Rozwijanie funkcji percepcyjno - motorycznych na materiale
Transkrypt
Rozwijanie funkcji percepcyjno - motorycznych na materiale
Krakowska Małgorzata Rozwijanie funkcji percepcyjno - motorycznych na materiale ortograficznym. Warunkiem niezbędnym do opanowania umiejętności poprawnego pisania i czytania jest prawidłowy rozwój funkcji percepcyjno – motorycznych i pełna sprawność analizatorów: wzrokowego, słuchowego i kinestetycznego. Dzięki zastosowaniu odpowiednich ćwiczeń moŜemy usprawniać obniŜone funkcje psychomotoryczne. W zaleŜności od rodzaju napotykanych przez dziecko trudności dobieramy materiał, na którym będziemy ćwiczyć. W związku z coraz częściej pojawiającymi się trudnościami w poprawnej pod względem ortograficznym pisowni spowodowanymi zaburzeniami funkcji percepcyjno – motorycznych konieczne jest korygowanie zaburzeń i doskonalenie poprawnej pisowni. Rodzaj i zakres ćwiczeń dobieramy indywidualnie do trudności dziecka, zgodnie z wymogami programów na danym etapie nauczania. NajwaŜniejszą zasadą pracy nad poprawą ortografii jest systematyczna samodzielna praca ucznia. ZróŜnicowane jej formy, stałe powtarzanie reguł ortograficznych oraz ćwiczenia usprawniające umiejętność zastosowania ich w praktyce pomagają w utrwalaniu zasad i wytwarzaniu pełnej świadomości ortograficznej. Podstawą pracy samokształceniowej na terenie domu i szkoły są ćwiczenia z zastosowaniem wyrazów, z którymi dziecko ma problemy, błędnie przez niego pisanych lub uznawanych za wyrazy trudne. W poniŜszych materiałach prezentuję kilka pomysłów radzenia sobie z trudnościami w pisaniu na podstawie wyrazów z „rz”. 1. Samodzielna codzienna praca ucznia nie musi trwać dłuŜej jak 15 – 20 minut, ale tylko w przypadku gdy jest ona wykonywana bardzo systematycznie. 2. Proponuje się tygodniowe bloki podczas których ćwiczymy jedną trudność ortograficzną. 3. Praca samokształceniowa powinna polegać na wykorzystywaniu wyrazów trudnych dla dziecka pod względem ortograficznym. 4. W oddzielnym zaszycie tworzymy słowniczek wyrazów trudnych. 5. Do słowniczka wpisujemy wyrazy z zeszytów szkolnych wszystkich przedmiotów, w których popełniony został jakiś błąd lub wyrazy, które mają trudną do wyjaśnienia pisownię. 6. KaŜdy z wyrazów zapisujemy na kartoniku wielkości 5 x 3 cm np.: krzewy porzeczka brzoza marzenia 7. Kartoniki segregujemy wg poszczególnych trudności ortograficznych i wkładamy do kopert z odpowiednim oznaczeniem. MoŜna do tego równieŜ wykorzystać kolory przypisane poszczególnym literom, które proponuje pakiet ortograficzny „Ortofrajda” ó rz Ŝ h Ó róŜowe od dziś będzie granatowe rz wszędzie Ŝ zielone niezawodnie h brązowe bardzo modnie wyjątki czerwone ch i u czarnym posmolone 8. Ćwiczenia, jakie moŜna zaproponować dziecku to np.: - wyjaśnianie zasad pisowni poszczególnych wyrazów poprzez dopasowanie do odpowiedniej reguły ortograficznej napisanej wcześniej na małych karteczkach np.: „RZ” piszemy po spółgłoskach b, ch, d, g, j, k, p, t, w krzewy brzoza chrzan grzyb ujrzeć drzewo trzmiel przód wrzos „RZ” jest niewymienne burza rzeźba „RZ” piszemy w zakończeniach -arz, -erz, -mistrz, -mierz, zegarmistrz bramkarz lekarz harcerz kuchmistrz Sandomierz kołnierz „RZ” wymienia się na r parzy rzeka rzęsa tchórz rycerz rzecz korzeń zwierzę starzec rowerzysta morze marzec morze pierze dobrze - podział i segregowanie wyrazów wg ilości liter, sylab; - układanie wyrazów w kolejności alfabetycznej, klasyfikowanie wg pierwszej, trzeciej lub ostatniej litery; - tworzenie grup wyrazów wg ich zastosowania, nazw własnych; - tworzenie wyrazów pokrewnych, rodzin wyrazów, róŜnych form gramatycznych; - wyszukiwanie wyrazów w tekstach (w gazetach, czytankach, czasopismach) i zakreślanie litery trudnej; - wyszukiwanie wyrazów w słowniku ortograficznym, korzystając ze słownika języka polskiego wyjaśnianie znaczenia wyrazów; - wyszukiwanie obrazków z wyrazami trudnymi i dopasowywanie do nich podpisów; - tworzenie nowych wyrazów (np. zgodnych z ćwiczoną zasadą) z liter ćwiczonego wyrazu trudnego np. kalendarz zegarmistrz - len, dar, rak, rzeka, narada, dane - zegarze, mistrz, w garze, przy sterze, stara, mierze - tworzenie rebusów, rymowanek i zagadek z ćwiczonymi wyrazami; - tworzenie i rysowanie pośladzie na bazie leniwej ósemki wzorów graficznych utrwalających ćwiczone reguły ortograficzne np.: - wpisywanie w leniwą ósemkę i powtarzanie zasad ortograficznych np.: pisownia „rz” po spółgłoskach - tworzenie z wyrazami krótkich zdań na zasadzie dobrania dwóch lub większej ilości nie koniecznie pasujących do siebie słów rycerz burza drzewo Dzielny rycerz jechał konno w czasie burzy przez las, a silny podmuch wiatru porwał mu płaszcz i zarzucił na drzewo. - tworzenie krótkich opowiadań z jak największą ilością wyrazów z koperty. 9. Bardzo dobrą formą pracy samokształceniowej nad poprawnością pisania jest przepisywanie prostych tekstów oraz pisanie z pamięci. 10. Popularne dyktando (pisanie ze słuchu) moŜe być formą sprawdzającą po tygodniowym bloku ćwiczeń z danymi wyrazami. Sprawdzanie pisanego przez dziecko tekstu powinno odbywać się wg idei opracowanej przez prof. dr hab. Martę Bogdanowicz w kilku krokach: - na początku podajemy dziecku wyłącznie liczbę popełnionych w czasie pisania błędów; - dziecko ma za zadanie samodzielnie je wyszukać; - w sytuacji, kiedy nie wszystkie wyrazy błędnie zapisane zostały odnalezione dajemy dziecku do prześledzenia tekst z którego dyktowaliśmy. Po przeczytaniu tekst zabieramy i prosimy o próbę ponownego odnalezienia błędów; - jeśli i tym razem nie wszystkie błędy zostały odnalezione dajemy dziecku tekst – wzór z którego dyktowaliśmy do bezpośredniego porównania i zaznaczenia ostatecznej ilości błędów. Poprawa tekstu powinna dotyczyć wyłącznie wyrazów błędnie napisanych przez dziecko i powinna przebiegać np. zgodnie z powyŜszymi wskazówkami W pracy nad poszczególnymi zasadami moŜna równieŜ wykorzystać gotowe opracowania np.: Program Edukacyjno – Terapeutyczny ORTOGRAFFITI A. Kanabrodzka, H. Owczarska, P. Pomianowska „W labiryntach ortografii” A. J. Częścikowie „Ortografia co do głowy trafia” B. Dyl, „Jak przez wiersze ortografia szybko nam do głowy trafia” H. Grzelachowska, G. Grzelachowska – Witkowska „Ćwiczenia ortograficzne w formie zabaw i gier dydaktycznych” M. Iwanowicz „Mistrz ortografii. Podręcznik do systematycznej nauki ortografii dla klas IV – VI szkoły podstawowej” I. Landau „Szóstka z ortografii” A. Łuczak, B. Kopicka – Trębacz „Ortografia dla szkoły podstawowej i gimnazjum” – część I A.Omiecińska, Z. Saduś „Ortografia kl. I - IV” Z. Saduś „Jak pomóc uczniowi w nauce ortografii