Sprawozdanie W ostatni piątek marca odbyło się kolejne

Lublin, 25.03.2011
Sprawozdanie
W ostatni piątek marca odbyło się kolejne spotkanie Lubelskiego Oddziału Polskiego
Towarzystwa Logopedycznego, podczas którego omówiono sprawy bieżące , podsumowano
kolejny rok pracy naszego Towarzystwa. Przed spotkaniem logopedzi mieli możliwość
zapoznania się z nowymi pomocami dydaktycznymi, ponieważ naszym gościem była pani
Katarzyna Gała ze sklepu Ene Due. Podczas omawiania spraw bieżących przewodnicząca LO
PTL zaprosiła wszystkich uczestników szkolenia na Walny Zjazd PTL połączony z konferencją
naukową pod hasłem: „Dwieście lat logopedii w Polsce”. Zjazd i konferencja odbędą się w
dniach 10-11.06.2011 r. W drugim dniu konferencji prowadzone będą warsztaty, a wieczór
zakończy koncert Orkiestry św. Mikołaja.
Nasze spotkanie to głównie szkolenie zaproponowane przez lic. logopedów –
audiologów Beatę Ciesielską i Kamilę Dębińską z zakresu: Diagnostyka audiologiczna i
metody leczenia zaburzeń słuchu.
Panie na początku przedstawiły plan wystąpienia w założeniach którego miały
omówić po pierwsze – Uszkodzenia słuchu i ich kryteria podziału ze względu miejsce , czas
wystąpienia i stopień ubytku ( lekki, umiarkowany, znaczny i głęboki). Po drugie metody
badania słuchu i diagnozowanie uszkodzeń. Trzecim etapem referatu miało być omówienie
rodzajów zaburzeń słuchu a czwartym metody leczenia. Podczas referowania prelegentki
rozwijały na zmianę poszczególne części planu wystąpienia.
Poniżej i pokrótce przybliżę same treści referatu.
Metody Badania Słuchu:
1. Badanie akumetryczne –badanie szeptem, inaczej próby akumetryczne, określają
stan narządu słuchu i eliminują możliwość ewentualnych symulacji. Jest to badanie
słuchu polegające na wypowiadaniu szeptem słów z odległości 4-6 metrów
2. Próby stroikowe – badanie z wykorzystaniem stroika laryngologicznego pozwala
określić pole słuchowe dla przewodnictwa powietrznego i kostnego oraz określić
wzajemny ich stosunek. Badanie to wykonuje się przed właściwym badaniem
audiometrycznym, a jego zaletą jest krótki czas trwania następnie wykonuje się
audiometrię tonalną
3. Badanie audiometryczne progowe – inaczej tonalne, w którym badany jest próg
słyszenia
4. Audiometryczne nadprogowe – badany jest nie tylko próg słyszenia, ale także wyższe
wartości natężenia dźwięku
5. Badanie tympanometryczne: impedancji, w tym odruchy strzemiączkowe – metoda
badania sztywności błony bębenkowej ucha przy pomocy zmiennego ciśnienia
akustycznego; odruch strzemiączkowy to efekt obronny ucha na dźwięki o zbyt dużym
natężeniu
6. Audiometria słowna tzw. audiometria mowy - stosowana w celu uzupełnienia
audiometrii tonalnej
7. Audiometria dziecięca - jest modyfikacją audiometrii subiektywnej jej celem jest
ocena zdolności słyszenia z wykorzystaniem zabawy -dedykowana dzieciom, u których
pomiary przy użyciu audiometrii konwencjonalnej nie zawsze dają oczekiwane wyniki
(audiometria zabawowa, behawioralna)
Relacja pomiędzy typem ubytku słuchu a percepcją dźwięku
16-25 dB – występują trudności z percepcją cichych lub odległych
dźwięków, trudność w percepcji dźwięku w hałasie
26-30 dB – trudność w słyszeniu i rozumieniu spółgłosek, w
szczególności w warunkach zakłóceń i hałasu, przy dużej odległości
od źródła oraz w zależności od rodzaju ubytku słuchu, korzyść z
protezy słuchu
31-50 dB – percepcja i rozumienie sygnałów tylko w bliskiej
odległości, zwłaszcza, jeśli mowa nie jest ograniczona do słownika
zrozumiałego dla osoby z ubytkiem słuchu, korzyść z protezy słuchu
51-70 dB – trudność w prowadzeniu rozmowy, brak zrozumienia,
korzyść z protezy słuchu
71-90dB – trudność w percepcji sygnałów dźwiękowych,
niemożność rozumienia sygnału mowy bez protezowania – także w
warunkach rozmowy w bliskiej odległości (nawet bez zakłóceń)
91 dB – brak detekcji sygnałów dźwiękowych, osoba niesłysząca
może odczuwać wibracje, musi się wspomagać komunikacją
Typy niedosłuchów
•
•
•
niedosłuch przewodzeniowy (łac. hypoacusis conductiva) – dotyczy on zaburzenia
występującego w części przewodzącej dźwięk: przewód słuchowy zewnętrzny lub
ucho środkowe
niedosłuch odbiorczy (łac. hypoacusis perceptiva) – dotyczy patologii występującej w
części odbierającej dźwięk: narząd Cortiego, zwój spiralny lub nerw ślimakowy.
o ślimakowy – dotyczy zaburzenia występującego w narządzie Cortiego
o pozaślimakowy – związany jest z uszkodzeniem w I neuronie drogi słuchowej
(nerw ślimakowy)
o ośrodkowy – obejmuje zaburzenia słuchu zlokalizowane powyżej jąder
ślimakowych, (począwszy od II neuronu drogi słuchowej) aż do kory słuchowej
niedosłuch mieszany (łac. hypoacusis mixta) – współwystępowanie obu rodzajów
niedosłuchu w jednym narządzie słuchu.
Rodzaje niedosłuchów
• ze względu na lokalizację uszkodzenia
o niedosłuch typu obwodowego (uszkodzony narząd słuchu):
przewodzeniowy – uszkodzenie ucha zewnętrznego lub środkowego
(max. 60 dB ubytku)
odbiorczy – uszkodzenie ucha wewnętrznego, nerwu słuchowego
(powyżej 60 dB ubytku)
o mieszany – przewodzeniowo-odbiorczy
o niedosłuch typu centralnego (uszkodzone ośrodki w mózgu)
• ze względu na czas wystąpienia wady słuchu
o prelingwalny – powstały przed opanowaniem języka (do ok. 3 roku życia)
o perylingwalny (interlingwalny) – powstały w czasie gdy dziecko zna już
podstawy języka, ale nie opanowało jeszcze systemu gramatycznego (ok. 3-5
roku życia)
o postlingwalny – powstały po opanowaniu przez dziecko języka (ok. 5-7 roku
życia i później).
• ze względu na etiologię
o wrodzony – przyczyny dziedziczne, genetyczne, choroby matki podczas ciąży,
środki farmakologiczne, konflikt serologiczny, promieniowanie rentgenowskie
o nabyty – powstały po urodzeniu na skutek chorób, urazów mechanicznych w
obrębie głowy, urazów akustycznych, środków farmakologicznych,
o ze względu na głębokość – klasyfikacja uwzględniająca średnią arytmetyczną
wartości progowych wyznaczonych przez krzywą audiometryczną dla
częstotliwości klasycznych dla dźwięków mowy w rozmowie
o lekki – 20 – 40 dB
o umiarkowany – 40 – 70 dB
o znaczny – 70 – 90 dB
o głęboki – powyżej 90 dB obejmuje trzy grupy, wyznaczane na podstawie
drugiej średniej, dodatkowo bierze się pod uwagę wartość progową dla
częstotliwości 250 Hz
Przyczyny niedosłuchu
Najczęstsze przyczyny wywołujące niedosłuch typu przewodzeniowego na poziomie
przewodu słuchowego zewnętrznego to:
• woskowina
• ciało obce w przewodzie słuchowym zewnętrznym
• wady wrodzone i inne zniekształcenia (np. zwężenia) przewodu słuchowego
zewnętrznego
• nowotwory łagodne i złośliwe przewodu słuchowego zewnętrznego
Przyczyny niedosłuchu przewodzeniowego na poziomie ucha środkowego:
• zapalenie ucha środkowego: ostre, przewlekłe, wysiękowe
• otoskleroza
• urazy ucha środkowego: np. perforacja błony bębenkowej
• nowotwory łagodne i złośliwe ucha środkowego
• zaburzenia drożności trąbki słuchowej
• wady rozwojowe ucha środkowego
• nowotwory nosogardła
•
•
•
osteogenesis imperfecta
ziarniniak Wegenera
choroba Pageta
Przyczyny niedosłuchu pochodzenia ślimakowego
• wady wrodzone ślimaka
• zapalenie ucha wewnętrznego
• uraz akustyczny
• leki ototoksyczne
• zaburzenia ukrwienia ucha wewnętrznego:
o nagła głuchota
• infekcje wirusowe:
o świnka
o odra
• choroba Méniére'a
• postać ślimakowa otosklerozy
• złamanie kości skroniowej
• uraz ciśnieniowy
• choroby o podłożu metabolicznym
o hiperlipidemia
o cukrzyca
o niewydolność nerek
• niedosłuch starczy – łac. presbyacusis
• uszkodzenie ucha wewnętrznego po radioterapii
• zatrucie substancjami chemicznymi
o tlenek węgla
o metale ciężkie
o rozpuszczalniki organiczne
o pestycydy
• choroby o podłożu autoimmunologicznym:
o choroby tkanki łącznej
o wrzodziejące zapalenie jelita grubego
o choroba Crohna
Przyczyny niedosłuchu odbiorczego pozaślimakowego
• guzy kąta mostowo-móżdżkowego
• guzy kości skroniowej
• neuropatia słuchowa
• guzy mózgu
• choroby naczyniowe mózgu
o udar mózgu
• tętniak
• stwardnienie rozsiane
Centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego nie są klasyczną jednostką
chorobową, ale powinny być traktowane jako zespół objawów, które mogą
występować w wielu różnych populacjach klinicznych i mieć różnorodną etiologię.
Według ASHA (1995) można postawić rozpoznanie centralnych zaburzeń
przetwarzania słuchowego, jeżeli co najmniej jedna z poniżej przedstawionych
wyższych funkcji słuchowych jest zaburzona:
• lokalizacja źródła dźwięku,
• różnicowanie dźwięków,
• rozpoznawanie wzorców dźwięków,
• analiza czasowych aspektów sygnału dźwiękowego obejmująca:
• rozdzielczość czasową,
• maskowanie poprzedzające i następowe,
• integrację czasową,
• percepcję kolejności dźwięków,
• umiejętność rozumienia mowy zniekształconej,
• umiejętność rozumienia mowy w obecności sygnału zagłuszającego.
Bardziej ogólna definicja określa centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego jako
niemożność pełnego wykorzystania słyszanego sygnału akustycznego przy prawidłowym jego
odbiorze w strukturach obwodowych.
Od kilku lat wdrażany jest program wśród dzieci w wieku szkolnym, „Słyszę…”, który
zawiera test przesiewowy i test słowny. Zaleca się aby dzieci, które przechodzą test
przesiewowy, a nie przechodzą testu słownego kwalifikować, jako dzieci z centralnym
zaburzeniem przetwarzania słuchowego i kierować na terapię słuchową, logopedyczną i
psychologiczno pedagogiczną.
Terapia słuchowa dzieci z centralnymi zaburzeniami słuchu
Stymulacja słuchowa poprawia centralne przetwarzanie bodźców słuchowych. Jeśli u
dziecka występują centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego wówczas ma ono
problemy z prawidłowym różnicowaniem dźwięków, rozpoznawaniem wzorców
dźwiękowych, tj. pełnym wykorzystaniem słyszanego sygnału akustycznego przy
prawidłowym jego odbiorze w strukturach obwodowych. W konsekwencji często pojawiają
się trudności w rozwoju mowy, uczeniu się, koncentracji uwagi, wypowiedziach pisemnych.
Pośród czynników, które mogą wpływać na powstanie problemów z centralnym
przetwarzaniem słuchowym wymienia się:
• częste zapalenia ucha środkowego,
• częste sączkowanie uszu,
• genetyczne dyspozycje np. dysleksja,
• niedotlenienie w czasie porodu,
• wcześniactwo
Terapia słuchowa poprawia nie tylko słuch, ale również:
• Zdolność utrzymywania uwagi i koncentracji na wypowiedziach ustnych,
• Czytanie,
• Rozumienie mowy,
• Artykulację,
• Komunikację,
• Samoocenę,
• Harmonizuje napięcie mięśniowe co wpływa na postawę ciała,
• Utrzymanie równowagi,
• Koordynację ruchów,
• Motorykę.
Na koniec swojego wystąpienia panie omówiły metody leczenia zaburzeń słuchu,
wymieniły aparaty słuchowe: wewnątrzuszne i zauszne, objaśniły na czym polegają systemy
FM z nadajnikami i odbiornikami, system BAHA oparty na przewodnictwie kostnym oraz trzy
grupy implantów. Pani Ewa Opieka – Przewodnicząca PTL Oddziału Lubelskiego wręczyła
paniom prowadzącym dyplomy z podziękowaniami za rzetelne przygotowanie i wysoki
poziom referowania.
Szkolenia jak zawsze odbyło się w miłej i ciepłej atmosferze przy symbolicznej kawie.
Protokołowała: mgr Katarzyna Jędrusiak -logopeda