h ttp ://w w w .ep p

W Y D AW C A :
ADRES:
I N T E R N E T:
P R O J E K T:
P O L I T YK A R O Z W O J U
OBSZARÓW WIEJSKICH
http://www.epp-ed.org
17
B I U R O P R A S O W E F R A K C J I E P L - E D W PA R L A M E N C I E E U R O P E J S K I M
PA R L A M E N T E U R O P E J S K I
60, RUE WIERTZ
B-1047 BRUSSELS
H Y P E R L I N K « H T T P: / / W W W. E P P - E D. O R G »
FINLANDE GRAPHIC DESIGN
F R A K C J A E U R O P E J S K I E J PA R T I I LU D O W E J
( C H R Z E Ś C I J A Ń S C Y D E M O K R A C I ) I E U R O P E J S K I C H D E M O K R ATÓ W
W PA R L A M E N C I E E U R O P E J S K I M
F R A K C J A E U R O P E J S K I E J PA R T I I LU D O W E J
( C H R Z E Ś C I J A Ń S C Y D E M O K R A C I ) I E U R O P E J S K I C H D E M O K R ATÓ W
W PA R L A M E N C I E E U R O P E J S K I M
17
17
P O L I T YK A ROZWOJU OBSZARÓW WIE JSKICH
Kontekst
Obszary wiejskie zajmują około 80% powierzchni Unii Europejskiej. Są zamieszkałe
przez znaczną część unijnej ludności. Ich waga wzrośnie wraz z rozszerzeniem Unii
o nowe państwa. Na mocy «Agendy 2000» polityka rozwoju obszarów wiejskich
UE zyskała na znaczeniu, stając się drugim filarem Wspólnej Polityki Rolnej (WPR).
W ramach reformy WPR z czerwca 2003 roku, Unia Europejska zdecydowała o
dalszym wzmocnieniu i pogłębieniu tej polityki.
I. Kroki podjęte przez Unię Europejską
Obszary wiejskie Unii Europejskiej są bardzo zróżnicowane. Dlatego też
wprowadzone przez «Agendę 2000» działania podejmowane na tych obszarach
dzielą się na różne kategorie: inwestycje w gospodarstwach rolnych, zasoby
ludzkie (młodzi rolnicy, wcześniejsze emerytury i szkolenia), obszary o
niekorzystnych warunkach gospodarowania oraz te przyrodniczo wrażliwe,
działania rolnośrodowiskowe, wytwarzanie i marketing produktów rolnych,
leśnictwo, a także promocja rozwoju i dostosowania w obszarach wiejskich.
Państwa członkowskie mogą wybrać te środki, które w jak największym stopniu
odpowiadają specyfice ich regionów.
«Agenda 2000» wprowadziła system współfinansowania powyższych działań
przez Unię Europejską i państwa członkowskie. Udział finansowy Unii Europejskiej
wynosi 50%, ale - zależnie od regionu - może zostać zwiększony do 75% (regiony
Celu I, obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania). Innym programem
rozwoju wsi jest program Leader+, który koncentruje się na innowacyjnych
projektach wspierających jej zrównoważony rozwój. W 2003 roku, w ramach
reformy WPR, Unia postanowiła zwiększyć środki finansowe przeznaczone na
rozwój obszarów wiejskich poprzez tzw. modulację. Polega ona na przesunięciu
maksymalnie 5% środków rocznie z pierwszego filaru WPR (polityka rynkowa i
dopłaty bezpośrednie) do jej drugiego filaru (rozwój obszarów wiejskich). Unia
Europejska przeznaczyła kwotę 50 miliardów euro na finansowanie rozwoju
obszarów wiejskich w latach 2000-2006, wygospodarowując dodatkowe
2 miliardy na inwestycje w ramach programu Leader+. Nowe ramy finansowe
zostaną ustanowione w 2006 roku.
W 2003 roku w związku z reformą WPR Unia Europejska wprowadziła nowe środki
wsparcia w polityce rozwoju obszarów wiejskich. Mają one w szczególności
stymulować:
> Jakość żywności: wsparcie dla rolników uczestniczących w projektach
mających na celu poprawę jakości i przetwarzania produktów rolnych; dla grup
producentów w zakresie informowania konsumentów i promocji produktów
wysokiej jakości;
> Dostosowanie się do unijnych wymogów: stopniowo zmniejszająca się pomoc
udzielana rolnikom przez państwa członkowskie, by mogli sie dostosować do
unijnych standardów w zakresie środowiska naturalnego, zdrowia publicznego,
humanitarnego traktowania zwierząt, bezpieczeństwa itd. według zasady
kryteriów kontroli zgodności («cross-compliance»);
> Wsparcie kontroli gospodarstw rolnych: umożliwiające rolnikom pokrycie
kosztów fachowego doradztwa.
wnioskach zawarte są podstawowe zasady, które pozwolą zapewnienić skuteczne
realizowanie polityki rozwoju obszarów wiejskich w przyszłości.
przeznaczony na pomoc dla nowych państw członkowskich w latach 2004-2006
powinien zostać w pełni wykorzystany.
Zapewnienie aktywności obszarów wiejskich leży w interesie całego społeczeństwa.
Dlatego też inwestowanie w obszarach wiejskich i w gospodarce rolnej ma
kluczowe znaczenie by zapewnić wzrost atrakcyjności tych obszarów, propagując
ich zrównoważony rozwój i zwiększając zatrudnienie. Aktywna wieś jest niezmiernie
istotna dla rolnictwa, a działalność rolnicza jest warunkiem jej ożywienia.
Konkurencyjność sektora rolniczego powinna być bezwzględnym priorytetem,
którego realizacji służyć mają: dywersyfikacja, innowacyjność i poprawa jakości
produkcji rolnej. Konkurencyjność ta jest istotna dla ogółu obszarów wiejskich,
ale w szczególności dla nowych państw członkowskich, biorąc pod uwagę, że ich
sektor rolny zostanie poddany znaczącej restrukturyzacji.
Dla zapewnienia rentowności i spójności społecznej obszarów wiejskich należy
jeszcze bardziej wzmocnić II filar WPR i opracować nową, obszerną politykę rozwoju
tych obszarów. Polityka ta miałaby za zadanie stymulować wielofunkcyjność wsi
poprzez rozwój gospodarstw rodzinnych i przemysłu rolnego, by stworzyć nowe
miejsca pracy i zapobiec wyludnieniu obszarów wiejskich. Biorąc pod uwagę fakt,
że połowa ludności wiejskiej przekroczyła pięćdziesiąty rok życia, Frakcja EPL-ED
położy szczególny nacisk na ułatwienie startu młodym rolnikom i zapewnienie
im odpowiednich szkoleń. Ponadto, niezmiernie istotne jest zachęcanie do
wykorzystania całego potencjału ludzkiego w regionów wiejskich, w szczególności
kobiet, które odgrywają ważną rolę zarówno w gospodarstwach, jak i w rozwoju
obszarów wiejskich.
Ponadto, rozdział poświęcony kwestiom rolnośrodowiskowym zostanie również
rozszerzony o zagadnienia dotyczące humanitarnego traktowania zwierząt, a jego
współfinansowanie zostanie podwyższone o 10%.
Polityka rozwoju obszarów wiejskich musi brać pod uwagę potrzeby całej
społeczności wiejskiej i przyczynić się do osiągnięcia większej spójności.
Wzmocnienie poczucia wspólnoty w obszarach wiejskich jest czynnikiem
faworyzującym rozwój tych obszarów, tak pożądanym przez wszystkie osoby z
nimi związane.
Obecnie 10% środków z budżetu dla rolnictwa jest przeznaczone na działania
promujące rozwój obszarów wiejskich. Suma ta jest niewystarczająca,by osiągnąć
wyznaczone cele. Koszt zmian proponowanych w II filarze WPR powinien być
częściowo pokryty ze środków przeznaczonych na politykę strukturalną, nie zaś
wyłącznie z funduszy przypisanych temu filarowi.
Znaczne uproszczenie zasad unijnej polityki rozwoju obszarów wiejskich jest
nie tylko zadaniem niezbędnym, ale wymagającym szybkiej realizacji. Pomoc
powinna być udzielana z zastosowaniem programów, środków finansowych oraz
mechanizmów kontrolnych dopasowanych do konkretnych potrzeb obszarów
wiejskich.
Rolnikom żyjącym na granicy ubóstwa należy zagwarantować odpowiednią pomoc
społeczno-ekonomiczną. Konieczne jest również wprowadzenie specjalnego
systemu ubezpieczeń, który chroniłby rolników przed skutkami chorób zwierząt
hodowlanych.
II. Co osiągnęła Frakcja EPL-ED?
Frakcja EPL-ED odegrała istotną rolę w pogłębieniu i rozszerzaniu polityki rozwoju
obszarów wiejskich. Już podczas opracowywania «Agendy 2000», jak również
w trakcie przygotowywania pakietu reform w 2003 roku, deputowanym EPLED udało się wprowadzić kwestie dotyczące pomocy dla młodych rolników,
uproszczenia zasad udzielania pomocy dla rozwoju obszarów wiejskich i wzrostu
środków na nie przeznaczonych. Co więcej, Frakcja nalegała na zastosowanie
zasady subsydiarności w tej dziedzinie, opowiadając się za pozostawieniem w
gestii państw członkowskich opracowania programów rozwoju terenów wiejskich,
które Komisja jedynie zatwierdza.
Dla podkreślenia wagi unijnej polityki rozwoju obszarów wiejskich, Komisarz
Franz Fischler (EPL-ED) zorganizował w listopadzie 2003 roku w Salzburgu
konferencję poświęconą rozwojowi tych obszarów. Wnioski z tej konferencji
przedstawił Joseph Daul, deputowany do Parlamentu Europejskiego (EPL-ED),
przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich. W owych
III. Nasze cele na następną kadencję
Frakcja EPL-ED uważa, że wzmocnienie polityki rozwoju obszarów wiejskich jest
istotne dla dobra tych obszarów i ich mieszkańców. Rolnictwo nie jest jedynym,
alę z cała pewnością istotnym elementem funkcjonowania obszarów wiejskich.
Polityka rozwoju obszarów wiejskich nabierze szczególnego znaczenia z chwilą
rozszerzenia Unii o nowe państwa. Nowy Tymczasowy Instrument Rozwoju
Obszarów Wiejskich (Temporary Rural Development Instrument - TRDI)
17
Należy jak najbardziej zdecentralizować wdrażanie powyższych rozwiązań, natomiast
Parlament powinien mieć prawo współdecydowania w kluczowych kwestiach.
Mówiąc ogólnie, należy wspierać wprowadzanie nowych rozwiązań, aby nie
dopuścić do tego, że nowe przepisy dotyczące «cross-compliance» (uzależnienie
otrzymywania płatności przez gospodarstwo od spełnienia wymagań w zakresie
ochrony środowiska, bezpieczeństwa żywności i dobrostanu zwierząt) doprowadzą
do utraty konkurencyjności wobec krajów trzecich.
Adriaan Bastiaansen