Kradzież w świetle prawa - o niektórych uprawnieniach strażników

Transkrypt

Kradzież w świetle prawa - o niektórych uprawnieniach strażników
Kradzież w świetle prawa - o niektórych uprawnieniach strażników gminnych
Emilia Biernacka
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29
w przepisach o ruchu drogowym,
sierpnia 1997r. (Dz. U. Nr 123, poz. 779,
z 2002 r. Nr 113, poz. 984 oraz z 2003 r.
3) współdziałanie z właściwymi podmiotami
Nr 130, poz. 1190) strażnicy gminni zostali
w zakresie
ratowania
powołani do ochrony porządku publicznego na
obywateli,
pomocy
terenie gminy. Uzyskali status funkcjonariuszy
technicznych i skutków klęsk żywiołowych
publicznych, z czym łączą się nie tylko
oraz innych miejscowych zagrożeń,
życia
w
i
zdrowia
usuwaniu
awarii
dodatkowe przywileje jak i obowiązki –
obowiązki w zakresie przestrzegania prawa.
Wyżej wskazana ustawa z dnia 29 sierpnia
1997r.
przyznała
funkcjonariuszom
przedmiotowym
publicznym
szereg
4) zabezpieczenie
miejsca
przestępstwa,
katastrofy lub innego podobnego zdarzenia
albo miejsc zagrożonych takim zdarzeniem
przed
dostępem
osób
uprawnień przy realizacji jej podstawowego
lub zniszczeniem
zadania (wynikającego z ustaw i aktów prawa
do momentu przybycia właściwych służb,
miejscowego), jakim jest ochrona porządku
a także
publicznego. I tak, na podstawie art. 11
świadków zdarzenia,
ustalenie,
śladów
postronnych
w
i
miarę
dowodów,
możliwości,
cytowanego aktu prawnego:
5) ochrona obiektów komunalnych i urządzeń
-
do
zadań
straży
(gminnej)
należy
użyteczności publicznej,
w szczególności:
1) ochrona spokoju i porządku w miejscach
6) współdziałanie z organizatorami i innymi
służbami
publicznych,
w
ochronie
porządku
podczas
zgromadzeń i imprez publicznych,
2) czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu
drogowego
-
w
zakresie
Wiedza Prawnicza nr 3 / 2009
określonym
7) doprowadzanie osób nietrzeźwych do izby
Strona 42
wytrzeźwień lub miejsca ich zamieszkania,
jednostki Policji,
jeżeli osoby te zachowaniem swoim dają
powód do zgorszenia w miejscu publicznym,
4) nakładania
grzywien
znajdują się w okolicznościach zagrażających
mandatowym
za
ich życiu lub zdrowiu albo zagrażają życiu
w trybie
i zdrowiu innych osób,
o postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
8) informowanie społeczności lokalnej o stanie
5) dokonywania czynności wyjaśniających,
i rodzajach zagrożeń, a także inicjowanie
kierowania wniosków o ukaranie do sądu,
i uczestnictwo w działaniach mających na celu
oskarżania przed sądem i wnoszenia środków
zapobieganie
odwoławczych
popełnianiu
przestępstw
w
wykroczenia
określone
przewidzianym
-
w
przepisami
trybie
i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym
określonych
i współdziałanie w tym zakresie z organami
w sprawach o wykroczenia,
państwowymi,
postępowaniu
w Kodeksie
i
zakresie
postępowania
samorządowymi
i organizacjami społecznymi,
6) usuwania pojazdów i ich unieruchamiania
przez blokowanie kół w przypadkach, zakresie
9) konwojowanie dokumentów, przedmiotów
i trybie określonych w przepisach o ruchu
wartościowych lub wartości pieniężnych dla
drogowym,
potrzeb gminy.
7) wydawania poleceń,
Zgodnie z treścią art. 12 ustawy o strażnikach
gminnych - strażnik wykonując zadania,
o których mowa w art. 10 i 11, ma prawo do:
8) żądania niezbędnej pomocy od instytucji
państwowych i samorządowych,
1) udzielania pouczeń,
9) zwracania się, w nagłych przypadkach,
2) legitymowania
osób
w
uzasadnionych
przypadkach w celu ustalenia ich tożsamości,
o pomoc
do
prowadzących
użyteczności
3) ujęcia
osób
stwarzających
w
sposób
oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia
lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia
jednostek
gospodarczych,
działalność
publicznej
oraz
w
zakresie
organizacji
społecznych, jak również do każdej osoby
o udzielenie doraźnej pomocy na zasadach
określonych w ustawie o Policji,
i niezwłocznego doprowadzenia do najbliższej
10) obserwowania i rejestrowania przy użyciu
Wiedza Prawnicza nr 3 / 2009
Strona 43
środków
technicznych
obrazu
zdarzeń
do żądania;
w miejscach publicznych.
4) odebrać oraz zabezpieczyć broń i inne
Zakres i sposób wykonywania czynności,
o których mowa w art. 11 ust. 1 pkt 2, 3 i 8-10
ustawy, uwzględniając potrzebę zapewnienia
niebezpieczne narzędzie, o których mowa
w pkt 3, w przypadku odmowy wydania broni
lub innego niebezpiecznego narzędzia;
odpowiedniej skuteczności podejmowanych
przez strażnika czynności, a także potrzebę
ochrony dóbr osobistych oraz wolności i praw
człowieka
i
rozporządzenie
obywatela
Rady
Ministrów
5) wylegitymować osobę ujętą w celu ustalenia
jej tożsamości;
dookreśla
z
dnia
2 listopada 2004r. (Dz. U 2004, nr 247, poz.
2473). W akcie wykonawczym czytamy m. in.
(§ 7), iż dokonując ujęcia osoby, o którym
6) udokumentować fakt żądania i odebrania
broni i innego niebezpiecznego narzędzia,
o których mowa w pkt 3 i 4, oraz przekazać je
Policji.
mowa w art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy, strażnik
jest obowiązany:
1) wezwać osobę do zachowania zgodnego
z prawem i odstąpienia od wykonywania
czynności stwarzających, w sposób oczywisty,
bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia
ludzkiego, a także dla mienia;
Zarzućmy na chwilę szczegółowe
przedstawianie
uprawnień
strażników
gminnych nadanych im przepisami prawa
i zajmijmy
się
kwestią
ich
realizacji
w praktyce. Jedną z najczęstszych chyba
sytuacji, w których jako obywatele spotykamy
się ze strażnikami miejskimi, to usuwanie
2) poinformować osobę o ujęciu i jego
przyczynach oraz uprzedzić o obowiązku
zastosowania się do wydawanych poleceń;
przez nich handlarzy sprzedających swoje
towary „na dziko”. Praktyka postępowania
z wyżej wymienionymi jest dla każdego
przeciętnego zjadacza chleba oczywista –
3) zażądać od osoby ujętej dobrowolnego
wydania broni lub innego niebezpiecznego
narzędzia, które mogą służyć do popełnienia
przestępstwa lub wykroczenia albo stanowić
dowody rzeczowe lub podlegać przepadkowi,
i sprawdzić, czy osoba ta zastosowała się
strażnik miejski (gminny) wypisuje mandat
i nakazuje
natychmiastowe
opróżnienie
zajmowanego miejsca handlarzowi. Również
oczywistym
jest
dla
nas
to,
iż
takie
postępowanie z tego typu handlarzami nie
przynosi oczekiwanego rezultatu – nie ukraca
nielegalnego handlu, albowiem sprzedawca
Wiedza Prawnicza nr 3 / 2009
Strona 44
taki przenosi się natychmiast w inne miejsce
dokonywania
zaboru
i kontynuuje swój proceder, gdyż mandat
Wnikliwa
lektura
wliczony jest niejako w koszty uzyskania przez
zarządzenia Prezydenta m. st. Warszawy wraz
niego przychodu.
z załącznikiem takiej podstawy nie daje.
Jak więc skutecznie zwalczać nielegalny,
uliczny
handel?
np. praktyka
Odpowiedz
stosowana
przez
przynosi
strażników
Nie ustanowiono
mienia
handlarzy.
wzmiankowanego
powyższym
aktem
normatywnym żadnego przepisu prawa, który
dawałby
takie
uprawnienie
miasta stołecznego Warszawy. Funkcjonariusze
organizacyjnym
gminni
targowiska
wykonującym funkcje i zadania zarządców
w asyście funkcjonariuszy Policji i nie tylko
dróg publicznych (a więc podmiotom jedynie
wypisują
jednocześnie
uprawnionym
do
opuszczenie
legalności
i
prawidłowości
zajmowanego przez nich miejsca, ale nadto –
handlu
obwoźnego
dokonują zaboru ich towaru powołując się przy
m. st. Warszawy). Idąc dalej, w ocenie autora
tym na art. 343 § 2 kc oraz przepisy
takiego
zarządzenia
podmiotom nie daje również art. 343 § 2 kc, na
„wizytują”
mandat,
„dzikim”
nielegalne
nakazując
handlarzom
nr
1153/2008
Prezydenta
miasta
też
osobom
dokonywania
uprawnienia
prowadzenia
na
wyżej
terenie
wskazanym
który
Pomysł jawi się jako nienajgorszy – z punktu
m. st. Warszawy. Wskazać bowiem należy,
widzenia celowości – uniemożliwiają tym
iż zgodnie z treścią cytowanego przepisu
dalszy nielegalny handel, pojawia się tylko
prawa:
pytanie – czy znajduje on swoje uzasadnienie
niezwłocznie
w przepisach prawa. W ocenie autora artykułu
posiadania przywrócić własnym działaniem
– w żadnej mierze nie. W pierwszej kolejności
stan poprzedni; nie wolno mu jednak stosować
nadmienić należy, iż niezbyt precyzyjnym jest
przy tym przemocy względem osób. Art. 343
powoływanie się jedynie na zarządzenie
§ 2 kc dotyczy tzw. dozwolonej samopomocy.
Prezydenta m. st. Warszawy o nr 1153/2008
Stanowi on wyjątek od ogólnej reguły,
albowiem dopiero jego załącznik w sposób
polegającej na zakazie wszelkiej samopomocy,
szczegółowy precyzuje zasady prowadzenia
i
handlu obwoźnego na terenie m. st. Warszawy.
interpretowany rozszerzająco. Z przepisu tego
Ponadto, w wystawianych przez strażników
wynika, że dopuszczalne jest wprawdzie
miejskich protokołach zatrzymania rzeczy
przywrócenie
własnym
działaniem
na próżno
poprzedniego,
jednakże
pod
że między
naruszeniem
prawa,
szukać
które
konkretnych
stanowiłyby
Wiedza Prawnicza nr 3 / 2009
przepisów
podstawę
się
kontroli
m. st. Warszawy z dnia 10 stycznia 2008r.
już
powołują
czy
jednostkom
posiadacz
z
po
tego
strażnicy
miejscy
nieruchomości
samowolnym
względu
nie
może
naruszeniu
może
być
stanu
warunkiem,
posiadania
Strona 45
a przywróceniem
upłynął
krótki
do
stanu
czas.
poprzedniego
Zrozumiałym
jest,
kodeksu wykroczeń nie przewidują możliwości
zabrania (czy też tymczasowego zajęcia np. na
iż wystawione przeze handlującego „na dziko”
poczet
stanowisko handlowe znajduje się na terenie
handlarzowi. Milczy o tym zarówno art. 54 jak
należącym do miasta i nie posiada taki
i też art. 90 kodeksu wykroczeń, stosowane
sprzedawca zezwolenia na handel w tym
najczęściej przy dyscyplinowaniu „dzikich”
miejscu.
Tym
uprawnionym
samym
jest
grzywny)
towaru
–
całkowicie
sprzedawców.
Pojawia
się
nakazanie
opuszczenia
paradoksalna
sytuacja
–
nielegalnemu
więc
nieco
funkcjonariusz
handlarzowi terenu stanowiącego własność
publiczny (działając w imieniu miasta) zabiera
miasta. W dalszym ciągu jednakże autor nie
cudzą rzecz ruchomą (towar) w celu …
znajduje
przywłaszczenia (na rzecz miasta) – wypełnia
podstawy
prawnej
dokonywania
zaboru towaru handlarza przez strażników
więc
znamiona
przestępstwa
kradzieży
miejskich. Takie uprawnienie nie wynika
stypizowanego w art. 278 kk.- co więcej
z art. 343 § 2 kc ani tym bardziej z zarządzenia
czyniąc to niejako „pod płaszczykiem” prawa.
Prezydenta m. st. Warszawy nr 1153/2008.
Sytuacja powyższa ma szansę jednakże
Pojawia się więc pytanie – na jakiej podstawie
na swoją legalizację i ukrócenie „kradzieży”
jest to możliwe? Żaden przepis ustawy z dnia
w świetle prawa, jakiej w chwili obecnej
29 sierpnia 1997r. o strażach gminnych nie
dopuszczają się strażnicy gminni. Trwają
przyznaje
funkcjonariuszom
albowiem prace legislacyjne nad nowelizacją
do dokonywania zatrzymania rzeczy (mowa
kodeksu wykroczeń. Pojawić się ma wkrótce
jest tylko o zatrzymaniu osoby, broni, innego
art.
niebezpiecznego narzędzia, rzeczy mogących
utrudniając
stanowić dowody rzeczowe lub podlegać
lub pieszych,
przepadkowi) w sposób siłowy. Przepisy
przeznaczonymi do tego przez właściciela
rozporządzenia wykonawczego (§ 7 pkt 3) do
lub zarządcę terenu, ten dostanie grzywnę
przywoływanej powyżej ustawy wyraźnie
bądź karę ograniczenia wolności. Pojawić się
wskazują na dobrowolność wydania wyżej
też ma zapis, że w razie popełnienia takiego
wskazanych
tylko
wykroczenia sąd będzie mógł orzec przepadek
i wyłącznie w przypadku osoby ujętej przez
towarów przeznaczonych do sprzedaży (nawet
strażników gminnych, a z pewnością nie osoby
wtedy gdy nie stanowią one własności
zajmującej
handlarza).
jej
przedmiotów
się
i
obwoźnym
to
handlem
603
zakładający,
ruch
lub
albo
Taki
iż
kto
postój
poza
zapis
pojazdów
miejscami
umożliwi
bez wymaganego zezwolenia, której ujęcia się
zatrzymywanie
przecież nie dokonuje. Również i przepisy
sprzedawców przez strażników gminnych.
Wiedza Prawnicza nr 3 / 2009
towaru
handluje,
nielegalnych
Strona 46
Czy powyższy projekt legislacyjny stanie się
mamy
w
gruncie
rzeczy
obowiązującym prawem i czy osiągnie swoje
z sytuacjami
cele w zakresie przeciwdziałania „dzikim”
legalnej
sprzedawcom – pokaże dopiero przyszłość.
funkcjonariuszy publicznych.
dopuszczania
kradzieży
do
się
przez
czynienia
pseudo
–
gminnych
Dopóki jednakże nie stanie się rzeczywistością
Wiedza Prawnicza nr 3 / 2009
Strona 47

Podobne dokumenty