bez-nauki.pl - ściągi, opracowania, testy
Transkrypt
bez-nauki.pl - ściągi, opracowania, testy
Bezrobocie w Polsce pojawiło się w wyniku transformacji ustrojowo – systemowej zapoczątkowanej na przełomie lat 1989-1990. Większość Polaków zjawisko bezrobocia uznało za zupełnie nowe i zaskakujące. Nagle okazało się, że nie każdy, kto chce pracować może znaleźć zatrudnienie. W krajach wysoko rozwiniętych bezrobocie jest klasycznym problemem globalnym. Ponadto doświadczenia tych państw dowodzą, że zjawisko to będzie towarzyszyć nam już na zawsze. Na ogół uważa się, iż jest to jeden z największych problemów, dlatego też walkę z nim podejmują największe ekonomie. Pozostaje, więc tylko pytanie, jaka będzie skala bezrobocia, i jaka cenę będzie musiało zapłacić społeczeństwo za jego ograniczenie lub minimalizowanie jego skutków. Lata 1929-33 to okres wielkiego kryzysu ekonomicznego. W obecnym czasie bezrobocie okazało się, zjawiskiem masowym, występującym w znacznie większej skali, niż w wyżej wymienionym okresie. Na dzień dzisiejszy, jest ono jednym z największych problemów społecznych, gdyż stanowi poważne zagrożenie ekonomiczne. Pod tym względem może być wielkim problemem dla gospodarki, co może prowadzić do zubożenia ludzkiego. Wszystko to łączy się z brakiem perspektyw życiowych, strachem i niemożnością poradzenia sobie w dalszym życiu. Należy pamiętać, że utrata pracy to nie tylko kłopoty finansowe, ale również moralne i psychiczne. Z uwagi na opisywany problem, każde racjonalnie rządzące państwo stara się troszczyć o swoje społeczeństwo poprzez rzetelną i skuteczną walkę z bezrobociem. W tym celu wyjaśnia się jego przyczyny, bada odmiany i opracowuje specjalne programy jego przeciwdziałania. Do dnia dzisiejszego światło dzienne ujrzały odpowiednie przepisy prawne, powstał też system urzędów pracy, których najważniejszym celem jest przeciwdziałanie bezrobocia i łagodzenie jego skutków. Z poważnych stwierdzeń można łatwo wywnioskować, iż walka z bezrobociem jest bardzo trudnym, długim i żmudnym procesem. Każde państwo musi podjąć się rozwiązania wielu problemów. Jednym z najważniejszych jest zakres instrumentów polityki rynku pracy. Definicja bezrobocia Bezrobocie to zjawisko polegające na tym, że pewna część ludzi zdolnych do pracy, poszukujących pracy i akceptujących istniejący poziom wynagrodzenia nie znajduje zatrudnienia. Natomiast według Międzynarodowej Organizacji Pracy, której definicję bezrobocia honorują badania statystyczne prowadzone w krajach Europy w ramach systemu Eurostat, osoba bezrobotna to ta, która w tygodniu, w którym przeprowadzono badanie, nie wykonywała pracy zarobkowej dłużej niż przez godzinę. Bezrobocie można rozpatrywać w skali makro i mikro. Z bezrobociem w skali makro mamy do czynienia w sytuacji, gdy na określonym obszarze geograficznym znaczna liczba osób zdolnych do podjęcia pracy pozostaje poza zatrudnieniem. Natomiast bezrobociem w skali mikro jest utrata pracy z powodu braku kwalifikacji lub innych umiejętności pozwalających objąć i utrzymać stanowisko. Podstawowym miernikiem poziomu bezrobocia jest stopa bezrobocia, czyli ukazywana w procentach relacja pomiędzy liczbą zarejestrowanych osób bezrobotnych a liczbą osób czynnych zawodowo( to jest zdolnych w prawnie określonych warunkach do podjęcia pracy). Ta ostatnia grupa obejmuje wszystkich zdolnych do pracy w wieku od 15 do 65(kobiety do 60) roku życia- to znaczy także bezrobotnych. Osoby nie osiągające lub przekraczające wymienione granice wieku stanowią odrębne kategorie, nie związane z pojęciami bezrobocia. bez-nauki.pl - ściągi, opracowania, testy... Rodzaje bezrobocia I. W zależności od przyczyn występowania wyróżnia się: · bezrobocie strukturalne, wynika z nieaktywności struktury podaży siły roboczej i popytu na nią na rynku pracy. Wynikać może również z szybkich zmian strukturalnych zachodzących w gospodarce, za którymi nie nadąża szkolnictwo zawodowe i ogólne. Bezrobocie strukturalne występuje także, gdy zasoby kapitałowe są niewystarczalne dla zatrudnienia zasobów pracy. · bezrobocie technologiczne, wynika z postępu technicznego, automatyzacji i mechanizacji procesów wytwórczych, które mają charakter praco-oszczędny. Pojawia się, gdy tempo wzrostu gospodarczego jest niskie, a inwestycje mają charakter modernizacyjny, prowadząc do wzrostu i unowocześnienia produkcji przy spadku zatrudnienia. · bezrobocie koniunkturalne, wywoływane jest spadkiem popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego, który powoduje zbyt małe wykorzystanie zdolności produkcyjnych przedsiębiorstw. Poziom popytu jest poddany stałym wahaniom cyklu koniunkturalnego, jakim podlega gospodarka. W fazach wysokiej koniunktury popyt rozszerza się i bezrobocie spada nawet do poziomu bezrobocia naturalnego. · bezrobocie frykcyjne, jest rezultatem ruchu zatrudnionych na rynku pracy; dotyczy ludzi zmieniających zawód, pracę, przenoszących się do innej miejscowości. · bezrobocie sezonowe, jest efektem wahań aktywności gospodarczej w różnych porach roku, spowodowanych zmianą warunków klimatycznych. II. W zależności na formę występowania wyróżnia się: · bezrobocie krótkookresowe- do trzech miesięcy bez zatrudnienia. · bezrobocie średniookresowe- od trzech miesięcy do roku bez zatrudnienia. · bezrobocie długookresowedotyczy osób pozostających bez pracy od sześciu do dwunastu miesięcy. Może przekształcić się w bezrobocie długotrwałe, ponieważ dłuższe pozostawanie bez pracy powoduje zmniejszenie szans na ponowne zatrudnienie. · bezrobocie ukryteto pewna nieokreślona liczba osób, które w myśl ustawy nie mogą zarejestrować się jako bezrobotne, albo wykonywana przez nich praca nie jest niezbędna z punktu widzenia zatrudniającego. Występuje głównie na wsi(nadmiar rąk, dawniej- przerost administracji). · bezrobocie rejestrowaneto liczba osób bezrobotnych, czyli posiadających określone w ustawie cechy i zarejestrowanych w urzędach pracy. Przyczyny bezrobocia - likwidacja niektórych gałęzi przemysłu np. górnictwa - zmniejszenie popytu na konkretne dobra czy usługi - ograniczenie produkcji - brak informacji o miejscach pracy - brak mobilności - przeniesienie zakładów do innego rejonu - niedostosowanie do potrzeb rynku wykształcenia pracowników - zmiany w technologii - wysokie obciążenia fiskalne Skutki bezrobocia - niewykorzystany, nieproduktywny potencjał ludzki - znaczne koszty materialne związane z utrzymaniem bezrobotnych oraz służb zajmujących się ich problemami i obsługą - spadek dochodu rodzin, rozszerzenie się społecznych kręgów ubóstwa - degradacja psychiczna i moralna osób pozostających bez pracy( poczucie beznadziejności, pesymizm, uczucie społecznej bezużyteczności) - zjawiska patologii społecznej- alkoholizm, narkomania, przestępczość itd. - utrata kwalifikacji bez-nauki.pl - ściągi, opracowania, testy... Koszty bezrobocia 1. Prywatne – dotyczą osoby i jej rodziny(brak kontaktów międzyludzkich, izolacja społeczna, niskie dochody, stres w całej rodzinie, spadek kondycji intelektualnej i duchowej, pogorszenie zdrowia psychicznego, strukturalizacja czasu, samorealizacja) 2. Społeczne – patologie społeczne(głównie na peryferiach miast i na wsiach- bieda, izolacja tzw. wspólnoty rozpaczy W sytuacji, gdy istnieje dobry okres rozwoju gospodarczego, popyt na siłę roboczą rośnie i możliwy jest wzrost wynagrodzeń. Odwrotnie, gdy dochodzi do załamania gospodarki, wynagrodzenia maleją ze względu na niższy popyt na pracę. Z tezy tej może wynikać zależność następującego rodzaju- rząd może wybrać, czy woli większe bezrobocie w wyniku ograniczenia kosztów w przedsiębiorstwach, czy też woli spadek bezrobocia kosztem wzrostu inflacji. Z jednej strony dochodzi do wzrostu bezrobocia, ograniczenia inflacji, ponieważ redukuje się koszty przedsiębiorstwa, a z drugiej strony powiększa się inflację i zwiększa zatrudnienie. Sytuacja taka powstaje, dlatego, że część kosztów ma charakter socjalny a nie ekonomiczny. Sposoby walki z bezrobociem O interesy pracowników musi zadbać państwo. Rząd powinien w pierwszej kolejności starać się ograniczyć bezrobocie oraz następnie, w nie mniejszym stopniu, powinny to zrobić samorządy lokalne-ważna jest współpraca między nimi. 1. Działania rządu: - ograniczenie biurokracji związanej z otwieraniem nowych firm - upusty w podatkach dla pracodawców uruchamiających nowe stanowiska pracy - wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw - uznanie części obowiązkowej składki ZUS jako podatku od wartości dodanej pracy - zwolnienia a płatności VAT przy eksporcie - polityka proexportowa państwa prowadząca do zwiększenia produkcji i zatrudnienia - skracanie czasu pracy - stworzenie systemu bardziej elastycznego kształcenia 2. Działania samorządów: - stawianie na małe i średnie przedsiębiorstwa oraz współpraca z lokalnymi przedsiębiorcami - walka z odpływem ludzi na Zachód-to zakłady pracy z udziałem obcego kapitału powinny instalować się w Polsce - przyciąganie kapitału zagranicznego - mądre korzystanie z unijnych dotacji - uruchomienie robót publicznych 3. Działania bezrobotnych: - większa elastyczność - podwyższanie swoich kwalifikacji - nauka nowego zawodu 4. Nowelizacja kodeksu pracy Taka nowelizacja kodeksu pracy zapewniłaby wzrost wydajności polskiej gospodarki, wzrost konkurencyjności polskich przedsiębiorstw i umożliwiła tworzenie nowych miejsc pracy. Kodeks pracy jest zbyt usztywniony ograniczeniami natury socjalnej i przez to uniemożliwia skuteczną walkę z bezrobociem i rozwój polskich firm. Podstawowe propozycje zmian to: · Likwidacja obowiązku wypłacania odpraw emerytalnych przez małe firmy, których na to nie stać. · Wprowadzenie max czasu pracy do 12 godzin na dobę(8+4 nadliczbowe) i utrzymanie normy 40 godzin tygodniowo · Obniżenie dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych z obecnych 50% za dwie pierwsze godziny i 100 % za następnedo odpowiednio 25% i 50%. · Skrócenie okresu wypłacania zasiłku chorobowego do 30 dni oraz zmniejszenie jego wymiaru do 70% · Wprowadzenie prawa zwalniania pracownika w trakcie usprawiedliwionej nieobecności w pracy · Zniesienie przepisu, mówiącego, iż trzecia z kolei umowa o pracę staje się umową na czas nieokreślony Jednakże taka nowelizacja ma swoje plusy i minusy: Zalety: rozwój polskich firm, wysoka skuteczność, odświeżenie kodeksu Wady: niedogodności dla zatrudnionych bez-nauki.pl - ściągi, opracowania, testy...