłowodowych czterema) firmami
zajmującymi się budową sieci w danej technice, mające na celu oszacowanie kosztów
budowy sieci z wyodrębnieniem najważniejszych czynników wchodzących w skład ogólnych
cen połączeń.
Wyniki badania prezentują dane pozyskane z przeprowadzonych wywiadów odnoszące się do
cen poszczególnych zakresów budowy sieci.
4.4
Łącze dystrybucyjne w technice światłowodowej – wyniki badań
Wywiady z przedstawicielami firm zajmujących się budową sieci światłowodowych, a także
analiza cen rynkowych zgodnie pokazują, że największymi czynnikami kosztotwórczymi są
49
koszty związane
zane z budową
budow kanalizacji teletechnicznej lub podwieszeniem kabli na
podbudowie energetycznej, zakupem kabla światłowodowego
wiatłowodowego oraz urządzeń
urządzeń transmisyjnych.
4.4.1
Koszty budowy kanalizacji teletechnicznej i podwieszania kabli
Na podstawie badań
bada przeprowadzony
przeprowadzonych
ch z przedstawicielami firm zajmują
zajmuj
zajmującymi
cymi się budową
budow
sieci światłowodowych
wiatłowodowych wynika, żee koszt budowy kanalizacji teletechnicznej na terenach słabo
zurbanizowanych kształtuje się
si w granicach 20 – 50 zł netto za metr bieżą
bie
bieżący.
cy. Na terenach
miejskich (zurbanizowanych),
(zurbanizowanych), koszt budowy kanalizacji teletechnicznej wynosi
wynosić może
moż od 20
aż do 220 zł netto za metr bie
bieżą
bieżący.
250
200
150
220
100
50
50
20
20
0
Teren zurbanizowany
Teren niezurbanizowany
Wykres 4.. Minimalne i maksymalne koszty budowy kanalizacji teletechnicznej (netto) na terenach
zurbanizowanych i niezurbanizowanych
niezurbanizowan
Podawane wartości
wartości
ci cenowe dotycz
dotyczące
ące
ce budowy podobnych sieci mieściły
mie
si
sięę w bardzo
szerokich przedziałach . Wynika to z faktu indywidualnego podejścia
podej cia do ka
każdego
dego projektu.
projekt
Budowa kanalizacji teletechnicznej wymaga osobnego podejścia
podejś
podej cia do kwestii finansowych
w zależności
zależno ci od uwarunkowa
uwarunkowań danego projektu. Przedstawiciele firm, którzy zgodzili się
si na
przeprowadzenie badania dali jasno do zrozumienia, żee precyzyjna wycena mo
może
że zostać
zost
przeprowadzona jedynie w sytuacji, gdy znana jest dokładna mapa terenu, po którym ma
przebiega połączenie,
przebiegać
ączenie,
czenie, a tak
także zostan
zostanąą przeprowadzone oględziny
oględziny
dziny terenu. Z powodu braku
50
e-Podlaskie
takich informacji, podawane przedziały cenowe są bardzo zachowawcze i obejmują zakres
cen, w których dany wykonawca przeprowadzał budowę na danym terenie (zurbanizowanym
lub niezurbanizowanym).
Przykładowe ceny montażu kanalizacji teletechnicznych na terenach niezurbanizowanych
zaproponowane przez jedną z firm przedstawiają się następująco:
•
Budowa kanalizacji teletechnicznej wykopem otwartym z rur 110mm 1 otw. 25 zł/mb
•
•
Rurociąg kablowy HDPE Fi 40mm 2-otworowy 30,00 zł/mb
•
•
Ta sama firma nie była już w stanie podać podobnego cennika dla obszaru zurbanizowanego.
Zamiast budowania kanalizacji teletechnicznych istnieje również możliwość podwieszenia
kabli
światłowodowych
na
podbudowie
linii
energetycznych.
Z
wywiadów
przeprowadzonych wśród firm zajmujących się podwieszaniem kabli światłowodowych
wynika, że najniższe koszty można ponieść podwieszając kable na liniach niskiego napięcia
(15/20kV), zakres cenowy takiej usługi mieści się w granicach 20 – 60 zł za metr bieżący
netto.
W przypadku podwieszania kabli światłowodowych na liniach wysokiego napięcia (110kV),
koszt taki wynosi od 50 do 70 zł za metr bieżący.
Podane powyżej ceny kabli światłowodowych podwieszanych zawierają ceny kabli
światłowodowych, stąd w porównaniu do ceny budowy kanalizacji teletechnicznej ceny
wydają się relatywnie wysokie, zwłaszcza w przypadku linii wysokiego napięcia.
Przedstawiciele firm, z którymi przeprowadzono wywiady nie potrafili bądź nie chcieli
wskazywać, z czego wynikają tak duże rozbieżności cenowe, sięgające w przypadku linii
niskiego napięcia trzykrotnej wartości ceny podanej jako minimalna.
51
4.4.2
Koszty kabli światłowodowych i urządzeń transmisyjnych
Bardzo istotnym czynnikiem wchodzącym w skład budowania połączenia światłowodowego
są ceny samych kabli światłowodowych. W transmisji terenowej przeważnie stosuje się kable
wielowłókowe (na przykład 24, lecz zdarzają się połączenia oparte o kable np. 74-włóknowe).
Poniżej zaprezentowana jest tabela przedstawiająca ceny kabli światłowodowych polskiego
producenta pobrana z aktualnego cennika.
Tabela 3. Cena kabla światłowodowego w zależności od liczby włókien
Liczba włókien światłowodowych (jednomodowych) Cena 1 km [zł] netto
4
6
8
12
24
48
74
2 994
3 550
3 947
4 746
8 022
14 275
25 148
Jak widać zastosowanie kabla światłowodowego 74J daje taki sam koszt na każdy kilometr
jak wybudowanie kanalizacji teletechnicznej na terenach niezurbanizowanych. Warto zwrócić
uwagę na fakt, iż przedstawione dane stanowią standardową ofertę na zakup kabli, która nie
uwzględnia rabatów związanych ze skalą zakupu. Widać to w szczególności w kalkulacji
przeprowadzonej przez jedną z firm, która podaje cenę 1 km kabla 24J na poziomie 2490 zł
netto.
Do kosztów budowy połączenia należy doliczyć również cenę urządzeń transmisyjnych
mogących transmitować dane w kanale optycznym w światłowodach jednomodowych. Ze
względu na mnogość urządzeń oferowanych przez różnych producentów, wskazane zostanie
jedno wybrane rozwiązanie polskiego producenta, system GFX-SFP firmy bistream w cenie
około 3300 zł brutto.
4.5
Kalkulacja kosztów budowy połączenia światłowodowego
Zagadnienie właściwych kosztów budowy sieci światłowodowych jest problemem bardzo
złożonym. Firmy, z którymi przeprowadzano wywiady nie udzielały informacji na temat
52
ponoszonych prze nie kosztów, co było reakcją łatwą do przewidzenia. Osiąganie przez firmę
budującą połączenie jak najniższych kosztów stanowi o jej sukcesie rynkowym i jest pilnie
strzeżoną tajemnicą. Przedstawiciel jednej z firm przedstawił następującą wycenę usługi
budowy połączenia światłowodowego:
Kalkulacja kosztów
MATERIAŁ
Lp. Nazwa materiału
cena
jedn.
netto
wartość
netto
j.m.
ilość
1 Kabel Z-XOTKtsdD 24J
m
50000
2 Przełącznica panelowa kompletna
3 Rura HDPE fi 40
kpl
m
1
50000
4 Wąż trudnopalny (wejścia do obiektów ile?)
m
1
1,60
1,60 zł
szt.
1
53,00
53,00 zł
szt.
1
2,80
2,80 zł
szt.
1
6,80
6,80 zł
szt.
1
21,50
21,50 zł
szt.
1
0,50
0,50 zł
5
Stelaż zapasu kabla światłowodowego (ile
planowanych zapasów?)
Adapter (przy założeniu standardu SM
SC,ST,LC,FC)
6 Pigtail (przy założeniu standardu SM SC,ST,LC,FC)
7
Patchcord (przy założeniu standardu SM
SC,ST,LC,FC)
8 Osłonka spawu
124 500,00
zł
110,00
110,00 zł
1,80 90 000,00 zł
2,49
214 696,20
zł
21 469,62 zł
236 165,82
zł
Razem M
Kz
%
10
M+Kz
ROBOCIZNA
j.m.
Lp. Zakres prac
1 Projekt budowlano wykonawczy do 100m trasy
Projekt wykonawczy kabla miedzianego lub linii
optotelekomunikacyjnej - za każde następne
2 rozpoczęte 100m trasy
Opracowanie przebiegu trasowego linii
optotelekomunikacyjnej zgodnie z wymaganiami
3 określonymi w instrukcji T-01 - za pierwsze 200m trasy
określonymi w instrukcji T-01 - za każde następne
Projekt wykonawczy instalacji wewnątrz budynków - za
każde
następne rozpoczęte 100m trasy
5
kpl
ilość
cena
wartość
jedn.
netto
netto
1 2000,00
2000,00
kpl
499
100,00
49900,00
kpl
1
500,00
500,00
kpl
498
70,00
34860,00
kpl
1
100,00
100,00
53
Wykonanie przewiertu przez przeszkodę murowaną
6 lub betonową (wprowadzenie do budynku)
7 Sprawdzanie drożności (jeśli potrzeba)
Wciąganie kabli do rurociągu kablowego lub kanalizacji
8 wtórnej fi 32 i fi 40, metodą ręczną
Układanie rur osłonowych wraz w wciąganiem kabla 9 wąż trudnopalny
Uszczelnienie otworów
10
Budowa rurociągu kablowego 2xHDPE fi 40
11
Montaż stelaży lub skrzynki zapasu - w studni i w
12 komorze kablowej
Montaż złączy końcowych - 1 łączone włókno
13
Montaż złączy końcowych - każde następne łączone
włókno
14
Pomiary reflektometryczne, pomiary na bębnach z
15 kabla, mierzony 1 włókno
16 kabla, każdy następne włókno
Pomiary reflektometryczne, pomiary montażowe z
przełącznicy, pomiary montażowe z kabla,
tłumienności optycznej linii światłowodowych metodą
transmisyjną, pomiar przeprowadzany razem z innymi
17 pomiarami mierzony 1 włókno
18 pomiarami, każdy następne włókno
Pomiary tłumienności, odbicia wstecznego (reflektancji)
złączek światłowodowych, pomiar przeprowadzany
19 razem z innymi pomiarami, mierzony 1 włókno
szt.
m
m
m
szt.
m
szt.
złącze
złącze
odcinek
odcinek
1
90,00
90,00
50000
1,20
60000,00
50000
3,00
150000,00
1
4,00
4,00 zł
1
40,00
40,00 zł
50000
15,00
750000,00
zł
1
30,00
30,00 zł
1
15,00
15,00 zł
1
15,00
15,00 zł
1
1,00
1,00 zł
1
1,00
1,00 zł
1
1,00
1,00 zł
1
1,00
1,00 zł
1
1,00
1,00 zł
1
1,00
1,00 zł
1
500,00
500,00 zł
1 1000,00
1 000,00 zł
odcinek
odcinek
odcinek
Pomiary tłumienności, odbicia wstecznego (reflektancji) odcinek
złączek światłowodowych, pomiar razem z innymi
20 pomiarami, każdy następny włókno
Obsługa geodezyjna budowy łącznie z wykonaniem
odcinek
geodezyjnej dokumentacji powykonawczej i
uzgodnieniami z ZUD do 100 mb w strefach Warszawa
22 Centrum, Warszawa Wschód, Warszawa Zachód
Opracowanie projektów organizacji ruchu dla robót w
oprac.
23 pasie drogowym.
m2/dz.
24 Opłaty za zajęcie pasa drogowego.
Opłaty za nadzory gestorów sieci, konserwatora
nadzór
26 przyrody itp.
oper.
27 Koszt wykonania operatu za szkody
Razem R
1
3,20
3,20 zł
1
300,00
300,00 zł
1
120,00
120,00 zł
1049483,2zł
SUMA M+Kz+R
1 736
511,04 zł
54
Powyższa kalkulacja została przeprowadzona przy założeniu budowy odcinka o długości
50km na terenie niezurbanizowanym. Przedstawiciel firmy zastrzegł, że podana kalkulacja
jest w pewnym stopniu przybliżona.
Przedstawione zestawienie jest ofertą na wykonanie poszczególnych usług. Zakładając chęć
samodzielnej budowy połączenia światłowodowego można przyjąć rynkowe ceny osprzętu
sieciowego (przedstawionego w części „materiał”). Dużym problemem jest oszacowanie
faktycznych kosztów poszczególnych pozycji z działu „robocizna”. Należy brać pod uwagę
konieczność zakupu parku maszynowego (koparki, samochody ciężarowe, urządzenia do
wdmuchiwania
światłowodów)
oraz
sprzętu
związanego
konkretnie
z
transmisją
światłowodową (spawarki światłowodowe, reflektometry, etc.), a także wynagrodzenia dla
pracowników. W sumie koszty poniesione na rozpoczęcie działalności mogą sięgnąć wielu
milionów złotych. Oszacowanie faktycznego kosztu budowy odcinka łącza światłowodowego
jest w ogólności niemożliwe. Wydaje się oczywiste, że koszt budowy sieci zbudowanej przez
własną spółkę powinien być znacznie niższy niż koszt zakupu usługi u firmy zewnętrznej.
Aby dokładnie zbadać tę zależność należałoby zastosować bardzo skomplikowane analizy
ekonomiczne, które mogą być materiałem na osobne badanie.
4.6
Łącze dystrybucyjne w technice radiowej – wyniki badań
Rozważając budowę łącza dystrybucyjnego w technice radiowej wzięto pod uwagę opcję
spełniającą minimalne założenia co do przepływności (100 Mb/s symetrycznie), a także opcję
charakteryzującą się przepływnością porównywalną z łączami światłowodowymi (1000 Mb/s
symetrycznie).
4.6.1
Wariant o przepływności 100Mb/s
W przypadku połączenia spełniającego minimalne założenia co do przepływności, całkowity
koszt połączenia to kwota rzędu od 25 000 zł wzwyż3. Jest to cena za podstawowy zestaw
dwóch urządzeń nadawczo – odbiorczych z antenami o średnicy 0,6m (koszt 20 000 zł) plus
cena montażu urządzeń wynosząca 5 000 zł.
3
Przyjęto rozwiązanie firmowe IP-10 firmy CERAGON
55
Wzrost ceny systemu wynikać może
żee ze stopnia skomplikowania terenu. Wymagana jest
widoczno anten i z tego powodu bywa czasem konieczne wybudowanie wysokich masztów
widoczność
m
montowanych na dachach budynków lub konstrukcji wolnostojących.
wolnostoją
wolnostoj
Przy założeniu
zało eniu wariantu minimalnego, wzbogaconego o zastosowanie standardowych anten
montowanych na dachach dwóch budynków (koszt około 5 000zł), rozkład cenowy
poszczególnych głównych czynników budowy radiolinii pełniącej
pełni
rolę łącza
rolę
ącza
cza dystrybucyjnego
przedstawiaj sięę nast
przedstawiają
następująco.
ąco.
20 000
20 000
18 000
16 000
14 000
12 000
10 000
8 000
6 000
4 000
2 000
0
5000
Dadajnik i odbiornik
Montaż systemu
5000
Montaż dodatkowych
anten dachowych
Wykres 5.. Rozkład kosztów najprostszego wariantu budowy radiolinii p2p
Koszty związane
zwi zane z wybudowaniem łłącza
ącza
cza radiowego typu punkt – punkt o przepływności
przepływno co
najmniej 100Mb/s w razie zastosowania prezentowanego rozwiązania
rozwią
rozwi zania firmowego będą
ędą rosnąć
w przypadku zwiększania
zwi kszania przepływno
przepływności
ci systemu. Istnieje możliw
żliwość zwiększenia
zwię
przepływno ci systemu poprzez wgranie dodatkowego oprogramowania (bez ingerencji
przepływności
w sam sprzęt).
sprz t). Rozszerzenie do maksymalnej przepływności
przepływno ci obsługiwanej przez to
konkretnie
retnie rozwiązanie
rozwi
(500 Mb/s) wynosi około 5 000 zł.
4.6.2
Wariant o przepływności 1000Mb/s
100 Mb/s
Koszt sprzętu
sprz tu wymaganego do transmisji p2p mo
może
że wynieść
wynieść znacznie wi
wię
więcej, jeśli
śli chce się
si
zastosowa
zastosować
rozwią
rozwiązania
zania
bardzo
renomowanych
firm,
operujące
operujące
ce
przepływno
przepływnościami
56
e-Podlaskie
przekraczającymi 1Gb/s. Koszt urządzeń nadawczo odbiorczych (komplet) kosztuje wówczas
około 70 000 zł (w przypadku zastosowania radiolinii amerykańskiej firmy E-BAND).
Rozwiązanie to pracuje w zakresie bardzo wysokich częstotliwości (60-80GHz), przez co
zasięg transmisji bardzo znacznie spada i wynosi do 5 km.
4.6.3
Koszt pasma licencjonowanego
Rozwiązania prezentowane powyżej nie zakładały jeszcze opłat poniesionych na wykup
licencjonowanego pasma. Operator telekomunikacyjny, któremu przyznano prawo do
korzystania z pasma zobowiązany jest do uiszczenia opłaty skarbowej za wydanie pozwolenia
(koszt ok., 2000 zł) oraz opłaty za korzystanie z pasma. W przypadku, gdy operatorem jest
jednostka budżetowa, zwolniona jest z opłaty skarbowej, jednak nie jest przewidziana żadna
ulga za korzystania z pasma. W zależności od częstotliwości pracy systemu jak i szerokości
kanału wynikają ustawowe ceny zależne od kilku podstawowych czynników, które prezentuje
poniższa tabela.
Opłata roczna za
częstotliwość,
przy czym jedna
z miejscowości
powyżej 100 tys.
mieszkańców
Opłata roczna za
częstotliwość,
przy czym obie
miejscowości
wyżej 100 tys.
mieszkańców
pasmo GHz
kanał MHz
Opłata roczna za
częstotliwość, przy
czym obie
miejscowości poniżej
100 tys. mieszkańców
7.11 - 11.70
28
15 000
22 500
30 000
11.70 - 22
28
10 000
15 000
20 000
22 - 26.50
28
5 000
7 500
10 000
26.50 - 39.50
28
2 000
3 000
4 000
7.11 - 11.70
14
7 500
11 250
15 000
11.70 - 22
14
5 000
7 500
10 000
22 - 26.50
14
2 500
3 750
5 000
26.50 - 39.50
14
1 000
1 500
2 000
7.11 - 11.70
7
5 000
7 500
10 000
57
Opłata roczna za
częstotliwość,
przy czym jedna
z miejscowości
powyżej 100 tys.
mieszkańców
Opłata roczna za
częstotliwość,
przy czym obie
miejscowości
wyżej 100 tys.
mieszkańców
pasmo GHz
kanał MHz
Opłata roczna za
częstotliwość, przy
czym obie
miejscowości poniżej
100 tys. mieszkańców
11.70 - 22
7
2 500
3 750
5 000
22 - 26.50
7
1 250
1 875
2 500
26.50 - 39.50
7
500
750
1 000
7.11 - 11.70
3,5
1 875
2 813
3 750
11.70 - 22
3,5
1 250
1 875
2 500
22 - 26.50
3,5
625
938
1250
26.50 - 39.50
3,5
250
375
500
Zaprezentowane wcześniej rozwiązania firmowe poza różnicą w przepływności i cenie różnią
się zakresem wykorzystywanej częstotliwości, a przez to istnieje konieczność zakupu pasma
licencjonowanego w znacznie różniących się cenach.
Cena rozwiązania oferującego w standardzie 100Mb/s symetrycznie wymaga zakupu pasma o
wartości 10 000 zł rocznie, natomiast drugie zaproponowane rozwiązanie wiąże się
z kosztami rocznymi rzędu 500 zł. Oczywiście zaznaczona różnica jest wynikiem
zastosowania różnych technologii, przez co oba urządzenia preferowane są w różnych
zastosowaniach. Urządzenie droższe w zakupie a tańsze w eksploatacji ma (z racji wyższej
częstotliwości transmisji) znacznie krótszy zasięg rzędu 5 km, natomiast urządzenie pracujące
w częstotliwościach niższych osiąga zasięg do 20-30 km w warunkach pełnej widoczności.
Istotą wskazanego przykładu jest wskazanie, z jak dużymi wydatkami należy się liczyć poza
zakupem samego systemu transmisyjnego.
4.6.4
Koszt budowy masztów
Ceny masztów telekomunikacyjnych to kwestia bardzo indywidualna. Przedstawiciele firm
budujących sieci radiowe bardzo niechętnie podają informacje na temat kosztów budowy
58
masztów radiowych. Za każdym
każdym
dym razem przedstawiciele
przedstawiciele firm zaznaczali, że każdy
żdy projekt
wyceniany jest indywidualnie i jedynymi informacjami ujawnionymi na potrzeby badania są
s
ceny masztów o długości
długo ci do 10 metrów i maksymalnym obciążeniu
obci eniu wynosz
wynoszącym
ącym 15 kg
montowane na dachach budynków lub wolnostojące.
wolnostojące. Ich zakres cenowy przedstawia poniższy
poni
wykres.
ykres.
4500
3000
5000
4000
3000
2000
1000
0
Montowane na dachu
Wolnostojące
Wykres 6.
6. Ceny za budowę masztów o długości 10 metrów
Jak wynika z wywiadów, koszt masztu montowanego na dachu budynku o długości
długo
10
metrów to około 3 000 zł, natomiast koszt podobnego masztu wolnostojącego
wolnostoj cego to koszt około
4 500 zł. Różnica
Różnica
nica w cenie, jak podaj
podają przedstawiciele firm, wynika z konieczności
konieczno
zastosowania murowanej podstawy masztu. W zależnoś
zastosowania
zależności
ci od nietypowych cech
charakterystycznych dachu, na którym montowany ma być
by masz, takich jak na przykład du
duża
spadzisto , cena mo
spadzistość,
możee ulec zwiększeniu.
zwi kszeniu.
Jedna z firm, z którą
któr przeprowadzono wywiad, wyceniła konkretnie
konkretnie cenę masztów i wież
o długości
długości 12, 16 i 25 metrów. Ceny zawieraj
zawierają materiał, transport oraz monta
montaż.. W przypadku
wieży
ży wolnostoj
wolnostojącej,
ącej,
cej, cena zawiera równie
również adaptację projektu, który każdorazowo
ka dorazowo musi być
by
uzgadniany. Wyniki wyceny przedstawia poniższa
poni sza tabela:
tabela
Tabela 4.. Ceny masztów i wieży o długościach 12-25
12
m
Charakterystyka rozwiązania
rozwi zania
Cena netto
Maszt 12 m montowany na dachu
5400 zł
Maszt 16 m montowany na dachu
6955 zł
Maszt wolnostojący
wolnostojący 25 m
10050-10200
10050 10200 zł
Wieża
ża wolnostojąca
wolnostojąca 25 m
16200 zł
59
e-Podlaskie
W najtrudniejszych warunkach transmisyjnych, na przykład w razie konieczności
prowadzenia transmisji radiowej w terenie lesistym (których na terenie województwa
podlaskiego jest bardzo dużo), istnieje często konieczność zastosowania wolnostojących
konstrukcji kratowniczych o wysokości nawet 40 czy 50 m, których koszt wynosi od
kilkunastu tysięcy nawet do kilkudziesięciu/kilkuset tysięcy złotych. Podanie dokładnej
wyceny montażu masztów telekomunikacyjnych jest niezwykle trudne ze względu na bardzo
dużo czynników decydujących o ostatecznej cenie. Żaden z przedstawicieli firm zajmujących
się wykonywaniem i montażem masztów radiowych nie udzielił odpowiedzi na pytanie
o koszt największych masztów. Maszty wolnostojące traktowane są w polskim prawie jak
normalne budowle, na które trzeba mieć zestaw zezwoleń jak na budowę domu. Na cenę
dużych masztów wolnostojących w dużej mierze składa się aktualna cena stali, w dodatku
każdy teren wymaga zastosowania osobnych konstrukcji, wskazywanych za każdym razem
przez rzeczoznawców w terenie po przeprowadzeniu oględzin.
4.7
Wnioski
Ceny budowy łącz dystrybucyjnych są trudne do jednoznacznego określenia. Wszystkie
inwestycje infrastrukturalne wymagają indywidualnego podejścia, a przez to indywidualnej
wyceny. Jak w telefonicznych rozmowach twierdzili wszyscy przedstawiciele firm, podawane
koszty są kosztami przybliżonymi i są raczej cenami lekko przeszacowanymi, gdyż jak sami
przyznają lepiej podać cenę wyższą i po dokonaniu oględzin ją obniżyć, niż postąpić
odwrotnie.
Oszacowanie kosztów na potrzeby własnej analizy jest zadaniem niezwykle trudnym
i złożonym, ponieważ przedstawiciele firm nie chcą ujawniać swoich koszów, natomiast
miarodajne zasymulowanie kosztów firmy (zakup i zużycie sprzętu, opłacenie pracowników,
etc.) jest zadaniem zasługującym na osobne, duże i szczegółowe badanie. Przeprowadzenie
takiego badania może być dobrym początkiem do powołania, w razie bardzo korzystnych
wyników, spółki komunalnej, która realizowałaby projekty budowy sieci publicznej.
60
5
Główne czynniki kosztotwórcze budowy sieci dostępowych
5.1
Pytania badawcze
•
Jakie są główne czynniki kosztotwórcze przy budowie „ostatniej mili” w technologii
światłowodowej (łącza dostępowego symetrycznego o przepustowości co najmniej
100 Mb/s).
•
bezprzewodowej (łącza dostępowego symetrycznego o przepustowości co najmniej 30
Mb/s).
•
korzystającej
z
kabli
miedzianych
(łącza
dostępowego
symetrycznego
o przepustowości co najmniej 30Mb/s)
5.2
Podstawowe założenia techniczne.
Przez pojęcie dostępu na etapie „ostatniej mili” rozumie się połączenie od węzła sieci
dystrybucyjnej do samego abonenta końcowego. Założone przepływności, jakie należy
rozważyć wymuszają zastosowanie pewnych specyficznych technologii dostępu:
5.2.1
symetrycznie
Przyłączanie abonentów końcowych w technologii światłowodowej jest jednym z rozwiązań
rodziny FTTx (ang. Fibre to the x), opisanej poniżej.
Przedstawione rozwiązania są rozwiązaniami w technice pasywnej (ang. PON – Passive
Optical Network). Koncepcja pasywnych sieci dostępowych pojawiła się w momencie, gdy
w 1995 roku grupa kilku dużych operatorów telekomunikacyjnych (m.in. NTT, Bell South,
Deutsche Telecom, France Telecom) wyszło z inicjatywą stworzenia nowego standardu sieci
dostępowych
umożliwiającego
wprowadzenie
pełnego
zakresu
usług
szeroko
i wąskopasmowych. Sieć miała mieć elastyczną architekturę możliwą do zastosowania
w różnych warunkach i była siecią pasywną opartą na transporcie komórek ATM. Sieć tę
nazwano ATM-PON lub w skrócie APON. Następcami sieci APON były sieci BPON
61
(Broadband PON), EPON (Ethernet PON lub Ethernet over PON), GEPON (Gigabit EPON)
oraz GPON (Gigabit PON). Poniższa Tabela prezentuje charakterystyczne cechy
poszczególnych standardów pasywnych sieci optycznych.
Tabela 5. Popularne standardy xPON
Standard
Przepływność
downlink [Gbit/s]
Przepływność uplink
[Gbit/s]
Maksymalny zasięg
transmisji [km]
BPON
0,6 lub 1,2
0,6 lub 0,2
20
1,2 (z czego faktyczna
1,2 (z czego faktyczna
przepływność wynosi
przepływność wynosi
około 0,9)
około 0,9)
2,5 lub 1,2
2,5 lub 1,2
GEPON
GPON
20
20
Optyczne sieci pasywne w swej koncepcji nie dopuszczają stosowania żadnych elementów
zasilanych elektrycznie poza urządzeniami nadawczym i odbiornikiem. W skład sieci
pasywnej mogą wchodzić następujące elementy:
•
Światłowody jednomodowe
•
Spawy optyczne i złącza rozłączalne
•
Sprzęgacze i rozdzielacze optyczne (w architekturze drzewa są to elementy
symetryczne, natomiast w architekturze szyny i pierścienia asymetryczne)
•
Elementy WDM i tłumiki optyczne
W niektórych przypadkach dopuszcza się stosowanie wzmacniaczy optycznych, na przykład
EDFA (ang. Erbium Doped Fiber Amplifier – światłowodowy wzmacniacz domieszkowany
erbem). Sytuacja taka występuje niezwykle rzadko i wzmacniacze optyczne są w nich
traktowane jako część sieci. Stosuje się je w tzw. sieciach „Long-reach PON”, czyli sieciach
pasywnych dalekiego zasięgu. Wzmacniacze optyczne poprawiają znacznie zasięg transmisji
umożliwiając na przykład w sieci GPON transmisję na odległość około 60 km.
62
Do głównych zalet sieci typu PON można zaliczyć przede wszystkim niezależność
infrastruktury sieci od typu ruchu, jaki jest w niej przenoszony. Przy tej samej infrastrukturze
sieci możliwa jest realizacja różnych rodzajów sieci PON. Dodatkowo sieć pasywna nie
wymaga
żadnych
zmian
przy
wprowadzaniu
nowych
usług,
zmianie
protokołu
transmisyjnego czy zwiększeniu przepływności. Wszystkie te cechy przyczyniły się do dużej
popularności sieci pasywnych na całym świecie, w tym również w Polsce. Ze względu na
dużą popularność, a przez to łatwiejszy dostęp do osprzętu, wybraną techniką transmisji jest
technika GPON.
Poniższa tabela prezentuje podstawowe warianty budowy sieci FTTx:
Tabela 6. Różne warianty sieci FTTx
Typ rozwiązania
Opis
FTTH
Światłowód doprowadzony do domu użytkownika
FTTB
Światłowód doprowadzony do budynku, po czym do poszczególnych
mieszkań doprowadzony jest za pośrednictwem przewodów miedzianych, na
przykład skrętki miedzianej kategorii 5.
FTTC
Światłowód
doprowadzony
do
„krawężnika”,
czyli
urządzenia
konwertującego sygnał optyczny na elektryczny, po czym doprowadzony jest
do budynków znajdujących się w obrębie do około 300 metrów za
pośrednictwem przewodów miedzianych.
FTTN
Rozwiązanie analogiczne do FTTC, światłowód doprowadzony jest do
urządzenia konwertującego sygnał optyczny na elektryczny, po czym
dystrybuowany jest poprzez przewody miedziane na odległości
przekraczające 300 metrów, a więc większe niż w przypadku FTTC.
Przykładowe rozwiązania należące do rodziny FTTx prezentuje poniższy Rysunek.
63
Rysunek 1. Różne warianty sieci FTTx
Chcąc osiągnąć przepływność rzędu co najmniej 30Mb/s symetrycznie należy pominąć
rozwiązanie
FTTN,
zakładające
długość
miedzianego
odcinka
sieci
o
długości
przekraczającej 300 m. Powyżej 300 metrów popularne łącza miedziane nie dają możliwości
transmisji danych powyżej 30Mb/s symetrycznie. Przy zastosowaniu infrastruktury w postaci
par przewodów miedzianych używanych obecnie w większości polskich miejscowości,
istnieje możliwość prowadzenia transmisji w technice VDSL2 spełniającej wymagane
założenia. Warunkiem koniecznym jest odpowiednia długość odcinka miedzianego
nieprzekraczająca 300 m, co sprawia, że sieć spełnia kryteria koncepcji FTTC.
W technice FTTB, sygnał optyczny doprowadzony jest do budynku (przeważnie są to bloki
mieszkalne), gdzie sygnał optyczny konwertowany jest na elektryczny i doprowadzany w tej
formie do mieszkań abonentów.
64
5.2.2
symetrycznie
Zastosowanie kabli miedzianych na etapie „ostatniej mili”, przy założeniu minimalnej
przepływności rzędu 30Mb/s przy zastosowaniu popularnych miedzianych mediów
transmisyjnych – skrętki kategorii 5 oraz pary przewodów miedzianych jest możliwa na
bardzo krótkich odległościach, nieprzekraczających 300 m. Analiza sieci dostępowej
wykorzystującej medium miedziane sprowadzać się będzie do analizy miedzianego odcinka
sieci łączącej abonenta z najbliższym węzłem optycznym.
5.2.3
Sieć
dostępowa
w
technologii
radiowej
o
przepływności
min.
30Mb/s
symetrycznie
Wymagania sieci na transmisję na etapie „ostatniej mili” o przepływności rzędu co najmniej
30Mb/s są bardzo trudne do realizacji. W przypadku przyłączania klientów, dla których
środki finansowe nie są barierą, istnieje możliwość zastosowania indywidualnych połączeń
p2p opisanych w poprzednim rozdziale. W przypadku zastosowania transmisji p2mp (point to
multipont lub punkt – wielopunkt) obecnie stosuje się systemy LMDS (ang. Local Multipoint
Distribution Services).
Systemy LMDS to systemy transmisji radiowej wykorzystujące częstotliwość transmisji
przeważnie w zakresie 26 – 31 GHz. Systemy umożliwiają transmisję na obszarze kilku km2,
maksymalny zasięg transmisji przy zachowaniu deklarowanych parametrów transmisji
wynosi około 5km.
5.3
5.3.1
Wyniki badań
symetrycznie
Zgodnie z wywiadami przeprowadzonymi z przedstawicielami firm zajmujących się budową
sieci, na cenę omawianych połączeń składa się głównie koszt infrastruktury kablowej
i kanalizacji teletechnicznej, który jest identyczny jak w przypadku omówionych łącz p2p.
65
Różnicę
żnicę stanowiąą urz
urządzenia
dzenia aktywne potrzebne do przeprowadzenia transmisji. Przykładowe
rozwiązanie
ązanie
zanie techniczne zos
zostało
tało zaprezentowane poniżej
poni ej i przedstawia sprz
sprzętt firmy GW
DELIGHT TECHNOLOGY.
TECHNOLOGY
•
Obudowa GFA6700 (obsługuje maksymalnie 1280 ONU przy podziale 1:64
o maksymalnym zasięgu
zasi gu transmisji 10 km i 640 ONU przy podziale 1:32 o zasięgu
zasi
20 km, koszt 4000 zł, razem z zasilaniem i chłodzeniem to koszt 6000 zł)
•
OLT GFA6100 (obsługuje do 128 ONU przy podziale 1:64 przy zasi
zasięgu
gu do 10 km i
64 ONU przy podziale 1:32 przy zasięgu
zasi gu do 20 km, koszt 11200 zł)
•
ONU GT811-C
GT811 C (cena 414,40zł)4
Ze względu
względu na modułowo
modułowość
ść rozwiązania
rozwiązania techn
technicznego,
icznego, koszt urządzeń
urz
ń w przeliczeniu na
jednego abonenta końcowego
ko cowego ró
różni sięę w zależności
zale ści
ci od liczby abonentów podł
podłączanych
czanych przez
jedno urządzenie
urz dzenie OLT.
Zależność
żność ta jest przedstawiona na poni
poniższym
szym wykresie.
2500
2135
2000
1500
1000
549
500
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
120
128
Wykres 7.
7 Koszt zestawu urządzeń aktywnych w przeliczeniu na abonenta w technice
tec nice FTTX
Dla
omawianego
rozwiązania
rozwiązania
zania
technicznego
najniższy
najni szy
koszt
urzą
urz
urządzeń
aktywnych
w przeliczeniu na abonenta końcowego
ko cowego wypada dla 128 ONU. Koszt w przeliczeniu na
jednego abonenta spada wraz ze wzrostem liczby abonentów, przez co najcz
najczęściej
ciej inwestycje
takie przeprowadzane są
s na obszarach ggęsto
sto zaludnionych.
4
Ceny ze sklepu www.cwdm.pl
66
e-Podlaskie
W dziale Aneksy przedstawiony został dodatkowo zestaw urządzeń zgodny z koncepcją
FTTB pracujących w standardzie GEPON.
W wariancie FTTB (światłowód do budynku) znaczącym kosztem jest koszt okablowania
strukturalnego budynku. Wiele firm pytanych o koszt okablowania budynków odmawiała
udzielania odpowiedzi twierdząc, że każdy budynek (nawet o takiej samej liczbie mieszkań)
może mieć inne ceny okablowania. Standardową ceną na wykonanie przyłącza kablowego
przy zastosowaniu skrętki UTP kategorii 5 jest 500 zł brutto za punkt, rozumiany jako
pojedyncze gniazdo abonenckie w mieszkaniu klienta. Koszt taki obowiązuje przy
kompletnym okablowaniu budynku około 20-mieszkaniowego i obejmuje całość robót
(montaż w ścianach) wraz z zapewnieniem materiału (skrętka kat. 5, plastikowe korytka
kryjące kabel). Przy większych budynkach koszt przyłączenia jednego abonenta może maleć,
jednak wymaga to indywidualnej oceny i oceny rzeczoznawcy firmowego.
Koszt urządzenia ONU konwertującego sygnał optyczny na elektryczny, montowanego za
zwyczaj w piwnicach budynków, może wynosić 487,11 zł brutto, przy zastosowaniu
rozwiązania ONU-GT812-NB firmy GW DELIGHT TECHNOLOGY.
Jak wynika z wywiadu przeprowadzonego w pracownikiem jednej z dużych firm zajmujących
się budową sieci telekomunikacyjnych, operatorzy kablowi w zabudowie wielorodzinnej
szacują koszt przyłączenia jednego abonenta na poziomie 600 zł razem z ceną urządzeń
aktywnych w przeliczeniu na abonenta. Na terenach zabudowy jednorodzinnej koszt budowy
sieci bardzo znacząco wzrasta i sam koszt kabla (skrętka UTP, światłowód czy pary
miedziane) przestaje odgrywać znaczenie w całkowitym koszcie budowy sieci.
Szansą na budowę sieci na terenach zabudowy jednorodzinnej są istniejące połączenia
w postaci par przewodów miedzianych dających się wykorzystać do prowadzenia transmisji
w technice VDSL2. Infrastruktura ta jest przeważnie własnością TP S.A. i jej
wydzierżawienie przebiega na zasadzie indywidualnych ustaleń z operatorem.
67
5.3.2
symetrycznie
Ze względu na charakterystykę łącz miedzianych w kontekście związku możliwej do
uzyskania przepływności i długości łącza wynika, że połączenie symetryczne 30Mb/s jest
możliwe do uzyskania na stosunkowo krótkiej odległości. Rozpatrzone zostaną dwie
możliwości – doprowadzenie sygnału w obrębie jednego budynku wielomieszkaniowego
(około 20 mieszkań) oraz doprowadzenie sygnału do domu abonenta w warunkach
zewnętrznych.
Doprowadzenie sygnału poprzez medium miedziane wiąże się z problemem okablowania
strukturalnego budynku. Wiele firm pytanych o koszt okablowania budynków odmawiała
udzielania odpowiedzi twierdząc, że każdy budynek (nawet o takiej samej liczbie mieszkań)
może mieć inne ceny okablowania. Standardową ceną na wykonanie przyłącza kablowego
przy zastosowaniu skrętki UTP kategorii 5 jest 500 zł brutto za punkt, rozumiany jako
pojedyncze gniazdo abonenckie w mieszkaniu klienta. Koszt taki obowiązuje przy
kompletnym okablowaniu budynku około 20-mieszkaniowego i obejmuje całość robót
(montaż w ścianach) wraz z zapewnieniem materiału (skrętka kat. 5, plastikowe korytka
kryjące kabel). Przy większych budynkach koszt przyłączenia jednego abonenta może maleć,
jednak wymaga to indywidualnej oceny i oceny rzeczoznawcy firmowego.
Jak wynika z wywiadów przeprowadzonych z przedstawicielami firm zajmującymi się
budową sieci, koszt budowy nowego łącza miedzianego w terenie jest bardzo zbliżony do
budowy łącza światłowodowego. W przypadku sieci dostępowej, gdy stosuje się kable o
stosunkowo małej ilości włókien/par przewodów, koszty te przedstawiają się niemal
identycznie. Jak wspomniano w analizie rozwiązań FTTx, szansą są istniejące połączenia
miedziane, które można zaadaptować do techniki FTTC. W razie braku jakiejkolwiek
infrastruktury teleinformatycznej, warto zainwestować w łącza dostępowe w technice
światłowodowej.
68
5.3.3
Sieć
dostępowa
w
technologii
radiowej
o
przepływności
min.
30Mb/s
symetrycznie
W przypadku transmisji radiowej o zadanej przepływności minimalnej, na polskim rynku
znajduje się stosunkowo niewiele rozwiązań technicznych mogących sprostać postawionym
wymaganiom. Jedną z możliwości jest zastosowanie dedykowanego łącza p2p na każdego
abonenta deklarującego chęć uzyskania łącza o tak dużej przepływności. Zaletą takiego
rozwiązania jest bardzo duża możliwa do uzyskania przepływność oraz stosunkowo daleki
zasięg transmisji. Oczywistą wadą jest wysoki koszt, omówiony w rozdziale poświęconym
łączom radiowym p2p.
Drugą możliwością jest zastosowanie transmisji w technice LMDS. Bardzo dużym
problemem związanym z urządzeniami pracującymi w technice LMDS. Za przykład można
wziąć rozwiązanie oferowane przez znaną firmę Hughes. Koszt budowy łącz na etapie
ostatniej mili przedstawia się następująco:5
•
Remote Terminal (odbiornik) u abonenta: 4 000$ + antena: 500$
•
Stacja bazowa: 8 000$ + anteny: 2.200$ za sektor (max. 4 sektory na stację
bazową)
•
System zarządzania: ok. 50 000zł. System obsługiwany jest przez system
Solaris, którego licencja jest również płatna.
System pracuje na częstotliwości 10.5, 26 lub 28 GHz w paśmie o szerokości 28MHz.
Dodatkowo, z racji zastosowania transmisji p2mp, opłata naliczana za pasmo jest podwójna.
Jeden sektor jest w stanie zaoferować maksymalnie 92.2Mb/s do podziału, a więc
maksymalnie 3 użytkowników na raz z przepływnością ponad 30Mb/s. Z racji tak wysokich
kosztów, systemy LMDS są bardzo mało popularne i znajdują zastosowanie przeważnie dla
klientów biznesowych.
5.4
Wnioski
Koszty budowy „ostatniej mili” w każdej z zaprezentowanych technik są bardzo wysokie ze
względu na założoną przepływność. Wyraźnie widać, że zwłaszcza na terenach wiejskich
5
Dane uzyskane z wywiadów z dostawcą sprzętu
69
koszt budowy sieci jest zbliżony do kosztów połączeń p2p. Szansą na rozwój szybkich sieci
na terenie polskich wsi jest zastosowanie techniki VDSL2 bazującej na istniejących parach
przewodów miedzianych. W przypadku braku jakiejkolwiek istniejącej infrastruktury,
rozwiązaniem
zapewniającym
najlepsze
parametry
przy
zbliżonych
kosztach
jest
zastosowanie kabli światłowodowych do domów abonentów.
Rozwiązania radiowe o przepływnościach symetrycznych co najmniej 30Mb/s są na razie
bardzo kosztowne i nie zapewniają możliwości podłączania dużej liczby użytkowników na
danym terenie. Ze względu na zdecydowanie gorsze właściwości transmisyjne łącz radiowych
(zakłócenia, zaniki sygnału, etc.), a także szybką ewolucję systemów radiowych powodującą
szybką utratę wartości systemów radiowych (zwłaszcza najnowocześniejszych wchodzących
na rynek), polecanym rozwiązaniem transmisji na etapie „ostatniej mili” są warianty kablowe.
70
6
Środki Unii Europejskiej wspierające rozwój sieci szerokopasmowych
6.1
Pytanie badawcze
Jaki jest poziom wykorzystania środków Unii Europejskie na rozwój infrastruktury
teleinformatycznej województwa podlaskiego?
6.2
Analizując zagadnienie projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej
posłużono się analizą danych zastanych postaci list projektów będących w trakcie realizacji
(po podpisaniu umowy na dofinansowanie), a także wywiadami przeprowadzonymi
z osobami odpowiedzialnymi za realizację projektów. Celem wywiadów było poznanie
podstawowych cech charakterystycznych dla poszczególnych projektów:
•
Utrudnień na etapie składania wniosków o dofinansowanie
•
Sugestii, jakie zmiany powinny zajść w procesach formalnych, aby procedury stały się
bardziej przejrzyste i skuteczne
•
Etapu realizacji projektów i ewentualnych utrudnień w realizacji
•
Założeń technicznych projektów
Opisane zostały wszystkie projekty realizowane w ramach Działań 8.3 oraz 8.4 PO IG oraz
RPO Województwa Podlaskiego. Opisane zostały także podstawowe założenia projektu Sieci
Szerokopasmowej Polski Wschodniej realizowanego w ramach Programu Operacyjnego
Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013.
6.3
Wyniki badania
W bieżącym okresie programowania, czyli w latach 2007 - 2013 wyróżnić można następujące
programy współfinansujące budowę sieci szerokopasmowych Program Operacyjny Rozwój
Polski Wschodniej, Działanie 8.3 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka,
Działanie 8.4 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka oraz Regionalny Program
Operacyjny.
71
6.3.1
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 to program, którego celem
jest przyspieszenie tempa rozwoju społeczno – gospodarczego Polski Wschodniej, tj.
województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i warmińsko –
mazurskiego. Cel główny Programu osiągany będzie przez realizację celów szczegółowych,
którymi są:
− stymulowanie rozwoju konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy;
− rozwój wybranych funkcji metropolitalnych miast wojewódzkich;
− poprawa dostępności i jakości powiązań komunikacyjnych województw Polski
Wschodniej;
− optymalizacja procesu wdrażania PO Rozwój Polski Wschodniej.
Kluczową inwestycją prowadzoną w ramach Programu Operacyjnego Rozwoju Polski
Wschodniej jest projekt „Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej” (SSPW). Wartość
inwestycji to około 300 mln euro. Przedmiotem projektu jest budowa ponadregionalnej sieci
szerokopasmowej, składającej się z pięciu regionalnych sieci szkieletowych. W wyniku
realizacji przedsięwzięcia do końca 2013 roku co najmniej 90% gospodarstw domowych
i 100% instytucji publicznych oraz przedsiębiorców w 5 województwach Polski Wschodniej
będzie posiadać dostęp do usług szerokopasmowych.
Szacowny koszt budowy sieci w ramach projektu SSPW na terenie województwa podlaskiego
wynosi około 250 000 000 zł. Obecnie zatwierdzone zostało studium wykonalności projektu
SSPW i trwają rozmowy na szczeblu Komisji Europejskiej doprecyzowujące szczegóły
przeprowadzenia tej inwestycji.
6.3.2
Działanie
8.3
Programu
Operacyjnego
Innowacyjna
Gospodarka:
„Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu –eInclusion”
Działanie 8.3 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka: „Przeciwdziałanie
wykluczeniu cyfrowemu –eInclusion”. Działanie 8.3 PO IG ma na celu zapewnienie
dostępu do Internetu dla osób zagrożonych wykluczeniem cyfrowym z powodu trudnej
sytuacji materialnej lub niepełnosprawności.
72
Przykładowe typy projektów w ramach Działania 8.3 PO IG to projekty składające się
z następujących komponentów:
− dotacja całkowicie lub częściowo pokrywająca koszty dostępu do Internetu w
gospodarstwach domowych na obszarze objętym projektem (maksymalnie przez 3
lata),
− pokrycie kosztów dostarczenia, instalacji oraz serwisowania sprzętu komputerowego
i/lub niezbędnego oprogramowania w gospodarstwach domowych wskazanych przez
projektodawcę,
− zakup usługi przeprowadzenia szkoleń z zakresu obsługi komputera oraz korzystania z
Internetu dla użytkowników końcowych projektu,
− dofinansowanie kosztów operacyjnych oraz kosztów zatrudnienia i szkolenia
pracowników JST i/lub organizacji pozarządowej uczestniczącej w konsorcjum z JST,
którzy będą odpowiedzialni za realizację działania,
− dofinansowanie promocji projektu na obszarze objętym projektem.
Wnioskodawcami projektów w ramach Działania 8.3 PO IG mogą zostać
jednostki
samorządu terytorialnego, konsorcja jednostek samorządu terytorialnego jak również
konsorcja jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi. Maksymalna
kwota wsparcia wynosi 85% środków kwalifikowanych, co oznacza, że co najmniej 15%
inwestycji musi zostać sfinansowane ze środków wnioskodawcy projektu.
Na terenie województwa podlaskiego w ramach Działania 8.3 PO IG zostało podpisanych 8
umów na realizację projektów na łączną kwotę 19 112 610,44 zł złotych:
Nazwa
wnioskodawcy
Data
Tytuł projektu
projektu
podpisania
umowy
Całkowita wartość
projektu [PLN]
Dostęp do Internetu szansą
Gmina Zawady
na dynamiczny rozwój
02.04.2010
5 652 433,04
20.07.2010
2 758 803,20
gminy Zawady
Powiat Hajnowski
Przeciwdziałanie
wykluczeniu cyfrowemu w
73
Nazwa
Data
wnioskodawcy
Tytuł projektu
projektu
podpisania
umowy
projektu [PLN]
Powiecie Hajnowskim
Gmina
Dobrzyniewo
Duże
Internet szansą rozwoju
Gminy Dobrzyniewo Duże
12.08.2010
1 160 966,20
20.09.2010
3 859 300,00
14.09.2010
4 485 461,00
29.12.2010
853 047,00
03.02.2011
342 600,00
31.01.201
1 729 733,00
Przeciwdziałanie
Gmina Sokółka
gminie Sokółka
DOSTĘP DO
Gmina Płaska
INTERNETU – szansą na
dynamiczny rozwój
Gminy Płaska
Bliżej świata –
przeciwdziałanie
Powiat Grajewski
wykluczeniu cyfrowemu
Mieszkańców Powiatu
Grajewskiego
Przeciwdziałanie
Miasto Grajewo
mieście Grajewo
Gmina Miasto
Suwalski Internet równych
Suwałki
szans
Projekty w ramach Działania 8.3 PO IG mają na celu wyeliminowanie zjawiska wykluczenia
cyfrowego i są kierowane do osób najbiedniejszych lub z różnych innych powodów
74
wykluczonych cyfrowo. Rzutuje to na rodzaje projektów przeprowadzanych w ramach 8.3 PO
IG. Spośród realizowanych obecnie projektów część projektów nastawiona jest nie na budowę
sieci szerokopasmowej a na zakup sprzętu komputerowego dla mieszkańców wykluczonych
cyfrowo i wykupienie im abonamentów na Internet u jednego z lokalnych dostawców
Internetu wybranego na drodze przetargu. Taka forma projektów obowiązuje w przypadku
gminy Dobrzyniewo Duże (co najmniej 1 Mb/s na użytkownika), powiatu grajewskiego (na
obecnej fazie realizacji nie jest określona przepływność na osobę) i Miasta Grajewo
(darmowy Internet o przepływności 2Mb/s i sprzęt komputerowy dla 30 osób).
W ramach Działania 8.3 PO IG prowadzone są również projekty mające na celu budowę sieci
teleinformatycznej. Zaliczają się do nich projekty prowadzone w gminie Sokółka, Płaska oraz
Zawady. W każdej z tych gmin sieć budowana jest w oparciu o połączenie techniki
światłowodowej i technikę radiową WiMax. Na obecnym etapie realizacji nieznane są
szczegóły planowanych sieci, jedynie informacje ogólne: w gminie Zawady planowana
przepływność łączna wynosić ma 20Mb/s, w gminie Płaska przepływność wyniesie co
najmniej 144kb/s.
Nie jest możliwe obliczenie środków przeznaczonych na jednego beneficjenta ostatecznego
wszystkich projektów Działania 8.3 PO IG, ponieważ w niektórych przypadkach (na przykład
powiat grajewski) beneficjenci nie są w stanie podać ostatecznej ich liczby.
Beneficjenci projektów nie zauważyli jak dotąd utrudnień w realizacji projektów. Projekty
realizowane są zgodnie z zasadą „zaprojektuj i wybuduj”, zakładającą, że beneficjent projektu
po podpisaniu umowy na dofinansowanie projektu rozpisuje przetarg na realizację projektu.
Instytucja wygrywająca przetarg ma za zadanie zaprojektować sieć i ją zbudować (zakładając,
że projekt ma na celu wybudowanie sieci a nie dostarczenie sprzętu i zakup abonamentów
internetowych). Koncepcja taka jest wygodna z punktu widzenia beneficjenta, ponieważ nie
musi samodzielnie zajmować się tematem, o którym może nie mieć wystarczająco fachowej
wiedzy. Dużym minusem koncepcji jest jednak potencjalna nieefektywność cenowa
przedsięwzięcia. Realizująca przedsięwzięcie firma ma na celu uzyskanie maksymalnego
przychodu z przeprowadzenia inwestycji. Może się zatem okazać, że nie zaprojektuje sieci
maksymalnie wykorzystującej zarezerwowane na ten cel środki.
75
6.3.3
Działanie 8.4 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka: Zapewnienie
dostępu do Internetu na etapie „ostatniej mili”
Działanie 8.4 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka: Zapewnienie dostępu
do Internetu na etapie „ostatniej mili”. Działanie 8.4 PO IG ma na celu stworzenie
możliwości bezpośredniego dostarczania usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu na
etapie tzw. ostatniej mili dla grupy docelowej (dostarczanie Internetu bezpośrednio do
użytkownika) poprzez wsparcie mikro- małych i średnich przedsiębiorców zamierzających
dostarczać tę usługę na obszarach, na których prowadzenie tej działalności na zasadach
rynkowych jest nieopłacalne finansowo.
Typy projektów w ramach tego działania to projekty polegające na dofinansowaniu budowy
dedykowanej infrastruktury teleinformatycznej stworzonej pomiędzy najbliższym lub
najbardziej efektywnym punktem dystrybucji Internetu a grupą docelową. Co istotne, na
obszarze gminy może być realizowany więcej niż 1 projekt tego typu.
Wnioskodawcami projektów w ramach Działania 8.4 PO IG mogą być mikro-, mali i średni
przedsiębiorcy a także organizacje pozarządowe non-profit. Dofinansowaniu podlega
maksymalnie 85% środków kwalifikowanych, przy czym minimalna kwota dofinansowania
wynosi 30 000 PLN.
Aplikowanie o dofinansowanie projektu w ramach 8.4 PO IG jest uzasadnione jedynie wtedy,
gdy na terenie objętym inwestycją nie odbywa się żadna inna inwestycja mająca na celu
zapewnienie dostępu do Internetu, na przykład inwestycja prywatnego operatora
telekomunikacyjnego jak TP S.A. W związku z tym, na mocy ugody z UKE, TP S.A.
zobowiązało się nie prowadzić inwestycji w lokalizacjach, które w ramach PO IG 8.4.
uzyskały dofinansowanie ze środków UE. Prowadzenie inwestycji w tych lokalizacjach może
bowiem doprowadzić do nierozliczenia przez KE inwestycji podjętych z PO IG 8.4. jako
nieuzasadnionych.
Na obszarze województwa podlaskiego w ramach Działania 8.4 PO IG została dotychczas
podpisana jedna umowa na projekt zapewnienia dostępu na etapie „ostatniej mili” na kwotę
1 817 739,00 złotych:
76
Nazwa
wnioskodawcy
Data
Tytuł projektu
projektu
Podlaskie Sieci
Radiowe Sp. z
o.o.
podpisania
umowy
projektu [PLN]
Zapewnienie dostępu do
szerokopasmowego
Internetu w gminie
17.02.2011
1 817 739,00
Wyszki
Planowana sieć ma na celu zapewnienie dostępu do Internetu na terenie gminu Wyszki.
Dostęp do sieci zapewniony będzie w technice radiowej wykorzystującej nielicencjonowane
pasmo 2,4 oraz 5 GHz.
Beneficjent nie widział utrudnień ani w procesie aplikowania o środki, ani w samej realizacji
projektu, które obecnie znajduje się w fazie początkowej, choć zwrócona została uwaga na
kwestię firm consultingowych zajmujących miejsce na listach rankingowych projektów 8.4
PO IG a nierealizujących tych projektów.
Zgodnie z polskim prawodawstwem na terenie objętym dofinansowaniem w ramach 8.4 PO
IG nie może być realizowany żaden inny projekt. Idea przyświecająca firmom
consultingowym projektującym sieci zakłada, że pojedynczy maszt WiMax jest w stanie
zaopatrzyć w Internet mieszkańców gmin w promieniu np. 50 km od masztu. Formalnie
projekt taki mieści się w założeniach Działania 8.4, jednak w praktyce jest albo niemożliwy
do zrealizowania, albo umożliwia dostęp do Internetu dla bardzo nielicznej grupy
mieszkańców.
6.3.4
Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego; Oś priorytetowa IV:
Społeczeństwo Informacyjne
W ramach Osi Priorytetowej wspierane są projekty koncentrujące się na poprawie warunków
dostępu do Internetu oraz rozwoju usług elektronicznych (e-usług): e-business, e-government,
e-edukacja, e-zdrowie, e-bezpieczeństwo, ze szczególnym uwzględnieniem wyrównywania
dysproporcji w dostępie do sieci i usług na obszarach wiejskich i w małych miastach.
77
Realizacja Osi priorytetowej odbywa się poprzez budowę regionalnych i lokalnych sieci
teleinformatycznych, tworzenie Publicznych Punktów Dostępu do Internetu, zakup
i wdrożenie platform elektronicznych świadczących e-usługi na poziomie regionalnym
i lokalnym, zakup i wdrożenie systemów back-office’owych umożliwiających sprawny
i bezpieczny dostęp do zasobów danych i informacji publicznej, zakup i wdrożenie systemów
bezpiecznego świadczenia usług elektronicznych oraz stosowania podpisu elektronicznego
a także tworzenie Geograficznych Systemów Informacji Przestrzennej dla poziomu
regionalnego i lokalnego. W ramach projektów dąży się do realizacji zadań zintegrowanych,
obejmujących jak największą ilość beneficjentów.
Beneficjentami Osi priorytetowej mogą być:
– jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia
– jednostki organizacyjne jst posiadające osobowość prawną
– jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną (niewymienione
wyżej)
– partnerzy społeczni i gospodarczy
– organizacje pozarządowe
– administracja rządowa
– jednostki naukowe
– szkoły wyższe
– przedsiębiorcy.
W ramach Osi priorytetowej IV RPO Województwa Podlaskiego realizowane są obecnie
następujące projekty wspierające rozwój sieci teleinformatycznych:
78
Nazwa
wnioskodawcy
Całkowita
Tytuł projektu
wartość projektu
projektu
Gmina Drohiczyn
Gmina Narewka
[PLN]
Budowa nadbużańskiej szerokopasmowej
sieci dystrybucyjnej-realizacja I etapu
Budowa bezprzewodowej sieci internetowej
obsługującej teren Gminy Narewka
Gmina
Budowa bezprzewodowej sieci internetowej
Bakałarzewo
obsługującej teren Gminy Bakałarzewo
Gmina Drohiczyn
13 121 756,89
1 025 410,00
2 451 995,00
Budowa nadbużańskiej szerokopasmowej
sieci dystrybucyjnej - realizacja II etapu
20 424 850,21
Budowa szerokopasmowej sieci
Gmina Dąbrowa
Białostocka
dystrybucyjnej z publicznymi punktami
dostępu do Internetu gmin: Dąbrowa
6 915 130,80
Białostocka, Nowy Dwór, Suchowola,
Korycin, Jasionówka
Budowa szerokopasmowej sieci
Gmina Mońki
dystrybucyjnej z publicznymi punktami
dostępu do Internetu na terenie gmin: Mońki,
6 426 731,00
Knyszyn, Goniądz i Jaświły
Łączna wartość projektów wynosi 50 365 873,90 zł.
Projekty znajdują się w początkowej fazie realizacji, część z nich podlega procesowi
notyfikacji. Beneficjenci projektów nie wskazywali utrudnień w procesie aplikowania
o dofinansowanie, podobnie nie wskazują obszarów, które powinny zostać uproszczone bądź
zmienione.
79
Jeśli chodzi o techniczne uwarunkowania sieci, przeważnie osoby odpowiedzialne za
realizację projektów bardzo ogólnikowo prezentowały założenia projektowanych sieci
zasłaniając się tym, że budowa jeszcze nie została rozpoczęta i założenia mogą się jeszcze
zmienić (głównie za sprawą koncepcji „zaprojektuj i wybuduj”). Najbardziej szczegółowe
informacje dotyczące budowanej sieci zostały przedstawione w gminie Mońki (sieć zakłada
budowę sieci radiowej WiMax oraz 150 PIAPów) oraz Drohiczyn (sieć hybrydowa
światłowodowo – radiowa; 146 km światłowodów, około 400 PIAPów). Oba projekty
zakładają podłączanie do sieci abonentów końcowych za pośrednictwem lokalnych
dostawców Internetu wyłonionych w przetargach. Sieci budowane w ramach RPO są sieciami
dystrybucyjnymi i nie służą bezpośrednio do przyłączania abonentów na etapie „ostatniej
mili”.
Poniższa mapa przedstawia rozlokowanie terenów objętych projektami na mapie
województwa podlaskiego.
80
Rysunek 2. Mapa projektów RPO Województwa Podlaskiego
W przeliczeniu na jednego mieszkańca terenów objętych dofinansowaniem w ramach
projektów RPO Województwa Podlaskiego, każdy mieszkaniec zostaje dofinansowany na
kwotę 73144,53 zł.
81
6.4
Wnioski
Z projektów planowanych do realizacji dofinansowywanych ze środków UE największym jest
Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej. Obecnie projekt znajduje się w fazie notyfikacji.
Zgoda na dofinansowanie budowy sieci przyczyni się do znaczącego przeskoku na rynku
telekomunikacyjnym województwa podlaskiego, ponieważ zgodnie z założeniami projektu
około 95% mieszkańców województwa podlaskiego będzie miało możliwość uzyskania
dostępu do sieci za jej pośrednictwem. Korzystne byłoby rozszerzenie zasięgu sieci do 100%
mieszkańców województwa podlaskiego. Z jednej strony byłoby to sprawiedliwe w stosunku
do mieszkańców zamieszkujących tereny (przeważnie) wiejskie, z drugiej zaś strony da
możliwość realizacji założeń Agendy Cyfrowej, mówiącej o przyłączeniu do sieci wszystkich
obywateli.
Projekty w ramach Działania 8.3 w dużej części nastawione są nie na budowę sieci
teleinformatycznej, lecz na dostawę sprzętu komputerowego i wykupienia abonamentów
internetowych dla osób wykluczonych cyfrowo. Jest to forma aktywnego wspierania osób
wykluczonych cyfrowo, która powinna być prowadzona na jak najszersza skalę. Fakt, że
istnieje duża grupa ludzi, którzy nie mają dostępu do sieci mimo występowania takiej
możliwości na danym terenie może wskazywać, że nawet mimo realizacji szeroko zakrojonej
inwestycji na miarę projektu SSPW znacząca część ludności nie będzie chciała uzyskiwać
połączeń. Z jednej strony może to być wina niskich dochodów, z drugiej braku potrzeby
korzystania z Internetu. O ile kwestia promowania Internetu jest osobnym zagadnieniem,
jakie powinny podjąć władze, o tyle dostarczanie sprzętu komputerowego i Internetu dla
najuboższych jest zadaniem beneficjentów Działania 8.3 PO IG i musi być prowadzone jak
najintensywniej.
Projekty realizowane w ramach RPO Województwa Podlaskiego zakładają budowę sieci
dystrybucyjnej, za pośrednictwem której lokalni dostawcy Internetu będą świadczyć dostęp
do sieci mieszkańcom. Zakładane koncepcje budowy sieci nie zakładają jednak dużej
szybkości transmisji osiąganej na użytkownika. Mimo, iż w żadnym wypadku nie uzyskano
konkretnej odpowiedzi w kwestii przepływności na użytkownika, jednak najczęściej
wspomina się rząd 1 – 2 Mb/s na użytkownika. Przy założeniu zastosowania technologii
WiMax, przepływności te są realistyczne do osiągnięcia, jednak biorąc pod uwagę
82
niespełnienie założenia Agendy Cyfrowej, a także bardzo wysoką kwotę przeznaczoną na
dofinansowanie projektów w przeliczeniu na jednego mieszkańca wydają się zbyt niskie.
Podstawowym wyznacznikiem przy projektowaniu sieci jest stosunek jakości do ceny, ze
szczególnym uwzględnieniem jak najniższej ceny.
Osobną kwestią, na którą warto zwrócić uwagę jest koncepcja „zaprojektuj i wybuduj”,
stosowana w przypadku projektów, gdzie beneficjentami są jednostki samorządowe.
Koncepcja ta sprowadza sferę budowy sieci publicznych do komercyjnych działań
prowadzonych przez firmy projektujące i budujące sieć. Aby zmaksymalizować społeczne
korzyści niesione przez projekty współfinansowane ze środków UE, istnieje możliwość
powołania spółki komunalnej zajmującej się budową sieci lub realizacja przedsięwzięcia
w partnerstwie z podmiotem prywatnym posiadającym wiedzę i zaplecze techniczne do
budowy sieci na zasadzie partnerstwa publiczno – prywatnego. Kwestia projektowania sieci
dodatkowo może być prowadzona na zasadzie partnerstwa z jednostkami naukowymi, które
posiadają zarówno bogatą wiedzę jak i doświadczenie z zakresu sieci teleinformatycznych.
Porównując mapę projektów realizowanych w ramach RPO z mapą planowanej sieci
teleinformatycznej dającej możliwość przyłączenia 100% mieszkańców i firm województwa
podlaskiego (Pytanie badawcze 3) można dojść do wniosku, że projekty realizowane są na
terenach o faktycznie niskiej dostępności węzłów optycznych i wymagających inwestycji.
Brakuje tego typu inwestycji na terenie północnym województwa podlaskiego, gdzie
umiejscowionych jest bardzo dużo niewielkich miejscowości (pod względem liczby
mieszkańców).
83
7
Plany rozbudowy sieci teleinformatycznej województwa podlaskiego
7.1
Jakie są planowane inwestycje dotyczące budowy sieci teleinformatycznej na terenie
województwa podlaskiego? Czym kierowano się planując inwestycje?
7.2
Dane, które posłużyły do analizy planów rozbudowy sieci teleinformatycznej na terenie
województwa podlaskiego zaczerpnięto z informacji dostępnych publicznie pogłębionych
wywiadami z przedstawicielami firm (TK Telekom i HAWE). W przypadku Telekomunikacji
Polskiej
dane
zostały
uzyskane
ze
strony
Urzędu
Komunikacji
Elektronicznej
(przedstawiające plan inwestycyjny TP S.A. na rok 2011), nie wyrażono zgody na
udostępnienie innych informacji dotyczących planowanych inwestycji operatora. Dodatkowo
z wywiadów z osobami odpowiedzialnymi za koordynację projektów współfinansowanych ze
środków Unii Europejskiej zostały zaczerpnięte informacje na temat projektów realizowanych
obecnie na terenie województwa podlaskiego.
7.3
Wyniki badania
W najbliższym czasie planuje się wykonanie znaczącej rozbudowy sieci teleinformatycznej
na terenie województwa podlaskiego. Swą infrastrukturę rozbudowują zarówno operatorzy
o zasięgu ogólnopolskim jak i lokalni przedsiębiorcy telekomunikacyjni. Dodatkowo,
w ramach projektu Sieci Szerokopasmowej Polski Wschodniej planowana jest budowa sieci
szkieletowej i dystrybucyjnej na terenie całego województwa.
7.3.1
Plany inwestycyjne TP S.A., TK Telekom oraz HAWE
Na podstawie planów inwestycyjnych TP S.A. na rok 2011 można stwierdzić, że operator
planuje wykonanie 253 inwestycji na terenie samego województwa podlaskiego, spośród
których 93 to inwestycje związane są z terenami zakwalifikowanymi przez Urząd
84
Komunikacji Elektronicznej jako tzw. „białe plamy”. 74 planowanych inwestycji to
inwestycje związane z modernizacją sieci i budową dodatkowych węzłów.
Wszystkie 93 inwestycje związane z białymi plamami realizowane będą na terenie 5 gmin:
Barłogów Kościelny, Filipów, Krasnopol, Łapy, Trzcianne. Nie są to wyłącznie gminy
o bardzo niskiej gęstości zaludnienia. Przykładowo, gmina Łapy ma charakteryzuje się
gęstością zaludnienia na poziomie 1346,72 osób na km2 co jest jedną z wyższych wartości na
terenie województwa. Łączna liczba linii/portów planowana do realizacji w roku 2011 to
6982. Z jednym wyjątkiem (inwestycja w mieście Łapy), inwestycje planowane przez TP
S.A. w ramach pokrywania białych plam prowadzone będą na terenach wiejskich.
Z opublikowanych publicznie materiałów wynika, że sieć planowana przez TK Telekom,
operatora sieci szkieletowej wykorzystującego infrastrukturę kolejową, zakłada budowę
połączeń światłowodowych między Białymstokiem a Czeremchą, Kuźnicą Białostocką,
Kuźnicą Białostocką Suwałkami, Ełkiem i miejscowością Korsze. Termin budowy
planowanych odcinków sieci nie jest jeszcze sprecyzowany. Po przeprowadzeniu tych
inwestycji pokryta zostanie bardzo znaczna część województwa podlaskiego. Zasoby
sieciowe operatora TK Telekom znajdujące się na terenie województwa podlaskiego po
przeprowadzeniu inwestycji będą częścią dużego ringu, przechodzący jeszcze przez teren
województw mazowieckiego i warmińsko-mazurskiego.
85
Rysunek 3. Plan rozbudowy sieci TK Telekom na terenie województwa podlaskiego
Podobnie jak w przypadku TK Telekom, również operator HAWE S.A. ma na celu
stworzenie rozbudowanej sieci szkieletowej na terenie całej Polski. Na terenie województwa
podlaskiego operator HAWE jest w trakcie realizacji budowy sieci szkieletowej, która jest
częścią ogólnopolskiej relacji Lublin – Białystok – Kuźnica – Suwałki – Olsztyn. Celem
operatora jest stworzenie ogólnopolskiej sieci w architekturze pierścienia, a raczej dwóch
pierścieni łączących się w rejonie Polski centralnej.
Duża część sieci zaznaczonej jako „planowana do realizacji” jest już na terenie województwa
podlaskiego ukończona (do wglądu w systemie GIS).
86
Rysunek 4. Plan rozbudowy sieci HAWE
7.3.2
Sieci budowane w ramach projektów dofinansowanych ze środków UE
Sieci planowane do realizacji w ramach projektów dofinansowywanych ze Śródków UE
zostały szczegółowo opisane w rozdziale poświęconym wykorzystaniu środków UE na
rozwój sieci szerokopasmowych.
Z wywiadów z osobami odpowiedzialnymi za realizację projektów wynika, że generalną
zasadą, jaką kierowano się przy planowaniu projektów sieci był głównie ich koszt. W trakcie
realizacji są w większości sieci radiowe (główne technika mieszana światłowodowo –
radiowa WiMax). Dostęp do Internetu za pośrednictwem sieci planowany jest dla wszystkich
mieszkańców gmin objętych projektami (za wyjątkiem projektów Działania 8.3 PO IG
zapewniającym dostęp do sieci dla osób wykluczonych cyfrowo). Planowana przepływność
sieci z punktu widzenia użytkownika końcowego wynosi od 1Mb/s wzwyż, choć w wielu
przypadkach osoby zarządzające projektami same nie są w stanie wskazać konkretnej
przepływności. Wybierając technikę transmisji kierowano się kompromisem między
całkowitym kosztem realizacji projektu a parametrami technicznymi sieci. Wybór technologii
w każdym przypadku daje możliwość dalszej rozbudowy sieci poprzez wymianę urządzeń
87
aktywnych przy zachowaniu istniejącej i niezwykle kosztownej części infrastruktury (maszty
radiowe, kable światłowodowe) sfinansowanej w ramach projektów.
Za szczególny przypadek projektu współfinansowanego ze środków UE można uznać projekt
Sieci Szerokopasmowej Polski Wschodniej.
Rysunek 5. Plan Sieci Szerokopasmowej Polski Wschodniej na terenie województwa podlaskiego
Ze względu na zbyt niski udział inwestycji na etapie „ostatniej mili”, w szczególności
w zakresie szybkich sieci dostępowych, wynikający w dużej mierze z niedoboru węzłów
dystrybucyjnych dostępnych dla lokalnych dostawców Internetu, którzy samodzielnie nigdy
88
nie będą w stanie wybudować infrastruktury dystrybucyjnej, pojawiła się inicjatywa projektu
Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej. W pięciu województwach Polski Wschodniej mają
powstać sieci szkieletowe i dystrybucyjne będące własnością poszczególnych województw.
Za kwotę blisko 250 000 000 zł na terenie województwa podlaskiego planuje się budowę sieci
mogącej przyłączyć blisko 95% mieszkańców województwa podlaskiego do Internetu.
Zarówno szkielet sieci jak i warstwa dystrybucyjna planowana jest w technice
światłowodowej przy wykorzystaniu światłowodów jednomodowych. Przyjęte założenia
technologiczne sieci stanowić będą o jej neutralności technologicznej oraz możliwie dużej
niezawodności (stosowanie wyłącznie sprawdzonych technik). Powodzenie projektu SSPW
będzie znaczącym bodźcem przyczyniającym się do rozwoju sieci szerokopasmowych na
terenie województwa podlaskiego oraz innych województw objętych projektem. Z inicjatywy
państwa powstanie infrastruktura, której brak stanowił dotychczas główną barierę rozwoju
szybkich sieci dostępowych.
7.4
Wnioski
Plany rozbudowy sieci teleinformatycznej województwa podlaskiego nie zapewniają
możliwości osiągnięcia założeń Agendy Cyfrowej. Aby założenia te były realistyczne do
spełnienia, praktycznie natychmiast powinny być realizowane na terenie niemal całego
województwa
podlaskiego
inwestycje
mające
na
celu
rozbudowę
infrastruktury
teleinformatycznej. Szansą jest projekt SSPW, lecz w razie niepowodzenia województwo
podlaskie powinno dysponować pewnym planem zapasowym, którym może być na przykład
koncepcja
nadbudowania
sieci
światłowodowej
na
istniejącej
infrastrukturze
teleinformatycznej.
Administracja samorządowa nie ma bezpośredniego wpływu na decyzje inwestycyjne
podejmowane przez prywatnych operatorów. Obecnie tylko Telekomunikacja Polska
zobligowana przez Urząd Komunikacji Elektronicznej do prowadzenia inwestycji na terenach
białych plam.
89
8
Podlaski rynek sieci szerokopasmowych widziany oczami operatorów
telekomunikacyjnych oraz ISP
W celu poznania opinii operatorów świadczących usługi dostępu do Internetu na terenie
województwa podlaskiego na temat lokalnych uwarunkowań rynku telekomunikacyjnego
a także skonfrontowania ich opinii z planami budowy publicznej sieci szkieletowej oraz
dystrybucyjnej, zadano im bezpośrednio pytania, które przedstawione są poniżej. Ze względu
na nieobligatoryjny charakter pytań, udało się uzyskać stosunkowo niewiele odpowiedzi na
zadawane pytania. Z przeszło 140 zapytań uzyskano 43 ankiety.
8.1
Treść pytań badawczych
1. Jakie są, Państwa zdaniem, główne bariery rozwoju Państwa infrastruktury i usług
świadczonych za pośrednictwem sieci szerokopasmowych w województwie
podlaskim?
2. Jakie działania powinny podjąć władze administracji rządowej i samorządowej, aby
ułatwić/wesprzeć Państwa aktywność w zakresie budowy i rozwoju sieci
teleinformatycznych zwłaszcza w obszarach o bardzo małej gęstości zaludnienia?
3. Przy jakich warunkach wykorzystalibyście punkt dystrybucyjny publicznej sieci
regionalnej w celu podłączania abonentów końcowych, w szczególności na obszarach
o bardzo niskiej gęstości zaludnienia?
8.2
Wyniki
Pierwsze pytanie dotyczyło głównych barier rozwoju infrastruktury i usług świadczonych za
pośrednictwem sieci szerokopasmowych w województwie podlaskim. Rozkład odpowiedzi na
pytanie został przedstawiony na poniższym wykresie.
90
Duża odległość do sieci
2,3%
Finanse u klientów
2,3%
Brak konkurencji do TP
4,7%
Brak wsparcia TP i ZE
4,7%
Niska gęstość zaludnienia
4,7%
7,0%
Zbyt wolne łącza
9,3%
Nie ma barier
16,3%
Kwestie urzędowe, przepisy
23,3%
Brak dostępu do łączy tranzytowych,…
25,6%
Wysokie koszty
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
Wykres 8. Jakie są, Państwa zdaniem, główne bariery rozwoju Państwa infrastruktury i usług świadczonych za
pośrednictwem sieci szerokopasmowych w województwie podlaskim? N = 43
Najczęściej
ęściej
ciej wymienianymi odpowiedziami były zbyt wysokie koszty rozbudowy sieci a także
tak
brak dostępu
dost pu do łączy
czy tranzytowych. W dużej
du ej mierze są
s to odpowiedzi łą
łłączące sięę ze sobą,
sob
wysokie koszty rozbudowy sieci są
s bowiem konsekwencją
konsekwencją braku dostępu
ępu
pu do szybkich sieci
dystrybucyjnych. Na następnym
nast pnym miejscu wymieniano kwestie urzę
urz
urzędowe
dowe i prawne.
W
szczególności
szczególności
ci
zwracano
uwag
uwagę
na
nieprzestrzeganie
zapisów
Megaustawy
telekomunikacyjnej przez właścicieli
wła cicieli wysokich budynków/kominów będą
właś
bbędących
cych naturalnym
miejscem do lokowania anten telekomunikacyjnych. Jeden z przedsię
przedsi
przedsiębiorców
biorców wskazał
również podobne praktyki w Zakładzie Energetycznym, który stwierdził, żżee nie dotyczą
dotycz go
przepisy Megaustawy telekomunikacyjnej w zakresie udostępniania
udost pniania podbudowy linii
energetycznych
tycznych do podwieszania światłowodów.
wiatłowodów. Blisko co dziesiąta
dziesi ta odpowied
odpowiedź stwierdzała,
żee na terenie województwa podlaskiego nie ma żadnych
adnych barier w rozwoju sieci
teleinformatycznych.
Kolejnym pytaniem było pytanie, jakie
jakie działania powinny podjąć
podjąć władze administracji
adminis
rządowej
dowej i samorządowej,
samorzą
samorz dowej, aby ułatwi
ułatwić/wesprze
ć/wesprzećć aktywność
aktywność w zakresie budowy i rozwoju
sieci teleinformatycznych zwłaszcza w obszarach o bardzo
bardzo małej gęstości
g
ści
ci zaludnienia.
91
e-Podlaskie
2,9%
Nie musi wspierać
14,3%
Nie wiadomo
20,0%
Nie przeszkadzać/ułatwić procedury
Rozbudowa infrastruktury szerokopasmowej,
zmniejszenie monopolu TP
34,3%
28,6%
Dotacje finansowe na rozwój firmy
0%
5%
10% 15% 20% 25% 30% 35%
Wykres 9. Jakie działania powinny podjąć władze administracji rządowej i samorządowej, aby
ułatwić/wesprzeć Państwa aktywność w zakresie budowy i rozwoju sieci teleinformatycznych zwłaszcza w
obszarach o bardzo małej gęstości zaludnienia? N = 35
Dominują odpowiedzią
Dominującą
odpowiedzi była rozbudowa infrastruktury szerokopasmowej, ze szczególnym
uwzględnieniem
dnieniem ograniczenia dominacji TP S.A. Uszczegółowienie pytania wskazywało na
potrzebę zainwestowania w infrastruktur
infrastrukturę publiczną
publiczn ułatwiającą
ułatwiaj
prowadzenie transmisji
radiowej na etapie „ostatniej mili”. Warunek ten dotyczył naturalnie głównie obszarów
o bardzo niskiej gęstości
g
gę
ci zaludnienia, gdzie doprowadzanie medium kablowego jest bardzo
nieopłacalne. Zaletą transmisji radiowej jest za to stosunkowo niski koszt przyłączenia
przył
przyłą
w przeliczeniu
rzeliczeniu na abonenta, niestety w zamian za znacznie niższe
ni sze parametry transmisji.
Blisko 30% odpowiedzi wskazywało na potrzebę
potrzeb dotowania firm z terenu województwa
podlaskiego, natomiast aż
aż 20% odpowiedzi wskazywał na ułatwienie procedur i „nie
przeszkadzanie” w samodzielnym rozwoju firm. Pojedynczym, lecz bardzo znaczącym
przeszkadzanie”
znacz
komentarzem dodatkowym do pytania o to, co powinny zrobić
zrobi władze samorz
samorządowe
ądowe lub
centralne był głos, że
ż należy
żyy promowa
promować zalety Internetu wśród
wśród
ród mieszkań
mieszka
mieszkańców
ców województwa
podlaskiego. Głos ten
ten oddaje głębszy
gł bszy sens rozbudowy sieci teleinformatycznych rozumiany
jako zapewnienie technicznych możliwoś
mo liwości
ci dostarczania użytkownikom
użytkownikom
ytkownikom ko
koń
końcowym
cowym pewnych
określonych
ślonych
lonych usług. Zapotrzebowanie na rozbudowę
rozbudow sieci teleinformatycznych jest
konsekwencj potrzeby za
konsekwencją
zaspokojenia
spokojenia tych potrzeb u użytkowników
u ytkowników ko
końcowych.
ńcowych.
92
e-Podlaskie
Ostatnim pytaniem zadawanym bezpośrednio
bezpośrednio
rednio operatorom i dostawcom Internetu było pytanie
o warunki wykorzystania punktu dystrybucyjnego publicznej sieci regionalnej w celu
podłączania
ączania
czania abonentów ko
końcowych,
ńcowych, w szczególności
szczególno ci na obszarach o bardzo niskiej gęstości
g
zaludnienia.
Opłata za zużyte pasmo - ograniczenie
bariery wejścia
2,6%
W ogóle to zły pomysł
2,6%
Wszyscy mają do niego dostęp, brak
rozróżnienia miasto/wieś
7,7%
Warunki techniczne (miejsce na własną
infrastrukturę)
10,3%
Lokacja - duża gęstość zaludnienia i niska
konkurencja
12,8%
28,2%
Nie wiadomo
35,9%
Niski koszt
0%
10%
20%
30%
40%
Wykres 10.
10. Przy jakich warunkach wykorzystalibyście punkt dystrybucyjny publicznej sieci regionalnej w celu
podłączania abonentów końcowych, w szczególności na obszarach
obszarach o bardzo niskiej gęstości zaludnienia? N =
39
Wyniki ankiety pokazują,
pokazują, żżee najbardziej znaczącym
znacz cym warunkiem korzystania z punktu
dystrybucyjnego publicznej sieci regionalnej jest cena. Nie udało się
si sprecyzowa
sprecyzowaćć jaka cena
byłaby odpowiednia. Zwracano jednak uwagę,
uwag żee ab ograniczyć
ograniczy tzw. „barier
„barierę wejścia”
ścia” warto
zastosowa opłatę za faktycznie uużywane
zastosować
żywane
ywane pasmo, na przykład 5zł/1Mb/s. Blisko 13%
respondentów zadeklarowała, że
że wykorzystałaby taki punkt dystrybucyjny przy założeniu,
zało
założ
że
zlokalizowany byłby w miejscu
miejscu o dość
dość wysokiej gęstości
gę
g
ci zaludnienia a jednocze
jednocześnie
śnie niskiej
konkurencji w postaci innych dostawców Internetu. 10,3% respondentów za warunek
postawiło odpowiednie warunki techniczne, przez co należy
należy rozumie
rozumiećć zarówno parametry
techniczne samego łącza
ł cza (s
(szybkość
ść transmisji) jak i uwzględnienie
uwzględnienie
dnienie w punkcie
dystrybucyjnym miejsca na urządzenia
urz dzenia techniczne potrzebne do prowadzenia transmisji
(zarówno kablowej jak i radiowej).
93
e-Podlaskie
Bardzo duża część respondentów, 28,2% nie umiała udzielić odpowiedzi na pytanie ponieważ
nie mogła sobie wyobrazić faktycznej realizacji takiego przedsięwzięcia. Szczególnie
zastanawiająca była koncepcja neutralności technologicznej punktu dystrybucyjnego
zakładająca, że każdy operator ma dostęp do zasobów sieci regionalnej. Wątpliwości te
wyrażone zostały częściowo w odpowiedziach wskazujących na konieczność występowania
miejsca na zainstalowanie własnych urządzeń nadawczo-odbiorczych.
8.3
Wnioski
Operatorzy
i
lokalni
dostawcy
Internetu
jako
główną
barierę
rozwoju
sieci
szerokopasmowych na terenie województwa podlaskiego uważają zbyt wysokie koszty
inwestycji oraz brak dostępu do szybkiej sieci dystrybucyjnej. Na terenach o bardzo niskiej
gęstości zaludnienia, takiej jaka jest charakterystyczna dla przeważającej większości
województwa podlaskiego, lokalni dostawcy Internetu nie mają możliwości dostępu do
szybkiej infrastruktury optycznej. Mimo faktu, iż w większości gmin występuje węzeł
optyczny, z wywiadów przeprowadzonych z lokalnymi firmami wynika, że są one
niewystarczające na obecne potrzeby.
Kwestia rozwiązania problemu braku dostępu do sieci oraz wysokich kosztów budowy
poruszona została w drugim pytaniu zadawanym operatorom i lokalnym ISP. Sami
przedsiębiorcy określili działania, jakie powinny zostać podjęte w celu ułatwienia inwestycji
na terenie województwa podlaskiego, w szczególności na terenach o małej gęstości
zaludnienia. W pierwszej kolejności przedsiębiorcy spodziewają się ograniczenia znaczenia
dominującego operatora poprzez rozbudowę ogólnodostępnej infrastruktury. Jest to idea
zgodna z założeniami Sieci Szerokopasmowej Polski Wschodniej. Wyniki badania pokazują,
że model SSPW znajduje poparcie bardzo dużej części lokalnych dostawców Internetu
i powinien być przez władze wspierany. Bardzo duża część odpowiedzi na to samo pytanie
wskazywała na potrzebę dotowania inwestycji przeprowadzanych przez operatorów i ISP. Dla
dostawców Internetu borykających się z problemami finansowymi rozwiązaniem problemów
mogą okazać się dotacje ze środków Unii Europejskiej, zwłaszcza Działanie 8.4 PO IG,
którego beneficjentami mogą być przedsiębiorcy prywatni. Wśród lokalnych dostawców
Internetu zostać zwiększona świadomość korzyści, jakie niosą unijne środki finansowe, na
94
przykład poprzez kampanię w Internecie, czy nagłaśnianie dobrych praktyk związanych
z realizacją projektów 8.4 PO IG na terenie całej Polski.
Operatorzy telekomunikacyjni i lokalni ISP w większości uważają, że głównym kryterium
wykorzystania węzła publicznej sieci dystrybucyjnej powinna być niska cena przyłączenia.
Rozwiązanie takie ma jednak pewne ograniczenia. Zakładając budowę sieci publicznej od
podstaw, należy liczyć się z wielomilionowymi kosztami. W wariancie budowy SSPW,
koszty te zostałyby w dużej części zwrócone ze środków UE, jednak należy pamiętać, że
rynek telekomunikacyjny podlega regulacji i nie jest możliwe ustanowienie dowolnie niskich
cen na usługi przyłączania do sieci. Główną cechą konkurencyjną nowej sieci publicznej
powinna być jakość oferowanych połączeń.
Dodatkowo, w ramach wywiadów z operatorami i lokalnymi ISP, operatorzy bardzo często
dodawali swoje osobiste przemyślenia związane z tematem. Jednym z najważniejszych była
koncepcja przeprowadzenia kampanii informacyjnej dla mieszkańców województwa
podlaskiego, która pokazywałaby korzyści płynące z zastosowania Internetu. Problemem
województwa podlaskiego nie jest tylko niska gęstość zaludnienia czy zbyt niska liczba
światłowodów, lecz także świadomość mieszkańców dotycząca możliwości jakie niesie
Internet w codziennym życiu. Idea propagowania Internetu jest długofalowym zadaniem
racjonalnego kreowania zapotrzebowania na usługi sieciowe, a przez to pośrednio na pasmo
internetowe i rozbudowę sieci teleinformatycznych.
95
9
Wnioski i rekomendacje
O ile poszczególne wnioski i rekomendacje związane bezpośrednio z pytaniami badawczymi
zostały przedstawione po analizie wyników badań związanych z każdym pytaniem
badawczym z osobna, poniższe wnioski i rekomendacje są uogólnieniem wniosków z obszaru
Sieci Teleinformatycznych i stanowią ich uzupełnienie.
Województwo podlaskie, charakteryzujące się z jednaj strony najniższym obok województwa
warmińsko-mazurskiego współczynnikiem gęstości zaludnienia, nie dysponuje obecnie
infrastrukturą teleinformatyczną mogącą sprostać założeniom Agendy Cyfrowej dotyczącej
oferowanej przepływności na każdego abonenta. Aby sprostać tym wymaganiom,
infrastruktura województwa podlaskiego powinna w najbliższym czasie bardzo dynamicznie
się rozwinąć. Zakładając realizację projektu SSPW, należy rozwinąć zasiąg sieci o dostęp dla
100% mieszkańców województwa. Obecnie projektowana sieć zapewnie dostęp dla około
95% i pomija wiele zwłaszcza małych miejscowości. Z analizy ewidencji mieszkańców
województwa podlaskiego wynika, że blisko 9% ludności województwa zamieszkuje 1964
najmniejszych miejscowości, stąd proces zapewniania dostępu do sieci powinien uwzględniać
nie tylko jak największy udział liczby mieszkańców (wówczas można by skupić się jedynie
na największych miejscowościach) lecz także minimalizację lub całkowite wyeliminowanie
miejscowości wykluczonych cyfrowo.
Alternatywą dla projektu publicznej sieci szkieletowej i dystrybucyjnej jest rozwój sieci
operatorów
prywatnych.
Powodem,
dla
którego
prywatni
operatorzy
inwestują
w infrastrukturę teleinformatyczną jest stopa zwrotu inwestycji, która dla terenów o niskiej
gęstości zaludnienia jest niska. Z punktu widzenia władz samorządowych nie można wskazać
działania, które zmieniłoby tę istotną cechę województwa podlaskiego.
Częściowym rozwiązaniem problemu braku opłacalności inwestowania w infrastrukturę przez
operatorów telekomunikacyjnych jest stymulowanie zapotrzebowania na duże przepływności
poprzez
promocję
usług
wykorzystujących
szybką
transmisję
danych.
Kampania
informacyjna powinna być procesem długofalowym, nastawionym na zwiększanie
świadomości użytkowania Internetu w codziennym życiu przez ludzi w różnych grupach
wiekowych. Przykładami działań promocyjnych dla mieszkańców województwa podlaskiego
mogą być następujące działania:
96
•
Promocja aplikacji służących do prowadzenia rozmów z obrazem wideo lub
popularnych ostatnio portali społecznościowych. Innym pomysłem na wykorzystanie
Internetu w tym zakresie przy jednoczesnym wykorzystaniu przyrodniczego
potencjału
województwa
podlaskiego
jest
rozwój
witryn
typu
http://www.bocianyonline.pl, w których na żywo można obserwować przyrodę.
•
Promocja przedsiębiorców funkcjonujących w Internecie. Poza promocją samych firm
z regionu, kampania taka może pomóc niezdecydowanym w podjęciu decyzji
o rozpoczęciu własnej działalności.
•
Premiowanie mieszkańców załatwiających urzędowe sprawy za pośrednictwem
Internetu na przykład poprzez zdecydowane przyspieszenie wydawania decyzji.
Przykładem może być szybsze wypłacanie nadpłaty podatku przy rozliczaniu się
z fiskusem za pośrednictwem Internetu.
•
Przeprowadzenie kampanii informacyjnej o bezpieczeństwie w sieci, jako kampania
informująca dla osób odstraszonych przez popularne w mediach doniesienia
o przestępczości w Internecie.
•
Organizacja konkursów na najlepszą stronę lub aplikację internetową dla dzieci,
młodzieży i dorosłych.
Powyższe działania zwiększą zapotrzebowanie na Internet wśród mieszkańców i pośrednio
bardzo mocno przyczynią się do rozwoju sieci teleinformatycznych obsługujących
zwiększony ruch sieciowy. Samo wybudowanie sieci nie stanowi bowiem gwarancji na to, że
zostanie ona w pełni wykorzystana. Zdecydowana większość mieszkańców nie zdaje sobie
sprawy z konieczności budowania sieci światłowodowej. Oczekiwanym rezultatem takich
inwestycji jest dostęp do nowoczesnych usług sieciowych w korzystnych cenach.
Proces rozwoju sieci szerokopasmowych województwa podlaskiego powinien być stale
monitorowany. Poza wskaźnikami bezwzględnymi, jak na przykład liczba kilometrów
światłowodów
bardzo
ważnym
jest,
aby
obserwować
zmieniający
się
rynek
telekomunikacyjny i odpowiednio szybko reagować na pojawiające się okoliczności. W tym
celu jednostka odpowiedzialna za rozwój Społeczeństwa Informacyjnego (na przykład
Departament
Rozwoju
Społeczeństwa
Informacyjnego
Urzędu
Marszałkowskiego
Województwa Podlaskiego) powinien stale monitorować następujące wskaźniki:
97
•
Udział osób zgłaszających chęć przyłączenia się do Internetu a nieposiadających takiej
możliwości
•
Zapotrzebowanie na przepływność (w Mb/s) wśród mieszkańców województwa i
stopień zaspokojenia zapotrzebowania
•
Procentowy udział wniosków elektronicznych składanych do urzędów województwa
podlaskiego
Nadanie wysokiego priorytetu rozwojowi Społeczeństwa Informacyjnego województwa
podlaskiego może wyrażać się poprzez przeprowadzanie badań z mieszkańcami podczas
wizyt w urzędach (prośba o wypełnienie ankiety przy wizycie w urzędzie) lub na stronach
internetowych urzędów. Zwłaszcza ankiety internetowe (CAWI) są proste w zastosowaniu
i mogą dawać bardzo szybkie wyniki. Fakt występowania pytań odnoszących się do sieci
teleinformatycznych w urzędach może zwrócić uwagę mieszkańców województwa na kwestię
Internetu i dodatkowo podziałać zachęcająco.
98
10 Aneksy
10.1 Wykaz danych dostępnych w standardzie GIS
W wyniku analizy powstał zestaw wektorowych map tematycznych przedstawiających
poszczególne wyniki w postaci osobnych wektorowych warstw. Wraz z raportem przekazane
zostały mapy zawierające następujące treści:
1. Podział administracyjny województwa podlaskiego, w tym:
a. Warstwa: województwo podlaskie (obrys województwa podlaskiego)
b. Warstwa: powiaty (obrys powiatów województwa podlaskiego)
c. Warstwa: gminy (obrys gmin województwa podlaskiego)
d. Warstwa:
miejscowości
(osadzone
w
układzie
współrzędnych
3566
miejscowości województwa podlaskiego). Miejscowości połączone są
z danymi na temat liczby mieszkańców ogółem i udziału osób do 24 roku życia
e. Podział gminy Zawady na obręby ewidencyjne
2. Warstwa tematyczna przedstawiająca aktualne połączenia światłowodowe oraz
kanalizacje teletechniczne na terenie województwa podlaskiego wraz z opisującymi je
atrybutami
3. Warstwa tematyczna przedstawiająca gęstość zaludnienia oraz udział osób do 24 roku
życia
4. Warstwy tematyczne przedstawiające projekty sieci teleinformatycznej dającej
możliwość umieszczenia gniazd abonenckich w 100% domów i firm na terenie
województwa podlaskiego
a. Wariant I – sieć zbudowana od podstaw
b. Wariant II – sieć nadbudowana na istniejącą infrastrukturę teleinformatyczną
c. Wariant III – uzupełnienie projektu SSPW
Poza danymi w formacie GIS załączony został zakupiony w Podlaskim Urzędzie
wojewódzkim arkusz kalkulacyjny będący wyciągiem z ewidencji ludności.
10.2 Mapy gęstości zaludnienia województwa podlaskiego z wyszczególnieniem osób do
24 roku życia
Poniżej prezentowane są powiększone fragmenty map przedstawiające gęstość zaludnienia
województwa podlaskiego z wyszczególnieniem udziału osób do 24 roku życia.
99
100
101
102
103
104
105
106
107
10.3 Statystyka liczby mieszkańców województwa podlaskiego w podziale na gminy
Poniższa tabela przedstawia statystykę liczby mieszkańców województwa podlaskiego
w podziale na gminy. Podział przeprowadzony jest zgodnie z kodem TERYT.
Powiat
Gmina/
Miasto
Do 24
Roku
Życia
Powyżej 24
Roku Życia
Ludność
Razem
Kod
Terytorial
ny
Powierzch
nia [km2]
GĘSTOŚĆ
[os/ km2]
M,
Białystok
Białysto
k
75907
202453
278360
2061011
102,29
2721,28
M, Łomża
Łomża
18420
43089
61509
2062011
32,71
1880,43
Białostocki
Michało
wo
940
2325
3265
2002074
2,15
1518,60
Moniecki
Mońki
3132
7342
10474
2008064
7,66
1367,36
Białostocki
Łapy
4613
11413
16026
2002064
11,9
1346,72
Sejneński
Sejny
1715
4072
5787
2009011
4,49
1288,86
Zambrows
ki
Zambró
w
6930
15856
22786
2014011
19,02
1198,00
Wysokoma
zowiecki
Szepiet
owo
737
1606
2343
2013094
1,96
1195,41
Grajewski
Grajewo
6967
15353
22320
2004011
18,93
1179,08
Hajnowski
Hajnów
ka
5932
16518
22450
2005011
21,29
1054,49
M, Suwałki
Suwałki
22215
46186
68401
2063011
65,24
1048,45
Sokólski
Sokółka
5537
13417
18954
2011084
18,61
1018,48
Bielski
Bielsk
Podlaski
7953
19119
27072
2003011
26,92
1005,65
Białostocki
Supraśl
1285
3251
4536
2002094
5,68
798,59
Sokólski
Krynki
787
1833
2620
2011044
3,85
680,52
Białostocki
Czarna
Białosto
2897
6660
9557
2002024
14,09
678,28
108
cka
Wysokoma
zowiecki
Wysokie
Mazowi
eckie
2998
6584
9582
2013011
15,24
628,74
Augustows
ki
Lipsk
861
1756
2617
2001044
4,97
526,56
Moniecki
Goniądz
593
1314
1907
2008014
4,28
445,56
Kolneński
Kolno
3402
7344
10746
2006011
25,08
428,47
Siemiatycki
Siemiat
ycze
4723
10529
15252
2010011
36,25
420,74
Augustows
ki
Augustó
w
8968
21188
30156
2001011
80,93
372,62
Białostocki
Wasilkó
w
2972
6624
9596
2002134
28,15
340,89
Białostocki
Chorosz
cz
1591
3941
5532
2002014
16,79
329,48
Sokólski
Dąbrow
a
Białosto
cka
1813
4425
6238
2011014
22,64
275,53
Grajewski
Szczucz
yn
1138
2424
3562
2004054
13,23
269,24
Wysokoma
zowiecki
Ciechan
owiec
1546
3375
4921
2013024
26,01
189,20
Kolneński
Stawiski
757
1706
2463
2006054
13,28
185,47
Białostocki
Zabłudó
w
804
1598
2402
2002144
14,3
167,97
Łomżyński
Jedwab
ne
598
1214
1812
2007014
11,47
157,98
Siemiatycki
Drohicz
yn
634
1564
2198
2010024
15,66
140,36
109
Bielski
Brańsk
1306
2658
3964
2003021
32,43
122,23
Moniecki
Knyszyn
853
1975
2828
2008044
23,68
119,43
Łomżyński
Nowogr
ód
744
1434
2178
2007044
20,55
105,99
Sokólski
Suchow
ola
688
1639
2327
2011094
25,95
89,67
Białostocki
Juchno
wiec
Kościeln
y
4573
9585
14158
2002052
172,06
82,29
Białostocki
Tykocin
606
1383
1989
2002124
28,96
68,68
Białostocki
Łapy
2025
4531
6556
2002065
115,67
56,68
Białostocki
Chorosz
cz
2596
5566
8162
2002015
146,71
55,63
Białostocki
Dobrzyn
iewo
Duże
2658
5782
8440
2002032
160,67
52,53
Wysokoma
zowiecki
Czyżew
2205
4527
6732
2013035
130,02
51,78
Łomżyński
Łomża
3658
6962
10620
2007022
207,41
51,20
Grajewski
Rajgród
502
1243
1745
2004044
35,18
49,60
Łomżyński
Piątnica
3617
7064
10681
2007052
218,69
48,84
Białostocki
Supraśl
2870
5911
8781
2002095
182,28
48,17
Suwalski
Raczki
2264
4021
6285
2012052
142,25
44,18
Białostocki
Wasilkó
w
1349
2883
4232
2002135
99,02
42,74
Białostocki
Turośń
Kościeln
a
1824
3761
5585
2002112
140,3
39,81
Wysokoma
Sokoły
1936
4130
6066
2013082
155,57
38,99
110
zowiecki
Łomżyński
Miastko
wo
1631
2792
4423
2007032
114,84
38,51
Wysokoma
zowiecki
Klukow
o
1514
3249
4763
2013042
123,77
38,48
Wysokoma
zowiecki
Nowe
Piekuty
1360
2815
4175
2013072
109,37
38,17
Hajnowski
Czerem
cha
906
2705
3611
2005032
96,73
37,33
Moniecki
Krypno
1400
2759
4159
2008052
112,69
36,91
Kolneński
Mały
Płock
1748
3417
5165
2006042
140,06
36,88
Zambrows
ki
Szumow
o
1658
3361
5019
2014042
141,15
35,56
Łomżyński
Śniado
wo
1919
3839
5758
2007072
162,59
35,41
Grajewski
Wąsosz
1405
2689
4094
2004062
117,92
34,72
Wysokoma
zowiecki
Szepiet
owo
1703
3486
5189
2013095
149,94
34,61
Moniecki
Mońki
1674
3520
5194
2008065
153,9
33,75
Zambrows
ki
Kołaki
Kościeln
e
801
1660
2461
2014022
73,76
33,36
Białostocki
Poświęt
ne
1266
2529
3795
2002082
114,33
33,19
Łomżyński
Wizna
1430
2979
4409
2007082
133,05
33,14
Sokólski
Kuźnica
1266
3137
4403
2011052
133,41
33,00
Wysokoma
zowiecki
Wysokie
Mazowi
eckie
1897
3578
5475
2013102
166,11
32,96
111
Kolneński
Kolno
3294
5831
9125
2006032
282,13
32,34
Sejneński
Puńsk
1351
3122
4473
2009042
138,37
32,33
Łomżyński
Przytuły
776
1524
2300
2007062
71,18
32,31
Moniecki
Jaświły
1810
3770
5580
2008032
175,41
31,81
Moniecki
Jasionó
wka
934
2130
3064
2008022
96,73
31,68
Augustows
ki
Bargłów
Kościeln
y
1973
3921
5894
2001032
187,57
31,42
Hajnowski
Kleszcze
le
395
1050
1445
2005074
46,71
30,94
Zambrows
ki
Rutki
2082
4007
6089
2014032
200,2
30,41
Suwalski
Filipów
1599
2967
4566
2012022
150,35
30,37
Wysokoma
zowiecki
KobylinBorzym
y
1172
2452
3624
2013052
119,6
30,30
Kolneński
Grabow
o
1366
2477
3843
2006022
128,48
29,91
Grajewski
Szczucz
yn
1102
1962
3064
2004055
102,49
29,90
Sokólski
Korycin
1115
2379
3494
2011032
117,32
29,78
Bielski
Rudka
668
1419
2087
2003072
70,21
29,73
Siemiatycki
Perleje
wo
1010
2149
3159
2010082
106,32
29,71
Białostocki
Suraż
343
662
1005
2002104
33,86
29,68
Zambrows
ki
Zambró
w
2928
5944
8872
2014052
298,98
29,67
Wysokoma
zowiecki
Kulesze
Kościeln
1104
2255
3359
2013062
115,45
29,09
112
e
Bielski
Brańsk
2053
4495
6548
2003052
227,3
28,81
Siemiatycki
Siemiat
ycze
1848
4604
6452
2010092
227,14
28,41
Kolneński
Stawiski
1421
2797
4218
2006055
152,27
27,70
Sokólski
Dąbrow
a
Białosto
cka
2109
4498
6607
2011015
241,31
27,38
Siemiatycki
Dziadko
wice
1043
2084
3127
2010032
115,71
27,02
Suwalski
Suwałki
2473
4661
7134
2012072
264,82
26,94
Białostocki
Zawady
951
2076
3027
2002152
112,67
26,87
Kolneński
Turośl
1947
3349
5296
2006062
198,43
26,69
Łomżyński
Jedwab
ne
1276
2657
3933
2007015
147,95
26,58
Grajewski
Radziłó
w
1686
3602
5288
2004032
199,38
26,52
Sokólski
Sokółka
2495
5281
7776
2011085
295,01
26,36
Augustows
ki
Augustó
w
2486
4492
6978
2001022
266,52
26,18
Suwalski
Szyplisz
ki
1468
2629
4097
2012082
156,55
26,17
Suwalski
Bakałarz
ewo
1109
2082
3191
2012012
123,01
25,94
Białostocki
Tykocin
1464
3130
4594
2002125
178,38
25,75
Wysokoma
zowiecki
Ciechan
owiec
1335
3115
4450
2013025
175,45
25,36
Białostocki
Suraż
315
765
1080
2002105
42,74
25,27
113
Suwalski
Przerośl
1104
2024
3128
2012042
123,84
25,26
Suwalski
RutkaTartak
908
1694
2602
2012062
103,37
25,17
Siemiatycki
Drohicz
yn
1506
3306
4812
2010025
192,3
25,02
Sokólski
Nowy
Dwór
862
2152
3014
2011062
120,88
24,93
Łomżyński
Nowogr
ód
652
1322
1974
2007045
80,43
24,54
Łomżyński
Zbójna
1536
2984
4520
2007092
185,77
24,33
Suwalski
Jelenie
wo
1167
2030
3197
2012032
131,84
24,25
Bielski
Wyszki
1485
3426
4911
2003082
206,5
23,78
Sejneński
Krasnop
ol
1322
2733
4055
2009032
171,63
23,63
Suwalski
Wiżajny
887
1719
2606
2012092
111,54
23,36
Siemiatycki
Grodzis
k
1406
3293
4699
2010042
203,21
23,12
Grajewski
Rajgród
1400
2548
3948
2004045
171,98
22,96
Sokólski
Suchow
ola
1618
3564
5182
2011095
229,94
22,54
Sokólski
Sidra
1129
2700
3829
2011072
173,96
22,01
Sokólski
Janów
1441
3075
4516
2011022
207,84
21,73
Siemiatycki
NurzecStacja
1234
3311
4545
2010072
214,96
21,14
Bielski
Boćki
1308
3482
4790
2003042
232,06
20,64
Moniecki
Knyszyn
685
1423
2108
2008045
104
20,27
Grajewski
Grajewo
2251
3956
6207
2004022
308,13
20,14
114
Białostocki
Zabłudó
w
1876
4598
6474
2002145
325,51
19,89
Bielski
Orla
639
2485
3124
2003062
159,68
19,56
Sejneński
Sejny
1300
2935
4235
2009052
218,01
19,43
Hajnowski
Czyże
454
1996
2450
2005042
134,2
18,26
Augustows
ki
Lipsk
944
2267
3211
2001045
179,45
17,89
Bielski
Bielsk
Podlaski
1624
5623
7247
2003032
430,1
16,85
Hajnowski
Narew
912
2997
3909
2005082
241,79
16,17
Augustows
ki
Sztabin
1849
3746
5595
2001072
361,8
15,46
Hajnowski
Kleszcze
le
260
1176
1436
2005075
95,91
14,97
Moniecki
Trzciann
e
1530
3252
4782
2008072
331,64
14,42
Siemiatycki
Milejczy
ce
581
1592
2173
2010062
151,79
14,32
Augustows
ki
Nowink
a
975
1942
2917
2001052
203,84
14,31
Hajnowski
Hajnów
ka
1038
3135
4173
2005062
293,15
14,24
Siemiatycki
Mielnik
638
1970
2608
2010052
196,24
13,29
Białostocki
Gródek
1429
4148
5577
2002042
430,6
12,95
Hajnowski
Dubicze
Cerkiew
ne
339
1431
1770
2005052
151,19
11,71
Hajnowski
Narewk
a
957
3013
3970
2005092
339,48
11,69
Hajnowski
Białowi
518
1780
2298
2005022
203,2
11,31
115
eża
Sokólski
Szudział
owo
908
2452
3360
2011102
301,64
11,14
Białostocki
Czarna
Białosto
cka
628
1396
2024
2002025
192,45
10,52
Białostocki
Michało
wo
933
2850
3783
2002075
407,04
9,29
Sejneński
Giby
875
2074
2949
2009022
323,57
9,11
Moniecki
Goniądz
1115
2226
3341
2008015
372,4
8,97
Augustows
ki
Płaska
796
1775
2571
2001062
373,19
6,89
Sokólski
Krynki
167
547
714
2011045
162,06
4,41
116
10.4 Wywiady przeprowadzone z firmami oferującymi budowę sieci w poszczególnych
technikach transmisyjnych
Poniżej przedstawione zostały firmy, z którymi przeprowadzono wywiady w ramach
oszacowania kosztów budowy sieci teleinformatycznych w poszczególnych typach rozwiązań
technicznych.
10.4.1 Budowa sieci światłowodowych p2p
1. Elservice24 Sp. z o.o.
Rurociąg kablowy HDPE Fi 40mmm 2-otworowy 30,00 zł
Łącze dystrybucyjne światłowodowe o przepływności minimum 1000 Mb/s – cena 1
km. (w technologii doziemnej (rurociąg kablowy): wieś: ok. 85 000 zł, miasto ok.
125 000 zł, w kanalizacji dzierżawionej ok. 35 000 zł)
Łącze „ostatniej mili” w technologii światłowodowej – minimum 100 Mb/s.
(dystrybucyjne -5%)
Łącze „ostatniej mili” w technologii miedzianej – minimum 30 Mb/s symetrycznie.
(dystrybucyjne -5%)
2. Energotel Sp. z o.o.
szacunkowo:
kable FO doziemne na obszarach pozamiejskich 20 – 40 tys. zł/km
kable FO miejskie 20 – 100 tys. zł/km
kabel dostępowy (ostatnia mila) miedziany 10 – 30 tys. zł/km
kable FO na podbudowie linii energetycznych 15/20 kV 40 – 60 tys. zł/km
kable FO na podbudowie linii energetycznych 110 kV 50 – 70 tys. zł/km
link radiowy 3 – 10 tys. zł/km
do tego dochodzą urządzenia aktywne + zasilanie + klimatyzacja = kilka –
kilkadziesiąt tysięcy zł/szt.
Panie Pawle
117
podane przeze mnie koszty to szacunkowe koszty budowy „pod klucz” z wykorzystaniem
poszczególnych technologii.
Jak Pan wie, wszystkie inwestycje, a rozległe inwestycje liniowe w szczególności to procesy złożone z
b. wielu etapów i czynności – niektórych z nich nie sposób wycenić bez szczegółowej wiedzy o tym co
i w jaki sposób chce się osiągnąć, a to z kolei nie da się zrobić bez opracowania koncepcji realizacji
oraz tzw. studium wykonalności.
Same koszty fizycznej realizacji przedsięwzięcia (sieci telekomunikacyjnej) są niekiedy porównywalne
do kosztów przygotowania inwestycji (projekty, uzgodnienia, dopuszczenia, nadzory, odszkodowania
majątkowe i rolnicze, dokumentacje itd. itp.)
Ceny materiałów może Pan sprawdzić w dostępnych na stronach internetowych cennikach
producentów bądź dystrybutorów (cena końcowa zależy od rabatu od ww. ceny udzielanego przez
sprzedawcę, która może czasami wynosić 50 i więcej procent). Co do ceny dzierżaw – podlegają one
indywidualnym uzgodnieniom pomiędzy stronami.
Pozdrawiam
Robert Kuciak
3. Sotronic
Kalkulacja kosztów
MATERIAŁ
Lp. Nazwa materiału
cena
jedn.
netto
wartość
netto
j.m.
ilość
1 Kabel Z-XOTKtsdD 24J
m
50000
2 Przełącznica panelowa kompletna
3 Rura HDPE fi 40
kpl
m
1
50000
4 Wąż trudnopalny (wejścia do obiektów ile?)
m
1
1,60
1,60 zł
szt.
1
53,00
53,00 zł
szt.
1
2,80
2,80 zł
szt.
1
6,80
6,80 zł
szt.
1
21,50
21,50 zł
szt.
1
0,50
0,50 zł
5
Stelaż zapasu kabla światłowodowego (ile
planowanych zapasów?)
Adapter (przy założeniu standardu SM
SC,ST,LC,FC)
6 Pigtail (przy założeniu standardu SM SC,ST,LC,FC)
7
Patchcord (przy założeniu standardu SM
SC,ST,LC,FC)
8 Osłonka spawu
124 500,00
zł
110,00
110,00 zł
1,80 90 000,00 zł
2,49
Razem M
214 696,20
zł
118
Kz
%
10
21 469,62 zł
236 165,82
zł
M+Kz
ROBOCIZNA
j.m.
Lp. Zakres prac
1 Projekt budowlano wykonawczy do 100m trasy
Projekt wykonawczy kabla miedzianego lub linii
optotelekomunikacyjnej - za każde następne
3 określonymi w instrukcji T-01 - za pierwsze 200m trasy
określonymi w instrukcji T-01 - za każde następne
Projekt wykonawczy instalacji wewnątrz budynków - za
5 każde następne rozpoczęte 100m trasy
Wykonanie przewiertu przez przeszkodę murowaną
6 lub betonową (wprowadzenie do budynku)
7 Sprawdzanie drożności (jeśli potrzeba)
Wciąganie kabli do rurociągu kablowego lub kanalizacji
wtórnej
fi 32 i fi 40, metodą ręczną
8
Układanie rur osłonowych wraz w wciąganiem kabla 9 wąż trudnopalny
Uszczelnienie otworów
10
Budowa rurociągu kablowego 2xHDPE fi 40
11
Montaż stelaży lub skrzynki zapasu - w studni i w
12 komorze kablowej
Montaż złączy końcowych - 1 łączone włókno
13
Montaż złączy końcowych - każde następne łączone
14 włókno
15 kabla, mierzony 1 włókno
16 kabla, każdy następne włókno
17 pomiarami mierzony 1 włókno
18 pomiarami, każdy następne włókno
kpl
ilość
cena
wartość
jedn.
netto
netto
1 2000,00
2000,00
kpl
499
100,00
49900,00
kpl
1
500,00
500,00
kpl
498
70,00
34860,00
kpl
1
100,00
100,00
szt.
1
90,00
90,00
50000
1,20
60000,00
50000
3,00
150000,00
1
4,00
4,00 zł
1
40,00
40,00 zł
50000
15,00
750000,00
zł
1
30,00
30,00 zł
1
15,00
15,00 zł
1
15,00
15,00 zł
1
1,00
1,00 zł
1
1,00
1,00 zł
1
1,00
1,00 zł
1
1,00
1,00 zł
m
m
m
szt.
m
szt.
złącze
złącze
odcinek
odcinek
odcinek
odcinek
119
złączek światłowodowych, pomiar przeprowadzany
19 razem z innymi pomiarami, mierzony 1 włókno
złączek światłowodowych, pomiar razem z innymi
20 pomiarami, każdy następny włókno
22
23
24
26
27
Obsługa geodezyjna budowy łącznie z wykonaniem
odcinek
geodezyjnej dokumentacji powykonawczej i
uzgodnieniami z ZUD do 100 mb w strefach Warszawa
Centrum, Warszawa Wschód, Warszawa Zachód
Opracowanie projektów organizacji ruchu dla robót w
oprac.
pasie drogowym.
Opłaty za zajęcie pasa drogowego.
m2/dz.
Opłaty za nadzory gestorów sieci, konserwatora
nadzór
przyrody itp.
Koszt wykonania operatu za szkody
oper.
1
1,00
1,00 zł
1
1,00
1,00 zł
1
500,00
500,00 zł
1 1000,00
1 000,00 zł
1
3,20
3,20 zł
1
300,00
300,00 zł
1
120,00
120,00 zł
1049483,2zł
Razem R
SUMA M+Kz+R
1 736
511,04 zł
4. Technitel
Koszty to jest dość skomplikowany temat. Koszt wybudowania jednego km zależy od wielu czynników
z których część jest natury technicznej a część biznesowej. Domyślam się że biznesowe
uwarunkowania Pana mniej interesują. Jeśli chodzi o techniczne parametry które różnicują koszty to
wymieniłbym:
- stopień urbanizacji terenu (miejski, wiejski)
- ilość skrzyżowań z innymi instalacjami (drogi, kable energetyczne, wodociągi, gazociągi)
- skala całego projektu
- konieczność wykonania projektu budowlanego lub jej brak
- w przypadku instalacji podziemnych również rodzaj nawierzchni w której prowadzone są prace
(asfalt, beton, kostka, trawnik, pole)
Orientacyjnie może Pan przyjąć że budowa kanalizacji teletechnicznej (z materiałem) na terenie
miejskim będzie kosztowała przeciętnie około 100zł za metr bieżący, a budowa linii podwieszanej
będzie kilkukrotnie tańsza - powiedzmy około 20-30zł za metr bieżący. Tak jak już wspominałem w
rzeczywistych kontraktach te ceny mogą odbiegać od średniej nawet o +/- 50% w zależności od
specyfiki projektu i ogólnej sytuacji na rynku.
Jeśli chodzi o koszty budowy przyłącza to będą one podobne jak koszty budowy kanalizacji
teletechnicznej - około 70-100zł/mb. Do tego należy doliczyć koszt projektu budowlanego - zwykle
około 3000zł. Urządzenia PON mogą kosztować około 1000zł per abonent licząc za komplet czyli 1
szt. ONU + średnia cena za jeden port na OLT.
120
10.4.2 Budowa sieci radiowych p2p
1. ITP. Telco
2. Łączpol
3. JJC Telekom
Powyższe firmy w rozmowie telefonicznej przedstawiły koszty budowy sieci radiowych, które zostały
przedstawione w treści raportu.
10.4.3 Budowa „ostatniej mili” w technice światłowodowej
Łącze dystrybucyjne światłowodowe o przepływności minimum 1000 Mb/s – cena 1
km. (w technologii doziemnej (rurociąg kablowy): wieś: ok. 85 000 zł, miasto ok.
125 000 zł, w kanalizacji dzierżawionej ok. 35 000 zł)
Łącze „ostatniej mili” w technologii światłowodowej – minimum 100 Mb/s.
(dystrybucyjne -5%)
(dystrybucyjne -5%)
szacunkowo:
kable FO na podbudowie linii energetycznych 15/20 V 40 – 60 tys. zł/km
3. TP Teltech (mail zacytowany w p. 10.4.4)
121
4. Technitel
Koszty to jest dość skomplikowany temat. Koszt wybudowania jednego km zależy od wielu czynników
z których część jest natury technicznej a część biznesowej. Domyślam się że biznesowe
uwarunkowania Pana mniej interesują. Jeśli chodzi o techniczne parametry które różnicują koszty to
wymieniłbym:
- stopień urbanizacji terenu (miejski, wiejski)
- ilość skrzyżowań z innymi instalacjami (drogi, kable energetyczne, wodociągi, gazociągi)
- skala całego projektu
- konieczność wykonania projektu budowlanego lub jej brak
- w przypadku instalacji podziemnych również rodzaj nawierzchni w której prowadzone są prace
(asfalt, beton, kostka, trawnik, pole)
Orientacyjnie może Pan przyjąć że budowa kanalizacji teletechnicznej (z materiałem) na terenie
miejskim będzie kosztowała przeciętnie około 100zł za metr bieżący, a budowa linii podwieszanej
będzie kilkukrotnie tańsza - powiedzmy około 20-30zł za metr bieżący. Tak jak już wspominałem w
rzeczywistych kontraktach te ceny mogą odbiegać od średniej nawet o +/- 50% w zależności od
specyfiki projektu i ogólnej sytuacji na rynku.
Jeśli chodzi o koszty budowy przyłącza to będą one podobne jak koszty budowy kanalizacji
teletechnicznej - około 70-100zł/mb. Do tego należy doliczyć koszt projektu budowlanego - zwykle
około 3000zł. Urządzenia PON mogą kosztować około 1000zł per abonent licząc za komplet czyli 1
szt. ONU + średnia cena za jeden port na OLT.
Kalkulacja przeprowadzona przez firmę TC-mobile:
N
O
1
Nazwa
produktu
Opis
DASV5724G
V5724G 18-Slotowa
Chassis
-. 12-Slotów na 2
portowe karty GEPON lub SFP lub GE
-. 1-Slot : Switching
fabric & control unit
module
-. 2-Sloty na
zasilacze AC lub DC
Jednost Iloś
ka
ć
szt.
1
Cenna
bez
rabatu
Cena
po
rabacie
za
sztukę
Suma
US$1
636
US$1
510
US$1
510
122
(Redundancja)
-. 2-Sloty na
obowiązkowe
wentylatory
-. 1-Slot: na filtr
brudu
2
3
4
5
6
7
8
Switching Fabric
Module. (40MB Flash
/ 256MB DRAM)
(element wymagany)
Karta z 2
niezależnymi
interfejsami GE-PON
(PX20D, IEEE
802.3ah). Tzw. Karta
DASDownlink do
V5724Gpodpinania jednostek
2PIU3
abonenckich ONU
-. Wydanie 3
-. Złacza SC/PC
-. Maksymalny
podział na 1 port to
1:64
Karta z 2
niezależnymi portami
DASna Gigabitowe
V5724Gmoduły SFP. Tzw.
2OIU
Karta Uplink
-. 1000Base-X SFP
Karta z 2
DASniezależnymi portami
V5724G10/100/1000Base2TIU
TX. Tzw. Karta
Uplink
Zaślepki na nie
wykorzystane sloty
DASdla karty z
V5724G-BP
interfejsami Downlink
lub Uplink
DASZasilacz AC
V5724GPSU-AC
DASZasilacz DC
V5724GPSU-DC
DASV5724GSFU
szt.
1
US$2
262
US$2
088
US$2
088
szt.
1
US$2
678
US$2 472
US$2
472
szt.
1
US$164 US$151 US$151
szt.
0
US$298 US$275
szt.
10
US$18
szt.
0
US$790 US$730
szt.
1
US$670 US$618 US$618
US$0
US$17 US$170
US$0
123
Zaślepka na
niewykorzystany
9
zasilacz (1 Zasilacz
jest wymagany, drugi
stanowi redundancje)
Wentylator do
DASChassis V5724G.
10
V5724G(Wymagane dwie
FAN
sztuki)
Filtr przeciw kurzowy
DAS11
V5724G-DF (element opcjionalny)
DASV5724GPSU-BP
Organizator kabli i
DASprzewodów (element
V5724G-CD
opcjionalny)
EMS NeTool
Software system
zarządzania i
monitorowania
platformom GE-PON.
Dodatkowo
jednorazowa opłata
za każdą zarządzaną
koncówkę. Nie
13 EMS NeTool zawiera ceny
serwera z licencją
Windows
potrzebnego do
instalacji. (Element
opcjonalny całom
platformom można
zarządzać przez CLI
(konsola, telnet, ssh)
oraz SNMP)
12
szt.
0
US$30
US$28
US$0
szt.
2
US$164 US$151 US$302
szt.
1
US$90
US$83
US$83
szt.
0
US$60
US$55
US$0
szt.
0
US$7
800
US$7
200
US$0
GE-PON ONT (jednostka abonencka) do zastosowania
wewnątrz budynkowego
N
O
1
Nazwa produktu
H615G
Opis
1-Port GEPON (PX10U
10km, IEEE
802.3ah) oraz
1-Port LAN
10/100 Base-
Cena za
Jednost Iloś
jednostk
ka
ć
ę
szt.
64 US$150 US$138
Razem
US$8
832
124
3
5
6
H635G
H635V
H635V
TX. Chipset
PMC-Sierra.
Zewnętrzny
adapter AC.
1-Port GEPON (PX10U
10km, IEEE
802.3ah), 4Port LAN
10/100 BaseTX. Chipset
PMC-Sierra.
Zewnętrzny
adapter AC.
1-Port GEPON (PX10U
10km, IEEE
802.3ah), 4Porty 10/100
Base-TX oraz
2 porty FXS.
Chipset PMCSierra.
Zewnętrzny
adapter AC.
-. VoIP.
1-Port GEPON (PX10U
10km, IEEE
802.3ah), 4Porty 10/100
Base-TX oraz
2 porty FXS.
AC power
adapter. (PMCSierra)
-. VoIP.
szt.
0
US$0
US$224 US$207
szt.
0
US$0
US$325 US$300
szt.
0
US$0
US$273 US$252
10.4.4 Budowa „ostatniej mili” w technice wykorzystującej kable miedziane
1. IQ NET – 500ZŁ/PUNKT UTP kat 5. Cena zawiera materiał i wykonanie. Cena podana dla
budynków 20 – mieszkaniowych. Dla większych budynków cena jednostkowa maleje, dla
mniejszych – wzrasta. (na podstawie rozmowy telefonicznej)
125
2. TP Teltech
Panie Pawle,
Przykładowo operatorzy telewizji kablowej szacując budżety na
podłączenia
nowych
budynków
w
rejonach
miejskich
z
zabudową
wielorodzinną starają się nie przekroczyć granicy 600 PLN na HP.
Zwykle się to im udaje.
Jeżeli wychodzimy w obszary zabudowy jednorodzinnej koszt ten bardzo
wzrasta dlatego właśnie w takich obszarach zwykle nie ma kablówki.
Jakie to byłyby kwoty nie wiem.
Koszt kabla w całej inwestycji nie jest znaczący i nie będzie
wielkiej różnicy czy będzie to światłowód, skrętka czy pary. Cenę
podbiją tu urządzenia aktywne których koszt jest bezpośrednio zależny
od wybranej technologii. Tutaj niewiele jestem w stanie pomóc.
szacunkowo:
kable FO na podbudowie linii energetycznych 15/20 kV 40 – 60 tys. zł/km
(dystrybucyjne -5%)
10.4.5 Budowa „ostatniej mili” w technice radiowej
1. ITP. Telco
2. Łączpol
3. JJC Telekom
4. TC-mobile
Powyższe firmy w rozmowie telefonicznej przedstawiły koszty budowy sieci radiowych, które zostały
przedstawione w treści raportu.
126
10.5 Wywiady przeprowadzone z operatorami telekomunikacyjnymi i lokalnymi
przedsiębiorstwami ISP
Nazwa firmy
HYPERNET
Marcin
Szydłowski
Jakie działania powinny
podjąć władze
Jakie są, Państwa
administracji rządowej i
zdaniem, główne bariery
samorządowej, aby
rozwoju Państwa
ułatwić/wesprzeć
infrastruktury i usług
Państwa aktywność w
świadczonych za
zakresie budowy i
pośrednictwem sieci
rozwoju sieci
szerokopasmowych w
teleinformatycznych
województwie
zwłaszcza w obszarach o
podlaskim?
zaludnienia?
gęstość zaludnienia,
koszty dzierżawy, brak
wparcia ze strony
telekomunikacji polskiej i
Brak odpowiedzi
zakładów energetycznych
w zakresie dzierżawy ich
kanalizacji teletechnicznej
Firma nie stawia na
ATD
rozwój infrastruktury,
KOMPUTERY
posiadają małą sieć
Sławomir
lokalną obsługującą kilku
Andrejczuk
klientów
TELEWIZJA
KABLOWA
DIPOL sp. z
o.o.
Wszystko jest ok.
MWSITKOWS
CY Wojciech
Sitkowski
brak dostępu do łączy
tranzytowych
Przy jakich warunkach
wykorzystalibyście
punkt dystrybucyjny
publicznej sieci
regionalnej w celu
podłączania abonentów
końcowych, w
szczególności na
obszarach o bardzo
niskiej gęstości
zaludnienia?
Brak odpowiedzi
dotacje na rozwój firmy
Brak odpowiedzi
dotacje na rozwój firmy
chcą działać jedynie tam
gdzie jest gęste
zaludnienie
nie wie
cena musiałaby być niższa
niż u o operatorów
komercyjnych
127
Nazwa firmy
podjąć władze
Jakie są, Państwa
samorządowej, aby
rozwoju Państwa
ułatwić/wesprzeć
świadczonych za
zakresie budowy i
rozwoju sieci
szerokopasmowych w
teleinformatycznych
województwie
podlaskim?
zaludnienia?
wykorzystalibyście
punkt dystrybucyjny
publicznej sieci
regionalnej w celu
końcowych, w
szczególności na
obszarach o bardzo
niskiej gęstości
zaludnienia?
koszty projektów
dofinansować projekty
tam gdzie jest atrakcyjne
miejsce bez Internetu i
atrakcyjna cena
nie ma barier
rozbudowa infrastruktury
szerokopasmowej
nie do nich pytanie
finanse, decydenctwo
urzędowe
nie przeszkadzać,
koordynować z sensem,
automatyka integracyjna
opłacalność dla operatora,
taniej
PRZEDSIĘBIO
RSTWO
TELEKOMUN
IKACYJNE
TELEŁĄCZ
Jerzy
Markiewicz
finanse u klientów
spowodować aby się
opłacało
Brak odpowiedzi
CATO Tomasz
Caban
brak współpracy z
samorządami
ułatwić procedury,
udostępnić punkty
sieciowe
Brak odpowiedzi
GLOBNET
Artur Cichecki
CRONSOFT
Mariusz
Maciejewski
K. P. H. U. P.
'CEAD'
128
Nazwa firmy
podjąć władze
Jakie są, Państwa
samorządowej, aby
rozwoju Państwa
ułatwić/wesprzeć
świadczonych za
zakresie budowy i
rozwoju sieci
szerokopasmowych w
teleinformatycznych
województwie
podlaskim?
zaludnienia?
wykorzystalibyście
punkt dystrybucyjny
publicznej sieci
regionalnej w celu
końcowych, w
szczególności na
obszarach o bardzo
niskiej gęstości
zaludnienia?
CENTI Łukasz
Wądołkowski
jakość łącz, za wolna
prędkość
ich nie musi wspierać
Brak odpowiedzi
IPVOICE
Marcin Mużyło
odpisał na maila
Brak odpowiedzi
Brak odpowiedzi
OPTINEX
Zbigniew
Walicki
Telekomunikacja
Usługi geodezyjne
szybsze odpowiedzi w
sprawie projektu
Opłacalność
PHU NETTA
Burakiewicz
Paweł
oferty złe
dofinansowania z Unii dla
miasta
przy atrakcyjnej cenie
CYFROWEME
DIA Grzegorz
Masiewicz
wolne łącze
Brak odpowiedzi
Brak odpowiedzi
E-MOUSE
Karol
Urbanowicz
brak infrastruktury
środki finansowe
Brak odpowiedzi
129
Nazwa firmy
podjąć władze
Jakie są, Państwa
samorządowej, aby
rozwoju Państwa
ułatwić/wesprzeć
świadczonych za
zakresie budowy i
rozwoju sieci
szerokopasmowych w
teleinformatycznych
województwie
podlaskim?
zaludnienia?
wykorzystalibyście
punkt dystrybucyjny
publicznej sieci
regionalnej w celu
końcowych, w
szczególności na
obszarach o bardzo
niskiej gęstości
zaludnienia?
M2M USŁUGI
TELEINFORM
ATYCZNE
Maciej Rafał
Mackiewicz
dostęp do hurtowej
transmisji
nie integrowanie w
interesy firmy mniej
barier
odbiór transmisji
internetowej
KONSORCJIU
M
TELEINFORM
ATYCZNE
Cezary
Taraszkiewicz,
Lech Wypych
odległości do sieci
pomoc przy budowie
masztów, linii radowych
Brak odpowiedzi
MARKOMP
Marek
Matejkowski
biurokratyczne
dotacje
opłacalnej
130
Nazwa firmy
podjąć władze
Jakie są, Państwa
samorządowej, aby
rozwoju Państwa
ułatwić/wesprzeć
świadczonych za
zakresie budowy i
rozwoju sieci
szerokopasmowych w
teleinformatycznych
województwie
podlaskim?
zaludnienia?
wykorzystalibyście
punkt dystrybucyjny
publicznej sieci
regionalnej w celu
końcowych, w
szczególności na
obszarach o bardzo
niskiej gęstości
zaludnienia?
JARO Jarosław
Borowski
n/k
szybszy Internet
Brak odpowiedzi
TEPSANET
Stanisław
Nowacki
łącze swiatłowodowe
Brak odpowiedzi
niska cena
PRZEDSIĘBIO
RSTWO
HANDLOWOUSŁUGOWE
PC-ET
Sławomir Cisło
polaczenie centrów,tp
ciężko powiedzieć
nie potrafi udzielić
odpowiedzi
Brak odpowiedzi
Jeżeli by to było
podłączone do szkieletu
Internetu, najlepszym
rozwiązaniem byłby węzeł
internetowy. Nie mają
własnej infrastruktury.
brak dostawców Internetu.
ESKA Internet
A Ci, którzy są- Ich usługi
Sp. z o.o.
są nie do przyjęcia.
131
podjąć władze
Jakie są, Państwa
samorządowej, aby
rozwoju Państwa
ułatwić/wesprzeć
Nazwa firmy
świadczonych za
zakresie budowy i
rozwoju sieci
szerokopasmowych w
teleinformatycznych
województwie
podlaskim?
zaludnienia?
Ograniczyć biurokrację,
nie rzucać kłód pod nogi.
Skończyć z rozróżnianiem
firm na "prywatne" i
"państwowe". W sensie ze
przy wniosku o
dofinansowanie firma
prywatna odrzucana jest
pod byle jakim pretekstem
(przebudowa sieci
teleinformatycznej
Przeszkody
miedzianej na
administracyjne.
światłowodową jest nie
Problemy z uzyskaniem
nowoczesna), a taki
zgody na postawienie
P.H.U. 'NETwniosek budowy masztów
masztu, przeciągniecie
KOMP' Marcin
i starej technologii
światłowodu. Ogromne
Orłowski
przechodzi
bez problemu
koszty w postaci
gdyż skierowany jest z
podatków za ułożone w
urzędu.
Kolejnym celem
ziemi kanalizacje czy
powinno być
tereny pod maszty.
wykorzystanie wiedzy i
możliwości małych firm
lokalnych i zlecanie im
podstawowych zadań na
danym terenie, a nie
płacenie kolosalnych
kosztów za firmy
zewnętrzne, które nie
znają lokalnych potrzeb i
chcą tylko zarobić.
wykorzystalibyście
punkt dystrybucyjny
publicznej sieci
regionalnej w celu
końcowych, w
szczególności na
obszarach o bardzo
niskiej gęstości
zaludnienia?
Kwestia jak bardzo niska
gestość zaludnienia.
Musielibysmy postawić
maszt i na nim radio w
pasmie uwolnionym 2,4
lub 5Ghz, albo dociągnąć
światłowód w technologii
FTTH (raczej przy
wioskach powyżej 50
abonentów na odcinku
1km w linii prostej po
magistrali). Tak wiec takie
miejsca na sprzęt
musiałby pojawić się przy
punkcie dystrybucyjnym.
Oczywiście punkty
dystrybucyjne musza
umożliwiać nam
polaczenie naszego
głównego oddziału z
danym punktem
dystrybucyjnym po
rozsądnych cenach
132
podjąć władze
Jakie są, Państwa
samorządowej, aby
rozwoju Państwa
ułatwić/wesprzeć
Nazwa firmy
świadczonych za
zakresie budowy i
rozwoju sieci
szerokopasmowych w
teleinformatycznych
województwie
podlaskim?
zaludnienia?
nie mamy barier i nasza
sieć rozwija się zgodnie z
przyjętym
harmonogramem.
opóźnieniem niestety jest
wykonanie projektów oraz
SERCZERNET
uzyskanie zgody na
Małgorzata
Brak odpowiedzi
wykorzystanie terenów
Nienałtowska
pod projektowane linie
optyczne lub
umiejscowienie
przekaźników radiowych
oraz finansowanie
inwestycji
E-LINK sp. z
o.o.
WIMNET
BEZPRZEWO
DOWE SIECI
KOMPUTERO
WE Wojciech
Mróz
wykorzystalibyście
punkt dystrybucyjny
publicznej sieci
regionalnej w celu
końcowych, w
szczególności na
obszarach o bardzo
niskiej gęstości
zaludnienia?
Brak odpowiedzi
cena operatorów
Brak odpowiedzi
Brak odpowiedzi
Bardzo wysokie ceny na
usługi TPSA i brak
konkurenci na naszym
terenie, oczywiście w
stosunku do tpsa.
Poniesienie choć części
kosztów budowy i
utrzymania infrastruktury
sieci dostępowej. W
obecnej sytuacji nawet
przy dofinansowaniu ze
środków unijnych budowy
sieci dostępowej na
obszarach wykluczonych
cyfrowo brak jest
uzasadnienia
ekonomicznego na te
działania.
zbyt nieprecyzyjne
zapytanie - bez
komentarza.
133
Nazwa firmy
BLACKNET
Marcin
Lawrenty
podjąć władze
Jakie są, Państwa
samorządowej, aby
rozwoju Państwa
ułatwić/wesprzeć
świadczonych za
zakresie budowy i
rozwoju sieci
szerokopasmowych w
teleinformatycznych
województwie
podlaskim?
zaludnienia?
wykorzystalibyście
punkt dystrybucyjny
publicznej sieci
regionalnej w celu
końcowych, w
szczególności na
obszarach o bardzo
niskiej gęstości
zaludnienia?
brak operatora
Każda gmina powinna
mieć światłowód
Za niską opłatą
POLSYSTEM
2004 Mirosław
Radziewicz
Wysokie ceny
tp ogranicza informacje
Aby wszyscy mieli do
niego dostęp
BIS Jan Makar
Brak na terenie
Choroszczy dostępu do
wydajnych źródeł
Internetu. Jedynie
dostępny jest DSL TP i
amatorskie mało
skuteczne przekazy
radiowe z Białegostoku,
Planowana sieć
szkieletowa z
zakończeniami w
gminach, poprawi dostęp i
zachęci do rozbudowy
ostatniej mili,
aby klient w mieście i na
maleńkiej wsi mógł mieć
to samo za tyle samo
P.H.U.
NESTOR
Cezary Dziejma
brak dostępu do sieci
rozwój infrastruktury
Brak odpowiedzi
Dostęp do sieci
szkieletowej
relacja między kosztem
dostępu do punktu / a
zyskiem ze świadczenia
usług odbiorcom
indywidualnym musiałaby
być symetryczna
PC-NET Piotr
Drzewiecki
brak dostępu do sieci TP
S.A.
134
Nazwa firmy
podjąć władze
Jakie są, Państwa
samorządowej, aby
rozwoju Państwa
ułatwić/wesprzeć
świadczonych za
zakresie budowy i
rozwoju sieci
szerokopasmowych w
teleinformatycznych
województwie
podlaskim?
zaludnienia?
wykorzystalibyście
punkt dystrybucyjny
publicznej sieci
regionalnej w celu
końcowych, w
szczególności na
obszarach o bardzo
niskiej gęstości
zaludnienia?
przydałyby się dotacje na
rozwój działalności
niska cena dostępu,
lokalizacja w miejscu o
dużym zagęszczeniu
ludności
nie wiem
niska cena dostępu,
lokalizacja w miejscu o
dużym zagęszczeniu
ludności, tak by było
opłacalne korzystanie z
takiego punktu
zmniejszanie monopolu
Telekomunikacji Polskiej
S.A. w zakresie
zarządzania główną siecią
szkieletową
Lokalizacja jak najbliżej
infrastruktury firmy, cena
musiałaby taka aby była
możliwość ustalenia
swojej konkurencyjnej
ceny w stosunku do
dużych operatorów
crowley
Przepisy - dotyczą całego
kraju. Trudności z
pozwoleniami na budowę.
Kwestie finansowe.
Wsparcie finansowe.
Inwestycja musi być
opłacalna. Uproszczenie
przepisów.
Opłacalność inwestycji świadczenia usług.
Świadczy usługi na
dostępie radiowym możliwość instalacji
urządzeń radiowych
Phu sowa
- Tam gdzie nie ma
kanalizacji technicznych,
brak jest dostępu do
istniejących słupów
Budując w co najmniej
drugiej wiosce, wysoki
punkt dostępowy, np. 30m
stalową wieże
zakładając, że w co
najmniej drugiej wiosce,
będzie wysoki punkt
dostępowy, np. 30m
CZYZEW-NET
Krzysztof
Aronowicz
'NET 4U'
Krzysztof
Dołżyński
USŁUGI
INTERNETO
WE-- ISP Rafał
Michałowski
finansowe
Brak dostępu do głównej
infrastruktury ( TP S.A.)
korupcja, biurokracja
135
Nazwa firmy
podjąć władze
Jakie są, Państwa
wykorzystalibyście
punkt dystrybucyjny
samorządowej, aby
rozwoju Państwa
publicznej sieci
ułatwić/wesprzeć
regionalnej w celu
świadczonych za
zakresie budowy i
końcowych, w
rozwoju sieci
szerokopasmowych w
szczególności na
teleinformatycznych
województwie
obszarach o bardzo
podlaskim?
niskiej gęstości
zaludnienia?
zaludnienia?
stalowa wieża, wszędzie i
Zakładu
dla wszystkich powinny
Energetycznego. ZE
być podobne warunki, czy
tłumaczy, że nie podlega
to w mieście czy na wsi.
mega-ustawie, oraz, że
(a nie tak jak jest teraz, na
kable będą przeszkadzać
wsio kupno 1mbps
w eksploatacji słupów i
kosztuje 200zl netto a w
nie pozwala wieszać kabli
mieście 40zł)
na terenach wiejskich,
gdzie w mieście takie
pozwolenia wydaje
(posiadam zdjęcia z
nazwami ulic gdzie na
napowietrznych,
nieizolowanych liniach,
wiszą sieci
telekomunikacyjne, oraz
negatywną odpowiedź na
wniosek o podwieszenie
kabla światłowodowego
na terenie wiejskim, gdzie
brak jest jakichkolwiek
kanalizacji
teletechnicznych) Ogromna przeciągająca
wszelakie sprawy,
biurokracja. Załatwienie
czegokolwiek zajmuje
średnio 4 lub więcej
miesięcy. - ISP
traktowane jest jak firmy
„komórkowe”, że to
szkodzi, i że jak chcą
zarobić to ustalmy im
136
Nazwa firmy
NASK
podjąć władze
Jakie są, Państwa
wykorzystalibyście
punkt dystrybucyjny
samorządowej, aby
rozwoju Państwa
publicznej sieci
ułatwić/wesprzeć
regionalnej w celu
świadczonych za
zakresie budowy i
końcowych, w
rozwoju sieci
szerokopasmowych w
szczególności na
teleinformatycznych
województwie
obszarach o bardzo
podlaskim?
niskiej gęstości
zaludnienia?
zaludnienia?
dzierżawę tak samo jak
dla „komórkowców”.
Wsparciu powinna
podlegać budowa
łączności dostępu
radiowego, jako
podstawowego umożliwiającego tanie i
szybkie dotarcie do
Brak jest kosztownej
abonenta. W
infrastruktury mogącej
Niestety NASK nie
szczególności przydatne
być wykorzystywaną
podłącza klientów
byłoby wybudowanie
przez wiele podmiotów indywidualnych. Dla
samorządowej
maszty lub kominy
klientów biznesowych
infrastruktury
mogące służyć do
punkt dystrybucyjny
światłowodowej do
instalacji anten dostępu
powinien zapewniać
wysokich obiektów ze
radiowego, kanalizacja
możliwość instalacji
zobowiązaniem
teletechniczna.
radiolinii (potrzebne jest
właścicieli tych obiektów
Niska gęstość zaludnienia
miejsce na maszcie/dachu
do oferowania dzierżawy
uniemożliwia
i kolokacja szafy/miejsca
powierzchni w rozsądnych
opracowanie opłacalnego
na instalację sprzętu w
cenach (w zamian za
w realnym okresie
pomieszczeniu). Punkt
budowę zasilającej w
biznesplanu przy budowie
dostępowy musi
sygnał infrastruktury
nawet dofinansowanej
umożliwiać transmisję na
samorządowej).
infrastruktury na własny
warunkach opisanych
Infrastruktura dostępowa
użytek (ze względu na
wyżej.
powinna być dostępna w
koszty eksploatacyjne).
modelu opłat za zużyte
pasmo (aby ograniczyć
"barierę wejścia") w cenie
nie wyższej niż 5-10
zł/1Mb/s. Infrastruktura
powinna umożliwiać
transmisję do tanio
137
Nazwa firmy
podjąć władze
Jakie są, Państwa
samorządowej, aby
rozwoju Państwa
ułatwić/wesprzeć
świadczonych za
zakresie budowy i
rozwoju sieci
szerokopasmowych w
teleinformatycznych
województwie
podlaskim?
zaludnienia?
dostępnych dla wszystkich
(najlepiej z już istniejącą
infrastrukturą krajową)
punktów styku np. w
Białymstoku (także na
podstawie umów
regulowanych z
właścicielem).
Władze samorządowe
powinny też wspierać
programy szkoleń
wskazujących na
konkretne sposoby użycia
Internetu - prowadzone w
terenie, np. w szkołach.
Równie ciekawe mogłoby
być programy "obnośnej"
prezentacji zalet Internetu,
gdzie np. studenci
mogliby prezentować
zalety Internetu
bezpośrednio w domach
potencjalnych odbiorców
(z użyciem łączy GPRS).
wykorzystalibyście
punkt dystrybucyjny
publicznej sieci
regionalnej w celu
końcowych, w
szczególności na
obszarach o bardzo
niskiej gęstości
zaludnienia?
138

Pobierz

Transkrypt

Podobne dokumenty

Zasady komunikacji marki Województwa

Numer 3/2011 (108) Grudzień

Wyindywidualizowani - nr 2 (r.szk. 2013/2014)