pobierz pdf

środowisko
Śląskie jest zielone
Szkoła ze Śląska
najlepiej w Polsce oszczędza energię
Trzeba zacząć od tego, że jak poinformował Piotr Sołtysek, pełnomocnik prezydenta miasta Bielska-Białej ds. zarządzania energią, miasto to jako pierwsze w Polsce powołało
w 1997 roku specjalne biuro. – Zarządzanie energią w naszym mieście – mówi Sołtysek –
składa się z czterech istotnych spraw. Ścisłej współpracy gminy z zakładami energetycznymi
i odpowiedzialnością za bezpieczeństwo energetyczne, opieką energetyczną nad 200 miejskimi obiektami, popularyzacją efektywności energetycznej, która wpływa na poprawę środowiska i dbanie o edukację społeczną. I to z tej ostatniej zrodziła się idea edukowania
najmłodszych.
Potwierdza to Katarzyna Kordas inspektor tego samego biura. – Wybraliśmy
szkołę otwartą do współpracy. Udało
się – szkoła wygenerowała największe
oszczędności w Polsce! Euronet 50/50
to był dwuletni projekt, który w tym roku
podsumowano w Krakowie na konferencji uczestników projektu zorganizowanej
przez koordynatora polskiego: Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie
Cités”.
– Teraz pozostały dobre nawyki,
ale i inne szkoły oraz przedszkola w Bielsku-Białej bardzo chętnie angażują się
w konkursy dotyczące efektywności
energetycznej. Prawie 70% placówek
oświatowych realizuje zadania z tej dziedziny i to jest niezwykle budujące – mówi
Kordas.
Celem projektu Euronet 50/50 jest
wsparcie walki ze zmianami klimatu
poprzez edukację energetyczną najmłodszych oraz utworzenie europejskiej sieci
szkół oszczędzających energię. Zaangażowało się w niego ponad 50 szkół z całej
Europy, w tym 11 szkół podstawowych
z Polski. Podjęły się one wdrażania innowacyjnej metodologii 50/50, angażującej dzieci w proces zarządzania energią
w szkole i zakładającej równy podział
uzyskanych oszczędności pomiędzy
szkołę a jej organ prowadzący.
W ten sposób każdy zyskuje,
a społeczność szkolna może przeznaczyć zaoszczędzone pieniądze na dowolnie wybrany cel! Idea projektu zakładała wprowadzenie finansowej zachęty
do oszczędzania energii, która polega
na tym, że zaoszczędzone pieniądze
w poszczególnych latach w 50% wracają
do szkoły. Korzyść jest zarówno dla szkoły, która może otrzymać dodatkowe pieniądze, ale i dla władz samorządowych,
które płacą rachunki ponosząc niższe
koszty.
W pierwszej kolejności o przystąpieniu do projektu zostali poinformowani
nauczyciele, pracownicy szkoły, uczniowie i rodzice. Szkoła otrzymała scenariusze lekcji oraz narzędzia do monitoringu
energetycznego. Drugim krokiem było
dokonanie przeglądu energetycznego
szkoły, czyli dokładne zbadanie, gdzie
jest największe zużycie prądu, wody
i gazu. Następnie sporządzono plan
pracy, którego celem było oszczędzanie
energii, wody i gazu oraz podniesienie
świadomości ekologicznej wśród całej
społeczności szkolnej.
Skontrolowane zostały wszystkie
pomieszczenia, w tym: klasy, korytarze,
klatki schodowe, pokój nauczycielski,
sala gimnastyczna, prysznice, toalety.
Działania zaowocowały w pierwszym
roku realizacji projektu (trwał on od 2010
do podsumowania w 2012 roku) sporymi oszczędnościami, które wyniosły
27 tysięcy złotych. Zgodnie z ideą projektu Euronet 50/50 szkoła otrzymała
połowę tej kwoty, którą wykorzystano
na zakup dwóch laptopów, dwóch projektorów, aparatu fotograficznego oraz
wycieczkę dla uczniów.
Szkoła podejmuje szereg działań,
popularyzujących oszczędzanie energii:
umieszczenie odpowiednich nalepek na
terenie szkoły zachęcających do oszczędzania wody i prądu, sporządzenie „deka-
15
logu”, czyli 10. zasad ochrony środowiska,
realizacja zajęć we wszystkich klasach na
temat alternatywnych źródeł energii oraz
racjonalnego gospodarowania zasobami przyrody, podjęcie współpracy z firmą
Philips Lighting i wymiana oświetlenia
na nowe energooszczędne, ogłoszenie
i rozstrzygnięcie konkursów dotyczących
oszczędzania wody, prądu i gazu: literackiego i plastycznego. Bielska szkoła
wielokrotnie była zapraszana do udziału
w międzynarodowych konferencjach –
Europejskiej Sieci Centrów Edukacyjnych
w Krakowie i Heraklionie na Krecie.
W ubiegłym roku szkoła zaoszczędziła jeszcze więcej, bo ponad 31 tysięcy
złotych. Uczniowie na podstawie przeprowadzonych przez siebie pomiarów
i obserwacji dokonali oceny wykorzystania energii w szkole oraz zaproponowali
szereg rozwiązań pozwalających na jej
ograniczenie i wdrożyli je w życie. Pomysłów naprawdę nie brakowało! Dzieci
m.in. zorganizowały Szkolne Pogotowie
Ekologiczne, którego zadaniem jest m.in.
gaszenie zbędnych świateł i wyłączanie
sprzętu. Część pomysłów pochodziła
także od ich rodziców.
Szkołę Podstawową nr 13 w Bielsku-Białej odwiedził niedawno niecodzienny gość – reżyser znanej telewizji BBC
Scotland – Folko Boermans wraz z ekipą.
Filmowcy spędzili w szkole aż 5. godzin
i nakręcili reportaż o osiągnięciach
uczniów w oszczędzaniu wody, prądu
i gazu w projekcie Euronet 50/50. Efekty pracy uczniów będą mogły podziwiać
dzieci z Wielkiej Brytanii w filmie edukacyjnym o Polsce.
Śląskie jest zielone
Elektrownia
w Czarnym Lesie – inwestycja w przyszłość
W październiku 2012 roku została
oddana do użytku instalacja fotowoltaiczna zainstalowana na dachu
zbiornika wodnego w Rudzie Śląskiej.
To największa taka elektrownia na
Śląsku i druga pod względem wielkości w Polsce.
Kosztowała prawie 4,5 mln złotych,
z czego większość pokryły środki unijne
(w 85%). Rudzka elektrownia, zlokalizowana w dzielnicy Czarny Las, zajmuje
powierzchnię prawie 20 tysięcy metrów
kwadratowych (wielkość boiska piłkarskiego). Instalacja dostarczy rocznie ok. 300
megawatogodzin energii. To dwukrotnie
więcej niż zużywa należący do Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów
(GPW) obiekt w Rudzie Śląskiej, zaopatrujący w wodę kilkadziesiąt tysięcy mieszkańców miasta i okolic – Bytomia, Gliwic,
Pyskowic, Rudy Śląskiej, Tarnowskich Gór,
Toszku, Zabrza i Zbrosławic.
Fotowoltaika to metoda uzyskiwania prądu bezpośrednio ze słońca. Panel
fotowoltaiczny, w odróżnieniu od kolektorów słonecznych, wytwarzających energię
cieplną, produkuje energię elektryczną.
Zwolennicy fotowoltaiki podkreślają, że jest
to bardzo korzystne rozwiązanie, pozwalające zaoszczędzić na zakupach energii.
W woj. śląskim na montaż takiej instalacji
zdecydował się m.in. szpital reumatologiczno-rehabiltacyjny w Ustroniu.
Pierwsza użytkowa instalacja fotowoltaiczna w woj. śląskim powstała na kościele w parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Jaworznie, z inicjatywy jej proboszcza.
Największa elektrownia fotowoltaiczna
w Polsce, o mocy 1 megawata energii,
działa w Wierzchosławicach w województwie małopolskim. W ciągu najbliższych
trzech lat GPW planuje budowę kilku elektrowni fotowoltaicznych o łącznej mocy
około 5 megawatów. Chce także budować niewielkie elektrownie wodne o mocy
1,5 megawata.
Czarny Las to dzielnica już peryferyjna, ulokowana niedaleko Tesco. Sporo
nieużytków i terenów poprzemysłowych.
Instalacja fotowoltaiczna zwraca uwagę,
bo znajduje się najwyżej w okolicy.
Najpierw z moim przewodnikiem
wchodzimy do wnętrza wzgórza. Jesteśmy w magazynie wody z 12 czynnymi
zbiornikami (każdy gromadzi 3 200 m sześciennych). W środku za żelbetonowymi
murami nic nie słychać, mimo że płynie
w nich woda aż z Dziećkowic, wodociągiem o średnicy 1,4 metra.
– Może nim swobodnie przejść człowiek – mówi Grzegorz Kamiński, mistrz na
oddziale sieci magistralnej GPW – Tu gdzie
jesteśmy to bufor, zapas wody dla mieszkańców okolicznych miast, gdyby np. awarii uległa centralna magistrala.
Wyjście na zewnątrz paraliżuje. Jest
zimno, poniżej zera i wieje silny wiatr.
Stromymi schodami wchodzimy na górę.
Przede mną morze paneli – robią wrażenie.
– Na instalację składa się 1296 monokrystalicznych paneli fotowoltaicznych
o mocy 240 Wp. To specjalna jednostka
mocy dla paneli fotowoltaicznych – mówi
Kamiński. – Moc zainstalowana całej instalacji to 300 megawatogodzin energii, która
jest w stanie zaspokoić potrzeby energetyczne 100 gospodarstw domowych
przez okres 1 roku. Generalnym wykonawcą jest firma RenCraft z Bydgoszczy.
Oprócz paneli instalacja wyposażona jest
w 18 inwerterów, czyli przetworników prądu
stałego na prąd zmienny światowej firmy
Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów
Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach
16
środowisko
Śląskie jest zielone
SMA, które umożliwiają codzienną kontrolę
uzysku energii ze słońca. Pozostała energia przekazywana jest do sieci dystrybucyjnej Tauron za pośrednictwem stacji transformatorowej. Muszę też nadmienić, że
zarówno góra jak i dół są bezobsługowe.
Oczywiście konserwujemy te instalacje, ale
nie musimy ich pilnować.
Budowa elektrowni fotowoltaicznej
dofinansowanej z zewnętrznych środków
unijnych albo funduszy ekologicznych
zwraca się w 2–3 lata. Bez dofinansowania zwrot następuje w ciągu 7–10 lat. Jak
na instalację energetyczną jest to całkiem
przyzwoita stopa zwrotu.
Działające na obszarze 4,3 tysiąca
kilometrów kwadratowych Górnośląskie
Przedsiębiorstwo Wodociągów jest największą w Polsce firmą wodociągową.
Codziennie dostarcza prawie 370 tysięcy
metrów sześcienncych wody mieszkańcom ponad 60 miast i gmin woj. śląskiego.
W sumie z wody z GPW korzysta około 3,5 mln osób. Firma korzysta z energii
elektrycznej w ponad 30 lokalizacji w woj.
śląskim.
Oddział GPW w Rudzie Śląskiej – Czarnym Lesie jest przykładem wykorzystania
odnawialnych źródeł energii w samym centrum wysoko zurbanizowanej aglomeracji.
Poza oczywistą korzyścią energetyczną,
inwestycja na Śląsku przyczynia się także
do ochrony środowiska.
Dzięki wykorzystaniu fotowoltaiki, roczna emisja szkodliwych pyłów i gazów do
atmosfery spadnie o około 223 ton. Wyliczono, że to tyle CO2, ile około 74 tysiąca mieszkańców Rudy Śląskiej emituje
codziennie do atmosfery. W powietrze
nie trafi także 0,2 tony dwutlenku siarki,
0,35 tony tlenków azotu oraz 0,10 tony
pyłów.
Na Górnym Śląsku najwięcej energii
elektrycznej pochodzi z tradycyjnych elektrowni węglowych. W rejonie stanowiącym
nieco ponad 2% powierzchni kraju koncentruje się do 25% emisji dwutlenku siarki,
tlenków azotu i pyłów. W Górnośląskim
Okręgu Przemysłowym na każdy kilometr
kwadratowy przypada około tysiąc ton
pyłów rocznie.
Inwestowanie w fotowoltaikę ma nie
tylko aspekt ekologiczny, ale także ekonomiczny, ponieważ energia elektryczna
do napędzania np. pomp i infrastruktury
zbiorników oraz obsługi sieci to znaczący
koszt dla przedsiębiorstwa – tym samym
co najmniej kilkanaście procent ceny wody
dla odbiorców, to koszty energii. Dzięki
pozyskiwaniu jej ze słońca możliwa będzie
obniżka kosztów.
Przedstawiciele GPW podkreślają, że
śląska inwestycja dowodzi, iż elektrownie
słoneczne nie muszą być domeną terenów mniej zurbanizowanych lub rolniczych,
głównie w centralnej i północnej Polsce.
Przedsięwzięcie zrealizowano w sercu
śląskiej aglomeracji, w mieście, gdzie znajduje się najwięcej czynnych kopalń węgla
kamiennego.
Wyłoniono bank
kredytujący
niskoenergetyczne domy
WFOŚiGW w Katowicach był pierwszą w Polsce instytucją, która
już dwa lata temu uruchomiła pilotażową bankową linię kredytową
na niskoenergetyczne domy, finansowaną ze środków publicznych.
W ramach pilotażowego programu podpisano umowy z piętnastoma podmiotami, wykorzystując pulę dostępnych środków niemal
w 80 proc. W nowym programie wykorzystano dotychczasowe doświadczenia i zmieniono nieco zasady, by łatwiej było o ten kredyt.
W wyniku, ogłoszonego przez WFOŚiGW
w Katowicach, przetargu wyłoniono
bank, który w latach 2013 i 2014 udzielać będzie osobom fizycznym kredytów
preferencyjnych ze środków Funduszu
na budowę domów energooszczędnych.
Został nim Bank Ochrony Środowiska.
21 grudnia 2012 roku w Katowicach
Gabriela Lenartowicz – prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Agnieszka
Lemanik i Rafał Cieślawski – dyrektorzy
Oddziałów Banku Ochrony Środowiska
w Częstochowie i w Katowicach podpisali
umowę na mocy której ze środków Funduszu przeznaczonych zostanie 3 mln
złotych na wsparcie budowy domów
niskoenergetycznych.
Preferencyjne kredyty obejmą zakup
i montaż urządzeń niekonwencjonalnych
źródeł ciepła (pompy ciepła, kolektory
słoneczne), układów wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła (tylko dla
układów, dla których odzysk ciepła
wynosi minimum 75%), systemu wymiennika gruntowego, instalacji ogrzewania,
materiałów izolacyjnych ścian, stropów,
dachów, posadzek, a także stolarki okiennej i drzwiowej.
Jako obiekt energooszczędny uznano obiekt, dla którego wskaźnik zapotrzebowania na energię końcową (z wyłączeniem energii na przygotowanie ciepłej
wody) będzie niższy od 50 kWh na metr
kwadratowy rocznie.
Okres spłaty kredytu wraz z karencją
wynosi 13 lat, a oprocentowanie określono do 0,95 stopy redyskota weksli, lecz
nie mniej niż 3,5% w stosunku rocznym.
17
Maksymalna kwota udzielonego wsparcia to 200 tysięcy złotych.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europy zobowiązała kraje
członkowskie do budowy po 31 grudnia 2020 roku budynków o niemal zerowym zużyciu energii. Większość nowych
budynków w Austrii, Szwajcarii czy Niemczech już teraz ma charakter pasywny
lub zeroenergetyczny.
W Polsce uchwalona w 2011 roku
ustawa o efektywności energetycznej przewiduje wzorcową rolę sektora
publicznego w podnoszeniu efektywności energetycznej, co przyczyniło się
do wzrostu zainteresowania budownictwem energooszczędnym, szczególnie
wśród instytucji użyteczności publicznej. Przybywa także prywatnych osób
zaangażowanych w budowanie domów
oszczędzających energię, a tym samym
chroniących środowisko. Dlatego wspieranie
budowy
niskoenergetycznych
obiektów jest jednym z priorytetowych
zadań katowickiego Funduszu, zwłaszcza, że wartość strat związanych z utratą ciepła przy ogrzewaniu mieszkań jest
wciąż u nas zbyt duża i sięga ponad
10 mld złotych rocznie.
Szczegółowe informacje dotyczące
zasad udzielania preferencyjnych kredytów na budowę domów niskoenergetycznych dostępne będą w oddziałach
Banku Ochrony Środowiska w Katowicach i Częstochowie.
Opracowanie: Śląskie jest zielone
Grażyna Kurowska
Śląskie jest zielone
Konkurs
na realizację kampanii n.t. gospodarki odpadami
Celem konkursu organizowanego przez WFOŚiGW w Katowicach jest dofinansowanie w formie
dotacji kampanii, której realizacja gwarantuje uzyskanie najlepszych efektów w zakresie skutecznego poinformowania mieszkańców gmin o zagospodarowaniu odpadów komunalnych.
Kampanie powinny mieć na celu m.in.:
• zapoznanie mieszkańców gmin z istotą nowych rozwiązań w gospodarce, odpadami komunalnymi i korzyściami
dla środowiska płynącymi z tych rozwiązań,
• ukazanie korzyści płynących z prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów,
• skuteczne poinformowanie o przyjętym w danej gminie systemie zbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych.
Działania w ramach kampanii powinny przedstawić mieszkańcom poszczególnych gmin:
•
•
•
•
zasady obliczania i wysokość stawek za gospodarowanie odpadami komunalnymi,
terminy, częstotliwości i tryb uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi,
wzory deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami,
szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych
od właścicieli nieruchomości,
• zasady segregacji odpadów,
• informacje o wydatkowaniu środków uzyskanych z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Konkurs skierowany jest do gmin, ich związków i stowarzyszeń oraz partnerstw gmin zawiązanych dla celów kampanii a warunkiem
przystąpienia do konkursu jest uchwalony lokalny regulamin utrzymywania czystości i porządku na terenie gminy oraz wyznaczenie
stawek opłat i szczegółowych zasad ich ponoszenia.
Dotacja będzie udzielana z uwzględnieniem efektów zadania do wysokości do 50% kosztów kwalifikowanych,
ale nie więcej niż 0,20 złotych w przeliczeniu na mieszkańca gminy.
Koszty kwalifikowane
do dofinansowania to:
• wydanie materiałów informacyjno-edukacyjnych w tym: publikacji
gazetowych, informatorów, plakatów, bannerów, broszur, ulotek itp.,
• utworzenie i utrzymanie strony internetowej,
• produkcja i emisja filmów i audycji
informacyjno-edukacyjnych,
•organizacja seminariów, wykładów, warsztatów, debat, prelekcji
itp.,
• organizacja eventów, konkursów,
wystaw.
Wnioski i załączniki dostępne są
na stronie Funduszu:
www.wfosigw.katowice.pl.
Kryteria oceny to:
1. Oryginalność i innowacyjność kampanii – innowacyjne podejście do zagadnień
kampanii, atrakcyjność i kreatywność rozwiązań wizualnych i słownych.
2. Dostosowanie działań do specyfiki gminy – czytelność i komunikatywność
przekazu.
3. Skuteczność przekazu – stopień dotarcia do mieszkańców danej gminy.
4. Spójność kampanii – zgodność szczegółowego projektu kampanii
z założeniami i celami, spójność poszczególnych elementów.
5. Koszty kampanii – planowany budżet kampanii, współmierność kosztów
do planowanych efektów.
WFOŚiGW w Katowicach zastrzega sobie prawo do kontrolowania sposobu
wykorzystania przyznanych środków oraz sposobu realizacji zadania.
Kompletne wnioski wraz z załącznikami należy składać w siedzibie WFOŚiGW
w Katowicach przy ulicy Plebiscytowej 19 w terminie
od 15.01.2013 r. do 15.02.2013 roku.
Informacje dotyczące konkursu można uzyskać pod numerem telefonu:
(32) 757 37 30–33
18