Arkusz monitoringu treści podstawy programowej Gimnazjum Język

Wymagania z języka polskiego dla klas IV-VI szkoły podstawowej zawarte w podstawie programowej
Treści nauczania
1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.
1.1. Czytanie i słuchanie:
1.1.1. sprawnie czyta teksty głośno i cicho;
1.1.2. określa temat i główną myśl tekstu;
1.1.3. identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi (autora, narratora, czytelnika, słuchacza);
1.1.4. identyfikuje wypowiedź jako tekst informacyjny, literacki, reklamowy;
1.1.5. rozpoznaje formy gatunkowe (zaproszenie, życzenia i gratulacje, zawiadomienie i ogłoszenie, instrukcję, w tym przepis);
1.1.6. odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od informacji drugorzędnych;
1.1.7. wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio ukryte;
1.1.8. rozumie dosłowne przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi;
1.1.9. wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście (w tym rozpoznaje w nim prawdę lub fałsz);
1.1.10. dostrzega relacje między częściami składowymi wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity);
1.2. Samokształcenie i docieranie do informacji. Uczeń korzysta z informacji zawartych w encyklopedii, słowniku ortograficznym słowniku języka
polskiego(małym lub podręcznym) słowniku wyrazów bliskoznacznych.
1.3. Świadomość językowa:
1.3.1. Rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazów użytych wypowiedziach (podmiot, orzeczenie, dopełnienie, przydawka,
okolicznik);
1.3.2. Rozpoznaje tekście zdania pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte, pojedyncze i złożone (współrzędnie i podrzędnie), równoważniki zdań- i
rozumie ich funkcje ;
1.3.3. Rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy (rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek,
spójnik) i wskazuje różnice między nimi;
1.3.4. rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, osób, czasów i rodzajów gramatycznych- rozumie ich funkcje w wypowiedzi;
1.3.5. rozpoznaje znaczenie niewerbalnych środków komunikowania się (gest, wyraz twarzy, mimika, postawa ciała).
2. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela.
2.1. Wstępne rozpoznanie:
2.1.1. nazywa swoje reakcje czytelnicze( np. wrażenia, emocje);;
2.1.2. konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami;
2.1.3. wyraża swój stosunek do postaci.
2.2. Analiza:
2.2.1. dostrzega swoistość artystyczną dzieła;
2.2.2. odróżnia fikcję artystyczną od rzeczywistości;
1
2.2.3.
2.2.4.
2.2.5.
2.2.6.
2.2.7.
2.2.8.
odróżnia realizm od fantastyki;
rozpoznaje w tekście literackim: porównanie, przenośnię, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy i objaśnia ich role;
rozpoznaje: wers, zwrotkę(strofę), rym, rytm, refren,; odróżnia wierz rymowany i nierymowany (biały);
wyodrębnia elementy składające się na widowisko teatralne (gra aktorka, reżyseria, dekoracja, charakteryzacja, kostiumy, rekwizyty);
wyodrębnia elementy dzieła filmowego i telewizyjnego(scenariusz, reżyseria, ujęcie, gra aktorska);
wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych(filmu, programu informacyjnego, programu rozrywkowego), potrafi
nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa);
2.2.9. omawia akcję, wyodrębnia wątki i wydarzenia;
2.2.10. charakteryzuje i ocenia bohaterów;
2.2.11. identyfikuje opowiadanie, powieść, baśń, legendę, mit, bajkę, fraszkę, wiersz, przysłowie, komiks;
2.3. Interpretacja:
2.3.1. odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym;
2.3.2. objaśnia morał bajki oraz samodzielnie formułuje przesłanie baśni;
2.4. Wartości i wartościowanie - odczytywanie wartości pozytywnych i ich przeciwieństw w tekstach (np. przyjaźń – wrogość)
3. Tworzenie wypowiedzi.
3.1. Mówienie i pisanie:
3.1.1. tworzy spójne teksty na tematy poruszane na zajęciach – związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury;
3.1.2. dostosowuje sposób wyrażania się oficjalnej i nieoficjalnej sytuacji komunikacyjnej oraz do zamierzonego celu;
3.1.3. formułuje pytania do tekstu;
3.1.4. świadomie posługuje się różnymi formami językowymi oraz w wypowiedzi ustnej mimiką, gestykulacją, postawą ciała;
3.1.5. tworzy wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych (opowiadanie z dialogiem twórcze i odtwórcze, pamiętnik, dziennik,
list oficjalny, proste sprawozdanie, opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, ogłoszenie, zaproszenie, prosta notatka);
3.1.6. stosuje w wypowiedzi pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny, zgodny z wymogami formy gatunkowej (wydziela akapity);
3.1.7. sporządza plan odtwórczy wypowiedzi (ramowy i szczegółowy);
3.1.8. uczestnicząc w rozmowie, słucha wypowiedzi innych, mówi na temat, prezentuje własne zdanie i uzasadnia je;
3.1.9. czytając głośno, wyraziście, przekazuje intencje tekstu, właściwie akcentuje wyrazy, wprowadza pauzę, stosuje odpowiednią intonację;
3.1.10. recytuje teksty poetyckie oraz fragmenty prozy, podejmuje próbę intonacji głosowej;
3.2. Świadomość językowa:
3.2.1. rozróżnia i poprawnie zapisuje zdania oznajmujące, pytające i rozkazujące;
3.2.2. przekształca zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie, a także zdań w równoważniki zdań i odwrotnie;
3.2.3. stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych;
3.2.4. poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłówki i używa ich we właściwych kontekstach;
3.2.5. pisze poprawnie pod względem ortograficznym, w razie potrzeby wykorzystuje wiedzę o:
a) wymianie głosek w wyrazach pokrewnych oraz w tematach fleksyjnych wyrazów odmiennych
b)różnicach w wymowie i pisowni samogłosek ustnych i nosowych, spółgłosek twardych i miękkich, dźwięcznych i
2
bezdźwięcznych;
c)zapisie „nie” z rzeczownikami, przymiotnikami i czasownikami
d)sposobach pisania nazw własnych i pospolitych
3.2.6. poprawnie używa znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, cudzysłowu, dwukropka, nawiasu, znaku wykrzyknika;
3.2.7. operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych (skoncentrowanych wokół tematów: dom, rodzina, szkoła i nauka, środowisko
przyrodnicze i społeczne);
4. Teksty kultury Teksty poznawane w całości - nie mniej niż 4 pozycji książkowych w roku szkolnym (do wyboru) oraz
wybrane przez nauczyciela teksty o mniejszej objętości:
5.
4.1.1. Frances Burnett, Tajemniczy ogród
4.1.2. Jan Brzechwa, Akademia Pana Kleksa
4.1.3. Carlo Collodi, Pinokio
4.1.4. Roald Dahl, Charlie i fabryka czekolady
4.1.5. Irena Jurgielewiczowa, Ten obcy
4.1.6. Stanisław Lem, Bajki robotów
4.1.7. Clive Staples Lewis, Lew, czarownica i stara szafa
4.1.8. Kornel Makuszyński, Szatan z siódmej klasy
4.1.9. Ferenc Molnar, Chłopcy z Placu Broni
4.1.10. Lucy Maud Montgomery, Ania z Zielonego Wzgórza
4.1.11. Edmund Niziurski, Sposób na Alcybiadesa
4.1.12. Henryk Sienkiewicz, W pustyni i w puszczy
4.1.13. Mark Twain, Przygody Tomka Sawyera
4.1.14. wybór mitów greckich, baśni, legend
4.1.15. wybór kolęd
4.1.16. wybór pieśni patriotycznych
4.1.17. wybór poezji, w tym utwory dla dzieci i młodzieży
wybór filmów i widowisk teatralnych z repertuaru dziecięcego, wybrane programy telewizyjne
3