KPP W WĄBRZEŹNIE TROCHĘ HISTORII

KPP W WĄBRZEŹNIE
Źródło: http://www.wabrzezno.kujawsko-pomorska.policja.gov.pl/k44/informacje/troche-historii/1281,Troche-historii.html
Wygenerowano: Wtorek, 7 marca 2017, 14:15
TROCHĘ HISTORII
Trochę historii powiatu i obecnej Komendy Powiatowej Policji w Wąbrzeźnie.
Powiat wąbrzeski powstał pod koniec XIX w. Na mocy ustawy
władz pruskich z dnia 6 czerwca 1887r. utworzono go z części
powiatów brodnickiego, grudziądzkiego, chełmińskiego i
toruńskiego. Ustawa weszła w życie 1 października 1887r. Powiat
znajdował się w prowincji Prus Zachodnich oraz kwidzyńskim
okręgu regencyjnym. Pierwszym starostą ( landratem ) został
mianowany Fryderyk Petersen. Sprawował on nadzór m.in. nad
policją ,szkolnictwem i wyznaniami, był także przewodniczącym
komisji podatkowej. Wydział Powiatowy tworzyło 6 członków :
burmistrz Wąbrzeźna i Kowalewa oraz 4 właścicieli ziemskich.
Rada Powiatu składała się z 27 radnych. Powstały urzędy:
skarbowy, katastralny i wojskowy urząd meldunkowy. Utworzono
kasę powiatową pracę rozpoczęły dwa inspektoraty szkolne.
Zatrudniono również lekarza weterynarii i lekarza medycyny.
Obszar ówczesnego powiatu wynosił 59478 ha ziemi, 9872 ha
lasów i 1152 ha wód. W jego skład wchodziły gminy wiejskie i 56
obszarów dworskich.
Przełom XIX i XX wieku przyniósł rozkwit gospodarczy. Rozwinęło
się szczególnie rolnictwo i rzemiosło. Sytuację zmienił wybuch I
wojny światowej, który doprowadził do stagnacji gospodarczej. W
styczniu 1920 roku po zakończeniu działań militarnych, powiat
przejęły władze polskie. Starostą został dr Józef Szczepański.
Obszar powiatu obejmował wtedy powierzchnię 70788 ha. W
okresie międzywojennym zmniejszyła się ona na korzyść powiatu
brodnickiego i wynosiła 67300 ha.
W czasie II wojny światowej Niemcy wysiedlili z terenu powiatu
znaczną część ludności polskiej i przeprowadzili masowe
egzekucje w Łopatkach, Brudzawkach i Kurkocinie.
Po zakończeniu wojny granice powiatu nie ulegały zmianie.
Należały do niego 3 gminy miejskie: Wąbrzeźno, Golub Dobrzyniu i Kowalewo, 9 gmin wiejskich oraz 61 gromad. Liczba
mieszkańców wynosiła ok. 49 tys. i systematycznie spadała.
Wiązało się to z odpływem ludności do pracy w przemyśle w
większych miastach.
Na podstawie zarządzenia wydanego dnia 25 stycznia 1945 roku
przez Romualda Wasilewskiego "Tymczasowego kierownika
władzy powiatowej i komendanta Milicji Ludowej na powiat
wąbrzeski" informującego ludność powiatu o objęciu
tymczasowej zwierzchniej władzy nad powiatem powołano do
życia Polską Milicję Ludową dla miast i wsi, powierzając jej
pilnowanie bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz straż
nad opuszczonymi gospodarstwami, domami i warsztatami.
Zarządzono natychmiastowe zgłoszenie się mężczyzn w wieku od
17 do 45 do szeregów Milicji Ludowej.
W dniu 3 lutego 1945 roku Starosta Powiatowy Wacław Ciesielski
mianował w następujących gminach i miastach Komendantów
Milicji Ludowej, wójtów i burmistrzów:
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
Dębowej Łące
Kowalewie wsi
Kowalewie mieście
Książkach
Płużnicy
Wielkich Radowiskach
Wielkim Rychnowie
Ryńsku
Wąbrzeźnie wsi
Wąbrzeźnie mieście
Dnia 1 stycznia 1955 roku zniesiono podział powiatu na gminy i
utworzono nowe jednostki administracyjne – gromady . W wyniku
tej reformy w skład powiatu weszły 3 miasta ( Wąbrzeźno, Golub
– Dobrzyniu i Kowalewo ) i 20 gromad.
Kolejna korekta obszaru wąbrzeskiego powiatu dokonana z
końcem tegoż roku spowodowała, iż od 1 stycznia 1956 roku do
powiatu obejmującego powierzchnię 592 km2 weszły dwa miasta:
Wąbrzeźno i Radzyń Chełmiński oraz 18 gromad. Stan ludności
wyniósł wówczas 36 260 mieszkańców . 1 czerwca 1975 roku
wprowadzono w Polsce dwustopniowy podział terytorialny (
województwa – miasta i gminy). Po około 88 latach swego
istnienia powiat przestał funkcjonować.
Współcześnie funkcjonujący powiat wąbrzeski jest położony na
terenie województwa kujawsko – pomorskiego. Graniczy z
powiatem golubsko - dobrzyńskim, brodnickim, grudziądzkim,
chełmińskim.
POWSTANIE POSTERUNKU w KSIĄŻKACH
Na mocy zarządzenia wydanego dnia 25 stycznia 1945 roku
przez Romualda Wasilewskiego - Komendanta Milicji Ludowej, jak
również kierownika władzy powiatowej, w gminie Książki
nominowano na Komendanta Milicji Ludowej Franciszka
Jakielaszka. Na siedzibę posterunku przeznaczono dom
poniemiecki.
Budynek pierwszej siedziby posterunku Milicji obywatelskiej w Książkach
Źródło: Kronika Komendy Powiatowej Policji w Wąbrzeźnie
Kolejno komendantami Posterunku w Książkach byli: Jan Wiciński,
Władysław Ratajski, Józef Biecki.
W roku 1948 zlikwidowano posterunek w Książkach i
przeniesiono do Dębowej Łąki. Dopiero w roku 1969 utworzono w
centrum wsi posterunek Milicji Obywatelskiej.
Budynek posterunku Milicji Obywatelskiej ( 1969-1990 )
Źródło: Kronika Komendy Powiatowej Policji w Wąbrzeźnie
W roku 1990 przeniesiono siedzibę do domu jednorodzinnego znajdującego się na
uboczu wsi.
Budynek obecnej siedziby Rewiru Dzielnicowych w Książkach
Źródło: Kronika Komendy Powiatowej Policji w Wąbrzeźnie
POWSTANIE POSTERUNKU w DĘBOWEJ ŁĄCE
W Dębowej Łące również na podstawie odezwy Komendanta
Powiatowego Milicji Ludowej Romualda Wasilewskiego
nominowano na Komendanta Milicji Ludowej w Dębowej Łące Ob.
A. Barczyńskiego . Na siedzibę obrano dom w centrum wsi.
Funkcjonariuszami po wojnie zostali bracia Nadolni, Łucjan i
Wacław.
( pierwszy od prawej Wacław Nadolny, w środku Łucjan Nadolny )
Źródło: Kronika Komendy Powiatowej Policji w Wąbrzeźnie
Kolejno funkcjonariuszami w Dębowej Łące byli:
●
●
●
●
P. Feluś
Kawczyński
Jan Szajda - komendant
Ożóg
Kazimierz Nadachewicz, funkcjonariusz Posterunku w Dębowej Łące
Źródło: Prywatne zbiory Kazimierza Nadachewicza
Kazimierz Nadachewicz, Biecki, Korzyński - komendant,
Pawłowski, Oławski, Rarus, Ośmiałowski - komendant, Szewczyk,
Stankiewicz, Adam Rak, Jan Pawłowski - komendant, Grzegorz
Rogowski - kierownik rewiru.
Środkami transportu funkcjonariuszy Milicji Ludowej po II wojnie
światowej w porze letniej były rowery, natomiast w porze
zimowej milicjanci w czasie służby poruszali się pieszo. W latach
60 Jan Szajda posiadał motocykl "WFM" i wykorzystywał go do
celów służbowych.
Funkcjonariusz Kazimierz Nadachewicz na motocyklu
w trakcie wykonywania czynności służbowych
Źródło: Prywatne zbiory Kazimierza Nadachewicza
Pod koniec lat 70-tych funkcjonariusze otrzymali samochód
służbowy, który był niezbędny do patrolowania obszernego
terenu gminy.
W dniu 15 czerwca 1983 roku doszło do tragicznego wypadku.
Podczas próby łodzi motorowej na jeziorze Wieczno w
Przydworzu, zginęli dwaj milicjanci z Posterunku Milicji
Obywatelskiej z Dębowej Łąki , Wojciech Sankiewicz lat 29 i
Adam Rak lat 35.
Zdjęcie nekrologów tragicznie zmarłych milicjantów
Źródło: Kronika Komendy powiatowej Policji w Wąbrzeźnie
Było to jedno z niewielu tragicznych wydarzeń w których zginęli
milicjanci lub policjanci na przełomie ostatnich kilkudziesięciu lat.
Od początku powstania Milicji Obywatelskiej w Dębowej Łące
posterunek znajdował się w tym samym miejscu w centrum wsi.
Budynek Rewiru Dzielnicowych w Dębowej Łące.
Źródło: Kronika Komendy powiatowej Policji w Wąbrzeźnie
Powstanie Posterunku w Płużnicy
Na mocy zarządzenia wydanego dnia 25 stycznia 1945 roku
przez Romualda Wasilewskiego – Komendanta Milicji Ludowej jak
również kierownika władzy powiatowej w gminie Płużnica
nominowano na Komendanta Milicji Ludowej Józefa Wnuka . Na
siedzibę posterunku przeznaczono dom stojący w centrum wsi
Nowa Wieś Królewska.
Kolejno funkcjonariuszami byli: Józef Wnuk, Stefan Bojko, Edward
Rubinek, Maksymilian Topolewski, Alojzy Topolewski, Alfons
Ziółkowski , Józef Krzak , Edmund Jankowski , Lefelbain.
Siedziba Milicji Ludowej po 1945.
Źródło: Kronika Komendy Powiatowej Policji w Wąbrzeźnie
Po siedmiu miesiącach przeniesiono siedzibę posterunku do
centrum gminy Płużnica. Obiekt przechodził liczne remonty i
renowacje z uwagi na wiek budynku.
Budynek Rewiru Dzielnicowych w Płużnicy
Źródło: Kronika Komendy Powiatowa Policji w Wąbrzeźnie
Po przeniesieniu posterunku wszyscy oprócz Alojzego
Topolewskiego kontynuowali prace w Milicji Obywatelskiej.
Kolejno funkcjonariuszami byli: Kazimierz Kawczyński komendant, Władysław Zakrzewski, Kazimierz Pieńkoś, Roman
Witomski , Szypczyński, Mieczysław Toś , Tadeusz Puszkiewicz –
komendant, Andrzej Rybiński, Odżywołek, Mirosław Lewandowski,
Adam Klementowski, Krzysztof Wiśniewski.
POWSTANIE POSTERUNKU w RYŃSKU
Podobnie jak w innych gminach tak i w miejscowości Ryńsk na
mocy zarządzenia Romualda Wasilewsiego – Komendanta Milicji
Ludowej utworzono Komisariat Milicji . Pierwszym Komendantem
został Tadeusz Krygier. Na siedzibę obrano dom stojący w
centrum wsi Ryńsk.
Siedziba Posterunku Milicji Obywatelskiej w Ryńsku
Źródło: Kronika Komendy Powiatowej Policji w Wąbrzeźnie
Kolejno funkcjonariuszmi w Ryńsku byli: Stanisław Zieliński,
Edmund Łukiewski, Jan Przygocki, Stanisław Szcząchor,
Murzyński Jan, Jakubowski, Zygmunt Cichoracki Eugeniusz
Adamczyk, Kawczyński, Edward Łuszczarz.
Zdjęcie Stanisława Zielińskiego, funkcjonariusza Milicji Obywatelskiej w
Ryńsku.
Zdjęcie wykonano w 1945 roku.
Źródło: Kronika Komendy Powiatowej Policji w Wąbrzeźnie
Funkcjonariusze poruszali się po terenie wsi w pierwszych latach
powstania posterunku rowerami służbowymi . W późniejszym
okresie przydzielono motocykl służbowy marki DKW.
Funkcjonariusze Stanisław Zieliński i Edward Łukiewski
w trakcie wykonywania czynności służbowych.
Źródło: Kronika Komendy Powiatowej Policji w Wąbrzeźnie
W roku 1982 został zamknięty Posterunek Milicji Obywatelskiej w
Ryńsku.
W roku 2005 zlikwidowano siedziby rewirów dzielnicowych na
terenie powiatu wąbrzeskiego przenosząc wszystko do komendy
w Wąbrzeźnie.
Komisariat Milicji Obywatelskiej i Policji w Radzyniu
Chełmińskim
Po zmianach administracyjnych w roku 1956 Komisariat Milicji
Obywatelskiej został włączony do rejonu działania Komendy
Powiatowej Milicji Obywatelskiej w Wąbrzeźnie. Siedzibą
posterunku był dom stojący w centrum miasta Radzyń
Chełmiński.
Budynek siedziby Posterunku Milicji Obywatelskiej w Radzyniu Chełmińskim
Źródło: Kronika Komendy Powiatowej Policji w Wąbrzeźnie
W roku 1992 Komenda Miejska Policji zakupiła wspólnie z
Urzędem Gminy w Radzyniu Chełmińskim dom, do którego
przeniesiono komisariat. Na parterze urządzono pomieszczenia
służbowe, natomiast na piętrze mieszkanie dla dzielnicowego.
Zakupiono również radiowóz marki Polonez.
Kolejno funkcjonariuszami byli : Tadeusz Sabała, Józef Żebrowski,
Dziubek, Lepka, Adam Obrzut , Marian Bartel, Edward Dunaj,
Tadeusz Kwiatkowski , Wiesław Wójcik , Adam Pisiewicz,
Sylwester Góra.
Budynek Posterunku Policji w Radzyniu Chełmińskim
Źródło: Kronika Komendy Powiatowa Policji w Wąbrzeźnie
W 1999 roku, po reorganizacji administracji terytorialnej
komisariat w Radzyniu Chełmińskiej powrócił pod jurysdykcję
Komendy Miejskiej w Grudziądzu.
Komenda Powiatowa Milicji i Policji w Wąbrzeźnie
Od początku powstania Milicji Obywatelskiej w Wąbrzeźnie
siedziba znajdowała się i znajduje w tym samym miejscu. W roku
1987 dobudowano skrzydło budynku.
Siedziba Komendy Powiatowej Milicji i Policji w Wąbrzeźnie
Źródło: Kronika Komendy Powiatowej Policji w Wąbrzeźnie
Kolejno komendantami Komendy Powiatowej Milicji Obywatelskiej
byli: Kowalski, Pająk, Federowicz, Wiktor Bleja , Głogowa,
Stanisław Dąbrowiecki, Kazimierz Zwierzykowski, Tadeusz Sabała
, Roman Rumuński, Edmund Jaranowski.
Rok 1951. Komendant Powiatowy MO ppor. Wiktor Bleja ( w środku).
Rok 1956. Kpt. Bleja -z prawej, mjr. Czajor -w środku i Lucjan Nowak
a na stole 6 000 000 mln zł i zegarki IWC odzyskane w sprawie.
Auto jakim się posługiwał komendant MO w latach 1951-52.
Willys z kierowcą sierż. Laudańskim
(Powyższe trzy zdjęcia udostępnił i opisał pan B.Bleja)
Komendantami Rejonowymi Policji byli: Ogrodowski, Lubiński
Roman.
Komendantami Powiatowymi Policji w Wąbrzeźnie byli:
Mieczysław Toś, Janusz Kalinowski, Robert Bagiński.
Opracowanie:
Piotr Sikora
Autor:
Publikacja:
Ocena: 0/5 (0)
Tweetnij