Imprezy XVI Festiwalu Nauki, Techniki i Sztuki

XVI Festiwal Nauki, Techniki i Sztuki 2016 w Łodzi
„Wiedza bez granic”
Opis imprez festiwalowych
na Wydziale Fizyki i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Łódzkiego
Środa, 20 kwietnia 2016 r.
90-236 Łódź ul. Pomorska 149/153
Kontakt i rezerwacje (dr Jan Malinowski): [email protected]
Wykłady:
1. prof. Włodzimierz Bednarek
Neutrina słoneczne czyli cząstki z piekła (Nagroda Nobla z Fizyki w 2015 roku)
godz. 9:15 – 10:00, Duża Aula
Neutrina to cząstki elementarne o niezwykłych własnościach. Potrafią przenikać przez
wnętrze Ziemi i wyjść z jądra Słońca. Jedynie one dostarczają bezpośredniej informacji o
źródle energii gwiazd. W referacie omówię niezwykle czułe eksperymenty w których odkryto
że te niezwykle przenikliwe cząstki posiadają masę ponieważ w trakcie propagacji ich
własności mogą ulec zmianie. Za to odkrycie nadana została Nagroda Nobla z fizyki w 2015
roku.
2. dr Jerzy Ledzion
Od fonografu do blue ray
godz. 10:15 – 11:00, Duża Aula
Młody człowiek ze słuchawkami na uszach i smartfon lub odtwarzacz mp3 w kieszeni - to
często spotykany obrazek na ulicy, w autobusie na szkolnym korytarzu. Czy zastanowiliśmy
się kiedyś, czemu zawdzięczamy tę łatwość dostępu do nagrań zapisanych w pamięciach
odtwarzaczy, na tysiącach stron internetowych i milionach płyt?
Człowiek od półtora wieku zmaga się z problemem zapamiętywania i odtwarzania dźwięku.
Spróbujemy przyjrzeć się rozwojowi technik zapisu dźwięku i dostrzec, że odkrycia fizyki
miały na niego wielki wpływ. W latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku włączyła się w ten
proces informatyka. Właśnie te dwie dziedziny nauki: fizyka i informatyka, najsilniej
wpływają na rozwój całej cywilizacji technicznej w XXI wieku.
Wykład jest wspomagany prezentacją i pokazami ilustrującymi sposób działania urządzeń
służących do odtwarzania i zapisu dźwięków.
Serdecznie wszystkich zainteresowanych zapraszam – Jerzy Ledzion
3. dr Krzysztof Polański
Mikroskop elektronowy w badaniu tajemnic niewidzialnego świata
godz. 11:15 – 12:00, Duża Aula
W wykładzie omówione będzie działanie oraz fizyka zjawisk wykorzystanych w konstrukcji i
pracy mikroskopu elektronowego. Przyrząd ten wniósł znaczny wkład w rozwój techniki i
nowoczesnej technologii, co zostanie przedstawione na wybranych przykładach moich badań
i prac. Pokazane zostaną też, często zaskakujące aspekty elektronowego obrazu mikroświata
w porównaniu z obrazem optycznym.
Uczestnicy wykładu, którzy podadzą adres swej poczty e-mail, otrzymają zestaw moich zdjęć
z mikroskopu elektronowego.
4. prof. Tomasz Gwizdałła
Automaty komórkowe, czyli jak opisać różne aspekty życia prostokątami
godz. 12:15 – 13:00, Duża Aula
Ideą, która przyświecała Stephenowi Wolframowi (twórcy słynnego pakietu Mathematica)
kiedy zaproponował użycie automatów komórkowych było formalne rozwiązywanie przy ich
pomocy skomplikowanych zagadnień matematycznych. Choć plan ten nie powiódł się według
zamysłów autora, Automaty Komórkowe (Cellular Automata - CA) stały się narzędziem,
które umożliwiło realistyczne modelowanie wielu procesów zachodzących w rzeczywistości.
Można tu wymienić zarówno modelowanie ruchu pieszych, czy samochodów, badać
rozprzestrzenianie się pożarów, czy przewidywać strukturę skomplikowanych związków
chemicznych. Prezentacja będzie poświęcona pokazaniu kilku takich przykładowych
zastosowań.
5. prof. Stanisław Bednarek
Bezpieczeństwo technologii informacyjnej a broń E
godz. 12:15 – 13:00, Mała Aula
W ostatnich latach w różnych krajach, w tym także w Polsce, prowadzone są badania i prace
konstrukcyjne, których celem jest zbudowanie nowego typu broni, nazywanej bronią E.
Miałaby to być broń humaitarna, nie niszcząca siły żywej, a jedynie urządzenia elektroniczne,
bez których współczesne siły zbrojne nie mogą funkcjonować. Działanie tej broni opiera się
na wykorzystaniu silnych impulsów pola elektromagnetycznego, szczególnie o częstotliwości
mikrofalowej. Podczas wykładu przedstawione będą przykłady konstrukcji urządzeń
służących tego celu oraz fizyczne podstawy ich oddziaływania na podzespoły i urządzenia
stosowane we współczesnej technologii informacyjnej.
Prezentacja pracowni naszego Wydziału
6. Pracownia Elektroniki i Telekomunikacji
dr Sławomir Pawłowski
Rozwój nanotechnologii wymusza powstawanie narzędzi pozwalających na charakteryzację
właściwości powierzchni z subnanometrową zdolnością rozdzielczą. Nie wystarcza już
śledzenie jedynie topografii tworzonych obiektów a pożądana jest ich charakteryzacja pod
względem właściwości mechanicznych elektrycznych oraz magnetycznych. Takie możliwości
posiada opracowany i wykonany w KFCS WFiIS UŁ mikroskop bliskich oddziaływań. Aby
powstał ten przyrząd konieczne było wykorzystanie wielu zjawisk fizycznych, nowoczesnych
programowalnych, cyfrowych układów FPGA, zaawansowanych algorytmów przetwarzania
sygnałów, programowania na różnych platformach sprzętowych a w końcu mechaniki
precyzyjnej. Prezentacje w przystępny sposób przedstawi budowę, zasadę działania oraz
możliwości mikroskopu.
7. Pracownia Jądrowa
dr Romuald Brzozowski
Zapraszamy wszystkich zainteresowanych do odwiedzenia Pracowni Pokazowej dla
Uczniów, gdzie przygotowano ciekawe i przystępne doświadczenia z fizyki jądrowej
dotyczące trzech rodzajów promieniowania jądrowego – alfa, beta i gamma. Zobaczyć będzie
można również symulator elektrowni jądrowej oraz krótki film obrazujący budowę nowego
bloku elektrowni jądrowej we Francji.
Sala B654, grupy maksymalnie 30 osobowe, czas prezentacji 45 min.
8. II Pracownia Fizyczna ‘głośnik bez membrany’
dr Jerzy Ledzion
Drobinki soli tańczące w takt muzyki, przesyłanie dźwięku przy pomocy światła, oglądanie i
analiza własnego głosu
Czas prezentacji: około 30 min., Grupy 10-osobowe.
9. Pracownia mikroprocesorowa
dr Witold Kozłowski, dr Adam Busiakiewicz
Pokaz pracowni mikroprocesorowej sala 151B
Skoncentrujemy się na pokazie pracowni i jej wyposażenia, Możliwa będzie demonstracja
działania układów wbudowanych opartych na mikrokontrolerach, których zastosowanie
wykorzystujemy w codziennym życiu, przemyśle i nauce.
Kilka wybranych projektów:
Bioloid, Robonova to profesjonalne zestawy do konstruowania robotów.
LEGO Mindstorms NXT Zestaw zawiera standardowe elementy LEGO oraz szereg
dodatkowych elementów pozwalających na zbudowanie robota oraz komunikowanie się
konstrukcji z otoczeniem.
ARM1 to robot-manipulator, którego można zaprogramować, aby wykonywał zapamiętane
ruchy. Manipulator wykonuje ruchu w sześciu stopniach swobody.
InMoov pierwszy naturalnej wielkości humanoidalny ruchomy robot, który został w całości
wydrukowany na drukarce 3D.
Drukarka 3D pozwala na wytwarzania trójwymiarowych, fizycznych obiektów na podstawie
komputerowego modelu 3D
Sala 151B, czas trwania do 30min, liczebności grup 10-15 osób
Warsztaty i pokazy
10. dr Piotr Skurski, dr J. Skurska, Michał Karbowiak, Justyna Frank, Piotr Mierzwa
Fizyka w wesołym miasteczku
Wizyta w wesołym miasteczku może być nie tylko okazją do wesołej zabawy, ale także
przygodą, w której możemy poznawać i wykorzystywać prawa fizyki pozwalające wyjaśniać
to, co odczuwamy np.: na karuzelach, w czasie zjazdu po torze kolejki górskiej, w czasie
pokonywania „pętli śmierci”, w czasie zabawy na zderzających się samochodzikach lub
podczas wirowania w „beczce bez dna nad przepaścią”.
W czasie zajęć uczestnicy wystąpią w roli konstruktorów wybranych urządzeń, jakie spotkać
można w wesołym miasteczku. Jako konstruktorzy, korzystając z praw fizyki, zadbają o
bezpieczeństwo użytkowników urządzeń i dostarczą niezapomnianych odczuć i przeżyć.
Zgłoszenia chęci uczestniczenia w warsztatach: [email protected] tel. 42 635 56 79
11. prof. Stanisław Bednarek, mgr Julian Płoszajski
Niezwykłe przykłady działania siły elektrodynamicznej
Pokazane zostaną bardzo proste, ale interesujące układy, w których w wykorzystana została
siła elektrodynamiczna. Będą to m.in. silniki jednobiegunowe i oscylatory. Prezentowane
doświadczenia można będzie łatwo odtworzyć w warunkach domowych lub szkolnych za
pomocą przedmiotów codziennego użytku, takich jak: baterie, magnesy i kawałki
miedzianego drutu.
Bez rejestracji, obok Auli z wykładami;
12. , inż. Mateusz Kacprzak, inż. Justyna Cieplik, Jakub Wójtowicz
Zagrajmy na bananach
Uczestnicy grają na pianinie zrobionym z bananów, połączonych z elementami
elektronicznymi. Wyjaśniane są podstawowe zasady działania instrumentu, a tym samym
wykorzystane zasady fizyki i elektroniki.
sala B-573, godz. 10 – 12, grupy kilkuosobowe
rejestracja: [email protected]
Finał XI Konkursu Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Fizycznego
"Fizyka da się lubić"
prof. Tadeusz Wibig
W finale XII Konkursu Oddziału Łódzkiego PTF "Fizyka da się lubić".przedstawione zostaną
najlepsze zespołowe prace doświadczalne wykonane przez uczniów szkół regionu (i nie
tylko). Tematem w części eksperymentalnej było w tym roku wyznaczenie przyspieszenia
ziemskiego - niby nic nadzwyczajnego, a jednak.... Zaprezentowani też zostaną laureaci
konkursu literackiego towarzyszącego konkursowi: autorzy najlepszych esejów
opowiadających, co wspólnego ma życie na Marsie i szkolna edukacja fizyczna. W części
nieoficjalnej, o ile czas pozwoli, zaprezentowany zostanie pouczający i lekki wykład z fizyki
na niezobowiązujący temat.
Godz. 13:15 – 15:00, Duża Aula
10-ty Piknik Naukowy w Manufakturze (25 – 26 kwietnia 2015 r.)
Informatyka w zastosowaniach praktycznych
dr Adam Busiakiewicz
Demonstracja działania układów wbudowanych opartych na mikrokontrolerach, działania
robotów humanoidalnych, działanie pompy turbomolekularnej oraz drukowanie i frezowanie
3D. Systemy wbudowane - zastosowanie systemów mikroprocesorowych w codziennym
życiu.
Bioloid, Robonova to profesjonalny zestaw do konstruowania robotów
LEGO Mindstorms NXT Zestaw zawiera standardowe elementy LEGO
ARM1 to robot-manipulator,
Robot ARMS1 jest to dwukołowy robot jeżdżący
Frezarka numeryczna to proste urządzenie oparte na sterowaniu za pomocą komputera PC
Drukarki 3D proces wytwarzania trójwymiarowych, fizycznych obiektów na podstawie
komputerowego modelu
Pokazy z fizyki
dr Agnieszka Kijanka-Dec, mgr Jerzy Krysiak, mgr Piotr Jacoń
Fizycy z Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej zaprezentują wiele ciekawych
doświadczeń wyjaśniających zagadnienia z różnych dziedzin fizyki. Na przykład za pomocą
kamery termowizyjnej, reagującej na podczerwień, będziemy mogli obejrzeć termiczny obraz
człowieka oraz zaobserwować, jak wygląda przepływ ciepła w różnych materiałach, co
pozwoli nam wyjaśnić dlaczego inaczej odczuwamy temperaturę dotykając różnych
przedmiotów. Powiemy jakie prawa fizyki kryją w sobie proste doświadczenia
z wykorzystaniem sprężyny SLINKY. Ponadto zostanie wykonane doświadczenie,
pokazujące, że światło nie zawsze biegnie po linii prostej. W stroboskopowej klatce czasu
pokażemy, jak „manipulować czasem” i obserwować zjawiska przekraczające bezwładność
ludzkiego oka. Model maszyny parowej pomoże nam zrozumieć, w jaki sposób ciepło
zamienia się na pracę. Zostaną wykonane także inne doświadczenia pozwalające nam
przybliżyć naturę otaczającego nas świata.
prof. Stanisław Bednarek, mgr Julian Płoszajski
Niezwykłe przykłady działania siły elektrodynamicznej
Pokazane zostaną bardzo proste, ale interesujące układy, w których w wykorzystana została
siła elektrodynamiczna. Będą to m.in. silniki jednobiegunowe i oscylatory. Prezentowane
doświadczenia można będzie łatwo odtworzyć w warunkach domowych lub szkolnych za
pomocą przedmiotów codziennego użytku, takich jak: baterie, magnesy i kawałki
miedzianego drutu.