metody hydromorfologicznej waloryzacji rzek stosowane dotychczas

WdraŜanie Ramowej Dyrektywy Wodnej
„Ocena stanu ekologicznego wód w
Polsce „ ECOSTATUS”
Łódź 7-9 grudzień 2005
METODY HYDROMORFOLOGICZNEJ
WALORYZACJI RZEK
STOSOWANE DOTYCHCZAS W
KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ
Piotr Ilnicki, Krzysztof Górecki
Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu
Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska
• Zainicjowanie badan ekomorfologii
rzek europejskich
• Wymogi RDW w zakresie
hydromorfologicznej oceny cieków
wodnych
• Kolejny etap sporządzania metod
oceny struktury (morfologii) rzek
dostosowanej do wymogów RDW
• Opracowanie polskiej metody
monitoringu hydromorfologicznego
rzek według wymagań RDW
MONITORING STANU
EKOLOGICZNEGO RZEK
• FITOPLANKTON, MAKROFITY
•
•
•
•
•
(skład gatunkowy, liczebność)
BEZKRĘGOWCE BENTOSOWE
ICHTIOFAUNA
HYDROMORFOLOGIA
WŁAŚCIWOŚCI FIZYKO-CHEMICZNE
WODY
ZANIECZYSZCZENIA PRIORYTETOWE
Zainicjowanie badań
ekomorfologii rzek europejskich
1975 – 2000
Austria, Belgia, Holandia, Niemcy,
Szwajcaria, Wielka Brytania
Opracowano 20-30 metodyk oceniających
53 parametry rzek
Parametry waloryzowano przy pomocy
oceny punktowej
Oceniano „Stopień naturalności” i
wydzielano 3-7 kategorii
Metody terenowe (głównie),
Metody oparte o interpretację zdjęć
lotniczych
WYTYCZNE PROWADZENIA OCENY
HYDROMORFOLOGII RZEK
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
1985 LÖFL Nadrenia Westfalia D
1991 LWA Nadrenia Westfalia D
1992 National Rivers Authority UK
1995 Austria – norma ÖNORM M 6232
1995 Polska – AR Poznań
1996 Polska metoda indeksowa SGGW
1996 SEQ-MP F
1997 River Habitat Survey UK
1998 LUA Nadrenia Westfalia D
2000 LAWA (małe i średnie rzeki) D
2001 LAWA Niemcy - vor Ort oraz róŜne metody krajowe D
2002 LAWA metoda przeglądowa
2003 River Habitat Survey UK
2003 CEN guidance standard
2004 CEN norma EN 14614
2005 Common Standards Monitoring Guidance UK
WYMOGI RDW W ZAKRESIE
HYDROMORFOLOGII RZEK
Uwarunkowania wstępne
•Ekoregion (określony w RDW)
•Typ i kategorie wód powierzchniowych
(ustalone w Raporcie z 2005 r.)
•Części wód (w 2005 r. wydzielone w
Raporcie odcinki rzek)
•Hipsometria (zróŜnicowanie regionalne)
•Wielkość zlewni, (<10-100-1000-10000<
km2)
•Warunki geologiczne zlewni
•Rodzaj monitoringu (diagnostyczny,
operacyjny, badawczy)
WYMOGI RDW Z ZAKRESIE
HYDROMORFOLOGII RZEK
•
Obligatoryjne elementy
ReŜim hydrologiczny
–
–
ilość i dynamika przepływu wód,
powiązanie z wodami podziemnymi
• Ciągłość ekologiczna rzeki
• Warunki morfologiczne
–
–
–
zmienność głębokości i szerokości koryta,
rodzaj podłoŜa
struktura strefy nadbrzeŜnej
OPRACOWANIE POLSKIEJ METODY
MONITORINGU
HYDROMORFOLOGICZNGO RZEK
DOTYCHCZASOWE DZIAŁANIA
1. Projekt bliźniaczy Phare PL
2002/IB/EN/01
• Utworzenie grupy roboczej (AR Poznań
i Wrocław, IMGW Kraków i Wrocław,
SGGW)
• Hydromorfologiczna ocena rzek w
Bawarii i Niemczech
2. Opracowanie koncepcji polskiej metody
wdraŜania monitoringu oceny hydromorfologii
rzek
• przygotowanie koncepcji przez grupę roboczą
w grudniu 2004 roku
• akceptacja koncepcji przez Komitet
Techniczny Ministerstwa Środowiska w
styczniu 2005 roku
• utworzone w ramach projektu bliźniaczego
grupy robocze powinny opracować metody
oceny stanu ekologicznego (hydromorfologii)
- konferencja podsumowująca projekt
bliźniaczy, Dębe, lipiec 2005
• przygotowanie i uzgodnienie warunków
zamówienia Inspekcja Ochrony Środowiska,
Departament Monitoringu, październik 2005
• brak środków finansowych w GIOŚ
NIEZBĘDNE DALSZE DZIAŁANIA
1.
Zawarcie umowy miedzy GIOŚ i grupami roboczymi
wykonującymi poszczególne metody monitorowania stanu
ekologicznego rzek. (Postulowany termin: połowa 2005 roku)
2.
Opracowanie metody hydromorfologicznej oceny rzek dla
potrzeb monitoringu złoŜoną z następujących zadań:
•
•
•
•
Przegląd metodyk stosowanych w innych krajach europejskich,
wytycznych CIS, norm, publikacji naukowych i nawiązanie
kontaktów z grupami z Anglii i Niemiec opracowującymi obecnie
metodyki dostosowane do wymogów RDW
opracowanie metodyki roboczej dla cieków o zlewniach ponad 1000
km2, uwzględniającej wymogi RDW oraz GIS,
przeprowadzenie badań terenowych na obiektach testowych,
opracowanie zweryfikowanej metodyki.
Uwaga: Metodyka winna być skoordynowana z pracami pozostałych
grup roboczych opracowujących metody oceny stanu
biologicznego rzek
NIEZBĘDNE DALSZE
DZIAŁANIA
3. Opracowanie instrukcji prowadzenia
4.
5.
6.
monitoringu hydromorfologicznego rzek,
Przygotowanie rozporządzenia Ministra
Środowiska o wdroŜeniu monitoringu
hydromorfologicznego rzek ( wg RDW grudzień
2006)
Przeprowadzenie szkoleń pracowników
prowadzących monitoring hydromorfologiczny
rzek
Wykonanie pierwszego monitoringu
hydromorfologicznego rzek – grudzień 2008
Dziękuje bardzo
za
uwagę