więcej informacji

www.feswar.org.pl
Wspólne tworzenie przyszłości regionu Morza Bałtyckiego
___________________________________________________________________________
Wspólne tworzenie przyszłości regionu Morza Bałtyckiego
Gdańsk – Od 18 do 20 maja 2012 roku w Gdańsku odbywały się warsztaty dla polityków
młodego pokolenia z państw nadbałtyckich, organizowane przez Fundację Friedricha
Eberta. Obok dyskusji eksperckich na takie tematy jak współpraca związków
zawodowych, zaangażowanie polityczne obywateli czy energetyka uwagę około
trzydzieściorga uczestników zajęło przede wszystkim wypracowanie wspólnych stanowisk
w różnych kwestiach związanych z prowadzeniem w regionie Morza Bałtyckiego polityki
zorientowanej na przyszłość.
Po roku 1989 region Morza Bałtyckiego zyskał na znaczeniu zwłaszcza pod względem
politycznym i gospodarczym. Wskutek zniesienia podziału na Wschód i Zachód, obowiązującego w okresie zimnej wojny, Morze Bałtyckie znów stało się centrum transgranicznego regionu, który wychodzi naprzeciw szansom i wyzwaniom wspólnej przyszłości.
Dlatego też celem warsztatów było przybliżenie młodym politykom z Danii, Niemiec, Estonii, Finlandii, Polski, Litwy, Szwecji oraz Rosji podobieństw i różnic między poszczególnymi państwami nadbałtyckimi. Dzięki temu uczestnicy mogli wypracować własne założenia co do przyszłego kształtu regionu. Warsztaty koncentrowały się na aktualnych
zmianach zachodzących w gospodarce i polityce zatrudnienia w państwach sąsiedzkich,
przyszłości energetyki, równouprawnieniu kobiet i mężczyzn, możliwościach politycznego
zaangażowania obywateli w regionie oraz edukacji rozumianej jako kluczowa kwestia
sprawiedliwości społecznej.
Tematem pierwszej dyskusji panelowej były warunki ponadnarodowej
solidarności między związkami zawodowymi w krajach nadbałtyckich i
stojące jej na drodze przeszkody.
Michael Schmidt z niemieckiego
związku zawodowego IG Metall podkreślił, że w zjednoczonej Europie
granice poszczególnych państw nie
mogą już stanowić bariery dla międzyzwiązkowej solidarności. Według
Schmidta „solidarność ponad granicami” powinna stać się podstawowym elementem współpracy między
związkami z państw nadbałtyckich,
1
www.feswar.org.pl
Wspólne tworzenie przyszłości regionu Morza Bałtyckiego
___________________________________________________________________________
ponieważ tylko odpowiednio szerokie zaplecze stwarza możliwość skutecznej walki o realizację związkowych postulatów, jak np. wprowadzenie ustawowej płacy minimalnej. Z
niemieckim kolegą zgodził się Andrzej Matla z Solidarności, przestrzegając jednak przed
braniem solidarności i politycznego znaczenia związków zawodowych za pewnik. Akurat w
Polsce – zdaniem Matli – wizerunek związków w ostatnich latach znacznie ucierpiał, a
żeby zmierzyć się z tym problemem, potrzeba zaangażowania i kreatywności właśnie
młodych ludzi. Patrząc na obecną w sali młodzież, Matla powiedział: „Zaangażujcie się i
wzbogaćcie związki o swoje pomysły!”.
Tematem przewodnim drugiego panelu ekspertów było zaangażowanie polityczne obywateli. Pod tym względem można zaobserwować w polityce pewien paradoks. Z jednej strony takie zjawiska jak niska frekwencja wyborcza i znikome zaangażowanie w działalność
partii politycznych wydają się potwierdzać często wysuwaną tezę o powszechnej niechęci
obywateli do polityki. Z drugiej jednak strony ruchy społeczne – jak Occupy czy też protesty przeciwko ACTA – wskazują, że sprawy mają się zgoła inaczej. Paulina PiechnaWięckiewicz z warszawskiego Sojuszu Lewicy Demokratycznej wyraźnie opowiedziała się
za promocją zaangażowania w działalność partii politycznych. „Kto, jeśli nie partie, mógłby konfrontować ze sobą poszczególne interesy polityczne i doprowadzać do podejmowania powszechnie wiążących decyzji?” – pytała. Przyznała, że zetknięcie się ze złożonymi
strukturami partyjnymi i zasiedziałymi działaczami może się oczywiście niekiedy okazać
trudne, zwłaszcza dla polityków młodego pokolenia. Mimo to młodzież „poprzez działalność partyjną ma szansę aktywnie współtworzyć politykę i tym samym wpływać na zmiany w jej kształcie“. Zgodził się z tym Knut Dethlefsen z polskiego przedstawicielstwa Fundacji Friedricha Eberta. Zaapelował on jednak również do poczucia odpowiedzialności
młodych ludzi za branie spraw w swoje ręce. Zwrócił uwagę, że interesujące tematy polityczne, wielkie cele i idee zawdzięczaliśmy zawsze oddanym politykom, którzy nie przestraszyli się zastanej rzeczywistości. „Wizje są stanowczo dozwolone!” – dodał.
Na początku drugiego dnia warsztatów głównym tematem była przyszłość polityki energetycznej w regionie nadbałtyckim. W tym
zakresie w samym regionie występują całkowicie sprzeczne punkty widzenia. Podczas
gdy np. Niemcy po katastrofie nuklearnej w
Fukushimie zdecydowały się wycofać z energii jądrowej do roku 2022, Polska chce do
2025 roku otworzyć dwie nowe elektrownie
atomowe. Beata Maciejewska z fundacji
Przestrzenie Dialogu, która protestuje obecnie przeciwko budowie nowego reaktora w
Żarnowcu pod Gdańskiem, podkreśliła, że
energii jądrowej nie można już postrzegać
jako czysto wewnętrznej sprawy danego kraju. „Awaria reaktora miałaby katastrofalne skutki nie tylko dla Polski, ale dla całego regionu Morza Bałtyckiego” – powiedziała. Stefan Bolln, ekspert ds. energetyki i środowiska
partii SPD w Szlezwiku-Holsztynie, stwierdził z kolei, że „musimy postrzegać przełom w
energetyce jako szansę”. Jego zdaniem w perspektywie średnioterminowej odnawialne
źródła energii mogłyby w krajach nadbałtyckich ożywić gospodarkę i rynek pracy. Szlezwik-Holsztyn, jak twierdzi ekspert, może być tutaj najlepszym przykładem. W końcu
prawdopodobnie „do 2020 roku ten kraj związkowy stanie się eksporterem energii ze
źródeł odnawialnych”.
2
www.feswar.org.pl
Wspólne tworzenie przyszłości regionu Morza Bałtyckiego
___________________________________________________________________________
Na koniec młodzi politycy dyskutowali
na te i inne tematy w grupach roboczych. Grupa „Praca i gospodarka” odpowiedziała na wezwanie do wzmocnienia ruchów robotniczych. Jej członkowie
poruszyli też jednak kwestię założenia
„Baltic Sea Union”, która dawałaby
szansę na silniejszą reprezentację instytucjonalną państw nadbałtyckich na
forum UE. Przyjazne dla środowiska i
zrównoważone wykorzystywanie zasobów Morza Bałtyckiego było tematem
omawianym przez grupę roboczą „Środowisko i energetyka”. Jej członkowie
doszli do wniosku, że to właśnie duży
potencjał regionu w zakresie produkcji energii ze źródeł odnawialnych wymaga od polityków, aby przyjmowali rozwiązania chroniące zasoby naturalne, biorąc pod uwagę kwestie
zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska. Uczestnicy grupy „Polityka i społeczeństwo obywatelskie” dyskutowali o strategiach zwiększania zaangażowania politycznego
obywateli. Obok zgłaszania takich propozycji jak „Prawo wyborcze od 16 roku życia”
uczestnicy domagali się przede wszystkim odzyskania przez polityków wiarygodności, co
pozwoliłoby społeczeństwu uznać ich legitymizację do reprezentowania interesów obywateli. O możliwościach zapewnienia równouprawnienia kobiet i mężczyzn dyskutowano w
grupie „Gender”. Jej członkowie byli zgodni zwłaszcza w kwestii konieczności stworzenia
większej liczby miejsc w żłobkach i przedszkolach, aby w ten sposób ułatwić kobietom
wejście na rynek pracy. Grupa „Edukacja” opowiedziała się za znoszeniem ekonomicznych i społecznych barier w dostępie do edukacji. Kilkoro młodych ludzi silnie podkreślało
też potrzebę obligatoryjnego włączania do programów nauczania wymian szkolnych i studenckich.
Trzeciego dnia – na podstawie wniosków płynących z przeprowadzonych dyskusji –
uczestnicy warsztatów wypracowali wspólne stanowiska negocjacyjne, które utrwalono w
postaci dokumentów. Mają one być podstawą polityki transgranicznej dotyczącej regionu
Morza Bałtyckiego w krajach, z których przyjechała młodzież.
Podczas warsztatów uwidoczniły się zarówno liczne podobieństwa, jak i wciąż istniejące
różnice między poszczególnymi krajami nadbałtyckimi. Uczestnicy niezaprzeczalnie dowiedli, że istnieje duże zainteresowanie rozszerzaniem współpracy w ramach regionu.
Podczas trzydniowych warsztatów młodzi politycy pokazali dobitnie, że nie brakuje świeżych i innowacyjnych pomysłów na urzeczywistnienie hasła „Region Morza Bałtyckiego
regionem przyszłości”.
3