szczegółowym opisem - Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej UŁ

XV Festiwal Nauki, Techniki i Sztuki 2015 w Łodzi
„Od Łodzi przemysłowej do Łodzi akademickiej”
Opis imprez festiwalowych
na Wydziale Fizyki i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Łódzkiego
Środa, 22 kwietnia 2015 r.
90-236 Łódź ul. Pomorska 149/153
Kontakt i rezerwacje (dr Jan Malinowski): [email protected]
Wykłady:
1. dr Jerzy Kierul
Dlaczego w nocy jest ciemno i co nam to mówi o budowie wszechświata?
godz. 9 – 10, Duża Aula
Jeśli wszechświat jest nieskończony, to w każdym kierunku powinniśmy widzieć jakąś
gwiazdę i niebo powinno świecić oślepiającym blaskiem. Wyjaśniamy, czemu tak nie jest i
jakie warunki musi spełniać wszechświat, aby nocne niebo było ciemne.
2. dr Adam Busiakiewicz – wykład o Noblistach 2014
„Pomaluj mój świat na… niebiesko” czyli Nagroda Nobla 2014 z fizyki
godz. 10 – 11, Duża Aula
Prof. Isamu Akasaki, prof. Hiroshi Amano z Uniwersytetu w Nagoja, Japonia, oraz prof.
Shuji Nakamura z Uniwersytetu w Santa Barbara, USA otrzymali w 2014 roku Nagrodę
Nobla w dziedzinie fizyki. Komitet uhonorował wynalezienie wydajnej diody
luminescencyjnej (LED) emitującej światło niebieskie, która w połączeniu z diodami
czerwonymi i zielonymi pozwala na konstrukcję półprzewodnikowych źródeł światła białego.
Ich osiągnięcie sięga lat dziewięćdziesiątych XX wieku kiedy to po raz pierwszy uzyskali
emisję z heterozłączy InGaN/GaN i InGaN/AlGaN. Badania podstawowe w połączeniu z
intensywnym rozwojem technologii hodowli kryształów dla optoelektroniki zapoczątkowały
rewolucję w technice oświetleniowej. Pojawiło się „nowe światło, które rozświetliło świat”.
3. prof. dr hab. Ilona Zasada, mgr Jerzy Krysiak
Co potrafią fale czyli poznawanie sekretów materii
godz. 11 – 12, Duża Aula
Doskonale wiemy, że fale posiadają szczególne własności przejawiające się w postaci
zjawiska interferencji. Obrazy powstające w wyniku interferencji, od prążków po bardzo
skomplikowane kombinacje plamek, mogą być rejestrowane a ich prosta analiza prowadzi do
wyjątkowo interesujących wniosków. Jakie sekrety kryją się w obrazach interferencyjnych?
Postaramy się odpowiedzieć na to pytanie serią pokazów angażujących wszystkie rodzaje fal:
mechaniczne, elektromagnetyczne i fale materii, popartych prostym opisem fizycznym
pozwalającym na interpretację oglądanych „cudów”.
4. dr Andrzej Śmiałkowski
Podglądanie naszego Słońca (Stereo i w 3D)
godz. 11 – 12, Mała Aula
Od wielu lat prowadzi się obserwacje Słońca poprzez detektory działające w różnych
zakresach widma elektromagnetycznego i cząstek wysokoenergetycznych podglądając
bieżącą aktywność naszej gwiazdy. Obserwacje te mają nam pomóc zrozumieć jak Słonce
działa, jak wpływa na życie na Ziemi i przewidzieć jego rozwój i oddziaływanie na nas w
przyszłości. W trakcie wykładu będzie można przyjrzeć się dokładniej naszej Gwieździe i
odsłuchać co ma do powiedzenia!
5. Koło Naukowe Studentów Fizyki – Nabla
Jak powstają fale elektromagnetyczne
godz. 12 – 13, Duża Aula
Wykład bogato ilustrowany pokazami.
Zjawiska indukcji elektromagnetycznej; związek miedzy polami, elektrycznym i
magnetycznym. Generowanie fal elektromagnetycznych i ich właściwości.
Prezentacja pracowni naszego Wydziału
6. Pracownia Elektroniki i Telekomunikacji
dr Sławomir Pawłowski
Rozwój nanotechnologii wymusza powstawanie narzędzi pozwalających na charakteryzację
właściwości powierzchni z subnanometrową zdolnością rozdzielczą. Nie wystarcza już
śledzenie jedynie topografii tworzonych obiektów a pożądana jest ich charakteryzacja pod
względem właściwości mechanicznych elektrycznych oraz magnetycznych. Takie możliwości
posiada opracowany i wykonany w KFCS WFiIS UŁ mikroskop bliskich oddziaływań. Aby
powstał ten przyrząd konieczne było wykorzystanie wielu zjawisk fizycznych, nowoczesnych
programowalnych, cyfrowych układów FPGA, zaawansowanych algorytmów przetwarzania
sygnałów, programowania na różnych platformach sprzętowych a w końcu mechaniki
precyzyjnej. Prezentacje w przystępny sposób przedstawi budowę, zasadę działania oraz
możliwości mikroskopu.
7. Pracownia Jądrowa
dr Romuald Brzozowski
Zapraszamy wszystkich zainteresowanych do odwiedzenia Pracowni Pokazowej dla
Uczniów, gdzie przygotowano ciekawe i przystępne doświadczenia z fizyki jądrowej
dotyczące trzech rodzajów promieniowania jądrowego – alfa, beta i gamma. Zobaczyć będzie
można również symulator elektrowni jądrowej oraz krótki film obrazujący budowę nowego
bloku elektrowni jądrowej we Francji.
Sala B654, grupy maksymalnie 30 osobowe, czas prezentacji 45 min.
8. II Pracownia Fizyczna
dr Jerzy Ledzion
Czy światło, trafiając na przeszkodę umie ją inteligentnie ominąć? Czy zawsze oświetlone
przedmioty rzucają cień? Czy iskra może grać rocka? Czy drobinki soli potrafią tańczyć w
takt muzyki? Jeśli chcesz poznać odpowiedzi na te pytania i ujrzeć te odpowiedzi na własne
oczy, odwiedź II pracownię fizyczną.
Czas prezentacji: około 30 min., Grupy 10-osobowe.
9. Pracownia mikroprocesorowa
dr Witold Kozłowski, dr Adam Busiakiewicz
Pokaz pracowni mikroprocesorowej sala 151B
Skoncentrujemy się na pokazie pracowni i jej wyposażenia, Możliwa będzie demonstracja
działania układów wbudowanych opartych na mikrokontrolerach, działania robotów
humanoidalnych, działanie pompy turbomolekularnej oraz drukowanie i frezowanie 3D.
Systemy wbudowane - zastosowanie systemów mikroprocesorowych w codziennym życiu.
Bioloid, Robonova to profesjonalny zestaw do konstruowania robotów
LEGO Mindstorms NXT Zestaw zawiera standardowe elementy LEGO
ARM1 to robot-manipulator,
Robot ARMS1 jest to dwukołowy robot jeżdżący
Frezarka numeryczna to proste urządzenie oparte na sterowaniu za pomocą komputera PC
Drukarki 3D proces wytwarzania trójwymiarowych, fizycznych obiektów na podstawie
komputerowego modelu
Warsztaty i pokazy
10. mgr Piotr Jacoń, mgr Jerzy Wiśniewski
Obrazowanie termiczne
grupy max 15 osób, czas prezentacji 30 min.
Pokazane zostaną ciekawe doświadczenia fizyczne odnoszące się do wielu aspektów życia
codziennego obserwowane przy pomocy kamery termowizyjnej, która dokonuje detekcji
promieniowania w paśmie podczerwieni . Pozwala ona na rejestrację promieniowania
cieplnego emitowanego przez ciała fizyczne. Odpowiemy sobie m.in. na pytania: które
obszary w organizmach żywych są najcieplejsze, dlaczego latem nie należy siadać na
ciemnych powierzchniach, jaką ochronę zapewnia spawaczowi kask ochronny, co się dzieje
z wyginanym drutem, które ciała są lepszymi przewodnikami i dlaczego oraz wiele innych.
11. dr Krzysztof Polański, prof. Witold Szmaja
Współczesna mikroskopia optyczna i elektronowa mikroskopia skaningowa
Przedstawione zostaną podstawy współczesnej mikroskopii optycznej i elektronowej
mikroskopii skaningowej. Pokazane zostaną przykłady zastosowania wymienionych
mikroskopii w badaniach obejmujących dziedziny fizyki, elektroniki i biologii, a także w
badaniach minerałów w meteorytach.
Miejsce: pokój 172B
grupy nie powinny przekraczać 15 osób, czas: 45 min na grupę
Równolegle, w wypadku podziały klasy na dwie grupy, druga połowa zapoznaje się z
Pracownią Mikroskopii Tunelowej.
Rezerwacje na warsztaty z mikroskopami oraz mikroprocesorów prowadzi
dr Krzysztof Polański, tel. 42 635 57 08
e-mail: [email protected]
12. Skaningowy mikroskop tunelowy
dr Adam Busiakiewicz, dr Witold Kozłowski, dr Maciek Rogala, dr Igor Własny,
dr Paweł Dąbrowski
Pokaz pracowni mikroskopii tunelowej sala 103B
Pokaz budowy, działania i zastosowań skaningowego mikroskopu tunelowego pracującego w
ultra wysokiej próżni. Przedstawione zostaną podstawowe metody pomiarowe i osiągnięcia
nanotechnologii.
Wielokomorowy system ultra wysokiej próżniowy w skład, którego wchodzi:
- komora załadowcza, preparacyjna, analityczna
- manipulatory z możliwością grzania do 1200 K i chłodzenia do temp. ciekłego azotu
- system transferu próbek
- argonowe działo jonowe
- hemisferyczny analizator elektronów
- źródło promieniowania X do badań XPS
- źródło promieniowania UV do badań UPS
- źródło elektronów do badań AES
- głowica UHV- VT STM/AFM pracująca w zakresie temperatur od 25K aż do temperatury
ok. 1500K.
- helowy detektor nieszczelności
13. dr Piotr Skurski i dr Paweł Barczyński, studenci: fizyki Justyna Frank, Michał
Karbowiak, Piotr Mierzwa
Szybki jak grom z jasnego nieba
Opis warsztatów:
Czy zastanawiałeś się kiedyś jak szybko podróżuje grom? Z jaką prędkością docierają do
naszych uszu otaczające nas dźwięki: klakson samochodu, dzwonek w telefonie czy odgłos
noworocznych fajerwerków? Czy jest jakiś prosty, dostępny każdemu, sposób aby zmierzyć
tę szybkość i porównać ją z szybkością nowoczesnego auta, samolotu albo statku
kosmicznego?
Na warsztatowych zajęciach uczestnicy dokonają pomiarów dźwięku i nauczą się jak zrobić
to samodzielnie.
Zajęcia w sali 202 B w gmachu WFIS UŁ w godzinach od 9.00 do 14.00, co godzina jedna
grupa. Czas trwania zajęć 55 minut w grupach nie przekraczających 15 osób (1/2 klasy).
Zgłoszenia chęci uczestniczenia w warsztatach: tel. 42 635 56 80
14. prof. Stanisław Bednarek, dr Paweł Tyran
Niezwykłe silniki elektryczne
Istnieje wiele typów silników elektrycznych. Niektóre z nich wyróżniają się jednak bardzo
prostą lub nietypową konstrukcją, albo ich zasada działania wciąż nie została dokładnie
wyjaśniona. Przykłady takich właśnie silników zostaną uruchomione podczas pokazów.
15. prof. Stanisław Bednarek, dr Paweł Tyran
Obrazy światłem malowane
Z okazji Międzynarodowego Roku Światła pokazany zostanie przyrząd, wytwarzający
uogólnione figury Lissajous. W przyrządzie tym zastosowano dwa specjalnie przygotowane
głośniki elektrodynamiczne, zasilane z generatorów i wprawiające w drgania zwierciadła
ustawiane pod dowolnym kątem. Uzyskane figury można będzie obserwować na ekranie
dzięki wiązce światła laserowego.
Finał XI Konkursu Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Fizycznego
"Fizyka da się lubić"
prof. Tadeusz Wibig
W finale przedstawione zostaną najlepsze zespołowe prace doświadczalne wykonane przez
uczniów szkół regionu (i nie tylko). Tematem w części eksperymentalnej było w tym roku
wyznaczenie emisji CO2 z popularnego napoju gazowanego i przedyskutowanie otrzymanych
wyników w aspekcie walki z ociepleniem klimatu. Zaprezentowani też zostaną w finale
laureaci konkursu literackiego towarzyszącemu konkursowi, autorzy najlepszych esejów
"Trzy życzenia (dla nauczyciela fizyki)". W części nieoficjalnej, o ile czas pozwoli,
zaprezentowany zostanie pouczający i lekki wykład z fizyki na niezobowiązujący temat.
Godz. 12:15 – 15:00, Mała Aula
10-ty Piknik Naukowy w Manufakturze (25 – 26 kwietnia 2015 r.)
Informatyka w zastosowaniach praktycznych
dr Witold Kozłowski, dr Adam Busiakiewicz
Demonstracja działania układów wbudowanych opartych na mikrokontrolerach, działania
robotów humanoidalnych, działanie pompy turbomolekularnej oraz drukowanie i frezowanie
3D. Systemy wbudowane - zastosowanie systemów mikroprocesorowych w codziennym
życiu.
Bioloid, Robonova to profesjonalny zestaw do konstruowania robotów
LEGO Mindstorms NXT Zestaw zawiera standardowe elementy LEGO
ARM1 to robot-manipulator,
Robot ARMS1 jest to dwukołowy robot jeżdżący
Frezarka numeryczna to proste urządzenie oparte na sterowaniu za pomocą komputera PC
Drukarki 3D proces wytwarzania trójwymiarowych, fizycznych obiektów na podstawie
komputerowego modelu
Pokazy z fizyki
dr Agnieszka Kijanka-Dec, mgr Jerzy Krysiak, mgr Piotr Jacoń
Fizycy z Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej zaprezentują ciekawe pokazy i
eksperymenty. Za pomocą kamery reagującej na podczerwień będzie można zobaczyć
termiczny obraz człowieka, oraz jak ciepło wędruje po różnych materiałach. Wyjaśni się
również dlaczego inaczej odczuwamy temperaturę różnych przedmiotów. Zademonstrowane
zostanie jak dużo fizyki można nauczyć za pomocą sprężynki SLINKY. Ponadto dzięki
prostym doświadczeniom okaże się, że światło nie zawsze biegnie po linii prostej. W
stroboskopowej klatce czasu natomiast będzie można się przekonać, że w dość prosty sposób
da się „manipulować czasem” i obserwować zjawiska przekraczające bezwładność ludzkiego
oka. Dzięki działającemu, realistycznemu modelowi maszyny parowej da się zobaczyć jak
ciepło zamienia się na pracę.
prof. Stanisław Bednarek, dr Paweł Tyran
Niezwykłe silniki elektryczne
Istnieje wiele typów silników elektrycznych. Niektóre z nich wyróżniają się jednak bardzo
prostą lub nietypową konstrukcją, albo ich zasada działania wciąż nie została dokładnie
wyjaśniona. Przykłady takich właśnie silników zostaną uruchomione podczas pokazów.
prof. Stanisław Bednarek, dr Paweł Tyran
Obrazy światłem malowane
Z okazji Międzynarodowego Roku Światła pokazany zostanie przyrząd, wytwarzający
uogólnione figury Lissajous. W przyrządzie tym zastosowano dwa specjalnie przygotowane
głośniki elektrodynamiczne, zasilane z generatorów i wprawiające w drgania zwierciadła
ustawiane pod dowolnym kątem. Uzyskane figury można będzie obserwować na ekranie
dzięki wiązce światła laserowego.