D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Krakowie

Sygnatura akt II Ca 1772/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 23 listopada 2016 r.
Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie:
Przewodniczący:
SSO Renata Stępińska (sprawozdawca)
Sędziowie:
SO Anna Koźlińska
SR (del.) Anna Kruszewska
Protokolant: starszy protokolant sądowy A. Z.
po rozpoznaniu w dniu 23 listopada 2016 r. w Krakowie
na rozprawie
sprawy z powództwa B. S. i L. S.
przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K.
o zapłatę
na skutek apelacji strony pozwanej
od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie
z dnia 5 maja 2016 r., sygnatura akt I C 1529/15/K
1. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że nadaje mu następujące brzmienie:
„I. oddala powództwo;
II. odstępuje od obciążania powodów kosztami procesu.”;
2. odstępuje od obciążania powodów kosztami postępowania odwoławczego.
SSR Anna Kruszewska SSO Renata Stępińska SSO Anna Koźlińska
UZASADNIENIE
wyroku z dnia 23 listopada 2016 roku
Powodowie B. S. i L. S. wnieśli pozew przeciwko pozwanej (...) spółce z o.o. w K. o zapłatę na rzecz każdego z nich kwot
po 20.000 zł z ustawowymi odsetkami za okres od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienie
za naruszenie dóbr osobistych w postaci prywatności, miru domowego oraz zdrowia za okres od 8 kwietnia 2014 r. do
19 stycznia 2016 r. oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu.
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 5 maja 2016 roku, sygnatura akt I C 1529/15/K, Sąd Rejonowy dla Krakowa-Krowodrzy
w Krakowie w punkcie I zasądził od pozwanej (...) spółki z o.o. w K. na rzecz powódki B. S. kwotę 20.000 złotych z
ustawowymi odsetkami za okres od dnia 26 maja 2015 roku do dnia zapłaty; w punkcie II zasądził od pozwanej (...)
spółki z o.o. w K. na rzecz powoda L. S. kwotę 20.000 zł z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 26 maja 2015 roku
do dnia zapłaty; w punkcie III oddalił powództwo w pozostałym zakresie; w punkcie IV zasądził od strony pozwanej na
rzecz powódki kwotę 3.417 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania; w punkcie V zasądził od strony pozwanej
na rzecz powoda kwotę 3.417 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Sąd I instancji, jako bezsporne przyjął, że powodowie zamieszkują lokal mieszkalny położony w K. przy ul. (...), a strona
pozwana zajmuje lokal użytkowy położony na parterze tego budynku, w którym prowadzi działalność gospodarczą –
delikatesy. W tym celu wykorzystuje urządzenia chłodnicze i sprężarki, które spełniają polskie normy dopuszczające
je do użytku. Prawomocnym wyrokiem w sprawie I C 875/11 Sąd Okręgowy w Krakowie nakazał stronie pozwanej,
aby dostosowała znajdujące się w pomieszczeniach hali sprzedaży urządzenia sprężarek obsługujących agregaty
chłodnicze do stanu obowiązującej normy hałasu, a to w związku z przekroczeniem normy hałasu emitowanej przez
te urządzenia. W sprawie I C 336/14 Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 24 października 2014 r. zasądził na ich rzecz
zadośćuczynienie na zasadzie art. 24 w zw. z art. 448 k.c., zmienionym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z
dnia 25 lutego 2015 r.
Na podstawie opinii z listopada 2014 r. Sąd Rejonowy ustalił, że obniżenie poziomu hałasu do wartości zgodnej
z normą, nie oznacza, że nie jest on już słyszalny, czy nawet uciążliwy, zwłaszcza, że poziom tła akustycznego w
porze nocnej obniża się do ok. 18 db, Ponadto hałas przenikający ze sprężarki zawiera składowe tonalne, dodatkowo
zróżnicowane, wynikające z trybu pracy sprężarek. W pokoju dziecięcym nadal słyszalna jest praca sprężarek, a
zwłaszcza składowej tonalnej 100 HZ.
Nadto Sąd I instancji na podstawie zeznań świadków: I. P., I. C. (1), A. P. oraz powodów ustalił, że w mieszkaniu
powodów słyszalna jest praca urządzeń chłodniczych strony pozwanej. W związku z pracą tych urządzeń, powodowie
mają ograniczoną możliwość korzystania z ich mieszkania, bowiem korzystają tylko z salonu, w którym mogą
przebywać. Możliwość przebywania i odpoczynku w pozostałych pomieszczeniach jest ograniczona, dochodzącym
z lokalu strony pozwanej hałasem, powód miał myśli samobójcze. Na podstawie zeznań świadka B. Z. Sąd ustalił,
że konstrukcja budynku, w którym znajduje się lokal zajmowany przez stronę pozwaną, nie pozwala na całkowite
wyeliminowanie hałasu, który rozchodzi się po konstrukcji budynku.
Oceniając materiał dowodowy, Sąd I instancji wskazał, że oddalił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z biegłego
sądowego, na okoliczność ustalenia, czy hałas emitowany przez urządzenia strony pozwanej w okresie objętym
pozwem jest dla powodów uciążliwy. Zdaniem sądu, opinia taka jest zbędna, wobec opinii złożonej przez stronę
pozwaną, z której wynika, że pomimo wykonanych prac, w pokoju dziecięcym nadal słuchać hałas pracującej sprężarki.
Sąd oceniając zeznania świadków I. P., I. C. (1), A. P. i powodów dał im wiarę, co do faktu występowania hałasu, jego
natężenia i czasokresu trwania, bowiem zeznania były logiczne i wzajemnie się uzupełniały. Nadto dał wiarę logicznym
i spójnym zeznaniom świadka B. Z. w zakresie faktu, iż hałas przedostawał się do mieszkania powodów, prób usunięcia
tego hałasu oraz konstrukcji budynku.
Mając na uwadze powyższe, Sąd Rejonowy stwierdził, że zgodnie z przepisem art. 24 k.c. na stronie pozwanej
ciążył obowiązek obalenia domniemania bezprawności działania. Z przedłożonej przez nią opinii wynika, że pomimo
zachowania norm, w pokoju powodów nadal jest słyszalny hałas spowodowany pracą sprężarek, który jest uciążliwy.
Z zeznań świadka B. Z. wynika, że wpływ na rozchodzący hałas ma konstrukcja budynku, co oznacza, że czynności
podjęte przez stronie pozwaną nie są wystarczające dla eliminacji hałasu. Zdaniem Sądu, sam fakt dopuszczenia tych
urządzeń do eksploatacji nie oznacza, że ich praca jest akceptowalna. Strona pozwana nie wykazała, że urządzenia
chłodnicze są przystosowane do pracy, przy uwzględnieniu konstrukcji budynku (szkieletowej) i mogą być stosowane
w zajmowanym lokalu. W ocenie Sądu nie można wykluczyć, że rodzaj konstrukcji budynku wyklucza używanie
przez stronę pozwaną ww. urządzeń chłodniczych. Zgodnie z przepisem art. 448 k.c. za naruszenie dobra osobistego,
którym jest zachowanie miru domowego, prawa do wypoczynku i spokoju psychicznego sąd może temu, kogo dobro
zostało naruszone przyznać zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. Nie ulega wątpliwości, że powodowie nabywając
przedmiotowy lokal mieszkalny mieli zamiar uzyskać miejsce, w którym tworząca się rodzina będzie mogła się rozwijać
i odpoczywać. Działanie urządzeń chłodniczych związane jest z emisją hałasu, przy czym jego natężenie jest zmienne,
albowiem z doświadczenia życiowego wynika, że urządzenia takie nie działają w sposób ciągły, co jakiś czas włączają
się i wyłączają. Urządzenia tego typu pracują w stale, tj. w dzień i w nocy. W porze nocnej, poziom hałasu otoczenia
jest znacznie niższy, niż w ciągu dnia, co oznacza, że ten sam hałas jest słyszalny w sposób wyraźniejszy, niż w ciągu
dnia. Mając na uwadze charakter naruszonego dobra, jego nasilenie i czasokres trwania, zasadnym było zasądzenie
od strony pozwanej na rzecz powodów zadośćuczynienia w kwotach po 20.000 zł z ustawowymi odsetkami, które
rekompensują w sposób wystarczający wyrządzoną im krzywdę.
Sąd oddalił żądanie, co do odsetek za okres daty doręczenia pozwu, albowiem strona pozwana opóźniła się w
spełnieniu żądania, nie spełniając świadczenia w dniu następnym po doręczeniu pozwu.
O kosztach procesu Sąd orzekł na zasadzie art. 98 k.p.c., zasądzając od strony pozwanej na rzecz każdego z powodów
zwrot opłaty, koszty zastępstwa procesowego i opłatę skarbową od pełnomocnictwa.
W apelacji od części ww. wyroku, tj. od punktów I, II, IV i V strona pozwana zarzuciła:
1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na bezzasadnym przyjęciu, że na
skutek dźwięku emitowanego przez znajdujące się w pomieszczeniu nr 0/05 na parterze hali sprzedaży Delikatesów
(...) w budynku nr (...) przy ul. (...) w K. urządzenia sprężarek obsługujące agregaty chłodnicze, naruszone zostały dobra
osobiste powodów, podczas gdy w niniejszej sprawie powodowie nie wykazali w jakikolwiek sposób doznania przez
nich krzywdy na skutek jej działań, a także bezpośredniego związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy działaniem
ww. urządzeń sprężarek, a ewentualnym naruszeniem dóbr osobistych powodów;
2. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c., które miało wpływ na wynik sprawy, polegające na
oparciu rozstrzygnięcia na błędnej i niepełnej ocenie dowodów zgromadzonych w niniejszej w sprawie w postaci
zeznań świadków I. C. (2), I. P. i A. P..
W konkluzji apelująca wnioskowała o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie
od powodów na jej rzecz kosztów procesu, w tym także kosztów zastępstwa procesowego za obydwie instancje według
norm przepisanych.
W uzasadnieniu apelacji strona pozwana w szczególności podniosła, że urządzenia zainstalowane w jej lokalu spełniają
wszelkie wymogi w zakresie emitowanego hałasu. Nadto zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Krakowie
z dnia 29 października 2013 r., sygn. akt I C 875/11 nie była zobowiązana do ich usunięcia, a jedynie do dostosowania
do obowiązującej Polskiej Normy dopuszczalnego poziomu hałasu, co uczyniła. Potwierdzają to przeprowadzone na
jej zlecenie pomiary hałasu. W ocenie apelującej, wykonanie ww. wyroku wyklucza możliwość przypisania jej działaniu
bezprawności, czy też działania w złej wierze.
Powodowie domagali się oddalenia apelacji, jako bezzasadnej i zasądzenia kosztów postępowania odwoławczego.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Na wstępie należy zauważyć, że jak wynika z przytoczonego wyżej uzasadnienia apelacji, to choć nie zostało to wyraźnie
wyartykułowane, to strona pozwana w istocie zarzuciła też Sądowi I instancji naruszenie prawa materialnego, tj. art.
448 k.c. w zw. z art. 24 k.c., poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, mimo braku możliwości przypisania jej działaniu
bezprawności, czy złej wiary.
W ocenie Sądu Okręgowego apelacja była zasadna i skutkowała żądaną zmianą zaskarżonego wyroku, albowiem strona
pozwana skutecznie obaliła domniemanie bezprawności naruszenia dóbr osobistych powodów, o czym poniżej.
Natomiast chybione były zarzuty naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. i dokonania błędnych ustaleń faktycznych, albowiem
Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, opartych na ocenie dowodów zgodniej z zasadami
doświadczenia życiowego i logicznego myślenia. Wbrew zarzutom apelacji, powodowie w wystarczający sposób,
zeznaniami ww. świadków oraz swoimi wykazali, że na skutek hałasu emitowanego przez urządzenia sprężarek
obsługujących agregaty chłodnicze w lokalu strony pozwanej, w którym prowadzi Delikatesy (...), naruszone
zostały naruszone ich dobra osobiste w postaci miru domowego, prawa do wypoczynku i spokoju psychicznego.
Przypomnieć należy, że jeśli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne
i zgodne z doświadczeniem życiowym, to jego ocena nie narusza reguły swobodnej oceny dowodów wyrażonej w
art. 233 k.p.c., choćby na podstawie tego materiału dowodowego dawały się wysunąć wnioski odmienne. Tylko
bowiem w przypadku, gdy brak jest logiki w powiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie
sądu wykracza poza schematy logiki formalnej, albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia
jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów
może być skutecznie podważona. W niniejszej sprawie strona pozwana nie wskazała żadnych okoliczności, które
podważyłyby wiarygodność zeznań ww. świadków i powodów. Fakt, iż świadkowie I. C. (2), A. P. i I. P. nigdy nie
mieszkali w lokalu powodów, nie stanowi powodu do odmowy wiarygodności. Skoro I. C. (2) wielokrotnie - nawet
nocą przebywała w ich lokalu, a A. P. i I. P. zajmowali lokal sąsiedni, to w świetle zasad doświadczenia życiowego
i logicznego myślenia należało przyjąć, iż mieli oni realną możliwość oceny natężenia hałasu, jak i jego wpływu na
funkcjonowanie powodów. Zauważyć też należy, że zeznania świadków i powodów korespondują z niekwestionowaną
przez strony opinią Wydziału (...) Mechanicznej i Robotyki Akademii (...) w K..
W dalszej części rozważań przypomnieć należy, że rozpoznając sprawę w przedmiocie ochrony dóbr osobistych,
sąd powinien w pierwszej kolejności ustalić, czy doszło do naruszenia dobra osobistego, a dopiero w przypadku
pozytywnej odpowiedzi ustalić, czy działanie pozwanego było bezprawne (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia
17.06.2004 r., V CK 609/03, LEX nr 109404). Stosownie bowiem do art. 24 k.c., ochrona przysługuje jedynie
przed bezprawnym naruszeniem lub zagrożeniem dobra osobistego. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu
Najwyższego, w przypadku stwierdzenia naruszenia dobra osobistego istnieje domniemanie jego bezprawności, a
do okoliczności wyłączających bezprawność należą: działanie w ramach porządku prawnego, tj. działanie dozwolone
przez obowiązujące przepisy prawa, wykonywanie prawa podmiotowego, zgodę pokrzywdzonego oraz działanie w
obronie uzasadnionego interesu. Z treści art. 448 k.c. w związku z art. 24 k.c. wynika, że obowiązek obalenia ww.
domniemania spoczywa na stronie pozwanej.
Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że - tak jak to przyjął Sąd I instancji - w wyniku ww. działania strony pozwanej
doszło do naruszenia opisanych wyżej dóbr osobistych powodów. Jednak w przeciwieństwie do Sądu Rejonowego
uważa, że powództwo podlega oddaleniu, ponieważ strona pozwana w niniejszej sprawie obaliła domniemanie
bezprawności naruszenia dóbr osobistych powodów. Postępowanie dowodowe wykazało bowiem, że po pierwsze –
co jest okolicznością bezsporną – strona pozwana nabyła przedmiotowy lokal niemieszkalny na podstawie umowy
sprzedaży z dnia 29 stycznia 2010 r., rep. A nr 710/2010, w której w punkcie VII podpunkt f sprzedawca - (...) spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w K. zapewniła, że lokal handlowy i infrastruktura nie podlegają jakimkolwiek
ograniczeniom, dotyczącym budowy lub użytkowania, które ograniczałyby lub zabraniały prowadzenia działalności
w zakresie detalicznego handlu artykułami spożywczymi i przemysłowymi (umowa sprzedaży k. 29-40). Lokal ten
przed wynajęciem go (...) Spółce Akcyjnej, celem prowadzenia w nim działalności handlowej w postaci delikatesów
został przebudowany przez stronę pozwaną, zgodnie z decyzją Prezydenta Miasta K. z dnia 12 listopada 2009 r., nr
(...), zatwierdzającą projekt budowlany i udzielającą pozwolenia na budowę (decyzja k. 41). W uzasadnieniu decyzji
stwierdzono, że przedmiotowa inwestycja nie powoduje zmiany sposobu zagospodarowania terenu i użytkowania
obiektu budowlanego, projekt budowlany jest zgodny z wymaganiami ochrony środowiska oraz jest kompletny
i posiada wymagane opinie, uzgodnienia, pozwolenia i sprawdzenia oraz informacje dotyczącą bezpieczeństwa i
ochrony zdrowia. Projektant dołączył zaświadczenie o sporządzeniu projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami i
zasadami wiedzy technicznej. Natomiast decyzją z dnia 27 lipca 2010 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w
K. (decyzją k. 43) stwierdził spełnienie warunków sanitarno-higienicznych do użytkowania zgodnie z przeznaczeniem
tego przebudowanego lokalu usługowego, dla potrzeb Delikatesów (...). Decyzja ta została wydana na podstawie
między innymi rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych,
jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, które reguluje wymagania w zakresie ochrony przed hałasem
i drganiami. Natomiast zamontowane w przedmiotowym lokalu instalacje i urządzenia sprężarek posiadają zgodne
z prawem stosowne atesty i certyfikaty (deklaracje k. 44-49). Po drugie - powodowie nie kwestionowali, że strona
pozwana wykonała prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie, wydany w sprawie o sygn. akt I C 875/11,
który nakazał jej, aby dostosowała znajdujące się w pomieszczeniu nr 0/05 na parterze hali sprzedaży Delikatesów
(...) urządzenia sprężarek, obsługujących agregaty chłodnicze do stanu obowiązującej Polskie Normy pomiaru hałasu.
Okolicznością bezsporną jest, że jak wynika z opinii Wydziału (...) Mechanicznej i Robotyki Akademii (...) w K. (k.
93-105) w następstwie wykonania kolejnych zabezpieczeń wibroakustycznych, hałas przenikający ze sprężarkowni do
mieszkania powodów jest na nieco niższym poziomie, niż przed modernizacją i obecnie nie powoduje przekroczenia
wartości dopuszczalnych na podstawie Polskiej Normy PN-B- (...):1987[2] zarówno w pokoju dziecięcym, jak i w
sypialni, zarówno w porze dziennej, jak i nocnej. W sypialni zmierzony poziom hałasu wynosi 23,5 dBA, natomiast
w pokoju dziecięcym 24,7 dBA, czyli jest niższy od wartości dopuszczalnej odpowiednio o 1,5 i 0,3 dBA. Jednakże w
pokoju dziecięcym nadal słyszalna jest praca sprężarek, a zwłaszcza składowej tonalnej 100 Hz.
Sąd Okręgowy aprobuje pogląd Sądu Najwyższego, wyrażony w wyroku z dnia 20 października 1976 r., I CR
324/76, OSNC 1977/8/135, że Wytwarzanie dźwięków zakłócających spokój innych osób o nasileniu mieszczącym
się w granicach dopuszczalnego poziomu przewidzianego przez Polską Normę nie stanowi działania bezprawnego w
rozumieniu art. 24 k.c. W konsekwencji uznaje, że okolicznościach niniejszej sprawy strona pozwana wykazała, że
jej działanie nie było bezprawne. Natomiast powodowie nie wskazali, jakie jeszcze inne działania mogła podjąć w
okolicznościach niniejszej sprawy, a których nie podjęła, aby jeszcze bardziej ograniczyć emisję hałasu. Dodać też
należy, że nie były kwestionowane przez strony ustalenia Sądu I instancji, że konstrukcja budynku, w którym znajduje
się lokal zajmowany przez stronę pozwaną, nie pozwala na całkowite wyeliminowanie hałasu. Pamiętać też należy, że
powodowie sprawie o sygn. akt I C 875/11 domagali się nie tyle całkowitego zaprzestania działań, stanowiących źródło
immisji, ale tylko nałożenia na właściciela lokalu takich obowiązków, które doprowadzą do "powrotu" zakłóceń w
granice przeciętnej miary, a więc dozwolonego negatywnego oddziaływania na nieruchomości sąsiednie. (por. wyrok
Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 2002 r., V CKN 1021/00). Tym samym oceniając zgodność zachowania strony
pozwanej z porządkiem prawnym i zasadami współżycia społecznego - na tle całokształtu okoliczności niniejszej
sprawy - należało uznać, że doszło do wyłączenia bezprawności naruszenia dóbr osobistych powodów, co uzasadniało
zmianę zaskarżonego wyroku, poprzez oddalenia powództwa, na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c.
Ponieważ jednak w dalszym ciągu powodowie są narażeni na niedogodności w korzystaniu ze swojego mieszkania,
na skutek hałasu przenikającego ze sprężarkowni w lokalu strony pozwanej, a ich subiektywne wrażenie uciążliwości
może być większe, niż wynikałoby z dokonanych pomiarów, dlatego Sąd Okręgowy kierując się zasadą słuszności z
art. 102 k.p.c., odstąpił od obciążania ich kosztami procesu zarówno za pierwszą, jak i drugą instancję.
SSO Anna Koźlińska SSO Renata Stępińska SSR Anna Kruszewska