Prezentacja P. Agnieszki Jankowskiej

Profilaktyka i leczenie
dziecka (0-18 lat) w POZ
Rada Naukowa przy Ministrze Zdrowia
Warszawa, 31 marzec 2016
lek. Agnieszka Jankowska-Zduńczyk
Konsultant Krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej
Profilaktyka i leczenie dzieci w POZ
 Stan faktyczny





Otoczenie POZ
Lekarz w POZ
Stan zdrowia dzieci w Polsce
Leczenie dzieci w POZ
Profilaktyka dzieci w POZ
 Oczekiwane zmiany
 Otoczenie POZ
 Lekarz w POZ
 Stan zdrowia dzieci
Konwencja o prawach dziecka
Dz.U.2013.677
Artykuł 24
1. Państwa-Strony uznają prawo dziecka do jak najwyższego poziomu zdrowia i udogodnień w zakresie
leczenia chorób oraz rehabilitacji zdrowotnej. Państwa-Strony będą dążyły do zapewnienia, aby żadne
dziecko nie było pozbawione prawa dostępu do tego rodzaju opieki zdrowotnej.
2. Państwa-Strony będą dążyły do pełnej realizacji tego prawa, a w szczególności podejmą niezbędne kroki w
celu:

zmniejszenia śmiertelności wśród noworodków i dzieci;

zapewnienia udzielania koniecznej pomocy oraz opieki zdrowotnej wszystkim
dzieciom, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju podstawowej
opieki zdrowotnej;

zwalczania chorób i niedożywienia, w tym - w ramach podstawowej opieki zdrowotnej przez wykorzystanie między innymi łatwo dostępnych technik oraz przez dostarczanie
odpowiednich pożywnych produktów żywnościowych i wody pitnej, z uwzględnieniem
niebezpieczeństwa oraz ryzyka zanieczyszczenia środowiska naturalnego;

zapewnienia matkom właściwej opieki zdrowotnej w okresie przed i po urodzeniu dziecka;

zapewnienia, aby wszystkie grupy społeczne, w szczególności rodzice oraz dzieci, były
informowane i posiadały dostęp do oświaty oraz otrzymywały wsparcie w korzystaniu z
podstawowej wiedzy w zakresie zdrowia dziecka i karmienia, korzyści z karmienia piersią,
higieny i warunków zdrowotnych otoczenia, a także zapobiegania wypadkom;

rozwoju profilaktycznej opieki zdrowotnej, poradnictwa dla rodziców oraz wychowania i
usług w zakresie planowania rodziny.
3. Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe i skuteczne kroki na rzecz zniesienia tradycyjnych
praktyk przynoszących szkodę zdrowiu dziecka.
Podstawowa opieka zdrowotna oparta
o specjalistę medycyny rodzinnej
 Internista,




pediatra
Epizodyczne
świadczenia
Leczenie
Problemy
zdrowotne
Dominująca rola
lekarza
 Lekarz
rodzinny
 Ciągłość
opieki
 Promocja,
zapobieganie
 Opieka
holistyczna
 Dominacja
pacjenta
Medycyna rodzinna
 Sprawowanie opieki





podstawowej
Ukierunkowanie na
społeczność lokalną
Specyficzne rozwiązywanie
problemów
Wszechstronne podejście
Opieka ukierunkowana na
osobę
Holistyczne ujęcie
Pierwszy kontakt z systemem ochrony
zdrowia
 Lekarz rodzinny („odźwierny”)– Wielka
Brytania, Holandia, Dania, Kanada, Australia
 Specjalista (bezpośredni dostęp) lub lekarz
rodzinny – USA, Francja, Niemcy, Japonia
 Centra medyczne lekarzy rodzinnych i
specjalistów – Szwecja, Finlandia, USA-HMO,
kraje postkomunistyczne
Stan faktyczny
Ustawa o
pomocy
społecznej
Ustawa o
planowaniu
rodziny,
ochronie płodu
ludzkiego i
warunkach
dopuszczalnoś
ci przerywania
ciąży
Ustawa o
systemie
oświaty
USTAWA o
Ustawa o Rzeczniku Praw
zawodach
Dziecka
lekarza i
lekarza
dentysty
Ustawa o
działalności
leczniczej
Ustawa o
cmentarzach
Ustawa o
Ustawa o
przeciwdzia
świadczeniach
łaniu
zdrowotnych
przemocy
finansowanych ze
w rodzinie
środków
publicznych
Ustawa
refundacyjna
Ustawa o
uzdrowiskach
i lecznictwie
uzdrowiskow
ym
Ustawa o
ochronie
zdrowia
psychicznego
Ustawa o
chorobach
zakaźnych
Umowa z
NFZ
Ustawa o
prawach
pacjenta i
Rzeczniku…
Ustawa o
zdrowiu
psychicznym
Kodeks
rodzinny i
opiekuńczy
,
Ustawa o
rehabilitacji
zawodowej i
społecznej
Ustawa o świadczeniach zdrowotnych
finansowanych ze środków publicznych
 Lista zadeklarowanych pacjentów
 Lekarz POZ zakres kompetencji zgodnie
ze specjalizacją
 Porady w poradni, w domu w
uzasadnionych przypadkach
 Świadczenie w dniu zgłoszenia lub w
terminie uzgodnionym
 Świadczenia lekarza, pielęgniarki/położnej
w gabinecie,
 Pomoc przedlekarska w miejscu nauczania
 Świadczenia 8-18, gabinet szczepień
1x/tydz po 15.00
Na podstawie Ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych oraz aktów
wykonawczych
Ustawa o działalności leczniczej
 Podmioty lecznicze –
działalność gospodarcza
 Praktyki zawodowe
pielęgniarskie, położnych i
lekarskie
 Rozdzielne listy pielęgniarki,
położnej, lekarza
 Deklaracja jednego dziecka w
różnych podmiotach
leczniczych
NFZ
 Umowy okresowe
 Umowa z każdym





podmiotem
Brak motywatorów
Harmonogramy pracy
Sprawozdawczość
Kontrole
EWUŚ
Ustawa refundacyjna
 Osobista odpowiedzialność
finansowa za ordynację
 Refundacja w zależności od




rozpoznania
Refundacja poza
zarejestrowanymi wskazaniami
Leczenie przewlekłe
Brak koordynacji udzielanych
świadczeń
Brak wymiany informacji –
pacjent nośnikiem informacji
Ustawa o zawodach lekarza
 Najnowsza wiedza
medyczna
 Umowa z NFZ a zakres
kompetencji
 Osobista odpowiedzialność
 Obowiązek doskonalenia
zawodowego
Podstawowa opieka zdrowotna
 Zróżnicowana kadra lekarska
 Pediatrzy I i II stopnia w podstawowej opiece zdrowotnej
 POZ podstawą systemu?

Ok 23 % ogólnej liczby lekarzy (2014 GUS)
 Ok 25% specjalistów w POZ (dane NFZ)
 Średnia wieku lekarza rodzinnego >50rż
 Ok 30% lekarzy pracuje nie tylko w POZ
• 34 mln pacjentów zadeklarowanych w POZ
• Blisko 150 mln porad dla 37 mln pacjentów
• 75% porad realizowanych jest w dniu zgłoszenia lub w dniu
następnym
• Biurokratyzacja
• POZ w szkoleniu przed dyplomowym
• 12% nakładów finansowanych na POZ
Dzieci w Polsce - demografia
 6943 tys dzieci
 2,2 mln w wieku szkolnym
 1,7 mln w wieku
przedszkolnym
 Ok 160 tys. dzieci
niepełnosprawnych
Odsetek dzieci w województwach
Dzieci w Polsce w 2014 roku, Charakterystyka demograficzna, GUS, Warszawa czerwiec 2015
Stan zdrowia dzieci – fakty
Większość dzieci nie umiera i nie choruje, rozwija się w
rodzinach.1
Relacje rodzinne a choroby w wieku dorosłym
Samoocena stanu zdrowia dzieci i ich opiekunów
Przyczyny hospitalizacji powyżej 5rż
Zmiany gospodarcze a stan zdrowia dzieci
Inne przyczyny śmiertelności u dzieci
• skutek przyczyn okołoporodowych i wad wrodzonych
• urazy
• wypadki komunikacyjne
• nowotwory
1.
(Drozd-Lipińska. A, Klugier E, Kamińska-Czakłosz M1Socioeconomic differences in child mortality in Central Poland at the end of the nineteenth
century. J Biosoc Sci. 2015 Jul;47(4):449-68. Epub 2014 Sep 18. ;
Stan zdrowia – choroby cywilizacyjne
 Otyłość
 Nawyki
 Czynniki środowiskowe
 Dieta – uwarunkowania zewnętrzne
 Tryb życia
 Próchnica
 Programy profilaktyczne
 Epidemiologia
 Dzieci starsze
Barbara Woynarowska*, Anna Oblacińska, Stan zdrowia dzieci i młodzieży w Polsce. Najważniejsze problemy zdrowotne, Studia
Biura Analiz Sejmowych Nr 2(38) 2014, s. 41–64
Stan zdrowia dzieci – Choroby krótkotrwałe
Choroby infekcyjne dróg oddechowych
Choroby infekcyjne przewodu
pokarmowego
Choroby infekcyjne wieku dziecięcego
Zaostrzenia chorób przewlekłych
Barbara Woynarowska*, Anna Oblacińska, Stan zdrowia dzieci i młodzieży w Polsce. Najważniejsze problemy zdrowotne, Studia
Biura Analiz Sejmowych Nr 2(38) 2014, s. 41–64
Stan zdrowia dzieci – Choroby przewlekłe
 Alergia
 Choroby oczu
 Uszkodzenia słuchu w wieku szkolnym
 Wady układu ruchu
 Choroby nowotworowe
Stan zdrowia dzieci – Zachowania zdrowotne
 Dieta
 Nieuzasadnione odchudzanie
 Higiena
 Aktywność fizyczna
 Siedzący tryb życia
Zachowania ryzykowne
 palenia tytoniu
 alkohol
 narkotyki
 kontakty seksualne
Badania profilaktyczne - „Bilanse” –
badanie lekarskie
Ocena rozwoju fizycznego
(BMI)
Ocena rozwoju
neurologicznego i
psychomotorycznego
Pomiar RR
Ocena słuchu
Ocena wzroku
Ocena układu ruchu
Ocena przystosowania
społecznego i szkolnego
Ocena dojrzewania
płciowego
 Epidemiologia:
 Choroby przewlekłe
 Choroby



krótkotrwałe
Zachowania ryzykowne
Zmiany gospodarczospołeczne
Pomoc przedlekarska w
żłobkach i
przedszkolach?
Dzieci - Profilaktyka
Niepełne dane wynikające
ze sprawozdawczości w NFZ
- w POZ brak możliwości
sprawozdawania wielu
rozpoznań ICD 10 w czasie
jednej porady
Nazwa jednostki sprawozdawanej
Liczba osób,
którym udzielono
świadczenia
(niepowtarzalne
PESEL w całym
okresie)
Kod świadczenia
wg NFZ
Liczba
świadczeń w
okresie
Rok 2014 r.
5.01.00.00 porada patronażowa lekarza poz zrealizowana w
124 093
113 987
00102 miejscu udzielania świadczeń
5.01.00.00 porada patronażowa lekarza poz zrealizowana w
61 676
56 148
00103 domu świadczeniobiorcy
5.01.00.00
bilans zdrowia
1 244 474 1 227 838
00104
NFZ Dane 2014
Szczepienia obowiązkowe
Realizowane w POZ
Osoby o określonych
kwalifikacjach
Ponad 92-98% dzieci
szczepionych
zgodnie z
kalendarzem
szczepień
93-97% - H.infl.
94-97% - polio
92-96% - różyczka
93,8-98% - WZW B
93-96%- odra/świnka/różyczka
94-97% - krztusiec
93-97% - błonica/tężec
SZCZEPIENIA OCHRONNE W POLSCE W 2014 ROKU; Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Pan´stwowy Zakład Higieny – Zakład
Epidemiologii, Główny Inspektorat Sanitarny – Departament Zapobiegania oraz Zwalczania Zakażeń i Chorób Zakaźnych u Ludzi, Warszawa 2015
Szczepienia zalecane
SZCZEPIENIA OCHRONNE W POLSCE W 2014 ROKU; Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego –
Pan´stwowy Zakład Higieny – Zakład Epidemiologii, Główny Inspektorat Sanitarny – Departament
Ruchy antyszczepionkowe
Weryfikacja
szczepień przy
każdej wizycie
w POZ
Rozmowy
edukacyjne
Aktywne
zaproszenia
Sprawozdawczość
SZCZEPIENIA OCHRONNE W POLSCE W 2014 ROKU; Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego –
Pan´stwowy Zakład Higieny – Zakład Epidemiologii, Główny Inspektorat Sanitarny – Departament
Zapobiegania oraz Zwalczania Zakażeń i Chorób Zakaźnych u Ludzi, Warszawa 2015
Oczekiwane zmiany
Oczekiwane zmiany – POZ w systemie opieki zdrowotnej
 Ujednolicenie otoczenia prawnego
 Wysoko wykwalifikowana kadra lekarska oparta o
specjalistów medycyny rodzinnej
 szkolenie przed dyplomowe
 szkolenie podyplomowe
 POZ podstawą systemu służby zdrowia - odwrócenie






proporcji liczby lekarzy zaangażowanych w POZ
Więcej lekarzy pracujących wyłącznie w POZ
Wszechstronność
Pacjent w centrum holistycznej opieki zdrowotnej
Koordynacyjna rola lekarza rodzinnego
Pełna wymiana informacji o zdrowiu pacjenta
Ciągłość opieki
 profilaktyka
 poprawa stanu zdrowia
 zdrowie w rodzinie
Pracownik
socjalny
Pielęgniarka Położna
środowiskowośrodowiskoworodzinna
rodzinna
Psychiatria
Lekarz
rodzinny
Psycholog
Rodzice
Pedagog
Pielęgniarka
szkolna
Wyniki ankiety wśród konsultantów wojewódzkich w dziedzinie medycyny
rodzinnej – co wymaga poprawy w opiece nad dzieckiem?

poradnie ogólne
 poprawa współpracy z pielęgniarkami
 poprawa koordynacji opieki zdrowotnej, wymiana informacji (np. w zakresie sytuacji
rodzin, zagrożeń zdrowotnych, epidemiologii, grup dyspanseryjnych)
 poszerzenie realizacji zakresu kompetencji pielęgniarek w obszarze prewencji i promocji
 potrzeba programów profilaktycznych (być może dodatkowo finansowanych)
 realizowane we współpracy z placówkami oświatowo-wychowawczymi
 implementacja metod poprawy jakości do praktyki ogólnej
 potrzeba kompleksowej opieki nad dzieckiem od urodzenia do 19 rż - brak praktyk lekarza
rodzinnego
 kodowanie zdarzeń w systemie ICPC2

dostępność całodobowa
 brak informacji z NPL, IP i SOR
 NPL – różni specjaliści w NPL – brak informacji zwrotnej

poradnie specjalistyczne
 skrócenie czasu oczekiwania na wizytę, różne tryby przyjęć: planowy, pilny, nagły
 konsylia lekarskie z wykorzystaniem internetu, w tym konsultacji lekarza dla lekarza
 lekarze bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji w poradniach specjalistycznych
 brak współpracy z LR, brak informacji zwrotnej
 ograniczony dostęp do specjalistów dziecięcych,
Oczekiwane zmiany - Profilaktyka chorób
dzieci i młodzieży
 Kalendarz szczepień adekwatny do




epidemiologii chorób zakaźnych
Testy przesiewowe adekwatne do stanu zdrowia
populacji dzieci w Polsce
Realizacja kompetencji pielęgniarek/położnych
rodzinnych w zakresie profilaktyki i promocji
zdrowia
Pełna współpraca w obszarze psychiatrii,
podstawowej opieki zdrowotnej i
specjalistycznej opieki pediatrycznej
Promocja zdrowych zachowań
Oczekiwane zmiany - Leczenie dzieci w
POZ
 Ograniczenie zbędnych hospitalizacji
 Konsylia lekarskie
 Szybkie ścieżki diagnostyczne
 Pełna, bieżąca wymiana informacji lekarz
rodzinny – pediatra - psychiatra
W rękach dobrego lekarza i woda
staje się lekarstwem.
Mikołaj Gogol
Dziękuję za uwagę