Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Gnieźnie

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Gnieźnie
Instytut Nauk o Zdrowiu
Kierunek - Pielęgniarstwo
Studia niestacjonarne (pomostowe)
Karta opisu przedmiotu
Nazwa przedmiotu:
ANESTEZJOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO W ZAGROŻENIU ŻYCIA
Kierunek:
Pielęgniarstwo
Specjalność:
Wymiar godzin: 70 AB, 80 C, 65 D
Wykłady: 20 AB, 35 C, 25 D
Zajęcia praktyczne: 5 AB, 6 C
Praktyka zawodowa: 45 AB, 39 C, 40 D
Kod:
Rok / Semestr
I / II
Rodzaj przedmiotu:
kierunkowy
Liczba punktów ECTS:
-
Prowadzący: dr hab. med. Danuta DYK
dr n. med. Edyta CUDAK
zajęcia praktyczne: dr n. med. Edyta CUDAK
mgr Wioletta Kwapiszewska
mgr Honorata Lewandowska
Instytut: Nauk o Zdrowiu w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Gnieźnie.
Miejsce przedmiotu w programie studiów: przedmiot kierunkowy
Cele nauczania przedmiotu:
Celem kształcenia będzie nabycie umiejętności i kompetencji w zakresie:
 przygotowania chorego do znieczulenia;
 pielęgnowania chorego po znieczuleniu;

rozpoznawania stanu zagrożenia życia;

wykonywania zabiegów ratujących życie choremu;
 obsługi sprzętu i aparatury monitorującej i leczniczej;
 zapewnienia opieki choremu w stanie zagrożenia życia;
 wykonywania badań biochemicznych;
 interpretowania wyników badań w celu rozpoznania zaburzeń
W ramach pielęgniarstwa w zagrożeniu życia na studiach I stopnia planowane jest
przygotowanie studentów do opieki nad pacjentami podawanymi znieczuleniom operacyjnym
w trybie planowym.
1
Studenci zostaną przygotowani do realizacji procesu pielęgnowania chorych
nieprzytomnych, chorych we wstrząsie, z ostrą niewydolnością oddechową i z ostrą
niewydolnością krążenia i nerek.
Wyuczone w ramach przedmiotu liczne procedury pielęgniarskie typowe dla
intensywnej opieki m.in. takie jak: wentylacja workiem ambu, toaleta drzewa oskrzelowego,
kaniulacja naczyń krwionośnych, karmienie enteralne i parenteralne, zmiana ułożenia,
toaleta ciała i narządów zmysłów, asystowanie do intubacji i ekstubacji, cewnikowania
naczyń centralnych, tracheotomii mają charakter uniwersalny są przydatne w pracy
pielęgniarki na wszystkich oddziałach.
Kształcenie obejmuje następujące zagadnienia:
- Anestezja,
- przygotowanie pacjenta do znieczulenia
- pielęgnacja pacjenta po znieczuleniu
- reanimacja krążeniowo-oddechowa
- intensywny nadzór bezprzyrządowy i przyrządowy – rozpoznanie stanu zagrożenia
życia.
- opieka nad chorym nieprzytomnym
- ostre stany choroby – wstrząs, ostra niewydolność krążenia, ostra niewydolność
układu oddechowego, ostra niewydolność nerek, zatrucia, urazy wielonarządowe.
- pielęgnowanie chorego z dostępem naczyniowym żylnym i tętniczym.
Opis treści kształcenia:
1. Wprowadzenie do zajęć na bloku operacyjnym
1.1. Wyposażenie, organizacja i funkcjonowanie bloku operacyjnego
1.2. Bezpieczeństwo pracy na bloku operacyjnym
1.2.1.1. środki ochrony przed czynnikami szkodliwymi
1.2.1.2. ubiór i odzież ochronna personelu
1.2.1.3. transport chorego
1.2.1.4. przekładanie chorego na stół operacyjny i łóżko
1.3. Zakres uprawnień i odpowiedzialności zawodowej pielęgniarki anestezjologicznej
2. Rola pielęgniarki w przygotowaniu do znieczulenia
2.1. Przygotowanie i sprawdzenie stanowiska do znieczulenia:
2.1.1. aparat do znieczulenia
2.1.2. sprzęt monitorujący (kardiomonitor, pulsoksymetr, kapnograf)
2.1.3. zestaw do wentylacji i intubacji
2.1.4. zestaw do toalety drzewa oskrzelowego
2.1.5. zestaw do zgłębnikowania żołądka
2.1.6 sprzęt do infuzji leków i płynów
2.2. Przygotowanie leków do znieczulenia ogólnego, regionalnego, reanimacji i innych.
2.2.1. dawkowanie leków, czas działania, techniki podawania, interakcje z innymi
lekami, wpływ na układ sercowo– naczyniowy oraz działania uboczne.
2.2.2. zasady podawania leków drogą naczyń centralnych i obwodowych (interakcje
leków)
2.3. Przygotowanie pacjenta
2.3.1. identyfikacja pacjenta
2
2.3.2. opieka mentalna (zapewnienie bezpieczeństwa, informowanie chorego o
planowanych działaniach pielęgnacyjnych, wsparcie psychiczne, uspokojenie chorego)
2.3.3. założenie kaniuli do żyły obwodowej,
2.3.4. ułożenie do znieczulenia i operacji
2.3.5. profilaktyka przeciwzakrzepowa (mechaniczna i farmakologiczna)
2.3.6. asystowanie do kaniulacji żył centralnych, tętnic
3. Znieczulenie ogólne wziewne i dożylne
3.1. Udział pielęgniarki we wprowadzeniu do znieczulenia:
3.1.1. asystowanie do intubacji (dobór rurki, osłuchanie położenia i umocowanie
rurki intubacyjnej)
3.1.2. monitorowanie parametrów życiowych (tętno, ciśnienie tętnicze, praca serca,
ośrodkowe ciśnienie żylne, wentylacja, oksymetria, kapnografia)
3.2. Opieka nad pacjentem w czasie trwania operacji
3.2.1. monitorowanie (parametry życiowe, przewodnictwo nerwowo- mięśniowego)
3.2.2. zapobieganie hitotermii
3.2.3. czuwanie nad bezpieczeństwem chorego w czasie znieczulenia
3.2.4. postępowanie w hiper i hipotensji
3.3. Udział pielęgniarki w wyprowadzeniu ze znieczulenia
3.3.1. przekładanie chorego ze stołu operacyjnego
3.3.2. transport na salę wybudzeń
3.2.3. obserwacja stanu pacjenta, wydolności oddechowej, krążeniowej, stanu
świadomości i siły mięśniowej
4. Znieczulenie regionalne
4.1. Przygotowanie pacjenta i sprzętu do znieczulenia regionalnego
4.1.1. ułożenie chorego do znieczuleń regionalnych
4.2. Opieka podczas znieczuleń regionalnych
4.2.1. pomiary ciśnienia tętniczego
4.2.2. obserwacja pod kątem powikłań, objawów toksycznych środków zastosowanych
w znieczuleniu
4.2.3 określanie zasięgu znieczulenia
4.3. Opieka nad pacjentem po znieczuleniu regionalnym
4.3.1. profilaktyka powikłań po znieczuleniu
4.3.2. objawy i postępowanie w przypadku wysokiego znieczulenia, działania
niepożądanego i toksyczności środków miejscowo znieczulających
5. Opieka nad pacjentem w okresie pooperacyjnym (na sali wybudzeń)
5.1 Przygotowanie sali (wyposażenie i mikroklimat oddziału pooperacyjnego)
5.2 Wybudzanie i wyprowadzanie ze znieczulenia
- ocena stanu ogólnego (stanu świadomości, ustępowania bloku motorycznego i
działania środków znieczulających, powrotu siły mięśniowej i czucia)
- antidota – leki odwracające działanie środków znieczulających
- monitorowanie i niwelowanie bólu pooperacyjnego
- leki przeciwbólowe do zwalczania bólu pooperacyjnego
- metody komunikowania się z pacjentem zaintubowanym, z uszkodzeniem słuchu, z
zaburzeniami świadomości i zaburzeniami psychicznymi
- kontrola pooperacyjna powikłań anestezji: (pooperacyjna niewydolność oddechowa)
- zapobieganie hipotermii i dreszczom
3
- metody zwalczania hipoksemii (fizjoterapia, tlenoterapia)
- ocena gotowości chorego do wykonania ekstubacji: (wydolności oddechowej, układu
krążenia, temperatury ciała, odruchów obronnych, stanu świadomości)
- opieka nad pacjentem z nudnościami pooperacyjnymi i wymiotami
- opieka psychologiczna nad pacjentem
- udzielanie informacji pacjentowi i o pacjencie
- dokumentowanie stanu pacjenta w okresie pooperacyjnym
- przygotowanie chorego do przekazania na oddział macierzysty
5. Wprowadzenie do zajęć na oddziale intensywnej terapii
Wyposażenie oddziałów intensywnej terapii:
stanowisko intensywnej terapii (łóżko intensywnej terapii, monitory przyłóżkowe,
monitor centralny)
sprzęt i aparatura do zabezpieczania funkcji układu oddechowego:
- zestaw do intubacji
- zestaw do tlenoterapii
- zestaw do inhalacji, nebulizacji
- zestaw do nakłucia j. opłucnej
Sprzęt i aparatura do zabezpieczenia funkcji układu krążenia
- defibrylator
- wózek reanimacyjny
Sprzęt i aparatura do prowadzenia terapii dożylnej u chorego w stanach zagrożenia
życia.
- kanikule donaczyniowe: obwodowe, centralne
- strzykawki automatyczne
- pompy infuzyjne
sprzęt do zabezpieczania i monitorowania funkcji innych układów:
- kaniule dotętnicze
- zestaw do cewnikowania pęcherza moczowego
- zestaw do zgłębnikowania żołądka
- zestaw do toalety ciała, pielęgnacji skóry, błon śluzowych i narządów zmysłów
6. Ocena stanu pacjenta
a) gromadzenie danych o pacjencie
Badanie i monitorowanie stanu psychofizycznego chorego (obserwacja, badanie fizykalne,
wywiad, monitorowanie przyrządowe i bezprzyrządowe stosowanie skal oceny klinicznej)
OUN
- stan świadomości (GCS,NCS)
- odbiór wrażeń zmysłowych (wzrok, słuch, węch, smak, dotyk)
stan obwodowego układu nerwowego
- czucie
- obecność odruchów patologicznych
układ krążenia
- tętno,
- ciśnienie tętnicze
- wypełnienie łożyska naczyniowego (OCŻ), bilans płynów
- nawrót kapilarny
- obecność objawów patologicznych: duszność, ból, bladość skóry, pot na skórze, lęk,
4
niepokój
układ oddechowy
- oddech (częstotliwość, rytm , głębokość, zapach)
- oksymetria krwi tętniczej (pulsoksymetria przezskórna, gazometria krwi tętniczej)
- równowaga kwasowo-zasadowa
- obecność objawów patologicznych: duszność, praca pomocniczych mięśni oddechowych
układ moczowy
- diureza godzinowa, dobowa
- zabarwienie moczu
- bilans wodno-elektrolitowy
układ pokarmowy
- stan odżywienia: (ocena kliniczna, antropometryczna, chemiczna, immunologiczna)
- napięcie mięśniowe i motoryka
układ mięśniowy i kostno-stawowy
- pozycje ułożenia chorego
- napięcie mięśni
- zakres ruchu w stawach
skóra i błony śluzowe
-ciągłość, zabarwienie i ocieplenie powłok skórnych
-obecność zmian patologicznych, uszkodzeń, urazów, oparzeń itp
tempermoregulacja
- temperatura powierzchowna
-temperatura głęboka
b) rozpoznanie problemów pielęgnacyjnych
-rozpoznanie stanów zagrożenia życia
-stosowanie skal prognostycznych
-ustalanie hierarchii problemów pielęgnacyjnych
c) formułowanie diagnoz pielęgniarskich u krytycznie chorych
-diagnoza wstępna, diagnoza właściwa,
-diagnoza ryzyka
-diagnoza samopoczucia
-diagnoza syndromu
7. Planowanie i realizacja planu opieki z zastosowaniem procedur pielęgniarskich
intensywnej opieki
OUN
- zapewnienie bezpieczeństwa
- niwelowanie lęku, niepokoju
- komunikowanie się z krytycznie chorymi
stan obwodowego układu nerwowego
-zapobieganie uszkodzeniom nerwów obwodowych
układ krążenia
- udział w resuscytacji krążeniowo-oddechowej
- udział w diagnostyce i leczeniu zaburzeń układu krążenia
- asystowanie do dożylnych wkłuć centralnych i do założenia kaniuli dotętniczej
- wypełnienie łożyska naczyniowego
- stosowanie leków krążeniowych (obliczanie dawek, przygotowywanie roztworów, obsługa
strzykawek automatycznych i pomp infuzyjnych)
- opieka nad dostępami naczyniowymi
- niwelowanie objawów patologicznych: duszności, bólu, dyskomfortu spowodowanego
poceniem się
układ oddechowy
- zapewnienie i utrzymanie drożności dróg odechowych
- stosowanie tlenoterapii
- udrożnienie bezprzyrządowe dróg oddechowych: Manewr Esmarcha
- stosowanie rurki ustno-gardłowej i ustno-nosowej,
- przygotowanie zestawu do intubacji
5
- asystowanie do intubacji dotchawiczej metodą przez krtaniową (dotchawiczą), przezskórną
np.: konikotomia lub tracheotomia oraz do założenia maski krtaniowej
- sprawdzanie położenia rurki (osłuchiwanie szmeru pęcherzykowego)
- nawilżanie gazów podczas wentylacji (nebulizatory, kondensatory wilgotności)
- toaleta drzewa oskrzelowego
- zabiegi pielęgnacyjne poprawiające wentylację: (drenaż złożeniowy, pozycja brzuszna)
- asystowanie do usuniecie rurki dotchawiczej
- pielęgnowanie chorego wentylowanego mechanicznie
- niwelowanie objawów: duszności, wysiłku mięśni oddechowych
- udział w diagnozowaniu i leczeniu niewydolności oddechowej
układ moczowy
- zapewnienie drenażu pęcherza moczowego
- prowadzenie i obliczanie bilansu wodnego-elektrolitowego
układ pokarmowy
- obliczanie zapotrzebowania kalorycznego
- pielęgnowanie chorego ze zgłębnikiem żołądkowym (zabiegi obarczania przewodu z
zalegającej treści żołądkowej)
- żywienie dojelitowe
- obserwacja pasażu jelitowego i wydalania
- zabiegi ułatwiające defekację
- przygotowywanie i podaż mieszanin odżywczych systemem jednego pojemnika lub wielu
butelek (dostęp naczyniowy, pielęgnacja linii żywienia, preparaty żywieniowe,)
układ mięśniowy i kostno-stawowy
- stosowanie zmian ułożenia ciała z uwzględnieniem stanu ogólnego, rodzaju schorzenia i
profilaktyki powikłań spowodowanych długotrwałym unieruchomieniem
- zapobieganie zanikom i przykurczom mięśniowym oraz zmianom stawowym napięcie
mięśni
skóra i błony śluzowe
- zapewnienie higieny ciała, jamy ustnej, nosa, uszu
- zapobieganie powikłaniom skórnym: odleżynom, odparzeniom
- pielęgnacja ran, zmiana opatrunków
termoregulacja
-stosowanie zabiegów zapewniających utrzymanie normotermii: zapobieganie utracie ciepła i
ogrzewanie chorego, płynów infuzyjnych, gazów odechowych, ochładzanie fizyczne
8. Ocena realizacji założonych celów pielęgnacyjnych
- dokumentowanie informacji o pacjencie i analiza procesu pielęgnowania
Opieka pielęgniarska nad chorymi w wybranych stanach klinicznych
Rozpoznawanie zatrzymania akcji serca
-różnicowanie postaci nzk
-podjęcie czynności ratujących życie (udrożnienie dróg oddechowych bezprzyrządowe)
-asystowanie do intubacji
-wentylacja workiem ambu
-udział w reanimacji krążeniowo-oddechowej
-podawanie leków w czasie reanimacji krążeniowo-oddechowej
-pielęgnowanie chorego poddawanego sedacji
-pielęgnowanie chorego w chorobie poresuscytacyjnej
Pielęgnowanie chorego z ostrą niewydolnością układu krążenia
-rozpoznawanie niewydolności krążenia
-udział w diagnozowaniu,
-udział w leczeniu (podawanie leków zwiększających rzut serca),
6
Pielęgnowanie chorego z ostrą niewydolnością układu oddechowego
-ocena funkcji układu oddechowego, udział w diagnozowaniu
- pielęgnowanie chorego z rurką dotchawiczą (intubacją, tracheotomią)
- usprawnianie lecznicze chorego z niewydolnością odddechową
- pielęgnowanie chorego wentylowanego mechanicznie
Pielęgnowanie chorego we wstrząsie
-różnicowanie wstrząsów (hipowolemiczny, kardiogenny, septyczny)
-udział w diagnozowaniu i leczeniu
Pielęgnowanie chorego z ostrą niewydolnością nerek i po zatruciach
- rozpoznanie niewydolności nerek
- postępowanie pielęgniarskie w leczeniu nerkozastępczym
Pielęgnowanie chorego nieprzytomnego
-rozpoznawanie zaburzeń świadomości
-udział w diagnozowaniu i leczeniu
-profilaktyka powikłań związanych ze stanem klinicznym, stosowanym leczeniem i
hospitalizacją na oddziale intensywnej terapii
Wymagane wiadomości:
Po zakończeniu studiowania przedmiotu student powinien:
1. Znać specyfikę, organizację pracy i zakres czynności pielęgniarki anestezjologicznej i
intensywnej opieki
2. Oceniać stan zdrowia i rozpoznawać stany zagrożenia życia pacjentów poddawanych
znieczuleniom i krytycznie chorych oraz podejmować działania pielęgniarskie w
zakresie ratowania życia
3. Podejmować opiekę nad pacjentami w okresie przed, w trakcie i po zabiegach
operacyjnych w trybie planowym oraz nad chorymi nieprzytomnymi, we wstrząsie, z
niewydolnością układu krążeniowego, oddechowego i nerek.
Forma prowadzonych zajęć:
Wykłady, prezentacje multimedialne, zajęcia praktyczne w oddziale.
Metody oceny: przedmiot kończy się egzaminem dla poziomu AB oraz
zaliczeniem na prawach egzaminu dla poziomu C i D.
Bibliografia:
1. Wołowicka L., Dyk D.: Anestezjologia i intensywna opieka. PZWL, 2008
2. Kamiński B., Kubler A.: Anestezjologia i Intensywna Terapia. Podręcznik dla studentów
medycyny. PZWL, Warszawa 1999
7